HIV Prevention of mother-to-child transmission (PMTCT)
မိခင္မွ ကေလးသို႔ HIV မကူးစက္ေအာင္ ကာကြယ္ေရး
၁။ ေဒါက္တာ႐ွင့္ ကြၽန္မမွာ Hiv Positive ျဖစ္ေနတာကို ကိုယ္ဝန္ခုႏွစ္လရမွသိခဲ့ရပါတယ္။ သိသိခ်င္း ART ကို စေသာက္ၿပီး တလေလာက္ဘဲေသာက္ၿပီး ေဆးရံုမွာကေလးကိုခြဲေမြးၿပီး ႏို႔ဗူးတိုက္ခဲ့ပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြရဲ႕ ၫႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း ကေလးကိုလည္း ေမြးၿပီးၿပီးခ်င္း ေဆးေလးဆယ့္ငါးရက္တိုက္ရမယ္ဆိုလို႔ တိုက္ေနတာ အခုဆို သားေလးရက္ ၂၃ရက္ရပါၿပီး။ ေဆးရံုက ေလးဆယ့္ငါးရက္ျပည့္ရင္ ျပန္လာဖို႔ခ်ိန္းထားခဲ့ပါတယ္။ ေသြးစစ္လို႔သားေလးမွာ Negative ဆိုရင္ဘာဆက္လုပ္ရမလဲ။ ကံမေကာင္းခဲ့ရင္ေကာ သားေလးကို ဘယ္လိုဆက္လုပ္သင့္သလဲ ဆရာေျပာျပေပးပါ။ အျပစ္ကင္းတဲ့သားရဲ႕မ်က္ႏွာကိုၾကည့္ၿပီး ဘုရားမွာဆုေတာင္းရတာလည္းေန႔စဥ္ပါဘဲ။ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ ေျပာေနၾကတာမတူလို႔ဆရာ။ တခ်ိဴ႕ကေျပာတယ္ ေလးဆယ့္ငါးရက္ ေသြးစစ္လို႔မ႐ွိရင္ လြတ္တယ္တဲ့ ဒါေပမယ့္ ေျခာက္လတခါ တႏွစ္ခြဲတခါေသြးစစ္ရမယ္တဲ့။ တခ်ိဳ႕ကလည္း အဲလိုမဟုတ္ျပန္ဘူး။ တႏွစ္ခြဲအထိကို ေဆးေျပာင္းတိုက္ေနရမယ္ေျပာတယ္ဆရာ။ ဘယ္ဟာကအတည္လဲ ေဝခြဲမရဘူးျဖစ္ေနလို႔ပါ။
၂။ ဆရာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ BHS ဝန္ထမ္းေတြမွာ HIV အေၾကာင္းသင္ရေတာ့ PMCT အေၾကာင္းကို အဓိကထားသင္ရပါတယ္။ အဲဒီ PMCT မွာ Option B ရယ္ B+ ေတြကိုနားမလည္ပါဘူး။ ေက်းဇူးျပဳျပီးရွင္းျပေပးပါဦးဆရာ။
HIV ပိုးရွိေနတဲ့ မိခင္ကေန သူ႔ကေလးဆီ HIV မကူးစက္ေအာင္ ကာကြယ္ေရးမလုပ္ရင္ ကူးစက္မႈႏွဳန္း ၁၅% ကေန ၄၅% ရွိပါမယ္။ အခုစာပါ ၂ဝ၁၅ မွာ WHO ကျပ႒ာန္းထားတဲ့နည္းေတြကို လိုက္နာရင္ေတာ့ ၅% ေအာက္မွာသာရွိႏိုင္တယ္။
Antenatal services ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း၊ HIV testing ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ စမ္းသပ္ျခင္းနဲ႔ ART ေဆး ေပးျခင္းေတြလုပ္ရပါမယ္။ ဒါ့အျပင္ ကေလးေမြးဖြးရာမွာနဲ႔ ကေလးႏို႔တိုက္တာမွာလည္း လိုက္နာစရာေတြရွိပါတယ္။ ေမြးဖြါးျပီးေစာင့္ေရွာက္ျခင္းနဲ႔ စမ္းသပ္ျခင္းေတြလည္းပါတယ္။
Option B+ တသက္တာ ART ေဆးေသာက္ေနရဘို႔ျဖစ္တယ္။ HIV ပိုးရွိကိုယ္ဝန္နဲ႔ မိခင္ေတြကို CD4 count ၾကည့္မေနပဲ (သို႔) အဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္ၾကည့္မေနပဲ ေဆးေသာက္ေစရမွာျဖစ္တယ္။ ေမြးလာတဲ့ကေလးကို ေစာႏိုင္သမွ်ေစာေစာ ေဆးေပးရပါမယ္။ Nevirapine ေဆးကို ကေလး ၆ ပတ္အထိ တေန႔ ၁ ၾကိမ္ေပးရမယ္။ Zidovudine ေဆးကို တေန႔ ၂ ၾကိမ္နည္းလည္းေပးႏိုင္တယ္။ ကေလး ၁၈ လအရြယ္ ဒါမွမဟုတ္ ႏို႔ျဖတ္ခ်ိန္မွာ ေဆးထပ္စစ္ရမယ္။ ႏို႔ဗူးတိုက္တာ ပိုေကာင္းတယ္။ မတတ္ႏိုင္သူေတြ ႏို႔တိုက္မိခင္က ေဆးေသာက္ေနရမယ္။ ကေလးေမြးျပီး ၁၂ ပတ္အတြင္း ART ေဆးေပးတယ္။ ၁၂ ပတ္မွာမဟုတ္ရင္ သိတာနဲ႔ေဆးေပးမယ္။
ေဆးသုေတသနေတြ ဆက္လုပ္ေနပါတယ္။ တိုင္းျပည္အလိုက္ နည္းနည္းကြဲလြဲတာေတြ ရွိႏိုင္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၈-၉-၂ဝ၁၆
၁၈-၉-၂ဝ၁၇
၂၇-၉-၂ဝ၁၇
၁။ ေဒါက္တာ႐ွင့္ ကြၽန္မမွာ Hiv Positive ျဖစ္ေနတာကို ကိုယ္ဝန္ခုႏွစ္လရမွသိခဲ့ရပါတယ္။ သိသိခ်င္း ART ကို စေသာက္ၿပီး တလေလာက္ဘဲေသာက္ၿပီး ေဆးရံုမွာကေလးကိုခြဲေမြးၿပီး ႏို႔ဗူးတိုက္ခဲ့ပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြရဲ႕ ၫႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း ကေလးကိုလည္း ေမြးၿပီးၿပီးခ်င္း ေဆးေလးဆယ့္ငါးရက္တိုက္ရမယ္ဆိုလို႔ တိုက္ေနတာ အခုဆို သားေလးရက္ ၂၃ရက္ရပါၿပီး။ ေဆးရံုက ေလးဆယ့္ငါးရက္ျပည့္ရင္ ျပန္လာဖို႔ခ်ိန္းထားခဲ့ပါတယ္။ ေသြးစစ္လို႔သားေလးမွာ Negative ဆိုရင္ဘာဆက္လုပ္ရမလဲ။ ကံမေကာင္းခဲ့ရင္ေကာ သားေလးကို ဘယ္လိုဆက္လုပ္သင့္သလဲ ဆရာေျပာျပေပးပါ။ အျပစ္ကင္းတဲ့သားရဲ႕မ်က္ႏွာကိုၾကည့္ၿပီး ဘုရားမွာဆုေတာင္းရတာလည္းေန႔စဥ္ပါဘဲ။ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ ေျပာေနၾကတာမတူလို႔ဆရာ။ တခ်ိဴ႕ကေျပာတယ္ ေလးဆယ့္ငါးရက္ ေသြးစစ္လို႔မ႐ွိရင္ လြတ္တယ္တဲ့ ဒါေပမယ့္ ေျခာက္လတခါ တႏွစ္ခြဲတခါေသြးစစ္ရမယ္တဲ့။ တခ်ိဳ႕ကလည္း အဲလိုမဟုတ္ျပန္ဘူး။ တႏွစ္ခြဲအထိကို ေဆးေျပာင္းတိုက္ေနရမယ္ေျပာတယ္ဆရာ။ ဘယ္ဟာကအတည္လဲ ေဝခြဲမရဘူးျဖစ္ေနလို႔ပါ။
၂။ ဆရာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ BHS ဝန္ထမ္းေတြမွာ HIV အေၾကာင္းသင္ရေတာ့ PMCT အေၾကာင္းကို အဓိကထားသင္ရပါတယ္။ အဲဒီ PMCT မွာ Option B ရယ္ B+ ေတြကိုနားမလည္ပါဘူး။ ေက်းဇူးျပဳျပီးရွင္းျပေပးပါဦးဆရာ။
HIV ပိုးရွိေနတဲ့ မိခင္ကေန သူ႔ကေလးဆီ HIV မကူးစက္ေအာင္ ကာကြယ္ေရးမလုပ္ရင္ ကူးစက္မႈႏွဳန္း ၁၅% ကေန ၄၅% ရွိပါမယ္။ အခုစာပါ ၂ဝ၁၅ မွာ WHO ကျပ႒ာန္းထားတဲ့နည္းေတြကို လိုက္နာရင္ေတာ့ ၅% ေအာက္မွာသာရွိႏိုင္တယ္။
Antenatal services ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း၊ HIV testing ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ စမ္းသပ္ျခင္းနဲ႔ ART ေဆး ေပးျခင္းေတြလုပ္ရပါမယ္။ ဒါ့အျပင္ ကေလးေမြးဖြးရာမွာနဲ႔ ကေလးႏို႔တိုက္တာမွာလည္း လိုက္နာစရာေတြရွိပါတယ္။ ေမြးဖြါးျပီးေစာင့္ေရွာက္ျခင္းနဲ႔ စမ္းသပ္ျခင္းေတြလည္းပါတယ္။
Option B+ တသက္တာ ART ေဆးေသာက္ေနရဘို႔ျဖစ္တယ္။ HIV ပိုးရွိကိုယ္ဝန္နဲ႔ မိခင္ေတြကို CD4 count ၾကည့္မေနပဲ (သို႔) အဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္ၾကည့္မေနပဲ ေဆးေသာက္ေစရမွာျဖစ္တယ္။ ေမြးလာတဲ့ကေလးကို ေစာႏိုင္သမွ်ေစာေစာ ေဆးေပးရပါမယ္။ Nevirapine ေဆးကို ကေလး ၆ ပတ္အထိ တေန႔ ၁ ၾကိမ္ေပးရမယ္။ Zidovudine ေဆးကို တေန႔ ၂ ၾကိမ္နည္းလည္းေပးႏိုင္တယ္။ ကေလး ၁၈ လအရြယ္ ဒါမွမဟုတ္ ႏို႔ျဖတ္ခ်ိန္မွာ ေဆးထပ္စစ္ရမယ္။ ႏို႔ဗူးတိုက္တာ ပိုေကာင္းတယ္။ မတတ္ႏိုင္သူေတြ ႏို႔တိုက္မိခင္က ေဆးေသာက္ေနရမယ္။ ကေလးေမြးျပီး ၁၂ ပတ္အတြင္း ART ေဆးေပးတယ္။ ၁၂ ပတ္မွာမဟုတ္ရင္ သိတာနဲ႔ေဆးေပးမယ္။
ေဆးသုေတသနေတြ ဆက္လုပ္ေနပါတယ္။ တိုင္းျပည္အလိုက္ နည္းနည္းကြဲလြဲတာေတြ ရွိႏိုင္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၈-၉-၂ဝ၁၆
၁၈-၉-၂ဝ၁၇
၂၇-၉-၂ဝ၁၇
Comments
Post a Comment