Pregnancy and HPV Vaccination သားအိမ္ဝကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္
HPV vaccines ကာကြယ္ေဆးဟာ Cervical cancer သားအိမ္ဝကင္ဆာနဲ႔ တျခား HPV (Human Papillomavirus) ၾကြက္ႏို႔ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ကင္ဆာေတြကို ကာကြယ္ေပးတယ္။ ကင္ဆာမဟုတ္တဲ့ Genital warts လိင္လမ္း-ၾကြက္ႏို႔လဲ ပါတယ္။ ႏွစ္တိုင္း အေမရိကားမွာ သားအိမ္ဝကင္ဆာ လူနာသစ္ေပါင္း ၁၁ဝဝဝ ေတြ႔ရွိေနတယ္။ ၄ဝဝဝ က ဒီေရာဂါနဲ႔ ကြယ္လြန္ၾကရတယ္။ အရြယ္ရွိသူ လူ ၁ဝဝ မွာ ၁ ေယာက္က လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ တခါမဟုတ္တခါ ေပါက္ေနၾကတယ္။
FDA က လိုင္စင္ေပးထားတဲ့ ကာကြယ္ေဆး ၂ မ်ိဳးက Cervarix (GlaxoSmithKline) နဲ႔ Gardasil (Merck) ျဖစ္ၾကတယ္။ ေဆး ၂ မ်ိဳးကဆင္တယ္။ ဗိုင္းရပ္စ္အမ်ိဳးအစား ၁၆ နဲ႔ ၁၈ ကို ကာကြယ္တယ္။ စိတ္လဲခ်ရတယ္။ ၃ ခါ ထိုးရတာလဲ အတူတူဘဲ။ Gardasil ေဆးကေတာ့ HPV အမ်ိဳးအစား ၆ နဲ႔ ၁၁ ေတြကိုပါ ကာကြယ္တယ္။ ေယာက္်ားေတြထိုးဘို႔လဲ Gardasil ဘဲျဖစ္တယ္။ သားအိမ္သာမက မိန္းမကုိယ္၊ ဗဂ်ိဳင္းနား နဲ႔ စအိုကင္ဆာေတြကိုပါ ကာကြယ္ေစႏိုင္တယ္။
ကာကြယ္ေဆးေတြကို မိန္းကေလး အသက္ ၉ ႏွစ္ကေန ၂၆ ႏွစ္ရွိသူေတြကို ထိုးသင့္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ လိင္ဆက္ဆံတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳမရေသးခင္ အရြယ္ေတြကို ရည္ရြယ္တာ ျဖစ္တယ္။ တကယ္လို႔ ေဆးမထိုးခင္ကတည္းက လိင္ဆက္ဆံမႈ ရွိခဲ့ေပမဲ့ ေရာဂါ မကူးေသးသူဆိုရင္ ကာကြယ္ေဆးက အက်ိဳးမ်ားေစမွာ ျဖစ္တယ္။
ပဌမေဆး ထိုးျပီးေနာက္ ၁-၂ လအၾကာမွာ ဒုတိယေဆး၊ ပဌမေဆးေနာက္ ၆ လ အၾကာမွာ တတိယေဆးထိုးမယ္။ ၂၆ ႏွစ္ေက်ာ္သူေတြ ဘာလို႔ မထိုးသလဲ။ လံုေလာက္တဲ့ စမ္းသပ္မႈေတြအရ ၂၆ ႏွစ္ေအာက္လို႔ သတ္မွတ္ထားတာ ျဖစ္တယ္။ တကယ္လို႔ ဒီအသက္ထက္ေက်ာ္သူေတြကိုထိုးတာလဲ အက်ိဳးမ်ားတယ္လို႔ လံုေလာက္တဲ့ စမ္းသပ္မႈေတြ ျပည့္စံုရင္ ျပဳျပင္လာပါလိမ့္မယ္။
Gardasil HPV vaccine ေဆးကို ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ၁၁၁၅ ေယာက္ကို ထိုးေပးစစ္ေဆး ၾကည့္ခဲ့တယ္။ ေဘးထြက္-အက်ိဳး ပိုဆိုးတယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ဆြဲလို႔မရတာေတြ႔ရတယ္။ လူ ၁ဝဝဝ ေက်ာ္ကိုစမ္းသပ္တာက နည္းေသးတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အခုထိ သားအိမ္ကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးေတြျဖစ္ၾကတဲ့ Gardasil နဲ႔ Cervarix ေတြဟာ ေယဘုယ် စိတ္ခ်ႏိုင္ပါမယ္လို႔ သတ္မွတ္ေပမဲ့၊ လိုရမယ္ရ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဆိုရင္ ထိုးမေပးဘို႔ကိုေတာ့ အမ်ားကသေဘာတူထားၾကတယ္။
အေမရိကားမွာေတာ့ (FDA) ကေန Pregnancy Category B အဆင့္ သတ္မွတ္ထားတယ္။ ေဆးတိုင္းကို အဲလို သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ လုပ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက လူကုိယ္ဝန္ေဆာင္ေတြကို ေဆးစမ္းသပ္ထားတာ မရွိေသးလူး၊ ဒါေပမဲ့ အထဲကကေလးကို ထိခိုက္ေစမယ္ ဆိုတာကိုလဲ တိရစၧာန္စမ္းသပ္မႈေတြမွာ သက္ေသက မလံုေလာက္ေသးဘူး။ လူနဲ႔ တိရစၧာန္ေတြ ေဆးေတြကို တံု႔ျပန္ၾကတာ ေနရာတကာမွာ မတူႏိုင္ဘူးလို႔ ပညာရွင္ေတြ လက္ခံထားၾကတယ္။
တခါတေလ ဆရာဝန္ကေန အေပါင္းလကၡဏာနဲ႔ အႏုတ္လကၡဏာေတြ ခ်ိန္ဆျပီး ဒီကာကြယ္ေဆး ထိုးႏိုင္တယ္။ တကယ္လို႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရျပီ၊ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဘို႔ အလားအလာရွိတယ္ဆိုရင္ ဆရာဝန္ကို ေျပာျပဘို႔ လိုပါတယ္။ ဆရာဝန္ကေန ခ်င့္ခ်ိန္-ဆံုးျဖတ္ပါလိမ့္မယ္။
အေျခအေနေတြ ျပည္စံုတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာေတာ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္ ဒီကာကြယ္ေဆး ထိုးသူတိုင္းကို စနစ္တက် ေစာင့္ၾကည္ဘို႔ အစီအစဥ္ေတြ လုပ္ထားတယ္။ ကာကြယ္ေဆးတၾကိမ္ထိုးထားသူ ေနာက္ ၂ ၾကိမ္ ဆက္မထိုးခိုင္းတာဟာ စိတ္ခ်ရတဲ့ဘက္ကေန ေျပာတာ ျဖစ္တယ္။ က်န္တဲ့ ေဆးအၾကိမ္ကို ကေလးဖြါးျပီးမွ အဆံုးသတ္ေအာင္ထိုးပါ။ ထိုးလိုက္မိသူ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ပါလို႔လဲ မညႊန္းပါ။ ကာကြယ္ေဆးထိုးထားသူ ေနာင္ကေလးရဘို႔ ဘာမွ ေဆးေၾကာင့္ မခက္ေစႏိုင္ပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
၂၇-၉-၂ဝ၁၆
၂၇-၉-၂ဝ၁၇
Comments
Post a Comment