Breast self-examination ရင္သားအား မိမိဖါသာစမ္းသပ္နည္း

(ကန္ေတာ့)

၁။ မဂၤလာပါ ေဒါက္တာရွင့္ ကြ်န္မအသက္က ၃၀ပါ အပ်ိဳပါ။ ရင္သားေအာက္ဘက္နားမွာ အက်ိတ္ေတြ႔လို႔ပါရွင့္။ ရင္သား ကင္ဆာနဲ႔ပက္သက္တဲ့အေၾကာင္းအရာနဲ႔ ရိုးရိုးအက်ိတ္ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ခြဲျခားျပီး ေျပာျပေပးပါရွင့္။ သိတာ ၂ရက္ ရွိပါျပီ။

၂။ ႐ိုေသစြာျဖင့္ေမးျမန္းပါသည္ဆရာ႐ွင့္။ ရင္သားကင္ဆာရဲ႕လကၡဏာေတြက ဘယ္လိုမ်ိဳးစသိႏိုင္ပါသလဲ။ ကြၽန္မသည္ ကေလး ၂ ေယာက္မိခင္ အသက္ ၃၄ ႏွစ္ပါ။ ကေလးေတြကိုေမြးၿပီး ၃ လေက်ာ္အထိဘဲႏို႔တိုက္ဖူးပါတယ္။ ၃ လခံ ထိုးေဆး ထိုးဖူးပါတယ္။ ကြၽန္မ၏ရင္သား ၂ ဖက္က အရြယ္မတူတာကိုသတိထားမိလို႔ပါ။ ဘယ္ဘက္ရင္သားက နဲနဲ ပိုငယ္ေနပါတယ္။ အက်ိတ္အဖုေတာ့ မေတြ႔မိေပမယ့္ ရင္သားကင္ဆာမ်ိဳး႐ိုးလဲမ႐ွိေပမယ့္ ကင္ဆာျဖစ္မွာစိုးရိမ္လို႔ပါ။ ဘယ္လိုမ်ိဳးမ်ား စမ္းသပ္မႈေတြလုပ္သင့္ပါသလဲ႐ွင္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

ရင္သားအရြယ္မတူတာ လူတိုင္းလိုလိုမွာရွိတယ္။ စိုးရိမ္စရာမရွိပါ။ ရင္သားကင္ဆာဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ျဖစ္တဲ့ ကင္ဆာမ်ိဳးစံုရဲ႕ ၁ဝ႕၄% ရွိတယ္။ ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္က တကမာၻလံုးမွာ ၅၁၉ဝဝဝ ေယာက္ ဒီေရာဂါနဲ႕ ေသဆံုးခဲ့ရတယ္။ ေသဆံုးသူ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၁% ျဖစ္တယ္။ ကင္ဆာေၾကာင့္ ေသဆံုးသူထဲကဆိုရင္ ၇% ျဖစ္တယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာလည္း ျဖစ္တတ္ေပမဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာက အဆ ၁ဝဝ ပုိတယ္။

ရင္သားအား မိမိဖါသာ စမ္းသပ္နည္း
ဘယ္ဘက္ရင္သား စမ္းသပ္ရန္ ညာဘက္လက္ကိုသံုးပါ။ ညာဘက္ရင္သား စမ္းသပ္ရန္ ဘယ္လက္ကိုသံုးပါ။ ဖိအား ခပ္တင္းတင္းသံုး၍ စမ္းပါ။ ဘာ Lotion လိမ္းစရာမွ မသံုးပါနဲ႔။ ရင္သားတျပင္လံုးကို -
(၁) နာရီလက္တံ သြားသလို စက္ဝိုင္းလည္၊
(၂) နာရီလက္တံ ေျပာင္းျပန္သြားသလို စက္ဝိုင္းလည္၊
(၃) အထက္မွ ေအာက္၊
(၄) ေအာက္မွ အထက္၊ စမ္းပါ။ ဘီး စပုတ္တံမ်ားလိုလည္း စမ္းႏိုင္တယ္။ ေနရာအႏွံ႔ ထိမိေစဘို႔သာ အေရးၾကီးတယ္။

မွန္ေရွ႕မွာ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ ရပ္ပါ။ ရင္သား တဖက္စီအား သပ္သပ္စီ ၾကည့္ပါ။ အရြယ္အစား၊ ပံုပန္း၊ အေရာင္၊ ႏို႔သီး၏ အေနအား (ခြက္ဝင္ေနသလား၊ အေရာင္မတူဘူးလား၊) ႏွင့္ အရြယ္အစား၊ တဖက္ႏွင့္တဖက္ ညီသလား။ ႏို႔သီးမွ အရည္ (ႏို႔၊ အၾကည္ရည္၊ ေသြး၊ ျပည္) ထြက္သလား ညွစ္ၾကည့္ပါ။ အေပၚယံအေရျပား၏ ႏူးညံ႔မႈ ေျပာင္းသြားသလား။
• လက္တဖက္ကို ေခါင္းေပၚေျမွာက္ပါ။ ဘယ္-ညာ ေျဖးေျဖးလွည့္ပါ။ ရင္းသားကို ၾကည့္ပါ။ အထဲမွာ အလံုး-အက်ိတ္ ရွိေနလို႔ တေနရာမွာ ေဖါင္းေနသလား၊ ခြက္ဝင္ေနသလား။
• ေရွ႕ကို နည္းနည္းကုန္းပါ။ ထူးျခားတာ ဘာျမင္ရသလဲ။
• လွဲအိပ္လိုက္ပါ။ ရင္သားကို လက္ဝါးသံုးျပီး တဖက္ခ်င္း စမ္းပါ။
• ဂ်ိဳင္း၊ ရင္သားေဘးနား ေနရာမ်ားမွာ အလံုး၊ အက်ိတ္၊ အနာ ရွိသလား။

သတိထားရမည့္ ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ား
• ရင္သားမွာ အလံုး-အက်ိတ္ရွိတိုင္း မစိုးရိမ္ပါနဲ႔၊ တခုခုေတြ႔သူေတြထဲက ၁ဝ ေယာက္ ၁ ေယာက္မွာသာ ကင္ဆာ ျဖစ္တာပါ။
• အလံုး-အက်ိတ္ေတြ႔ရင္၊ ေနရာ၊ အရြယ္အစား၊ ပံု သဏၭာန္၊ အေျပာ့-အမာ (ေျပာ့-တင္း-မာ-အလြန္မာ)၊ ေရြ႕ ရ-မရ၊ နာ-မနာ၊ တို႔ကိုပါ စမ္းပါ။
• အလံုး-အက်ိတ္ဟာ ကင္ဆာ၊ ကင္ဆာ မဟုတ္တဲ့အက်ိတ္၊ ႏို႔နာ၊
ေဟာ္မုန္းအေျပာင္းအလဲ (အပ်ိဳဝင္ခ်ိန္၊ ကိုယ္ဝန္ရွိစဥ္၊) ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါမဟုတ္တဲ့ ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္တတ္တယ္။
• အလံုး-အက်ိတ္ဟာ ေဘး၊ ဘယ္-ညာ၊ အထက္-ေအာက္၊ ေရြ႕၍ရလွ်င္ ကင္ဆာ ျဖစ္ခဲပါတယ္။
• အသက္ငယ္လွ်င္ ကင္ဆာ မျဖစ္တာမ်ားတယ္။
• နာလွ်င္ အနာ (ႏို႔ေရာင္-ျပည္တည္နာ) သေဘာသာ ျဖစ္တတ္တယ္။
• မာလွ်င္ ကင္ဆာျဖစ္ဘို႔ နီးစပ္တယ္။
• ႏို႔သီးထိပ္ ခြင္ဝင္ေနရင္ ကင္ဆာ ျဖစ္ဘို႔မ်ားတယ္။
• ႏို႔ထိပ္မွ ေသြးထြက္ရင္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• အေရျပားဟာ လိမ္ေမာ္သီးအခြံလိုေနလွ်င္ အထဲမွာ ကင္ဆာ ျဖစ္တတ္တယ္။
• ခ်ိဳင္း အက်ိတ္ေတြ႔လွ်င္ ကင္ဆာ သို႔မဟုတ္ ႏို႔နာကေန လာတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• ရင္သား၊ ဂ်ိဳင္း (ဘယ္-ညာ) ေနရာမွာ အလံုး၊ အက်ိတ္၊ အနာ တခုခုရွိျခင္း၊ (ႏို႔နာ သို႔မဟုတ္ ကင္ဆာ ကေနလာတာ၊)
• ရင္သား အေရျပား တေနရာမွာ ခြက္ဝင္ေနျခင္း၊ ေဖါင္းေနျခင္း၊ (အထဲမွာ အလံုး-အက်ိတ္ရွိေနျခင္း၊)
• ႏို႔သီးထိပ္မွ မညွစ္ဘဲျဖစ္ေစ၊ ညွစ္လို႔ျဖစ္ေစ ေသြးထြက္ျခင္း၊ (ကင္ဆာ)
• ရင္သားအနာ အၾကာၾကီး မေပ်ာက္ႏိုင္ျခင္း၊ (ကင္ဆာ)
• ရင္သားမွာ ထူးျပီး နာ၊ ယား၊ နီျမန္းျခင္း၊ (ကင္ဆာ၊ ပိုးဝင္ျခင္း၊)
• ႏို႔သီးထိပ္ ခြက္ဝင္ေနျခင္း၊ (ကင္ဆာ)

တြဲဖတ္ႏိုင္တဲ့စာမ်ား -
1. Bras and Breast Cancer (ဘရာစီယာ) နဲ႔ (ဘရက္စ္) ကင္ဆာ http://doctortintswe.blogspot.com/2015/02/bras-and-breast-cancer.html
2. Breast Beauty ရင္သားအလွ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/breast-beauty.html
3. Breast Benign Lumps ကင္ဆာမဟုတ္တဲ့ ရင္သားအက်ိတ္မ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/breast-benign-lumps.html
4. Breast Cancer (1) ရင္သား-ကင္ဆာ (၁) http://doctortintswe.blogspot.com/2015/02/breast-cancer-1.html
5. Breast Cancer (2) ရင္သားကင္ဆာ (၂) http://doctortintswe.blogspot.com/2015/02/breast-cancer-2_5.html
6. Breast Cancer Chemotherapy ရင္သား-ကင္ဆာကို ေဆးေပးကုသျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2015/02/breast-cancer-chemotherapy_5.html
7. Breast Cancer Risk ရင္သားကင္ဆာ အႏၲရာယ္မ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2015/06/breast-cancer-risk.html
8. Breast Cancer Today ရင္သား-ကင္ဆာ အရင္ကနဲ႔မတူပါ http://doctortintswe.blogspot.com/2015/02/breast-cancer-today.html
9. Breast Cancer Treatment regimes ရင္သား-ကင္ဆာ ကုထံုးမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/breast-cancer-treatment-regimes.html
10. Breast Cancer ရင္သား-ကင္ဆာ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/breast-cancer.html
11. Breast Conditions ရင္သား က်န္းမာေရး http://doctortintswe.blogspot.com/2015/02/family-history-of-cancer.html
12. Breast enlargement ရင္သားကို ကေလးအတြက္ ေသးမေနခ်င္ဘူး http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2010/10/brest-enlargement.html
13. Breast Enlargement ရင္သားအေမး http://doctortintswe.blogspot.com/2016/02/breast-enlargement.html
14. Breast Fibroadenosis (ဖိုက္ဘရို-အဒီႏိုးဆစ္) ရင္သားေရာဂါ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/breast-fibroadenosis.html
15. Breast Implant ရင္သားအတု http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/breast-implant.html
16. Breast Inverted nipples ႏို႔ပါးစပ္ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/breast-inverted-nipples.html
17. Breast Itching ရင္သား ယားျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/breast-itching.html
18. Breast lump (ကင္ဆာ) မဟုတ္တဲ့ ရင္သား-အက်ိတ္ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/01/breast-lump.html
19. Breast Massage ရင္သား ႏွိပ္နယ္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2015/03/breast-massage.html
20. Breast Milk Supply ႏို႔ထြက္နည္းေနရင္ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/breast-milk-supply.html
21. Breast pain ရင္သားနာတာ ဘာလို႔ပါလဲ https://doctortintswe.blogspot.com/2020/01/breast-pain.html
22. Breast Reconstruction ရင္သား အသစ္တပ္ေပးျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/breast-reconstruction.html
23. Breast reduction ရင္သားေသးေအာင္လုပ္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/04/breast-reduction.html
24. Breast self examination ရင္သားအား မိမိဖါသာ စမ္းသပ္နည္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/breast-self-examination.html
25. Breast-feeding cuts moms’ risk of breast cancer ႏို႔တိုက္မိခင္မ်ား ရင္သားကင္ဆာမျဖစ္နည္း http://doctortintswe.blogspot.com/2015/04/breast-feeding-cuts-moms-risk-of-breast.html
26. Carcinoembryonic Antigen (CEA) http://doctortintswe.blogspot.com/2015/06/carcinoembryonic-antigen-cea.html
27. Deformed Nipples ႏို႔သီးေရာဂါမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2015/03/deformed-nipples.html
28. Extra Nipples ႏို႔သီးအပို http://doctortintswe.blogspot.com/2015/12/extra-nipples.html
29. Family History of Cancer ကင္ဆာမိသားစုရာဇဝင္ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/breast-conditions.html
30. Fibrocystic breasts ရင္သားအက်ိတ္ http://doctortintswe.blogspot.com/2015/04/fibrocystic-breasts.html
31. Hormone therapy and breast cancer ရင္သားကင္ဆာနဲ႔ ေဟာ္မုန္းေဆး http://doctortintswe.blogspot.com/2015/04/hormone-therapy-and-breast-cancer.html
32. Invasive ductal carcinoma ျပန္႔ႏိုင္ေသာ ႏို႔ျပြန္ကင္ဆာ http://doctortintswe.blogspot.com/2015/09/invasive-ductal-carcinoma.html
33. Inverted nipples ႏို႔ပါးစပ္ http://doctortintswe.blogspot.com/2015/01/inverted-nipples.html
34. Mastitis and Breast Abscess ႏို႔နာ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/breast-abscess-and-mastitis.html
35. New treatment for drug-resistant breast cancer found ေဆးယဥ္ ရင္သားကင္ဆာအတြက္ ေဆးကုနည္းသစ္ http://doctortintswe.blogspot.com/2015/04/new-treatment-for-drug-resistant-breast.html
36. Nipple Crack and Fissure ႏို႔တိုက္မိခင္ ႏို႔ထိပ္ကြဲေနျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/nipple-crack-and-fissure.html
37. Nipple discharge ႏို႔ကေန ႏို႔မဟုတ္တာထြက္ရင္ http://doctortintswe.blogspot.com/2015/06/nipple-discharge.html
38. Nipples (1) ႏို႔သီးေခါင္း အေၾကာင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/nipples-1.html
39. Nipples (2) ထိပ္ဖ်ားအေရာင္ တိမ္ေတာင္သဖြယ္ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/nipples-2.html
40. Nipples (3) ရင္သားထိပ္ဖ်ားသည္ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/nipples-3.html
41. No Bra Day ႏိုးဘရာေဒး http://doctortintswe.blogspot.com/2015/10/no-bra-day.html
42. Types of Brest Cancers ရင္သားကင္ဆာအမ်ိဳးအစားမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2015/04/types-of-brest-cancers.html

Dr. တင့္ေဆြ