Mitral valve prolapse ႏွလံုးအဆို႔ရွင္ ကြ်ံျခင္း

Mitral Valve Prolapse အေၾကာင္းေလး သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ က်မက အသက္က ၃ဝ ပါ။ အသက္ ၁၂ ႏွစ္မွာ ေလးဘက္နာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းကေတာ့ ASOT ၃၅ဝ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ပင္နင္စလင္ကို ၃ ႏွစ္ေသာက္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနာက္ပိုင္း ASOT စစ္တာ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ငယ္ငယ္တည္းက ရင္တုန္ျပီးအရမ္းေမာတတ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ စမ္းသပ္တာ မထြက္လာပါ။ ဒီမွာက Echocardiogram နဲ႔စမ္းလို႔ေပၚတယ္ထင္ပါတယ္။ ခုေတာ့ Cardiolol (Propranolol) 20mg ကို 1/2 ေနမေကာင္းဘူးလို႔ ခံစားတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာမွ ေသာက္ပါတယ္။

ႏွလံုးရဲ႕ဘယ္ဘက္အထက္ခန္းနဲ႔ေအာက္ခန္းၾကားက အဆို႔ရွင္ဟာ အံက်ပန္က်ျဖစ္မေနတာကိုေခၚတယ္။ အဆိုး႔ရွင္က အထက္ဆီကို စူတက္ေနမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ခြက္ဝင္ေနမယ္။ ေအာက္ခန္းက ေသြးေတြကိုညွစ္ထုတ္တဲ့အခါ ေသြးေတြက မလံုတဲ့အဆို႔ရွင္ကေန အထက္ဘယ္ဘက္ခန္းထဲ ျပန္တက္မယ္။ ဒါဟာ မျဖစ္သင့္ဘူး။

ေဆးပညာမွာ Barlow's syndrome, Floppy valve syndrome, Ballooning mitral valve syndrome နာမည္ေတြနဲ႔လဲ ေခၚေသးပါတယ္။ က်ား-မ မေရြး၊ အရြယ္မေရြးျဖစ္ေပမဲ့ ေယာက္်ား အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္ေတြမွာပိုမ်ားတယ္။ မိသားစု လိုက္တတ္တယ္။ Marfan syndrome, Ehlers-Danlos syndrome, Adult polycystic kidney disease, Ebstein's anomaly နဲ႔ Scoliosis ေရာဂါအေျခအေနေတြနဲ႔ တြဲေနတာလဲရွိေသးတယ္။

ဒီေရာဂါရွိေနပမဲ့ လူအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အသက္အႏၲရာယ္မစိုးရိမ္ရပါ။ တခ်ိဳ႕မွာေတာ့ ေဆးကုရပါမယ္။ ခံစားရမွာေတြ႕ သာမန္ေလးကေန ဆိုးဝါးတာအထိျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• Irregular heartbeat (Arrhythmia) ႏွလံုးခုန္မမွန္ျခင္း၊
• Dizziness or lightheadedness ေခါင္းမူးေဝျခင္း၊ ေခါင္းထဲေပါ့ေနျခင္း၊
• Difficulty breathing or shortness of breath အသက္ရွဴမဝျခင္း၊ (ပက္လက္အိပ္ရင္၊ ကိုယ္လက္လႈတ္ရွားမႈမ်ားရင္)
• Fatigue အားမရွိျခင္း၊
• Chest pain ရင္ပတ္နာျခင္း။

ကိုယ့္မွာ ဒီေရာဂါရွိေနတာသိထားသူဟာ ခံစားရတာေတြဆိုးလာရင္ ဆရာဝန္ျပရမယ္။ Complications ဒီေရာဂါရွိေနရင္ ဒါေတြဆက္ျဖစ္လာမွာကို သတိထားရမယ္။
- Mitral valve regurgitation ေသြးေတြအထက္ျပန္ေအာက္ဆင္းျဖစ္ျခင္း၊ လူကဝေနရင္၊ ေသြးတိုးရွိေနရင္ပိုဆိုးမယ္။ ဆိုးသူေတြကခြဲဘို႔လိုမယ္။
- Heart rhythm problems (Arrhythmias) ႏွလံုးခုန္မမွန္ျခင္း၊ အထက္ခန္းက မမွန္တာျဖစ္တယ္။ အသက္အႏၲရာယ္ကို သိပ္မစိုးရိမ္ရပါ။
- Heart valve infection (Endocarditis) ႏွလံုးၾကြက္သားေရာင္ျခင္း၊ ဗက္တီးရီးယားဝင္ရင္ ပိုဆိုးေစမယ္။ ဒါေၾကာင့္ သြားႏုတ္ရတဲ့အခါ၊ ခြဲစိတ္ရတဲ့အခါမွာ ပိုးေသေဆးေပးေလ့ရွိတယ္။ အျမဲတမ္းေပးဘို႔မလိုအပ္ပါ။

နားၾကပ္နဲ႔နားေထာင္တာနဲ႔သိႏိုင္တယ္။ Clicking sounds မလံုတဲ့အသံ၊ Heart murmur ေသြးျပန္တက္တဲ့အသံေတြ ၾကားရမယ္။ တျခားစမ္းသပ္နည္းေတြကေတာ့ Echocardiogram, Chest X-ray, Electrocardiogram (ECG), Stress test နဲ႔ Cardiac catheterization ေတြျဖစ္တယ္။ ေရာဂါလကၡဏာမခံစားရသူေတြကို ဆရာဝန္က ၃-၅ ႏွစ္တခါ ေခၚျပီး စစ္ေဆးမယ္။

Treatments and drugs ဘယ္လိုကုသမလဲ။ ေရာဂါလကၡဏာမခံစားရသူေတြက ေဆးမလိုအပ္ပါ။ Medications လိုတဲ့သူေတြကို ေဆးေပးမယ္။
- Beta blockers (ဘီတာဘေလာ့ကာ)၊ (ေမးတဲ့သူေသာက္ေနတဲ့ေဆးျဖစ္တယ္)၊
- Aspirin (အက္စ္ပရင္) နဲ႔
- Prescription anticoagulants (Blood thinners) = Warfarin (Coumadin) ေသြးက်ဲေဆးေတြေပးတယ္။

Surgery ခြဲစိတ္ျခင္း
လူတိုင္းမလိုပါ။ ခြဲရရင္ ၂ နည္းေရြးႏိုင္တယ္။ Repair ျပဳျပင္နည္းနဲ႔ Replacement အစားထိုးနည္းေတြ ရွိတယ္။ ႏွစ္ခုလံုးကို Open heart surgery ဖြင့္ခြဲနည္းလုပ္ရမယ္။ နလန္ထခ်ိန္ယူမယ္။ Mitral valve repair ျပဳျပင္နည္း လုပ္ႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းတယ္။

Mitral valve ဆိုတာ တရိဂံပံု အဖတ္ေလး ႏွစ္ခုပါတယ္။ ဒါေလးေတြက ႏွလံုးၾကြက္သားရဲ႕ Annulus ကြင္းလိုေနရာမွာ ဆက္ေနတယ္။ နဂိုရွိေနတဲ့ အဆို႔ရွင္ကို ျပဳျပင္ေပးတာကို Valvuloplasty ေခၚတယ္။ ဒါမွေသြးေတြက အထက္ မဆန္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဒါမွမဟုတ္ အဖတ္ေလးေတြကို အပိုျဖစ္ေနတာေတြကိုရွင္းထုတ္ျပီး ျပန္ဆက္ေပးရတယ္။ ဒါမွ ပိတ္တဲ့အခါ တိတိက်က်ပိတ္ေစမယ္။ တခ်ိဳ႕ကို Annulus အရင္းေနရာကကြင္းကို ျပင္ေပးရတယ္။ တင္းေအာင္လုပ္တာ ျဖစ္ျဖစ္၊ အသစ္လုပ္တာျဖစ္ျဖစ္လုပ္မယ္။ Annuloplasty ေခၚတယ္။

Valve replacement အဆို႔ရွင္အသစ္လဲျခင္း၊ ျပင္မရရင္လုပ္ရတယ္။ Artificial (Prosthetic) valve အတုတခု ထည့္ေပးရတာ ျဖစ္တယ္။ အမ်ိဳးအစား ၂ ခုရွိတယ္။ Mechanical စက္ပစၥည္းနဲ႔ Tissue (တစ္ရွူး) ျဖစ္တယ္။
Mechanical valve ဆိုရင္ ေသြးက်ဲေဆး Warfarin (Coumadin) ပါတြဲေပးမယ္။

Tissue valves ဆိုတာ ဝက္ႏွလံုးက အဆို႔ရွင္ကိုယူသံုးတာျဖစ္တယ္။ Bioprostheses လို႔ေခၚတယ္။ ေနာင္မွာလိုလာရင္ အသစ္လဲရတတ္တယ္။ ေကာင္းတာက ေသြးက်ဲေဆးမလိုဘူး။

Antibiotics ပဋိဇီဝေဆး တခါတေလေပးမယ္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ သတိထားရတယ္။ ပဋိဇီဝေဆးေပးမယ္။ ေမြးတာ ျမန္ေအာင္ လုပ္ေပးမယ္။ နာတာ သက္သာေအာင္ လုပ္ေပးမယ္။ စိတ္ဖိအားနည္းေစရတယ္။ Lifestyle လူေနမႈပံုစံျပင္သင့္တယ္။ ဒါေပမဲ့ လကၡဏာမခံစားရသူေတြအတြက္ ေရွာင္စရာရယ္လို႔ သိပ္မထူးလွပါ။

ေရာဂါသည္ေတြကိုကူညီဘို႔ဖြဲ႔ထားတဲ့ Society for Mitral Valve Prolapse Syndrome/Dysautonomia ကေန အၾကံေပးထားေတြ ရွိတယ္။

Education ပညာေပးျခင္း၊ ေရာဂါအေၾကာင္းသိေအာင္ အုပ္စုလိုက္ပညာေပးတာ၊ ဆီမီနာလုပ္တာ၊ အာအုပ္-စာေစာင္ေတြထုတ္တာ၊ DVD ထုတ္တာေတြလုပ္တယ္။
Diet အစားအေသာက္၊ (ေကဖင္း) နဲ႔ သၾကားေလွ်ာ့စာခိုင္းတယ္။ အရက္ေလွ်ာ့ေသာက္ခိုင္းတယ္။
Exercise ကိုယ္လက္လႈတ္ရွားမႈ၊ Aerobic exercise (ေအရိုးဘစ္) လုပ္ခိုင္းတယ္။ တခါလုပ္ မိနစ္ ၃ဝ၊ တပတ္ ၅ ရက္။
Medication ေဆးဝါး၊ Beta-blockers (ဘီတာဘေလာ့ကာ)၊ Calcium channel blockers (ကယ္လ္စီယမ္-ဘေလာ့ကာ)၊ Anti-anxiety agents စိတ္ျငိမ္ေဆး၊ Antidepressants စိတ္မက်ေဆး၊ Anti-diarrheal ဝမ္းပိတ္ေဆး နဲ႔ Acid controllers အက္စစ္ေျဖေဆးေတြ သံုးေစတယ္။ Epinephrine နဲ႔ Pseudoehedrine ေဆးေတြအေရွာင္ခိုင္းတယ္။
Positive mental attitude (PMA) စိတ္ပိုင္းကုသျခင္းလိုသူေတြလုပ္ေပးတယ္။
အားေပးစကားမ်ား၊ ဒီေရာဂါရွိေနသူေတြဟာ တျခားလူေတြထက္ပိုျပီး Heart attack ႏွလံုးထိခိုက္တာ ျဖစ္မလာပါ။ သာမန္ ခံစားေနရသူေတြအဖို႔ ႏွလံုးအထူးကုဆီအထိ သြားစရာမလိုပါ။ Anxiety စိုးရိမ္ေနတာနဲ႔ chest pain ရင္ပတ္နာရံုနဲ႔ ခြဲစရာ မလိုတတ္ပါ။ Novacaine ထံုေဆးထိုးရင္ ခံစားရတာဆိုးတတ္တယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ