Soft drinks အခ်ိဳရည္

ဆရာေရ ကြၽန္မကိုယ္ဝန္ ၂ လေက်ာ္မွာ အခ်ိဳရည္တေန႔ ၂ ပုလင္းေသာက္ျဖစ္ေနလို႔ ကေလးအတြက္ ဘယ္လိုအႏၱရာယ္႐ိွႏိုင္လဲ သိခ်င္လို႔ပါ။

Soft drink (ေဆာ့ဖ္-ဒရင့္ခ္) နဲ႔ Cold drink (ကိုးလ္-ဒရင့္) လို႔ ေခၚတာကို ကြ်န္ေတာ္တို႔က အေအးလို႔ေခၚလိုက္တယ္။ အခ်ိဳရည္လို႔လည္းေခၚတယ္။  အရက္ေတြကို Hard drinks ေခၚလို႔ေခၚတယ္။ အဲဒီ ေသာက္စရာ ၂ မ်ိဳးလံုးကို အားျဖစ္တာလို႔ေတာ့ ဘယ္သူကမွ မေခၚပါ။

အခ်ိဳရည္ေတြက နာမယ္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ရွိတယ္။ Soda, Soda pop, Pop, Carbonated beverage, Tonic, Coke, Fizzy drink, Mineral စသျဖင့္။ သမိုင္းရွာရင္ အာရပ္ကမာၻကစခဲ့တယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ ၁၇ ရာစုကစျပီး ေစ်းကြက္ထဲ ဝင္လာခဲ့တယ္။ ၁၈ ရာစုေရာက္မွ Carbonated drinks ဆိုတာ ေပၚလာတယ္။ Phosphate soda (ဆိုဒါ) က ၁၉ဝဝ ေနာက္ၾကမွာ ေပၚျပဴလာျဖစ္လာတယ္။

Club Soda (ကလပ္-ဆိုဒါ) ကို ဟန္ေဂရီေတြက စတယ္၊ အထဲမွာ ဆားနည္းနည္းပါတယ္။ ေသြးတိုးရွိရင္ မေကာင္းဘူး။ Tonic Water ဆိုတာ နာမယ္က အားျဖစ္ေစသလိုလိုေပမဲ့ (ကာဗြန္) ပါသလို အဓိက (ကြီနင္း) နဲနဲလဲ ပါလို႔ ခ်ိဳေအာင္ လုပ္ေပး ထားရတယ္။ ျဗိတိသွ်ကိုလိုနီေတြ ငွက္ဖ်ားေၾကာက္လို႔ ေသာက္တာကေန စခဲ့တာပါ။ ၾကြက္သားနာတတ္သူေတြ အတြက္ေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။

ဘယ္အရာမဆို တာရွည္ခံ၊ နံမယ္ရ၊ ေခတ္လဲ ေနာက္မက်၊ စီးပြါးေရးကလဲ တြက္ေျခကိုက္၊ ျမင္လိုက္တာနဲ႔ ဝယ္ခ်င္၊ ေအာင္ျမင္တဲ့ လူသံုးပစၥည္းေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။ တံဆိပ္အတူ၊ အရည္အေသြးတူ၊ လူေတြ ဘယ္တိုင္းျပည္မွာမဆို ဝယ္ယူႏိုင္ၾကတာက (ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္း) ျဖစ္စဥ္ တစိတ္တပိုင္းပါဘဲ။ ကေန႔ေခတ္ လူေတြၾကား ေပၚျပဴလာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့ ေဖ်ာ္ရည္ဟာ ၁၉၂ဝ ကတည္းက ေပၚခဲ့တဲ့ 7 Up (ဆဲဗင္း-အပ္) ျဖစ္မယ္။ Bib-Label Lithiated Lemon-Lime Soda လို႔ စေခၚခဲ့တယ္။ Mood-stabilizing drug စိတ္အေျခအေန ထိန္းေဆးသေဘာပါ။ Hangover cure အရက္ မ်ားသြားလို႔ ျဖစ္တာေတြ ကုစားဘို႔ ရည္ရြယ္ခဲ့ပါတယ္။

Sprite ဆိုတာက Lemon-lime flavored သံပုရာ-ေရွာက္အနံ႔ထည့္ထားတဲ့ Caffeine (ေကဖင္း) မပါတဲ့ Soft drink ျဖစ္တယ္။ နာမယ္ၾကီး Coca-Cola Company ကေန ၁၉၆၁ ကတည္းက 7 Up ကို ျပိဳင္ထုတ္တာလဲ ျဖစ္တယ္။ ထုတ္ခါစမွာ Whiskey (ဝီစကီ) တို႔ Vodka (ေဗာ့ဒဂါ) တို႔နဲ႔ ေရာေသာက္ဘို႔ပါ။ အေမရိကားမွာ လူအမ်ား အသည္းစြဲ ဘတ္စကက္ NBA ကို ၁၉၉ဝ မွာ Sponsor ရကတည္းက Sprite နာမယ္ ပိုၾကီးၾကီးလာခဲ့တယ္။ Naturally Tart ျဖစ္ပါတယ္လို႔ ေၾကာ္ညာပါတယ္။ Tart ရဲ႕ အဓိပၸါယ္က ႏွစ္ခြသံုးခြရွိတယ္။ ခ်ဥ္စုတ္စုတ္အရသာ၊ ဌာပနာသြားရည္စာနဲ႔ ေၾကးစားမိန္းမေတြ ျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕ကလဲ ဒါမ်ိဳးမွ ၾကိဳက္တာကိုး။

ကုန္ပစၥည္း ေၾကာ္ညာစာ မဟုတ္လို႔ က်န္းမာေရးဘက္ လွည့္ပါမယ္။ Sugar-sweetened အခ်ိဳကဲ အစား-အရည္မွန္သမွ် ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ မ်ားတယ္။ ေလ့လာမႈေတြကို အေကာင္းဖက္ေရာ၊ အဆိုးဘက္ကပါ လုပ္ပါတယ္။ အခ်ိဳျဖစ္ေအာင္ High-fructose corn syrup ေျပာင္းကထုတ္တဲ့ အခ်ိဳရည္နဲ႔ Sucrose (ဆူးခရို႕စ္) သၾကားကိုသံုးတယ္။ Caffeine (ေကဖင္း) ပါတာဆိုရင္ Anxiety စိုးရိမ္စိတ္နဲ႔ Sleep disruption အအိပ္ခက္တာေတြ ျဖစ္ေစတယ္။ ေသာက္တာမ်ားမွပါ။ နဲနဲစီသာပါတဲ့ Sodium benzoate နဲ႔ Benzene ေတြက ဒုကၡ ေပးေလာက္ေအာင္ေတာ့ မပါဘူး။

၁၉၉၈ မွာ Center for Science in the Public Interest ကေန Liquid Candy: How Soft Drinks are Harming Americans' Health အစီရင္ခံစာတခု ထုတ္ျပန္ခဲ့တယ္။ အခ်ိဳရည္ေတြေၾကာင့္ Obesity အဝလြန္တာ၊ Type 2 Diabetes ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ Dental cavities သြားပိုးစားတာ၊ Heart disease ႏွလံုးေရာဂါ နဲ႔ အာဟာရ နည္းတာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ၁၉၉၇-၂ဝဝ၁ အတြင္း အေမရိကားမွာ အခ်ိဳရည္ ေသာက္တာေရာ အဝလြန္တာပါ ႏွစ္ဆတိုးခဲ့တယ္။

အခ်ိဳရည္ေတြမွာ Glucose (ဂလူးကို႔စ္)၊ Fructose (ဖရပ္တို႔စ္)၊ Sucrose (ဆူးခရို႕စ္) သၾကားအမ်ိဳးမ်ိဳး ပါႏိုင္တယ္။ ပါးစပ္ထဲမွာ ေနတဲ့ ဗက္တီးယားေတြက အဲဒီ သၾကားကို Ferment အခ်ဥ္ေဖါက္ေတာ့ Acid (အက္စစ္) ျဖစ္ေစတယ္။ (အက္စစ္) ကေန သြားအေပၚဖံုး ေၾကြလႊာ Enamel ကို ဖ်က္ဆီးတယ္။ ေနာက္ျပီး ေဖ်ာ္ရည္ အမ်ားစုကိုႏိႈက္က Acidic ျဖစ္ေနေသးတယ္။ pH 3.0 ေလာက္သာ ရွိၾကတယ္။ ပါးစပ္ထဲမွာ စုပ္သလို ၾကာၾကာထားရင္ သြားကို ထိခိုက္ေစတယ္။ ေဖ်ာ္ရည္ ေသာက္ျပီးျပီးခ်င္း သြားတိုက္ျပန္ရင္ ပိုဆိုးႏိုင္တယ္။

ေနာက္ဆိုးေသးတာက ေသြးထဲမွာ (ပိုတက္ဆီယမ္) နည္းေစလို႔ Hypokalemia ျဖစ္ေစတယ္။ အားလံုးက လက္ခံတာ မဟုတ္ေပမဲ့ ေဖ်ာ္ရည္ေၾကာင့္ Bone density အရိုးအားနည္းတယ္လို႔ ေျပာတာလဲ ရွိေသးတယ္။ ေဖ်ာ္ရည္ေတြကေန အာဟာရဓါတ္ ဘယ္ေလာက္ရသလဲ။ တမင္ ထည့္ေပးမထားရင္ ဗီတာမင္ မပါဘူး။ ဓါတ္ဆား မပါဘူး။ ဖိုင္ဗာ၊ ပရိုတင္း ေတြလဲ မပါဘူး။ ေရ၊ ႏြားႏို႔နဲ႔ သစ္သီး-ေဖ်ာ္ရည္ အစစ္ေတြအစား ဒါေတြခ်ည္း ေသာက္ေနရင္ အာဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့ေစတယ္။

USDA အေမရိကန္ အစားအေသာက္အဖြဲ႕ကေန သတ္မွတ္ေပးထားတာက တေန႔မွာ (ကယ္လိုရီ) ၂ဝဝဝ ရမဲ့ အစား အစာထဲမွာ သၾကား လဘက္ရည္ဇြန္း ၁ဝ ဇြန္းထက္ မပိုရပါ။ ေဖ်ာ္ရည္ အေတာ္မ်ားမ်ားထဲမွာ သၾကား ဒိထက္ ကဲပါေနတယ္။ Caloric intake မ်ားရင္ လူကိုဝေစတယ္။ ေလ်ာ့ခ်င္ရင္ ေလ့က်င့္ခန္း မလုပ္မေန လုပ္ရလိမ့္မယ္။

အရင္က ေဖ်ာ္ရည္ေတြထဲက အခ်ိဳဓါတ္ဟာ Corn syrup ကေနရတယ္။ ၂ဝ၁ဝ ကစျပီး အေမရိကားမွာ High-fructose corn syrup (HFCS) ကို ေျပာင္းသံုးေစတယ္။ ေစ်းခ်ိဳလို႔ပါ။ HFCS ကို ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးတိုး စတာေတြ အားေပတယ္လို႔ ေထာက္ျပၾကတယ္။ ဥေရာပမွာေတာ့ သူမ်ားတိုင္းျပည္ေတြကေန Sugarcane ၾကံသၾကား မသြင္းရေအာင္ ဥေရာပထြက္ Sugar beets ကိုသာ သံုးေစလို႔ Sucrose ကေန အခ်ိဳဓါတ္ရေစတယ္။

Non-alcoholic beverage အရက္မပါ-ေသာက္စရာ အရည္ေတြမွာ ေရ၊ Carbonated water ကာဗြန္ေရ နဲ႔ Flavoring agent အနံ႔တခုခုပါတယ္။ သၾကား ဒါမွမဟုတ္ ေျပာင္းသၾကားရည္၊ Diet drinks (ဒိုင္းယက္-ဒရင့္ခ္) ေတြမွာေတာ့ Sugar substitute သၾကား-အစားထိုးတာေတြ သံုးတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ Caffeine (ေကဖင္း)၊ တခ်ိဳ႕မွာ အသီးရည္၊ တခ်ိဳ႕မွာ အရက္ Alcohol 0.5% အထိ ပါတတ္ေသးတယ္။

Carbonated water ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ပါ ေရေၾကာင့္ သြားကိုေတာ့ သိပ္မထိခိုက္ေစပါ။ သူ႔ထဲမွာပါတဲ့ (ေဖါ့စဖိတ္) ေၾကာင့္ အရိုးကို ထိခိုက္ေစမွာလဲ မေျပာပေလာက္ပါ။ European Journal of Gastroenterology and Hepatology က ေျပာတာက အစာမေက်ျဖစ္တာ သက္သာေစတယ္၊ ဝမ္းမခ်ဳပ္ေစဘူးတဲ့။

လူ႔ကိုယ္ခႏၶာဟာ စားလိုက္ ေသာက္လိုက္တဲ့ (ဆူးခရို႕စ္) ကို (ဂလူးကို႔စ္) နဲ႔ (ဖရပ္တို႔စ္) အျဖစ္ ေျပာင္းျပီးမွ အူကေန စုပ္ယူပါတယ္။ ရိုးရိုးသၾကားကိုလဲ အဲလိုပါဘဲ။ ဒါေပမဲ့ Fructose Metabolism (ဖရပ္တို႔စ္) ဓါတ္ေျပာင္းျဖစ္စဥ္ ဆိုတာ အလြန္ျမန္လို႔ Fatty acid (ဖက္တီး-အက္စစ္) နဲ႔ Triglyceride (ထရြိဳင္-ဂလစ္ဇရိုက္) ျဖစ္တာ အသည္းမွာ ျမန္-မ်ားလို႔ အဆီေတြ လာစုေစတယ္။ အရက္ မေသာက္သူေတြမွာပါ Fatty liver disease အဆီဖံုးအသည္းေရာဂါ လာျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၂ဝ-၉-၂ဝ၁၆