Multiple sclerosis မာလ္တီပယ္ စကယ္လရိုးဆစ္

ဆရာ ကြၽန္ေတာ့္အမ ၂၉ႏွစ္ Multiple sclerosis ေရာဂါျဖစ္ေနတာ ၁ ႏွစ္႐ွိၿပီဆရာ။ MRI မွာလဲ ျဖစ္တဲ့ေနရာ မေတြ႔ရဘူးဆရာ။ အခုေတာ့ မ်က္စိ၂ ဖက္လံုးကြယ္သြားတာရက္ပိုင္းပဲ႐ွိေသးတယ္။ ျပန္ျမင္ပါ့မလားဆရာ။ ဒီေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဆရာသိတာေလးေတြ အခ်ိန္ရရင္ တင္ေပးပါဆရာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

• အမ်ိဳးသမီးေတြမွာပိုျဖစ္တယ္။ အသက္ ၂ဝ နဲ႔ ၄ဝ ၾကား ေရာဂါရွိမွန္းစသိတာ မ်ားတယ္။
• အာရံုေၾကာဆဲလ္ေလးေတြကို ဖံုးအုပ္ေပးထားတဲ့ (မိုင္လင္ရွိ) ဆိုတာ ပ်က္စီးလို႔ျဖစ္ရတယ္။ အဖံုးပ်က္သြားလို႔ အာရံုေၾကာရဲ႕ အလုပ္ေတြ ေႏွးေကြးတာ မလုပ္ႏိုင္ေတာ့တာျဖစ္လာတယ္။
• ေရာင္ရမ္းျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ အာရံုေၾကာဆဲလ္ေလးေတြ ထိခိုက္ခံရတယ္။ ဦးေႏွာက္၊ မ်က္စိအာရံုေၾကာနဲ႔ ခါးရိုးမၾကီးထဲက အာရံုေၾကာေတြကိုထိခိုက္ေစတယ္။
• ဘာလို႔ျဖစ္သလဲ အတိအက်မသိရေသးပါ။ ဗိုင္းရပ္စ္လား မ်ိဳးဗီဇလားျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• ခံစားရတာေတြက အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ တခါျဖစ္တာဟာ ရက္ပိုင္း၊ ရက္သတၲပါတ္ေတြကေန လအထိၾကာႏိုင္တယ္။  သက္သာခ်ိန္ေတြၾကာထဲမွာရွိပါတယ္။ ဖ်ားလို႔၊ ေရပူခ်ိဳးလို႔၊ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားလို႔ကေန ေရာဂါထလာႏိုင္တယ္။
• ကိုယ္ကိုထိန္းႏိုင္မႈ နည္းျခင္း၊ ၾကြက္သားေတြလႈပ္ျခင္း၊ ထံုျခင္း၊ ေျခလက္လႈပ္ရတာ ခက္ခဲျခင္း၊ လက္တုန္ျခင္း၊ လမ္းေလွ်ာက္ရခက္ျခင္း၊ အေသးစိတ္လႈပ္ရွားမႈခက္ျခင္း၊ စတာေတြျဖျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• တင္ပါးဆံုတြင္း အာရံုေၾကာက္ကိုထိခိုက္ရင္ ဝမ္းခ်ဳပ္၊ ဆီးသြားရခက္၊ ဆီးခဏခဏ သြားခ်င္၊ ဆီးမထိန္းႏိုင္ျဖစ္မယ္
• မ်က္စိအာရံုေၾကာထိခိုက္ရင္ အရုပ္ႏွစ္ခုျမင္ျခင္း၊ မ်က္စိေအာင့္ျခင္း၊ မ်က္စိ သူ႔အလိုလိုလႈပ္ျခင္း၊ မျမင္ရေတာ့ျခင္းေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• ဦးေႏွာက္မွာထိခိုက္ရင္ စူးစိုက္မႈအားနည္း၊ ဆံုးျဖတ္တာအားနည္း၊ မွတ္ဥာဏ္နည္း၊ ဝမ္းနည္း၊ နားအၾကားနည္းတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာမွာျဖစ္ရင္ က်ားအဂၤါသန္မာမႈနည္းတာနဲ႔ မိန္းမအဂၤါ စိုစြပ္မႈနည္းတာျဖစ္မယ္။
• စကားေျပတာနဲ႔ဆိုင္တာကိုထိခိုက္ရင္ စကားေျပာေလး-ေႏွး၊ ဝါးရ-ျမိဳရတာခက္မယ္။
• အားယုတ္ျခင္းကသိသာတယ္။ ညေနပိုင္းပိုဆိုးတယ္။
• ကုသမႈနည္းေတြရွိေပမဲ့ ေပ်ာက္မယ္လို႔ အာမမခံႏိုင္ေသးပါ။
• အျဖစ္ေႏွးေအာင္ေပးတဲ့ေဆးေတြကို ၾကာၾကာေသာက္ရတယ္။
- Interferons (Avonex, Betaseron, or Rebif), glatiramer acetate (Copaxone), mitoxantrone (Novantrone), and natalizumab (Tysabri)
- Fingolimod (Gilenya )
- Methotrexate, azathioprine (Imuran), intravenous immunoglobulin (IVIg) and cyclophosphamide (Cytoxan)
- Steroids စတီရြိဳက္ေပးရင္လဲ ဆိုးတာေတြသက္သာေစတယ္။
• ခံစားရခ်ိန္မွာျဖစ္လာတာေတြ သက္သာေအာင္ ေပးရတဲ့ေဆးေတြကေတာ့
- Lioresal (Baclofen), tizanidine (Zanaflex), benzodiazepine ၾကြက္သားလႈပ္တာအတြက္ေဆး၊
- Cholinergic medications တီးလမ္းမွာျဖစ္တာေတြအတြက္ေဆး၊
- Antidepressants စိတ္မူေျပာင္းတာနဲ႔ အမူအယာလကၡဏာေတြအတြက္ေဆး၊
- Amantadine အားယုတ္တာအတြက္ေဆး။
• ဆက္ျဖစ္လာႏိုင္တာေတြကေတာ့ စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း၊ အမ်ိဳရခက္ျခင္း၊ ေတြးေတာ စဥ္းစားရခက္ျခင္း၊ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္လုပ္ရတာေတြ ခက္ျခင္း၊ ဆီးပိုက္တပ္ထားရျခင္း၊ အရိုးအားနည္းျခင္း၊ ဖိထိုင္ရာေနရာေတြမွာ အနာေပါက္ျခင္း၊ ဆီးလမ္းပိုးဝင္ျခင္း နဲ႔ ေသာက္ရတဲ့ေဆးရဲ႕ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြရွိမယ္။
• အမ်ိဳးသမီးဆိုရင္၊ ေရာဂါဟာ အသက္ ၃ဝ ေအာက္ေရာဂါစျဖစ္ရင္၊ ခံစားရတာေတြက တခါနဲ႔တခါ ၾကာမွျဖစ္ရင္၊ အလားအလာေကာင္းတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ