Hepatitis C Treatment အသဲေရာင္စီ ေဆးမ်ား

ေတာင္ၾကီးျမိဳ႕မွာေနတဲ့ အသက္ ၇၆ ႏွစ္ အမ်ိဳးသားတဦးက ဖိုတိုေရွာ့နဲ႔ ေမးတယ္။ သူက ရန္ကုန္ျမိဳ႕က ေဆးခန္းၾကီး တခုနဲ႔ ဆရာဝန္အမည္လည္းပါတယ္။ ေမးခြန္းေတြအရ နာမည္ၾကီး ေရာင္းေကာင္းတဲ့ ေဆးခန္းတခုျဖစ္တယ္။ မေပ်ာက္ေသးလို႔ ေမးတာ။ အမည္ေတြ မထည့္လိုပါ။ အသဲေရာင္စီကို ဘယ္ေဆးေတြေပးလဲသာ ေရးပါမယ္။ 

အသဲေရာင္စီကို ဂ်ီႏိုတိုက္ပ္ ေခၚ ပိုးအမ်ိဳးအစားခြဲအရ ေဆးေပးရတယ္။ 

ေဆးအမ်ိဳးမ်ိဳး

၁။ စေပၚတဲ့ Sovaldi ေဆးဟာ ၉ဝ% ေပ်ာက္ႏိုင္တယ္။ FDA က အသိအမွတ္ျပဳျပီးျဖစ္တယ္။ နာတာရွည္ အသဲေရာင္ေနသူေတြကိုေပးတယ္။ (စီ) ပိုး ေၾကာင့္မဟုတ္တဲ့ အသဲေရာင္ရွိေနသူ၊ အသဲအစားထိုးထားသူ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ရွိေနသူ၊ HIV ပါ ရွိေနသူ၊ ကိုယ္ဝန္ ရွိေနသူနဲ႔ ကေလးႏို႔တိုက္ေနသူေတြကို မေပးသင့္ပါ။ ေပးရင္ ကေလးမွာ ေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ ပါလာႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္နဲ႔ အနည္းဆံုး ၆ လ ကြာသင့္တယ္။ Sovaldi ေဆးကို တမ်ိဳးတည္း မေပးသင့္ပါ။ Ribavirin ဒါမွမဟုတ္ Peginterferon alfa and Ribavirin နဲ႔ တြဲေပးရတယ္။ Rifampin ေဆးနဲ႔ St. John’s wort ေဆးေတြ ေသာက္ေနရရင္ ဆရာဝန္ကိုေျပာပါ။ ေမာပန္းမယ္၊ ေခါင္းကိုက္မယ္၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္မယ္၊ အိပ္ေရးပ်က္မယ္၊ ေသြးနီဥ နည္းမယ္။

၂။ Ledipasvir and sofosbuvir (Harvoni) HCV types 1 အတြက္ တေန႔ တလံုး စေပၚလာတဲ့ ေဆးသစ္။ ေဆးသံုးျပီး တႏွစ္အၾကာမွာ FDA က HCV types 4, 5 နဲ႔ 6 ေတြကိုပါ သံုးႏိုင္တယ္လို႔ အတည္ျပဳေပးတယ္။ ေခါင္းကိုက္၊ ေမာပန္း၊ ဝမ္းပ်က္၊ ပ်ိဳ႕၊ အိပ္မရတာျဖစ္ႏိုင္တယ္။

၃။ Daclatasvir (Daklinza) လူနာ ၁၀ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ျဖစ္တဲ့ HCV types 1 နဲ႔ 3 အတြက္ေပးတယ္။ sofosbuvir (Sovaldi) နဲ႔ တေန႔ ၁ ျပားတြဲေသာက္ရတယ္။ ေခါင္းကိုက္တာနဲ႔ ေမာတာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ႏွလံုးခုန္ ေႏွးေစႏိုင္တယ္။ 

၄။ Elbasvir and grazoprevir (Zepatier) HCV type 1 နဲ႔ 4 အတြက္ေဆးျဖစ္တယ္။ HIV ရွိသူနဲ႔ အသဲေျခာက္ေနသူကိုလည္း ေပးႏိုင္တယ္။ ေက်ာက္ကပ္သိပ္မကာင္းသူကိုလည္း ေပးတယ္။ ေခါင္းနည္းနည္းကိုက္မယ္။ ဗိုက္ေအာင့္ႏိုင္တယ္။ ေမာမယ္။

၅။ Glecaprevir and pibrentasvir (Mavyret) အမ်ိဳးအစားအားလံုးကို ေပးႏိုင္တယ္။ ေခါင္းကိုက္၊ ေမာပန္း၊ ဝမ္းပ်က္၊ ပ်ိဳ႕တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။

၆။ Ombitasvir, paritaprevir, and ritonavir, with dasabuvir (Viekira Pak) ေဆးကိုလည္း HCV type 1 အတြက္ ေပးတယ္။ အသဲေျခာက္ေနသူေတြကိုလည္း ေပးတယ္။ တေန႔ တလံုးနဲ႔ ေနာက္ေဆးကို တေန႔ ၂ ၾကိမ္။ ယားႏိုင္တယ္။ အားနည္း၊ ေမာပန္း၊ အိပ္ရလက္ႏိုင္တယ္။ 

၇။ Simeprevir (Olysio) နဲ႔ sofosbuvir (Sovaldi) ေဆးကို HCV type 1 အတြက္interferon သို႔မဟုတ္ ribavirin ေပးျပီးေနာက္မွာ တြဲေပးတယ္။ Sofosbuvir က ေခါင္းကိုက္၊ အားနည္းေစႏိုင္တယ္။ Simeprevir ေဆးက အေရျပား ေျခာက္ေစႏိုင္တယ္။ ေနေရာင္မခံႏိုင္။

၈။ Sofosbuvir and velpatasvir (Epclusa) ေဆးတျပားထဲမွာ ၂ မ်ိဳးတြဲထားတယ္။ အမ်ိဳးအစားအားလံုးကိုေပးတယ္။ အားနည္းေစႏိုင္တယ္။ 

၉။ Sofosbuvir, velpatasvir, and voxilaprevir (Vosevi) ေဆးကိုလည္း အမ်ိဳးအစားအားလံုးကိုေပးတယ္။ အသဲမေျခာက္သူေတြကိုသာ ေပးတယ္။ ေခါင္းကိုက္၊ ေမာပန္၊ ပ်ိဳ႕၊ ဝမ္းပ်က္။

အသဲေရာင္စီပိုးေဆးမ်ား သမိုင္း

အသဲေရာင္စီပိုးကို ၁၉၇၀ ေက်ာ္မွစေတြ႔ခဲ့တယ္။ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ေက်ာ္လာေတာ့ Peg-Ifn & Ribavirin ေဆးစေပၚတယ္။ ၂၀၁၁ မွာ Bocepre & Telarevir ေဆး ေပၚလာတယ္။ ၂၀၁၃ မွာ Solvaldi & Olysio ေဆးေပၚလာတယ္။ ၂၀၁၄ မွာ Harvoni & Viekira Pak ေဆးေပၚလာတယ္။ ၂၀၁၅ မွာ Technivie & Daklinza ေဆးေပၚတယ္။

Pegylated interferon (Peg-IFN) ထိုးေဆး။ အစဆံုးေပၚတာ။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြမ်ားတယ္။ ဆက္မသံုးေတာ့ သေလာက္ပါ။ genotype 3 အတြက္တခါတရံေပးတယ္။

Ribavirin (RBV) ေပၚလာတယ္။ စားေဆးတမ်ိဳးတည္း မေပးပါ။ အစက ထိုးေဆးနဲ႔တြဲသံုးေသးတယ္။ ေနာက္မွာ စားေဆးသစ္နဲ႔ တြဲေပးတယ္။ 

၂၀၁၁ ေမလကစျပီး စားေဆးသစ္ေတြေပၚလာျပီ။ protease inhibitors ေဆးေတြလို႔ ေခၚတယ္။ 

၁။ Boceprevir (VICTRELIS) နဲ႔ Telaprevir (INCIVEK) စားေဆး။ HCV genotype 1 အတြက္ Peg-IFN/RBV နဲ႔တြဲေပးတယ္။ ၂၀၁၄ ခုေနာက္ပိုင္း မသံုးေတာ့ပါ။ 

၂။ ၂၀၁၃ ႏိုဝဘၤာမွာ Simeprevir (OLYSIO) တေန႔ တၾကိမ္ေဆးေပၚလာတယ္။ အစမွာ Peg-IFN/RBV နဲ႔တြဲေပးတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ေနာက္ေပၚေဆး sofosbuvir (SOVALDI) နဲ႔သာတြဲေပးတယ္။ genotype 1 အတြက္ အဲဒီတမ်ိဳးတည္းျဖစ္ျဖစ္ ribavirin နဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ ေပးတယ္။

၃။ ၂၀၁၃ ဒီဇဘၤာမွာ Sofosbuvir (SOVALDI) ေဆးကို အသိအမွတ္ျပဳတယ္။ polymerase inhibitors ေဆးေခၚတယ္။ တေန႔ တျပားသာေသာက္ရတယ္။ HCV genotypes 1, 2, 3 နဲ႔ 4 ေတြကိုေပးတယ္။ genotype 2 နဲ႔ 3 အတြက္ ပဌမဆံုးစားေဆး။ Interferon နဲ႔ ribavirin မလိုေတာ့ပါ။ genotype 1 နဲ႔ 4 အတြက္ peginterferon + ribavirin တြဲျပီး ၁၂ ပတ္စားေစတယ္။ Interferon ထိုးမရသူေတြကို sofosbuvir + ribavirin ေဆး ၂၄ ပတ္စားေစတယ္။ Sofosbuvir ေဆးဟာ HIV-HCV co-infection လူနာေတြအတြက္ ပဌမဆံုးေဆးလည္းျဖစ္တယ္။ 

၄။ ၂၀၁၄ ေအာက္တိုဘာလမွာ HCV genotype 1 အတြက္ စားေဆးသာလိုတဲ့ေဆးျဖစ္လာတယ္။ Ledipasvir/sofosbuvir (HARVONI) တေန႔ တၾကိမ္စားေဆး။ direct-acting antivirals (DAAs) ေဆးလို႔ေခၚတယ္။

Harvoni ကို လူၾကီးေတြ HCV genotype 1 အတြက္ေပးႏိုင္တယ္။ အဲတာက အျဖစ္အမ်ားဆံုးအမ်ိဳးအစားျဖစ္တယ္။

စမ္းသပ္မႈေတြအရ Harvoni ေဆးက ၁၂ ပတ္ေပးတာနဲ႔ ၉၄% ေကာင္တာေတြ႔ရတယ္။ 

၅။ ၂၀၁၄ ႏိုဝဘၤာလမွာ  simeprevir (OLYSIO) ေဆးေပၚလာတယ္။ genotype 1 အတြက္ sofosbuvir (SOVALDI) နဲ႔တြဲေပးႏိုင္တယ္။

၆။ ၂၀၁၄ ဒီဇဘၤာမွာ genotype 1 အတြက္ ေဆးအတြဲသစ္ေပၚလာတယ္။ Ombitasvir/paritaprevir/ritonavir စားေဆးနဲ႔ dasabuvir (VIEKIRA PAK) စာေဆးေတြ။ အသဲေျခာက္ေနသူ တခ်ို႕ကိုပါ ေပးႏိုင္တယ္။ Viekira Pak ေဆးကို HCV/HIV co-infection ကိုပါေပးႏိုင္တယ္။ အသဲအစားထိုးထားသူကိုလည္း ေပၚတယ္။ အသဲေျခာက္ေရာဂါ ရင့္ေနရင္ မေပးပါ။ စမ္းသပ္မႈေတြအရ Viekira Pak ေဆးက HCV genotype 1a and 1b ကို ၉၇% ေပ်ာက္ကင္းတာ ေတြ႔ရတယ္။

အသဲေရာင္ ဘီပိုး၊ စီပိုးရွိသူေတြ အသဲအထူးကုဆရာဝန္နဲ႔ ကုသသင့္ၾကတယ္။ ေၾကာ္ျငာေကာင္းတာ မၾကည့္ပါနဲ႔။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

၇-၅-၂၀၂၀