Cervical intraepithelial neoplasia (CIN) သားအိမ္ဝ ေရာဂါတမ်ိဳး

၁။ သမီးသူငယ္ခ်င္းက အသက္ ၃၁နွစ္ပါ။အိမ္ေထာင္မျပဳရေသးပါဘူး။ ရာသီပံုမွန္မလာတာကစၿပီးစစ္ၾကည့္မိေတာ့ CIN 1 သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာအဆင့္ ၁ လို႔ ဆရာ၀န္ကေျပာလိုက္ပါတယ္။ ခုခ်ိန္မွကာကြယ္ေဆးထိုလို႔ရပါေသးလားဆရာ။ သာအိမ္ေတြဘာေတြထုတ္တဲ့အထိျဖစ္ျဖစ္နိုင္ပါသလားဆရာ။ အဆင့္၁ ဆိုေတာ့ ဘယ္လို treatment ေတြနဲ႔ ကုသရမွာလဲ သိခ်င္လို႔ပါဆရာ။

၂။ က်မအသက္ ၄ဝ နွစ္ပါ။ သားသမီး၂ေယာက္ရွိပါတယ္။ အသက္ ၃ဝ မွာသားေႀကာျဖတ္ထားပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁ နွစ္က ေဆးစစ္တဲ့အေနနဲ႔ Pap Test စစ္ျကည့္ပါတယ္။ အေျဖက CIN1 to CIN2 and actue Inflammatory cervical smear  ျဖစ္ေနပါတယ္။ သားအိမ္ေခါင္းေရာင္ေနတယ္လို႔လည္းေျပာပါတယ္။ ဆရာဝန္က သားအိမ္ထုတ္ခိုင္းပါတယ္။ မထုတ္ရင္ ၆ လႀကာရင္ျပန္စစ္ခိုင္းပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ပိုးသတ္ေဆး ၂ ကတ္ေသာက္ခိုင္းပါတယ္။ ၆လၾကာေတာ့ ေသခ်ာရေအာင္ Pap Test/ Colposcopy ကိရိယာနဲ႔ၾကည့္ျပီး Biopsy အသားစယူျပီးစစ္ပါတယ္။ Pap Test = Inflammatory smear; Pap Biopsy = Chronic papillary cervicitis with CIN1 ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာဝန္မက ေဆးေသာက္ဖို႔မလိုဘူးေျပာတယ္။ ကာကြယ္ေဆးထိုးခိုင္းျပီး ၆လ ၾကာရင္ျပန္စစ္ခိုင္းပါတယ္။ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာက ၾကိဳသိရင္ ေဆးစားျပီး ေပ်ာက္ေအာင္ကုနိုင္ပါတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ အခုက်မကိုဘာေဆးမွ မစားခိုင္းဘူးပါဘူး။ ဘယ္လိုဆက္လုပ္သင့္ပါသလဲ။ ဆရာ အၾကံဥာဏ္ေလးလိုခ်င္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ သားအိမ္ထုတ္ဖို႔လိုပါသလားဆရာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။

၃။ ကြ်န္ေတာ္၏ အမ်ိဳးသမီး (၃၉ ႏွစ္) သည္ ျပီးခဲ့ေသာ September လဆန္းပိုင္းက၊ ျမန္မာျပည္တြင္ Ultrasound, Biopsy, CT scan, Pep smear Test ျပဳလုပ္ခဲ့ရာ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာ (CIN 1, HPV Infection) ဟု အေျဖ ထြက္ခဲ့ပါသည္။ ဘန္ေကာက္ျမိဳ ့ N-Health ဓါတ္ခြဲခန္းသို႔ ေပးပို ့ၿပီး Thin Prep Test စစ္ေဆးရာတြင္လည္း Negative for Intraepithelial Lesion or Malignancy. Mild inflammation. Reactive epithelial cellular changes. Partially obscuring blood. ဟု အေျဖထြက္ခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာျပည္တြင္ ျပသလွ်က္ရွိေသာ OG မွ ျမန္မာအေခၚ မီးရိႈ႕လွ်င္ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာပါသည္။ အေျဖကို ပိုမိုေသခ်ာေစရန္ September 23 ရက္တြင္ Bangkok Hospital ရွိ OG ႏွင့္ ထပ္မံသြားေရာက္ ျပသရာတြင္ စိုးရိမ္စရာ မလိုေၾကာင္း ေနာက္ ေလးလ ၾကာမွ ေနာက္ထပ္ စစ္ေဆးမွဳမ်ားျပဳလုပ္ရန္ လိုေၾကာင္းသာ ေျပာပါသည္။ မီးရွဳိ ့ကုသျခင္း၏ ေနာက္ဆက္တြဲ အက်ိဴးအျပစ္မ်ားကို ရွင္းလင္းစြာ သိရွိလိုပါသည္။ ျမန္မာျပည္မွ OG အမ်ားစုသည္ ယခုအေျခအေန (CIN 1) သည္ မီးရွိဳ႕့ကုသျခင္းျဖင့္ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္သည္ဟု ေျပာဆိုၾကပါသည္။ Bangkok Hospital ရွိ OG အား သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးထိုးရန္ ေျပာၾကည့္ရာ တလင္ တမယား ေနပါက ထိုးရန္မလိုဟုသာ တြင္တြင္ေျပာပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ႏွင့္ ကြာျခားေသာအခ်က္ကို ေတြ ့ရွိရပါသည္။ ျမန္မာျပည္တြင္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးထိုးရန္ မည္သူ႔ကိုမဆို တိုက္တြန္းပါသည္။ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး ထိုးျခင္း၏ အက်ိဴးအျပစ္မ်ားကို ရွင္းလင္းစြာ သိလိုပါသည္။ ေရာဂါကူးစက္ႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းအရင္းမ်ား အားလံုးကိုလည္း သိလိုပါသည္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔သည္ တေယာက္ႏွင့္တေယာက္ သစၥာရွိေသာ အိမ္ေထာင္သည္မ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ CIN 1, HPV Infection ျဖစ္ရပါသလဲ။ တစ္ခုေျပာစရာရွိသည္မွာ ကြ်န္ေတာ္၏ အမ်ိဳးသမီးသည္ ၃ ႀကိမ္ သားေလွ်ာခဲ့သျဖင့္ အျပင္ေဆးခန္းတြင္ ၂ ႀကိမ္ ႏွင့္ ဗဟိုအမ်ိဳးသမီး ေဆးရုံႀကီးတြင္ ၁ ႀကိမ္ D&C လုပ္ခဲ့ဖူးပါသည္။

Cervical interstitial neoplasia (CIN) ေရာဂါကို Cervical dysplasia လို႔လဲ ေခၚတယ္။ ဒါေပမဲ့ Potentially premalignant transformation ကင္ဆာ မတိုင္မီအဆင့္ကို ေျပာင္းသြားႏိုင္ေခ် ရွိတယ္။ ေဆးမကုဘဲလဲ ကိုယ္ခံစြမ္းအားနဲ႔ ေပ်ာက္သြားႏိုင္တယ္။ ရာခိုင္ႏွဳန္း နည္းနည္းဟာ Cervical cancer သားအိမ္ဝကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Cervical squamous cell carcinoma (SCC) လို႔ ေခၚမယ္။ ဒါကလဲ ကိုယ္ခံအားနဲ႔ မေပ်ာက္၊ ေဆးလဲ မကုမွသာ ျဖစ္တယ္။ အေမရိကားမွာ အမ်ိဳးသမီး ၂ သိန္းခြဲကေန ၁ သန္းမွာ ၁ ေယာက္ CIN ျဖစ္ေနတာ ႏွစ္တိုင္းေတြ႔ရတယ္။ အသက္ ၂၅ ကေန ၃၅ ၾကားမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။

HPV ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးဟာ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ျပီး သားအိမ္ဝမွာ နာတာရွည္ ေရာင္တာကေန ျဖစ္တယ္။ HPV အမ်ိဳးအစား ရာေက်ာ္ထဲက တဒါဇင္ကေန၊ အဲဒီထဲက HPV 16, 18, 31, or 45 ကေန အျဖစ္မ်ားတယ္။ က်န္တဲ့ အမ်ိဳးအစားေတြက ၾကြက္ႏို႔ ျဖစ္ေစတယ္။

အိမ္ေထာင္ဘက္ ဒါမွမဟုတ္ ေယာက္်ားေဖၚ မ်ားသူေတြ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြ၊ ကိုယ္ခံအား နည္းသူေတြ၊ ငယ္ငယ္နဲ႔ ကေလး ေမြးသူေတြဟာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။

ျဖစ္စမွာ ဘာမွ မခံစားရဘူး။ Pap smear စမ္းသပ္နည္းနဲ႔ သိလာရတယ္။ Papanicolaou test, Pap test, Cervical smear, Smear test လို႔ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေခၚတယ္။ Vagina ေမြးလမ္းေၾကာင္း ထဲကို ၾကည့္လို႔ရတဲ့ Speculum ကရိယာ ထည့္မယ္။ Endocervical brush ကို အဝထဲထည့္ျပီးလွည့္၊ သားအိမ္ဝ အျပင္ေပါက္အနားက (ဆဲလ္) ေတြကို Aylesbury spatula ဆိုတာေလးနဲ႔ယူ၊ မွန္ျပားေလးေပၚ တင္ျပီး၊ ဓါတ္ခြဲခန္းမွာ မွန္ဘီလူးနဲ႔ စစ္ေဆးမယ္။

Cervical dysplasia ကို Pap smear လုပ္ေတာ့ Squamous intraepithelial lesion (SIL) ဆိုတာနဲ႔ အဆင့္ခြဲတယ္။
- Low-grade (LSIL) အဆင့္နိမ့္၊
- High-grade (HSIL) အဆင့္တက္ နဲ႔
- Possibly cancerous (Malignant) ကင္ဆာျဖစ္လုနီးလို႔ သတ္မွတ္တယ္။

Pap smear မွာ အဲလို မူမွန္မဟုတ္တာ ျပေနရင္ ဆက္လုပ္စရာေတြ လိုမယ္။
၁။ Follow-up Pap smears သာမန္အဆင့္ကို ေနာက္တခါ ေခၚစစ္မယ္။
၂။ Colposcopy-directed biopsy နည္းနဲ႔ အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးမယ္။
၃။ Cone biopsy may be done after colposcopy နည္းနဲ႔ လိုအပ္ရင္ အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးမယ္။

Biopsy အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးလို႔ Dysplasia ေတြ႔ရရင္ Cervical intraepithelial neoplasia (CIN) ေခၚတယ္။ အဆင့္ခြဲရင္ -
CIN I = Mild dysplasia အဆင့္ (၁)၊
CIN II = Moderate to marked dysplasia အဆင့္ (၂) နဲ႔
CIN III = Severe dysplasia to carcinoma in situ အဆင့္ (၃) ရွိတယ္။
Mild dysplasia (LSIL or CIN I) သာမန္အဆင့္ေတြကို ၃-၆ လၾကာရင္ ထပ္စစ္ဘို႔ သင့္တယ္။ မေပ်ာက္ေသးတာ ေတြ႔လာရင္ ေဆးကုဘို႔ လိုမယ္။ Higher grade CIN အဆင့္ကို Removal or destruction of the neoplastic cervical cells ကင္ဆာ (ကလပ္စည္း) ေတြကို ဖ်က္ဆီး ထုတ္ျပစ္နည္းေတြ လုပ္ရမယ္။
၁။ Cryocautery ေအးခဲနည္းသံုးျခင္း၊
၂။ Electrocautery လွ်ပ္စစ္မီးရွိဳ႕ျခင္း၊
၃။ Laser cautery ေလဆာနည္း၊
၄။ Loop electrical excision procedure (LEEP) လွ်ပ္စစ္သံုး ျဖတ္ထုတ္ျခင္း နဲ႔
၅။ Cervical conization နည္းေတြ ရွိတယ္။
၆။ Therapeutic vaccines ကာကြယ္ေဆးသံုး ကုသနည္းလဲ ရွိေနျပီ။

အလားအလာ
အမ်ားစုက သူ႔ဖါသူေပ်ာက္တယ္။ ေဆးမကုသဘဲ CIN-1 ထဲက ၇ဝ-၉ဝ% ဟာ ၂ ႏွစ္အတြင္း ေပ်ာက္သြားမယ္။ CIN 2 ထဲက ၅ဝ% ဟာ ၂ ႏွစ္အတြင္း ေပ်ာက္သြားမယ္။ ေပ်ာက္သြားသူလဲ ထပ္ျဖစ္တတ္တယ္။ ကင္ဆာ ေျပာင္းဘို႔ ဆိုတာ ၃-၄ဝ ႏွစ္၊ ပ်မ္းမွ် ၁၅ ႏွစ္ ၾကာတယ္။ ၂ဝ% ျဖစ္မယ္လို႔ ယူဆခ်က္တခု ရွိတယ္။ ေစာေစာသိလို႔ ေဆးကုတာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္တယ္။ အားလံုးေလာက္နီးနီး ေကာင္းတယ္။

တကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရးနည္းတာ၊ အစာအာဟာရမျပည့္စံုတာ၊ ေယာက္်ားေဖၚ မ်ားမ်ားထားတာ၊ စီးကရက္ ေသာက္တာေတြေၾကာင့္ ကင္ဆာအဆင့္ကို ပိုေရာက္ေစႏိုင္တယ္။

မိန္းကေလးတိုင္း ၉ သမီးကတည္းက ကာကြယ္ေဆးထိုးပါ။ သားအိမ္ကင္ဆာကို ၇ဝ% ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ ၂၆ ႏွစ္ေက်ာ္သူ ကာကြယ္ေဆး မလိုေတာ့ပါ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၈-၅-၂၀၂၀