Lesions on penis (1) က်ားအဂၤါ အနာမ်ား (၁)
၁။ Genital herpes က်ားလိင္တံမွာ တခုမက အစုလိုက္နာတဲ့ အနာဆိုရင္ ေရယံု ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ လိင္တံမ်ာသာမက စအို နဲ႔ တင္ပါးတဝွိဳက္မွာလဲ ေပါက္တတ္ပါတယ္။ ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း တခ်ိဳ႕မွာ ကိုယ္နဲနဲ ပူတတ္တယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ STD/STI လိင္လမ္းေၾကာင္း ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါတမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာ အျဖစ္မ်ားေပမဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေရယံု ဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ ေၾကာင့္ျဖစ္တာမို႔ အတိအက်ေျပာရရင္ ေဆးမႏိုင္ပါ။ ကုသတာရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ဟာ အေနရအထိုင္ရ သက္ေသာေအာင္၊ ဆက္မပြါးေအာင္၊ သူမ်ားကို မကူးေအာင္လုပ္ဘို႔ပါ။ သန္႔ရွင္းေရး လုပ္တာ ေကာင္းတယ္။ အဝတ္အစား ဝတ္တာတာင္ cotton underwear ေကာင္းတယ္။ အတူေနတာ(ဆက္ဆံတာ) ကို ေရွာင္ပါ။
Acyclovir (Zovirax), famciclovir (Famvir), or Valacyclovir (Valtrex) ေတြဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ေဆးေတြပါ။ နာတယ္ဆိုရင္ အနာသက္သာေဆးေတြ Ibuprofen (Advil) or Acetaminophen (Tylenol) ေသာက္ရပါမယ္။ သဘာဝေဆးနည္း ေတြထဲမွာ Red Marine Algae, Vir-L-Lysine, Choraphor, Aviralex, Aeura, H-Balm ေတြပါတယ္။ Acyclovir က ေဆးျပား၊ ေဆးေတာင့္၊ ေဆးရည္ရွိတယ္။ တေန႔ကို ၂-၅ ၾကိမ္နဲ႔ ၅-၁ဝ ရက္ေသာက္ရတယ္။ လိင္လမ္းမွာ ျဖစ္တာမ်ိဳးကိုေတာ့ ၁ ႏွစ္အထိ ေပးရတာလဲရွိတယ္။
၂။ Wart အနာက မံုလာပြင့္လို သဏၭာန္ဆိုရင္ ၾကြက္ႏို႔ျဖစ္မယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲ ပိုးထပ္ဝင္တာမရွိသ၍ မနာပါ။ နဲနဲ ယားတာ ပူတာမ်ိဳးရွိတတ္ပါတယ္။ အရည္ထြက္တာမ်ိဳးလဲရွိႏိုင္တယ္။ ၾကြက္ႏို႔ကုဘို႔ သတ္သတ္ေရးထားပါတယ္။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္မွ ဖတ္ပါ (၉) လိင္အဂၤါ ၾကြက္ႏို႔ Genital Warts ကိုဖတ္ပါ။
၃။ Syphilis က်ားလိင္တံမွာ တခုတည္းေသာ အနာ(အဖု)ဆိုရင္ (ဆစ္ဖလစ္) ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ မနာတဲ့အနာ ကို Chancre လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီအနာနဲ႔တြဲျပီး ေပါင္ျခံမွာ အၾကိတ္ထြက္လာပါမယ္။ ဒီအနာ၊ အၾကိတ္ေတြက ၃-၆ ပါတ္ေလာက္ေနလို႔ သူ႔အလိုလို ေပ်ာက္သြားတာဟာ ပိုးကင္းသြားတာ မဟုတ္ပါ။ ေသြးစစ္ရင္ VDRL ဆိုတာလုပ္ရလို႔ + ျဖစ္ရင္ syphilis ရွိတယ္လို႔ ေခၚတယ္။ Syphilis ကို ဘာလကၡဏာမွ မေပၚဘဲ ေသြးစစ္လို႔ ရွိေနရင္လဲ တာရွည္ခံ (ပင္နစလင္) ထိုးေဆး Benzathine penicillin G ကို တခါထိုးရင္ ၂႕၄ ယူနစ္ တပါတ္တခါ၊ ေပါင္း ၃ ခါ ထိုးရတယ္။
၄။ Molluscum contagiosum အေရျပား တေနရာရာမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အနာျဖစ္တယ္။ ၂-၅ စင္တီမီတာ ေလာက္ ရွိတယ္။ အထက္ကို နဲနဲၾကြတက္ေနမယ္။ ဒိန္ခဲလို ခပ္ျဖဴျဖဴ၊ ဖေယာင္းလိုလဲ ေနတယ္။ ပုလဲလို အေရာင္၊ ပန္းေရာင္၊ အသားေရာင္ရွိမယ္။ မနာဘူး။ တခါတေလမွ နဲနဲယားသလိုေနတယ္။ တခါတေလ အလည္ကခြက္ေနတယ္။ ကုတ္ရင္ အစဥ္းေၾကာင္းလိုရွိေနမယ္။ မ်က္ႏွာ၊ လည္ပင္း၊ လက္၊ ေျခေထာက္၊ ခ်ိဳင္း၊ ဗိုက္၊ ေပါင္၊ လိင္အဂၤါ ေနရာတကာမွာ ျဖစ္တယ္။ ကေလး-လူၾကီးျဖစ္တယ္။ ကေလးေတြဆိုရင္ ေဆာ့စရာေတြကေန ကူးႏိုင္တယ္။ တိုက္ရိုက္ ထိေတြ႔မႈကေနကူးတယ္။ လိင္ဆက္ဆံတာ မရွိလဲျဖစ္တယ္။ မရွိလဲျဖစ္မယ္။ လိင္လမ္း-ေရယံုနဲ႔ ခြဲျခားရမယ္။ မွားႏိုင္တာေတြရွိလို႔ Skin excisional biopsy အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးမွ ေရာဂါေသျခာတယ္။ AIDS ျဖစ္ေနသူေတြ ပိုဆိုးတယ္။ ကိုယ္ခံအား ေကာင္းေနရင္ သူ႔အလိုလို ေပ်ာက္တယ္။ ႏွစ္ေတြလဲ ၾကာေနႏိုင္တယ္။ ဆက္ဆံရင္ Condoms သံုးရမယ္။ ၁ဝ% ေလာက္ Eczema ႏွင္းခူနာ ျဖစ္လာတတ္တယ္။ ယားလို႔ ကုပ္ရင္း ဗက္တီးရီးယား ဝင္လာတတ္တယ္။ ခြဲစိတ္နည္းေတြ Scraping, De-coring, Freezing, Electrosurgery စသျဖင့္ ရွိတယ္။ အမာရြတ္က်န္မယ္။ Cryotherapy ေအးခဲနည္း၊ Laser ေလဆာနည္း၊ Benzoyl peroxide ေဆးလိမ္းနည္း၊ Cimetidine (Tagamet) အစာအိမ္ေလနာေဆး၊ Griseofulvin ေပြးေဆး ေတြလဲ သံုးၾကေသးတယ္။ Cidofovir (Vistide), Imiquimod (Aldara), Podophyllin resin, Podophyllotoxin (Condylox), Potassium hydroxide, Trichloroacetic acid ေဆးေတြလဲ ဆရာဝန္ေတြက ညႊန္တယ္။ Cantharidin (Cantharone) ေဆးကို တခ်ိဳ႕ေနရာေတြကသံုးတယ္။ တခ်ိဳ႕က သတိေပးတယ္။ လိင္စိတ္ၾကြေဆး အျဖစ္ သံုးတဲ့သူေတြက သံုးေပမဲ့ ေဆးက ျပင္းလွတယ္။ မ်က္စိလို ႏုတဲ့ေနရာနဲ႔ နီးနီးမွာ မသံုးဘို႔ သတိေပးတယ္။ ၾကြက္ႏို႔ေဆးမ်ိဳးလဲ သံုးတယ္။ ေပ်ာက္ရင္ အေရာင္ရင့္ေနမယ္။ Australian lemon myrtle (Backhousia citriodora) ၾသစေတးလ် ေရွာက္သီးရည္၊ Tea tree oil လက္ဖက္ပင္-အဆီ၊
၅။ Chancroid က်ားလိင္တံမွာ အနာေတြက တခုမကလဲရွိ နာလဲနာ၊ ေပါင္ျခံမွာလဲ အၾကိတ္ရွိတာဆိုရင္ (ရွန္ကာ) လို႔ ေခၚတယ္။ ၁ လကၼရဲ႕ ရွစ္ပံု ၁ ပံုကေန ၂ လကၼထိရွိႏိုင္တယ္။ နခမ္းသားတိတိက်က်ရွိတယ္။ ညီညီညာညာမဟုတ္ဖူး။ ထိရင္၊ လွဳတ္ရင္ ေသြးထြက္ႏိုင္တယ္။ မီးခိုးေရာင္ ဒါမွမဟုတ္ ခပ္ဝါဝါေနမယ္။ ပဋိဇီဝေဆး Azithromycin, Ceftriaxone, Ciprofloxacin, and Erythromycin ေတြက ႏိုင္တယ္။ ေပါင္ျခံအၾကိတ္က လိုအပ္ရင္ ခြဲစိတ္ရပါမယ္။
၆။ Crabs က်ားလိင္တံမွာ ခပ္မဲမဲအကြက္ကို သာမန္မ်က္စိနဲ႔ မျမင္ရသေလာက္ရွိတာမ်ိဳးက ရွာရွားပါးပါး (ခရက္ဘ္စ္) ေခၚတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အမႊးေတြမွာ ဥေတြရွိေနပါမယ္။ သူ႔ကိုၾက ျမင္ရတယ္။
၇။ Scabies က်ားလိင္တံမွာ အေတာ္ယားတဲ့ ခပ္နီနီ အနာေတြဟာ ယားနာပါ။ ေဆးေတြကေတာ့ Permethrin, Crotamiton နဲ႔ Benzyl benzoate ျဖစ္ပါတယ္။
၈။ Abscesses ေပါင္ျခံမွာ တျခားေနရာေတြမွာ ေပါက္တာမ်ိဳး (ဗက္တီးရီးယား)ေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ ရိုးရိုးျပည္တည္နာ လဲ ေပါက္ႏိုင္တယ္။ ပဋိဇီဝေဆးေတြက ႏိုင္ပါတယ္။
၉။ Cancer penis လိင္တံ မွာလဲ ကင္ဆာ ျဖစ္တယ္။ အမွန္ေျပာရရင္ ဘယ္ေနရာမွာျဖစ္တဲ့ ကင္ဆာျဖစ္ျဖစ္ ဘာ့ေၾကာင့္ျဖစ္ရတယ္ဆိုတာ ကေန႔အထိ မသိေသးပါ။ လိင္တံကိုဖံုးတဲ့ အေရျပားေအာင္မွာ အနံဆိုးဆိုး၊ ခပ္ျပစ္ျပစ္ အညစ္အေၾကးေတြရွိေနရင္ ကင္ဆာျဖစ္ေစတတ္တယ္။ တခ်ိန္က ၾကြက္ႏို႔ျဖစ္ဘူးသူ၊ လိင္တံအေရျပားကို ငံုေနပါလ်က္ မလွီးျဖတ္ထားသူ၊ သန္႔ရွင္းေရးနဲသူေတြဟာလဲ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစတတ္တယ္။ အနာလိုလို အလံုးလိုလို အၾကိတ္အခဲလိုလိုစ ျဖစ္တာပါ။ ၾကြက္ႏို႔နဲ႔လဲတူတယ္။ မံုလာပြင့္လိုေနတယ္။ ျဖစ္ရင္ မနာတာက မ်ားတယ္။ ေနာက္ၾကမွ ေသြးထြက္တာ၊ နာတာေတြျဖစ္လာတယ္။ လိင္တံရဲ႔ထိပ္ပိုင္းမွာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးပါ။ ေသျခာေအာင္ အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးနည္း Biopsy လုပ္ရမယ္။ ကုသနည္းမွာ Chemotherapy ေဆးေပးတာ၊ Radiation ဓါတ္ကင္တာ၊ Surgery ခြဲစိတ္ကုသတာေတြပါတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
Acyclovir (Zovirax), famciclovir (Famvir), or Valacyclovir (Valtrex) ေတြဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ေဆးေတြပါ။ နာတယ္ဆိုရင္ အနာသက္သာေဆးေတြ Ibuprofen (Advil) or Acetaminophen (Tylenol) ေသာက္ရပါမယ္။ သဘာဝေဆးနည္း ေတြထဲမွာ Red Marine Algae, Vir-L-Lysine, Choraphor, Aviralex, Aeura, H-Balm ေတြပါတယ္။ Acyclovir က ေဆးျပား၊ ေဆးေတာင့္၊ ေဆးရည္ရွိတယ္။ တေန႔ကို ၂-၅ ၾကိမ္နဲ႔ ၅-၁ဝ ရက္ေသာက္ရတယ္။ လိင္လမ္းမွာ ျဖစ္တာမ်ိဳးကိုေတာ့ ၁ ႏွစ္အထိ ေပးရတာလဲရွိတယ္။
၂။ Wart အနာက မံုလာပြင့္လို သဏၭာန္ဆိုရင္ ၾကြက္ႏို႔ျဖစ္မယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲ ပိုးထပ္ဝင္တာမရွိသ၍ မနာပါ။ နဲနဲ ယားတာ ပူတာမ်ိဳးရွိတတ္ပါတယ္။ အရည္ထြက္တာမ်ိဳးလဲရွိႏိုင္တယ္။ ၾကြက္ႏို႔ကုဘို႔ သတ္သတ္ေရးထားပါတယ္။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္မွ ဖတ္ပါ (၉) လိင္အဂၤါ ၾကြက္ႏို႔ Genital Warts ကိုဖတ္ပါ။
၃။ Syphilis က်ားလိင္တံမွာ တခုတည္းေသာ အနာ(အဖု)ဆိုရင္ (ဆစ္ဖလစ္) ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ မနာတဲ့အနာ ကို Chancre လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီအနာနဲ႔တြဲျပီး ေပါင္ျခံမွာ အၾကိတ္ထြက္လာပါမယ္။ ဒီအနာ၊ အၾကိတ္ေတြက ၃-၆ ပါတ္ေလာက္ေနလို႔ သူ႔အလိုလို ေပ်ာက္သြားတာဟာ ပိုးကင္းသြားတာ မဟုတ္ပါ။ ေသြးစစ္ရင္ VDRL ဆိုတာလုပ္ရလို႔ + ျဖစ္ရင္ syphilis ရွိတယ္လို႔ ေခၚတယ္။ Syphilis ကို ဘာလကၡဏာမွ မေပၚဘဲ ေသြးစစ္လို႔ ရွိေနရင္လဲ တာရွည္ခံ (ပင္နစလင္) ထိုးေဆး Benzathine penicillin G ကို တခါထိုးရင္ ၂႕၄ ယူနစ္ တပါတ္တခါ၊ ေပါင္း ၃ ခါ ထိုးရတယ္။
၄။ Molluscum contagiosum အေရျပား တေနရာရာမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အနာျဖစ္တယ္။ ၂-၅ စင္တီမီတာ ေလာက္ ရွိတယ္။ အထက္ကို နဲနဲၾကြတက္ေနမယ္။ ဒိန္ခဲလို ခပ္ျဖဴျဖဴ၊ ဖေယာင္းလိုလဲ ေနတယ္။ ပုလဲလို အေရာင္၊ ပန္းေရာင္၊ အသားေရာင္ရွိမယ္။ မနာဘူး။ တခါတေလမွ နဲနဲယားသလိုေနတယ္။ တခါတေလ အလည္ကခြက္ေနတယ္။ ကုတ္ရင္ အစဥ္းေၾကာင္းလိုရွိေနမယ္။ မ်က္ႏွာ၊ လည္ပင္း၊ လက္၊ ေျခေထာက္၊ ခ်ိဳင္း၊ ဗိုက္၊ ေပါင္၊ လိင္အဂၤါ ေနရာတကာမွာ ျဖစ္တယ္။ ကေလး-လူၾကီးျဖစ္တယ္။ ကေလးေတြဆိုရင္ ေဆာ့စရာေတြကေန ကူးႏိုင္တယ္။ တိုက္ရိုက္ ထိေတြ႔မႈကေနကူးတယ္။ လိင္ဆက္ဆံတာ မရွိလဲျဖစ္တယ္။ မရွိလဲျဖစ္မယ္။ လိင္လမ္း-ေရယံုနဲ႔ ခြဲျခားရမယ္။ မွားႏိုင္တာေတြရွိလို႔ Skin excisional biopsy အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးမွ ေရာဂါေသျခာတယ္။ AIDS ျဖစ္ေနသူေတြ ပိုဆိုးတယ္။ ကိုယ္ခံအား ေကာင္းေနရင္ သူ႔အလိုလို ေပ်ာက္တယ္။ ႏွစ္ေတြလဲ ၾကာေနႏိုင္တယ္။ ဆက္ဆံရင္ Condoms သံုးရမယ္။ ၁ဝ% ေလာက္ Eczema ႏွင္းခူနာ ျဖစ္လာတတ္တယ္။ ယားလို႔ ကုပ္ရင္း ဗက္တီးရီးယား ဝင္လာတတ္တယ္။ ခြဲစိတ္နည္းေတြ Scraping, De-coring, Freezing, Electrosurgery စသျဖင့္ ရွိတယ္။ အမာရြတ္က်န္မယ္။ Cryotherapy ေအးခဲနည္း၊ Laser ေလဆာနည္း၊ Benzoyl peroxide ေဆးလိမ္းနည္း၊ Cimetidine (Tagamet) အစာအိမ္ေလနာေဆး၊ Griseofulvin ေပြးေဆး ေတြလဲ သံုးၾကေသးတယ္။ Cidofovir (Vistide), Imiquimod (Aldara), Podophyllin resin, Podophyllotoxin (Condylox), Potassium hydroxide, Trichloroacetic acid ေဆးေတြလဲ ဆရာဝန္ေတြက ညႊန္တယ္။ Cantharidin (Cantharone) ေဆးကို တခ်ိဳ႕ေနရာေတြကသံုးတယ္။ တခ်ိဳ႕က သတိေပးတယ္။ လိင္စိတ္ၾကြေဆး အျဖစ္ သံုးတဲ့သူေတြက သံုးေပမဲ့ ေဆးက ျပင္းလွတယ္။ မ်က္စိလို ႏုတဲ့ေနရာနဲ႔ နီးနီးမွာ မသံုးဘို႔ သတိေပးတယ္။ ၾကြက္ႏို႔ေဆးမ်ိဳးလဲ သံုးတယ္။ ေပ်ာက္ရင္ အေရာင္ရင့္ေနမယ္။ Australian lemon myrtle (Backhousia citriodora) ၾသစေတးလ် ေရွာက္သီးရည္၊ Tea tree oil လက္ဖက္ပင္-အဆီ၊
၅။ Chancroid က်ားလိင္တံမွာ အနာေတြက တခုမကလဲရွိ နာလဲနာ၊ ေပါင္ျခံမွာလဲ အၾကိတ္ရွိတာဆိုရင္ (ရွန္ကာ) လို႔ ေခၚတယ္။ ၁ လကၼရဲ႕ ရွစ္ပံု ၁ ပံုကေန ၂ လကၼထိရွိႏိုင္တယ္။ နခမ္းသားတိတိက်က်ရွိတယ္။ ညီညီညာညာမဟုတ္ဖူး။ ထိရင္၊ လွဳတ္ရင္ ေသြးထြက္ႏိုင္တယ္။ မီးခိုးေရာင္ ဒါမွမဟုတ္ ခပ္ဝါဝါေနမယ္။ ပဋိဇီဝေဆး Azithromycin, Ceftriaxone, Ciprofloxacin, and Erythromycin ေတြက ႏိုင္တယ္။ ေပါင္ျခံအၾကိတ္က လိုအပ္ရင္ ခြဲစိတ္ရပါမယ္။
၆။ Crabs က်ားလိင္တံမွာ ခပ္မဲမဲအကြက္ကို သာမန္မ်က္စိနဲ႔ မျမင္ရသေလာက္ရွိတာမ်ိဳးက ရွာရွားပါးပါး (ခရက္ဘ္စ္) ေခၚတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အမႊးေတြမွာ ဥေတြရွိေနပါမယ္။ သူ႔ကိုၾက ျမင္ရတယ္။
၇။ Scabies က်ားလိင္တံမွာ အေတာ္ယားတဲ့ ခပ္နီနီ အနာေတြဟာ ယားနာပါ။ ေဆးေတြကေတာ့ Permethrin, Crotamiton နဲ႔ Benzyl benzoate ျဖစ္ပါတယ္။
၈။ Abscesses ေပါင္ျခံမွာ တျခားေနရာေတြမွာ ေပါက္တာမ်ိဳး (ဗက္တီးရီးယား)ေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ ရိုးရိုးျပည္တည္နာ လဲ ေပါက္ႏိုင္တယ္။ ပဋိဇီဝေဆးေတြက ႏိုင္ပါတယ္။
၉။ Cancer penis လိင္တံ မွာလဲ ကင္ဆာ ျဖစ္တယ္။ အမွန္ေျပာရရင္ ဘယ္ေနရာမွာျဖစ္တဲ့ ကင္ဆာျဖစ္ျဖစ္ ဘာ့ေၾကာင့္ျဖစ္ရတယ္ဆိုတာ ကေန႔အထိ မသိေသးပါ။ လိင္တံကိုဖံုးတဲ့ အေရျပားေအာင္မွာ အနံဆိုးဆိုး၊ ခပ္ျပစ္ျပစ္ အညစ္အေၾကးေတြရွိေနရင္ ကင္ဆာျဖစ္ေစတတ္တယ္။ တခ်ိန္က ၾကြက္ႏို႔ျဖစ္ဘူးသူ၊ လိင္တံအေရျပားကို ငံုေနပါလ်က္ မလွီးျဖတ္ထားသူ၊ သန္႔ရွင္းေရးနဲသူေတြဟာလဲ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစတတ္တယ္။ အနာလိုလို အလံုးလိုလို အၾကိတ္အခဲလိုလိုစ ျဖစ္တာပါ။ ၾကြက္ႏို႔နဲ႔လဲတူတယ္။ မံုလာပြင့္လိုေနတယ္။ ျဖစ္ရင္ မနာတာက မ်ားတယ္။ ေနာက္ၾကမွ ေသြးထြက္တာ၊ နာတာေတြျဖစ္လာတယ္။ လိင္တံရဲ႔ထိပ္ပိုင္းမွာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးပါ။ ေသျခာေအာင္ အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးနည္း Biopsy လုပ္ရမယ္။ ကုသနည္းမွာ Chemotherapy ေဆးေပးတာ၊ Radiation ဓါတ္ကင္တာ၊ Surgery ခြဲစိတ္ကုသတာေတြပါတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
Comments
Post a Comment