CPR ႏွလံုး-အဆုပ္ ျပန္လည္အလုပ္လုပ္ေစရန္ျပဳစုနည္း

CPR ဆိုတာ Cardio-Pulmonary Resuscitation ႏွလံုး-အဆုတ္ျပန္လည္အလုပ္လုပ္ေစရန္ အေရးေပၚျပဳစုေပးနည္း ျဖစ္တယ္။ ႏွလံုး-အဆုတ္ရုတ္တရက္ ရပ္သြားေစတတ္သည့္အေၾကာင္းေတြကေတာ့ -

၁) ႏွလံုးခုန္ရပ္သြားျခင္း၊

၂) ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း၊

၃) ေရနစ္ျခင္း၊

၄) မူးယစ္ေဆးအလြန္မ်ားသြားျခင္း၊

၅) အဆိပ္သင့္ျခင္းနဲ႔

၆) လွ်ပ္စစ္ဓါတ္လိုက္ျခင္းေတြျဖစ္တယ္။

ႏွလံုး-အဆုတ္ ျပန္လည္အလုပ္လုပ္ေစရန္ အေရးေပၚျပဳစုေပးျခင္း ေအ-ဘီ-စီ-ဒီ
A = Airway အသက္ရွဴလမ္းစစ္ေဆးပါ၊
B = Breathing အသက္ရွဴျခင္းရွိ-မရွိစစ္ေဆးပါ၊
C = Circulation ေသြးလွည့္လည္ျခင္းရွိ-မရွိစစ္ေဆးပါ၊
D = Defibrillation လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ႏွင့္ ႏွလံုးခုန္ေစသည့္စက္သံုးျခင္း၊

A for Airway အသက္ရွဴလမ္းစစ္ေဆးျခင္း၊
ႏွာေခါင္း-ပါးစပ္တို႔ပိတ္ေန-မေနစစ္ပါ။ လည္ပင္ရိုး က်ိဳးေန-မေနစစ္ပါ၊ လူနာကို မာေသာၾကမ္းျပင္ေပၚ တင္ထားပါ၊ သတိလစ္ေနသည့္လူနာ၏လွ်ာသည္ အသက္ရွဴလမ္း အာေခါင္ကို ပိတ္ေနတတ္သည္။ ထိုသို႔မပိတ္ေစရန္ လူနာ၏လည္ပင္းကို ဆန္႔လ်က္ ေမးေစ့ကို အထက္ (ေရွ႕) သို ့ မ-တင္ေပးထားရမည္။

B for Breathing အသက္ရွဴျခင္းရွိ-မရွိစစ္ေဆးျခင္း၊
အသက္ရွဴေနလ်င္ ရင္ပတ္-ဝမ္းဗိုက္ လွဳပ္ေနမည္၊ ႏွာေခါင္းကေလထြက္မည္၊ ထြက္ေလသည္ အျပင္ေလထက္ အနည္းငယ္ပိုပူသည္။ အသက္မရွဴပါက ခ်က္ခ်င္း Mouth-to-Mouth ပါးစပ္မွပါးစပ္ ေလမွဳတ္သြင္းနည္းလုပ္ပါ။

C for Circulation ေသြးလွည့္လည္ျခင္းရွိ-မရွိစစ္ေဆးျခင္း၊
လည္ပင္းေဘးတဖက္တခ်က္ရွိ ေသြးလႊတ္ေၾကာအားစမ္းပါ။ (ကေရာတစ္အာထရီ)ဟုေခၚသည္။ ၄င္းသည္ ေသြးခုန္ျခင္းမရွိပါက (စီ-ပီ-အာရ္) လုပ္ပါ။

D for Defibrillation လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ႏွင့္ ႏွလံုးခုန္ေစသည့္စက္သံုးျခင္းကို တကယ့္အေရးေပၚမွာလုပ္ရတယ္။

Mouth-to-Mouth ပါးစပ္မွပါးစပ္ ေလမွဳတ္သြင္းနည္း
ပါးစပ္၊ အာေခါင္၊ လည္ေခ်ာင္းထဲ ပစၥည္းမ်ား (အမိႈက္၊ အန္ဖတ္၊ အဝတ္စ) ဆို႔ပိတ္ေနပါက ဖယ္ရွားပါ။ လူနာကို ပက္လက္လွန္ထားပါ။ မာေသာၾကမ္းျပင္ျဖစ္က ပိုေကာင္းသည္။ လူနာ၏လည္ပင္းကိုဆန္႔လ်က္ ေမးေစ့ကို အထက္(ေရွ႕)သို႔မတင္ေပးပါ။ လူနာ၏ပါးစပ္ကို ဖြင့္ထားပါ၊ မိမိက ေလတဝၾကီးရွဴလိုက္ျပီး၊ လူနာ၏ပါးစပ္ကို မိမိပါးစပ္ႏွင့္ ေတ့ပိတ္လ်က္ ေလသြင္းေပးပါ။ ပါးစပ္ဖြင့္မရပါက ႏွာေခါင္းကေနေလသြင္းေပးပါ။ ပါးစပ္ဖြင့္ရပါက ႏွာေခါင္းကို မိမိလက္ႏွင့္ပိတ္ျပီး၊ ပါးစပ္ကေနေလသြင္းပါ။ ပဌမဦးစြာ ၂ ၾကိမ္လုပ္ပါ။ ထိုသို႔လုပ္ရသည္မွာ အခ်ိန္ ၁ စကၠန္႔သာ ၾကာမည္။ လူနာ၏အဆုတ္ကို ေလဘူေဘာင္းကဲ့သို႔ အတင္းေဖါင္းသြားေအာင္လုပ္ရန္မလိုပါ။ ၂ ၾကိမ္လုပ္ျပီး ျပန္လည္ရွဴလာမည္။ မရွဴေသးပါက (စီ-ပီ-အာရ္) လုပ္ပါ။

လူၾကီး CPR လုပ္နည္း (အစဥ္အလာနည္း)
လူနာကို မာေသာၾကမ္းျပင္ေပၚထားပါ၊ မိမိက လူနာ၏ေဘးမွာ ဒူးႏွစ္ဖက္ေထာက္ထိုင္ပါ။ လူနာမွ တင္းၾကပ္ေနေသာ အဝတ္အစားမ်ား ေလွ်ာ့ပါ-ဖယ္ပါ။ မိမိ၏လက္ဝါးႏွစ္ဖက္ကို ထပ္လ်က္ လူနာ၏ရင္ပတ္ အလယ္ေကာင္ တည့္တည့္ ႏို႔အံုႏွစ္ဖက္၏အလယ္၊ ရင္ညြန္႔ရိုးအေပၚမွာ တင္ပါ၊ မိမိ၏လက္ႏွစ္ဖက္ကို ဆန္႔တန္းထားျပီး၊ မိမိ၏ ကုိယ္အေလးခ်ိန္ကို လက္ႏွစ္ဖက္အေပၚသို႔ေျပာင္းေရႊ႕ကာ မိမိ၏လက္ပါးႏွစ္က လူနာ၏ရင္ပတ္ကို ဖိခ်ေပးရမည္။ ၂ လက္မခန္႔ က်သြားေအာင္ဖိလိုက္ျပီးေနာက္ လံုးဝၾကြလိုက္ရမည္။ တမိနစ္လ်င္ အၾကိမ္ ၁ဝဝ ႏွဳန္းျဖင့္ ထိုအတိုင္း ဖိလိုက္-ၾကြလိုက္ လုပ္ရမည္။ အၾကိမ္ ၃ဝ လုပ္ျပီးတိုင္း ပါးစပ္မွေလးသြင္းျခင္း ၂ ခါလုပ္ရမည္။ ရင္ပတ္ဖိ-ၾကြျခင္းႏွင့္ ပါးစပ္မွေလသြင္ျခင္းကို စုစုေပါင္း ၂ မိနစ္ သို ့မဟုတ္ ၅ ပါတ္ လုပ္ရမည္။

တႏွစ္ေအာက္ကေလးအား CPR လုပ္နည္း
အသက္ရွဴလမ္းစစ္ေဆးပါ။ ပိတ္ေနလ်င္ဖြင့္ပါ။ ေလႏွစ္ၾကိမ္ ညင္သာစြာသြင္းေပးပါ။ ကေလး၏ ပါးစပ္ေရာႏွာေခါင္းပါ မိမိ၏ပါးစပ္က ငံုလ်က္သြင္းပါ။ ကေလး၏ရင္ပတ္ေပၚ မိမိလက္ဝါးႏွစ္ဖက္ ထပ္တင္လ်က္ ကေလးရင္ပတ္၏ သံုးပံုတပံု ျပားသြားေအာင္ ဖိေပးပါ။ တမိနစ္လ်င္ အၾကိမ္ ၂ဝဝ ႏႈန္းျဖင့္ အခါ ၃ဝ လုပ္ျပီးတိုင္း ပါးစပ္မွေလသြင္းရမည္။ လူၾကီးကဲ့သို႔ အၾကိမ္ ၃ဝ ဖိျပီးတိုင္း၊ ေလႏွစ္ခါမွုတ္ေပးရမည္။ စုစုေပါင္း ၂ မိနစ္ သို႔မဟုတ္ ၅ ပါတ္ လုပ္ရမည္။

ေနာက္ဆံုးေပၚ CPR လုပ္နည္း
ႏွလံုး-အဆုတ္ ျပန္လည္အလုပ္လုပ္ျခင္း အေရးေပၚျပဳစုေပးရန္ ပါးစပ္-ပါးစပ္ ေလမႈတ္စရာမလို၊ လက္ျဖင့္ ရင္ပတ္ကိုဖိျခင္း တမ်ိဳးတည္းျဖင့္ လံုေလာက္တယ္လို႔ CPR New Guidelines 2010 ကဆိုပါတယ္။ ထူးျခားတာကေတာ့ ႏွလံုးေနရာ ဖိေပးတာကို ဦးစားေပး အရင္ဆံုးလုပ္ပါတဲ့။ လူတေယာက္ ေကာက္ခါငင္ကာ ႏွလံုးေသြးရပ္ မတ္တပ္ကလဲရင္ ခ်က္ခ်င္း ရင္ညြန္႔ရိုးေပၚမွာ ဖိခ်ေပးပါ။ ပါးစပ္ကေနမႈတ္တာေနာက္မွ၊ လိုမွလုပ္ပါ။ ၾကမ္းျပင္မာမာမွာ လူနာကိုလွဲထား။ သူ႔ ရင္ညြန္႔ရိုးေပၚမွာ ကိုယ့္လက္ဝါးျပင္ ႏွစ္ခုထပ္ျပီး လက္ဖေနာင့္နဲ႔ မိမိရရဖိခ်ပါ။ လူၾကီးဆိုရင္ ေအာက္ကို ၂ လကၼ၊ ကေလးဆိုရင္ ၁ လကၼခြဲ က်သြာေစေအာင္ ဖိရမွာပါ။ တမိနစ္မွာ အၾကိမ္ ၁ဝဝ ႏွဳန္း။ ဆိုခ်င္တာက တခါနဲ႔တခါ ၁ စကၠန္႔ေတာင္ မၾကာေစပါနဲ႔။

မေမ့ေအာင္ေျပာရရင္ ၁၉၇၇ စေနညခ်မ္းအဖ်ားထဲက ေပါ့ပ္ဒစ္စကိုသီခ်င္းက (ပါကားရွင္း) ကလဲ တမိနစ္မွာ ၁ဝဝ၊ နာမည္ကလဲ Stayin' Alive ပါ။ ႏွလံုးရပ္ရင္ အသက္ျပန္ရွင္ေအာင္ တမိနစ္မွာ အၾကိမ္ ၁ဝဝ ဖိခ်ေပးပါေလ။

Dr. တင့္ေဆြ