Ovulation test မ်ိဳးဥ ထြက္-မထြက္ စမ္းနည္း

မဂၤလာပါဆရာ ကၽြန္မ အသက္၂၄ ႏွစ္ပါ။ အမ်ိဳးသားကအသက္ ၃၁ ပါ ။ အခု ရာသီပံုမွန္ျပန္လာပါျပီဆရာ။ ကေလးလိုခ်င္လို႔ပါဆရာ။ သားဥေကၽြမေကၽြ ဘယ္လိုသိႏိုင္ပါလဲရွင္။ ဘာအားေဆးေသာက္ဖို႔လိုလဲဆိုတာ ညြန္ၾကာေပးပါဆရာ။

(ပီ) ကို (ျပီ) လို႔ျပင္လိုက္ပါတယ္။
ပီ = ပီသ၊ ပီျပင္၊ ပီေလာပီနံ၊
ျပီ = ျပီးပါၿပီ၊ လာပါျပီ။

အမ်ိဳးသမီးတိုင္း အရြယ္ေရာက္ကတည္းက ေသြးဆံုးတဲ့အရြယ္အထိ မ်ိဳးဥကခု လတိုင္းထြက္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ရႏိုင္ဘို႔ ဒီမ်ိဳးဥထြက္မထြက္အေပၚ မူတည္တယ္။ ကိုယ္ဝန္မရေအာင္ တားနည္းတခုျဖစ္တဲ့ ရက္တြက္ျပီး အတူေနနည္းကလဲ ဒီရက္ကိုသိမွ စိတ္ခ်ႏိုင္တယ္။

မ်ိဳးဥထြက္-မထြက္ စမ္းသပ္တဲ့ကရိယာကို Ovulation test နဲ႔ Ovulation Predictor Kits လို႔ေခၚတယ္။ မ်ိဳးဥဟာ မ်ိဳးဥအိမ္ကေနထြက္ျပီး ၂၄ နာရီအထိခံတယ္။ ရာသီလအလယ္ရက္ဝန္းက်င္မွာ (LH) ေဟာ္မုန္း နည္းနည္း ပိုထြက္လာရတယ္။ ၃ဝ% ေသာ အမ်ိဳးသမီးေတြက လလယ္ရက္အတိအက်မွာ မ်ိဳးဥထြက္တယ္။ ၆ဝ% က ၁ ရက္ ေစာထြက္တယ္။ အားလံုးကိုျခံဳလိုက္ရင္ ၇၈%က လလယ္ရက္ထက္ ၂ ရက္ ေစာထြက္တယ္။

စမ္းသပ္ကိရိယာတစံုထဲမွာ စမ္းသပ္ေခ်ာင္းေလး ၅ ခုကေန ၇ ခုအထိပါတယ္။ ရာသီလကိုသိရမယ္။ ဥပမာ ၂၈ ရက္မွာ တခါလာသူအတြက္ အရင္လက ရာသီစလာတဲ့ေန႔ကေနတြက္ရင္ ၁၁ ရက္ေျမာက္ေန႔ကေနစရမယ္။ ၁၁၊ ၁၂၊ ၁၃၊ ၁၄၊ ၁၅ ရက္ေတြမွာ စမ္းသင့္တယ္။ ဆီးကို စမ္းရမဲ့အကြက္ေလးမွာထည့္လိုက္ရင္ အေရာင္ေျပာင္းလာမယ္။ အေပါင္းျပတယ္ ဆိုရင္ ေနာက္ ၂၄ ကေန ၆ နာရီအတြင္း မ်ိဳးဥထြက္မယ္။ ဆီးထဲမွာ (LH) ေဟာ္မုန္း တက္လာတယ္ဆိုရင္ အေပါင္းျပမယ္။

ဆီးမစမ္းခင္မွာ ေရ-အရည္ အမ်ားၾကီးမေသာက္သင့္ပါ။ တျခားေဆးေတြလဲ မေသာက္ဘဲေနဘို႔လိုႏိုင္တယ္။ Estrogens, Progesterone, Testosterone ေခၚတဲ့ ေဟာ္မုန္းေဆးေတြျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္တားေဆးထဲမွာပါတယ္။ Clomiphene citrate (Clomid) မ်ိဳးဥထြက္ဘို႔ေပးတဲ့ေဆးဆိုရင္ LH levels ကိုပိုမ်ားေစတယ္။ စမ္းသပ္မႈမွာ ေသခ်ာေစေအာင္ ဒီေဆးမ်ိဳးကို မစမ္းခင္ ၃ ရက္ေစာျပီး မေသာက္ဘဲေနသင့္တယ္။

မ်ဥ္း ၂ ေၾကာင္းရွိမယ္။ Test line စမ္းသပ္လိုင္းက Reference line မီွးရမဲ့လိုင္းတက္ နဲနဲမွိန္တယ္။ ကိရိယာေတြက မတူတတ္ပါ။ အညႊန္းကိုအရင္ဖတ္ပါ။ ဆီးကို မနက္ ၁ဝ နာရီကေန ည ၈ နာရီအတြင္းသြားတာကိုယူတာေကာင္းတယ္။ ေန႔ ၂ နာရီကအေကာင္းဆံုး။ အေျဖကို ၅ မိနစ္ အနည္းဆံုးေစာင့္ပါ။ တခ်ိဳ႕က ၁ဝ မိနစ္အထိေစာင့္ခိုင္းတယ္။
ကြန္ထရိုးမ်ဥ္းနဲ႔ ေနာက္ေပၚလာမယ့္မ်ဥ္းကို ယွဥ္ၾကည့္ရမယ္။ ေနာက္ေပၚမ်ဥ္းက ကြန္ထရိုးလိုအေရာင္တူေနရင္ အေပါင္း။ ပိုျပီးထင္းေနတာလည္းရွိမယ္။ ပိုမွိန္ေနရင္ အႏုတ္။ စမ္းတဲ့ေဟာ္မုန္းနည္းလြန္းရင္ မျမင္ရေအာင္အထိ မွိန္ေနမယ္။

အေပါင္းျပတယ္ဆိုတာ LH surge ေဟာ္မုန္းတက္လာလို႔ေခၚတယ္။ မွားျပီးအေပါင္းျပတာ ရွားတယ္။ ေန႔ဆက္ စမ္းရတာမို႔ အခ်ိန္တူမွာ စမ္းပါ။ ဆီးစမ္းမဲ့အခ်ိန္ မတိုင္ခင္ ၂ နာရီေလာက္မွာ ေရ-အရည္ ေလ်ာ့ေသာက္ပါ။ ရာသီေသြးစဆင္းတဲ့ ပဌမေန႔ကေန ေနာက္တလအတြက္ ဆင္းမဲ့ေန႔ မတိုင္ခင္ရက္အထိ ျဖစ္တယ္။ စမ္းသပ္မဲ့လ မတိုင္ခင္ လအနည္းငယ္အတြင္းက ရာသီခြင္ကို မွတ္ပါ။ ဘယ္ရက္မွာ မ်ိဳးဥ ထြက္ႏိုင္တယ္ ဆိုတာ ခန္႔မွန္႔ႏိုင္မယ္။

ေဟာ္မုန္းတက္လာခ်ိန္ေနာက္ ၁၂-၄၈ (ပ်မ္းမွ် ၃၆) နာရီအတြင္းမွာ မ်ိဳးဥထြက္ပါမယ္။ ကေလးရခ်င္သူမ်ား ေဟာ္မုန္း တက္တဲ့ရက္ကေန ၃ ရက္အတြင္း အတူေနသင့္ၾကတယ္။ ကိုယ္ဝန္ကိုစမ္းတဲ့အခါ မ်ဥ္းေၾကာင္းက ခပ္မံႈမံႈသာ ေပၚေနတာကိုလဲ အေပါင္းလို႔ သတ္မွတ္ႏိုင္ေပမဲ့ မ်ိဳးဥစမ္းတာမွာေတာ့ မံႈေနတာကို အႏုတ္လို႔ သတ္မွတ္တယ္။

Clomid ဆိုတဲ့ ကေလးရဘို႔ေပးတဲ့ေဆးေသာက္ေနျပီး၊ မ်ိဳးဥထြက္တာကို ရက္သိပ္ေစာျပီးစမ္းရင္ မမွန္တဲ့ အေပါင္း ျပတတ္တယ္။ ခန္႔မွန္းရက္ထက္ ၂ ရက္ေစာျပီး ေန႔တိုင္း စမ္းသင့္တယ္။ ရာသီလာျပီး ၁၃ ရက္ကေန ၂ဝ ရက္အတြင္း ျဖစ္ဘို႔မ်ားတယ္။ ၁၁ ရက္ကစစမ္းျပီး ၂ဝ ရက္ေနာက္ဆို မစမ္းပါနဲ႔ေတာ့။ ေနာက္တလၾကမွ ျပန္စမ္းပါ။ တလမွာ ၅ ရက္စမ္းသူ ၈ဝ% နဲ႔ ၁ဝ ရက္ၾကာစမ္းသူ ၉၅% မွန္ႏိုင္တယ္။ အေပါင္းလကၡဏာ ျပတာနဲ႔ ဆက္စမ္းစရာ မလိုပါ။ ၉၉% စိတ္ခ်ရတယ္။ Cassettes အမ်ိဳးအစားက Strips ထက္ေကာင္းတယ္။ ေဆးဘူးတခုထဲမွာ Cassette တခု၊ Pipette နဲ႔ အထားခံေအာင္ Desiccant ဆိုတာပါတယ္။ ၃ မိနစ္နဲ႔အေျဖထြက္တယ္။

LH blood test ေသြးစမ္းနည္းလဲရွိတယ္။ အရြယ္ေရာက္ အမ်ိဳးသမီးတေယာက္မွာ ပံုမွန္ 5 to 25 IU/L (6 and 30 U/L) ရွိတယ္။ ေယာက္်ားေတြပံုမွန္ = 7 and 24 U/L ရွိရမယ္။ 2 mIU/ml ထက္နည္းေနရင္ Hypogonadotropic hypogonadism ေရာဂါရွိေနမယ္။ LH ေတြ ပံုမွန္ထက္ မ်ားေနတာဟာ ဒါေတြကေနျဖစ္ေစတယ္။ Anorchia ေယာက္်ားအစိမရွိသူ၊ Hypogonadism ေရာဂါ၊ Klinefelter syndrome ေရာဂါ၊ ေသြးဆံုးျပီးခ်ိန္၊ မ်ိဳးဥအိမ္ အလုပ္မလုပ္ျခင္း၊ PCOS မ်ိဳးဥအိမ္အက်ိတ္မ်ားေရာဂါ၊ Precocious puberty အသက္ငယ္လြန္းျပီး အရြယ္ေရာက္သူ၊ Turner syndrome ေရာဂါ။ LH ေတြ ပံုမွန္ထက္ နည္းေနရင္ Anovulatory bleeding မ်ိဳးဥမထြက္ဘဲ ရာသီသာဆင္းသူ၊ ကေလးမရႏိုင္သူ၊ Multiple endocrine neoplasia ေရာဂါ၊ Ovarian cysts မ်ိဳးဥအိမ္အက်ိတ္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

LH urine tests မ်ိဳးဥအတြက္ ေဟာ္မုန္းတက္လာမႈ စမ္းသပ္နည္းဟာ Home fertility monitors မ်ိဳးပြါးႏိုင္စြမ္း ေစာင့္ၾကည္ျခင္းနည္းနဲ႔ မတူပါ။ Fertility monitors ဆိုတာ Digital handheld devices လက္ကိုင္ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ကိရိယာ ျဖစ္တယ္။ မ်ိဳးဥထြက္မွာကို တံေတြးထဲက ဓါတ္ဆားအနည္းအမ်ား၊ ဆီးထဲက ေဟာ္မုန္းအနည္းအမ်ားနဲ႔ ကိုယ္အပူခ်ိန္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္နည္းျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ ရွိ-မရွိ စမ္းတဲ့ hCG pregnancy test နဲ႔လည္းမတူပါ။ ကိုယ္ဝန္ကို စမ္းရင္ မနက္ခင္းသြားတဲ့ ဆီးကိုစမ္းတာ ေကာင္းေပမဲ့ မ်ိဳးဥထြက္တာ စမ္းရင္ေတာ့ ေန႔ ၂ နာရီေလာက္ သြားတဲ့ဆီးက အေကာင္းဆံုးျဖစ္တယ္။ မနက္ ၁ဝ နာရီ ေနာက္ပိုင္းသြားတဲ့ဆီးလဲ ရပါတယ္။

ဒီေဟာ္မုန္းတက္လာတာမို႔ မ်ိဳးဥထြက္သူဟာ ကိုယ္ဝန္ရခ်င္ရင္ အဲဒီရက္ေတြမွာ အကာအကြယ္နည္း တခုမွမသံုးပဲ အတူေနရမယ္။ တလနဲ႔မရေသးရင္ ေနာက္လ၊ ေနာက္လေတြမွာ ဆက္စမ္းပါ။ လေတြၾကာလို႔မွ မရေသးရင္ နည္းလမ္းသစ္ကို ၾကံဆရပါမယ္။
• ရာသီလာျပီး ၈ ရက္ေျမာက္ေန႔ကေန ၁၉ ရက္အတြင္းဟာ ကိုယ္ဝန္ အရႏိုင္ဆံုးရက္ေတြ ျဖစ္တယ္။
• ရာသီလာျပီး ၈ ရက္ေျမာက္ကေန ၁၉ ရက္ေျမာက္အတြင္း မဆက္ဆံသူေတြထဲက ၄႕၇% ကိုယ္ဝန္ရၾကတယ္။
• ရာသီလာျပီး ၈ ရက္ေျမာက္ကေန ၁၉ ရက္ေျမာက္အတြင္း ဆက္ဆံသူေတြထဲက (ကြန္ဒြမ္) နည္း၊ သုတ္ရည္ အျပင္ထုတ္နည္း သံုးသူေတြမွာ ၅႕၆% ကိုယ္ဝန္ ရၾကတယ္။
• ရာသီလာျပီး ၈ ရက္ေျမာက္ကေန ၁၉ ရက္ေျမာက္အတြင္း ဘာအကာအကြယ္မွ မသံုးသူေတြထဲက ၁၁႕၉% ကုိယ္ဝန္ ရၾကတယ္။
• မ်ိဳးဥထြက္ရက္အတိမွာ အတူေနရင္ ၈-၁ဝ% ကိုယ္ဝန္ရၾကတယ္။
• မ်ိဳးဥမထြက္ခင္ ၅ ရက္ အလိုမွာ အတူေနရင္ ၄% ကိုယ္ဝန္ရၾကတယ္။
• မ်ိဳးဥမထြက္ခင္ ၄ ရက္အလိုမွာ အတူေနရင္ ၁၅% ကိုယ္ဝန္ရၾကတယ္။
• မ်ိဳးဥမထြက္ခင္ ၂ ရက္အလိုမွာ အတူေနရင္ ၂၅-၂၈% ကိုယ္ဝန္ရၾကတယ္။

- Clomiphene Citrate ကေလးမရႏိုင္သူမ်ားအတြက္ေဆး http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/clomiphene-citrate.html
- Ovulation test မ်ိဳးဥ ထြက္-မထြက္ စမ္းနည္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/ovulation-test.html
- Clomiphene Brand Name မ်ိဳးဥထြက္ေဆး http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/fertomid.html
- Fertomid မ်ိဳးဥေကြ်ေဆး http://doctortintswe.blogspot.com/2015/04/clomiphene-brand-name.html

Dr. တင့္ေဆြ