Pregnancy and Ultrasound ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ (အာလ္ထြာေဆာင္း)

ဆရာရွင့္ စာျပန္ေပးတာေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ကြ်န္မကိုယ္ဝန္ ၁၈ ပတ္တုန္းက OG က အာထရာေဆာင္း ရိုက္ခိုင္းပါတယ္။ breech အေနအထားနဲ႔ normal လို႔ေျပာပါတယ္။ သမီးမိန္းကေလးလို႔ေျပာပါတယ္။ အခု ကိုယ္ဝန္က ၃၃ ပတ္ပါ။ due date က July ပထမပတ္ဆိုေတာ့ ကေလးအေနအထားမွန္မမွန္ကို ကြ်န္မ အာထရာေဆာင္း ထပ္ရိုက္ခ်င္ပါတယ္။ ထုံးစံအတိုင္း ဘာကိုစိုးရိမ္လို႔စိုးရိမ္ေနမိမွန္းလဲမသိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ OG က အာထရာေဆာင္း ခဏခဏမရိုက္ဘူးဆိုျပီး ေျပာပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေလးလတုန္းကရိုက္ထားတာနဲ႔လုံေလာက္မေလာက္သိခ်င္လို႔ပါဆရာ။

ဆရာရွင့္ က်မကိုယ္၀န္ ၂၅ပါတ္ပါ။ ultrasound ရိုက္ၾကည့္ျပီးပါျပီ။ ေယာက်္ားေလးလို႔သိရပါတယ္။ Ultrasound မွာ BPD 64.5mm လို႔ေရးထားပါတယ္။ ေနာက္ျပီး FL 44.0mm လို႔ ေရးထားပါတယ္။ အဲဒါက ကေလးရဲ႕အ႐ြယ္အစားလား သိခ်င္ပါတယ္ရွင့္။ ေနာက္ျပီး ၂၅ပါတ္မွာကေလးရဲ႕ normal size ဟာ ဘယ္ေလာက္လဲသိခ်င္ပါတယ္ရွင့္။

ကိုယ္ဝန္မွာ (အာလ္ထြာ-ေဆာင္း) ရုိက္စစ္ေဆးနည္းဟာ စိတ္ခ်ရတယ္၊ အကုန္အက်မမ်ားဘူး၊ တိက်တယ္လို႔ လက္ခံထားၾကတာမို႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔သံုးၾကတယ္။ အလြန္မတန္လ်င္ျမန္တဲ့ အသံလိႈင္းကိုသံုးတယ္။ ဘာသံမွေတာ့ လူေတြက မၾကားႏိုင္ပါ။ အလင္းနဲ႔ အေမွာင္ကို ခြဲသိရမယ္။ ဒါကို ပံုရိပ္အျဖစ္ ကြန္ျပဴတာ ေမာ္နီတာေပၚမွာ ေဖၚေပးမယ္။ ဓါတ္မွန္လို လူကိုအႏၲရာယ္မေပးပါ။ ကိုယ္ဝန္ပါတ္နဲ႔ သေႏၶျဖစ္ျပီးေနာက္ ဘယ္ႏွစ္ပါတ္လို႔ ခြဲထားေသးတယ္။ ၂ ပါတ္ ကြာတယ္။ မိခင္ေလာင္းက စမ္းသပ္ကုတင္မွာ သက္ေတာင့္သက္သာလွဲေနျပီး၊ ဆရာဝန္ကေန Transducer device ကိုသံုးျပီး ဗိုက္မွာျဖစ္ျဖစ္ Probe ကိုသံုးျပီး ေမြးလမ္းထဲကေနျဖစ္ျဖစ္ စမ္းပါမယ္။

၁။ ကုိယ္ဝန္ရွိတာ ေသခ်ာသိမယ္။ သေႏၶကိုဖံုးထားတဲ့ အိတ္ကေလး Gestational sac ကို ရက္သတၱပါတ္ ၄ ပါတ္ခြဲမွာ စျမင္ရျပီ။ သေႏၶဟာ သားအိမ္ထဲမွာရွိေနတာ ဟုတ္-မဟုတ္လဲ ေသခ်ာသိႏိုင္တယ္။

၂။ ကုိယ္ဝန္ရွိတံုး ေသြးဆင္းရင္ ပ်က္ေလမလား သိႏိုင္တယ္။ ၆-၇ ပါတ္ဆိုရင္ ကေလးႏွလံုးခုန္သံကို သိႏိုင္ျပီ။ ဒါဆို ၉၅% မက ကုိယ္ဝန္က ေကာင္းတယ္။ ကေလးႏွလံုးခုန္သံဟာ ကုိယ္ဝန္ အႏုအရင့္လိုက္ ေျပာင္းတယ္။ Doppler နဲ႔ နားေထာင္ရင္ (၁၂) ပါတ္မွာစၾကားရျပီ။ တခ်ိဳ႕မွာ (၁ဝ) ပါတ္နဲ႔ၾကားရတယ္။ တလခြဲတံုးက တမိနစ္မွာ ၉ဝ-၁၁ဝ ရွိတယ္။ ၉ ပါတ္ကစျပီး ေမြးတဲ့အထိ ၁၂ဝ-၁၆ဝ ရွိလာတယ္။ ကေလးလႈပ္တာကို (၂ဝ) ပါတ္မွာ သိမယ္။ ကေလးေမြးဖူးသူေတြက ဒိထက္ေစာသိမယ္။

၃။ ကုိယ္ဝန္ ဘယ္ေလာက္ရင့္ေနျပီလဲသိမယ္။ သေႏၶသားအရြယ္အစားဟာ ရင့္ေလ ၾကီးေလျဖစ္တယ္။
(က) Crown-rump length (CRL) ေခါင္းထိပ္ကေန ေအာက္ေျခအထိ ဘယ္ေလာက္ ရွည္သလဲဆိုတာ ၇-၁၃ ပါတ္မွာ အတိအက် သိရျပီ။
(ခ) Biparietal diameter (BPD) ေခါင္းေဘးႏွစ္ဘက္ အကြာအေဝး၊ ၁၁ ပါတ္ မွာ ၂ဝ ကေန ေမြးေတာ့မယ္ဆိုရင္ ၉ဝ-၁ဝဝ မီလီမီတာ ရွိတယ္။
(ဂ) Femur length (FL) ေပါင္အရွည္ ၁၁ ပါတ္မွာ ၁ မီလီမီတာ၊ ေမြးခါနီးရင္ ၇၉-၈ဝ မီလီမီတာ ရွိတယ္။
(ဃ) Abdominal circumference (AC) ကိုယ္ဝန္ရင့္ခ်ိန္မွာ အေရးၾကီးတဲ့ တိုင္းထြာခ်က္ျဖစ္တယ္။ ၁၁ ပါတ္မွာ ၅၊ ေမြးခါနီးရင္ ၃၅ဝ မီလီမီတာ ရွိတယ္။

၄။ သေႏၶသားမွာ အဂၤါခ်ိဳ႕ယြင္းတာ ရွိ-မရွိသိဘို႔ိ၊ ကုိယ္ဝန္ ၂ဝ ပါတ္မတိုင္ခင္ စမ္းတာေကာင္းတယ္။ ေခါင္းထဲက အရည္ေတြမ်ားေနတာ၊ ဦးေႏွာက္မပါတာ၊ ဦးေႏွာက္ေျမွးအိတ္ျဖစ္ေနတာ၊ ခါးရိုးဆစ္ကေန အာရံုေၾကာကြ်ံထြက္ ေနတာေတြကို သိႏိုင္တယ္။ ေနာက္ေပၚကိရိယာကေန အာေခါင္ကြဲ၊ ႏွလံုးရာဂါ၊ စတာေတြပါ သိရေစတယ္။

၅။ အခ်င္းတည္ေနရာကိုသိရတာ အလြန္မတန္အက်ိဳးမ်ားတယ္။ အခ်င္းရဲ႕ ေအာက္ဖ်ားက ဘယ္နားမွာလဲ သိရင္ ခြဲေမြးဘို႔ မလြဲမေသြလိုတဲ့ အခ်က္ၾကီးတခု ၾကိဳသိရတယ္။ အခ်င္းက ေအာက္က်ျပီး၊ သားအိမ္အဝအနား ေရာက္ေနရင္ ခြဲေမြးရမယ္။ ဒါ့အျပင္ အခ်င္းေရာဂါေတြကို ပါရွိရင္ သိရတယ္။ ကိုယ္ဝန္ႏုတံုးမွာ အခ်င္းက သားအိမ္ဝအတြင္းေပါက္နဲ႔ ထိေနေပမယ့္ ကိုယ္ဝန္ရင့္လာလို႔လြတ္သြားရင္ ရိုးရိုးလမ္းကေနေမြးလို႔ရမယ္။

၆။ အမႊာ ဟုတ္-မဟုတ္၊

၇။ ေရျမႊာရည္ အနည္း-အမ်ား၊

၈။ ဗိုက္ထဲမွာ ကေလး ေသမေနတာသိမယ္။ ကေလးက Head/Cephalic ေခါင္းနဲ႔ မဟုတ္ဘဲ Breech တင္ပါးဆံုျပဳေနတာ၊ သားအိမ္ ပံုမွန္ဟုတ္-မဟုတ္၊ Myoma သားအိမ္အလံုးရွိတာ၊ Overian cyst မ်ိဳးဥအိမ္အလံုး ရွိတာေတြပါ သိႏိုင္တယ္။

၉။ ကေလး က်ား-မ သိဘို႔ အမ်ားဆံုး ၁၈-၂၂ ပါတ္မွာရိုက္တယ္။ တိက်ဘို႔ဆိုတာ အာလ္ထြာေဆာင္းရိုက္ခ်ိန္မွာရွိတဲ့ ကေလးအသက္၊ စက္အမ်ိဳးအစား၊ ပညာရွင္အေတြ႔အၾကံဳ၊ ကေလးရဲ႕ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြအေပၚမွာ မူတည္တယ္။ ကေလး က်ား-မ ဆိုတာကို သူ႔ႏိုင္ငံဥပေဒအရ မေျပာရတာ-ေျပာရတာ ရွိတယ္။

တခါရိုက္တာနဲ႔ အျပါတ္ေျပာလို႔ မရတတ္ပါ။ ၂ ခါ ရိုက္သင့္တယ္လို႔ အၾကမ္းေျပာလို႔ရတယ္။ ေစာေစာရုိက္တာကေတာ့ ကုိယ္ဝန္ရွိတာ ေသခ်ာမယ္၊ သားအိမ္ျပင္ပတည္တာဆိုရင္ ကြဲမထြက္ခင္ ခြဲဘို႔ ျပင္ႏိုင္တယ္။ အခ်င္း ေအာက္က်ေနတာ၊ ကေလးက ေခါင္းၾကီး ေနတာ၊ မိခင္တင္ပါးဆံုအရိုးကြင္းနဲ႔ မဆံ့တာ၊ ရင္ခ်င္းဆက္လို အထူးအဆန္းေတြရွိေနရင္ ခြဲေမြးဘို႔ ျပင္ထားႏိုင္တယ္။ ေမြးရာပါ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြသိရလို႔ ဥပေဒကခြင့္ျပဳရင္ ကုိယ္ဝန္ကိုအဆံုးသတ္ျပစ္ႏိုင္တယ္။

ကေလးမလႈပ္ေတာ့ဘူး ထင္ရင္လည္း ထပ္ရိုက္သင့္တယ္။ ေစာေစာရိုက္တံုးကရွိတဲ့ ကေလးေခါင္း အေနအထားဟာ ေနာက္မွာေျပာင္းတတ္လို႔ ေျခကဖြါး ျဖစ္-မျဖစ္ သိရေအာင္ (၈) လေနာက္မွာ ေနာက္တခါထပ္ရုိက္တာ ေကာင္းတယ္။ ေျခကဖြါးဆိုရင္ ပိုျပီးဂရုစိုက္ေမြးေပးရတယ္။ ရိုးရိုးလမ္းကေမြးလည္းရပါမယ္။

အထဲက ကေလးက်န္းမာေရးအေျခအေနကို ေလ့လာ ဆန္းစစ္ႏိုင္ရံုသာမကဘဲ၊ မိဘေတြကို စိတ္လႈပ္ရွားမႈပါ ေပးႏိုင္ေသးတယ္။ ထပ္ရိုက္ရင္ ကေလး ဘယ္လို တိုးတက္ ၾကီးထြားလာတာကို သိႏိုင္မယ္။ ကေလးအသက္ကို ခန္႔မွန္းႏိုင္မယ္။ ဘယ္ေတာ့ေမြးမယ္ဆိုတာလဲ တြက္ယူေပးမယ္။ ကေလးသာမက အခ်င္းတည္ရာကို သိရရင္ ဗိုက္ခြဲေမြးဘို႔ ေသခ်ာေပါက္လိုမွာကို ၾကိဳတင္သိလာႏိုင္တယ္။

3D ultrasound ဆိုတာကို သေႏၶသားရဲ႕ သံုးဘက္ျမင္ပံုေတြကိုရေစတယ္။ စံခ်ိန္ကိုက္နည္းကေတာ့ 2D scanning ႏွစ္ဖက္ျမင္သာ ျဖစ္တယ္။ 3D fetal scanning မွာ အသံလိႈင္းေတြကို လႊတ္ေပးျပီး ေဒါင့္ေပါင္းစံုကေန ျပန္လာမယ္။ ပဲ့တင္သံေတြကို ကြန္ျပဴတာ နည္းပညာနဲ႔ ထုထည္ပံုေတြအျဖစ္ ဖတ္ယူတာျဖစ္တယ္။ မ်က္ႏွာျပင္ေရာ အတြင္းအဂၤါ အစိတ္အပိုင္းေတြကိုပါ ဖတ္ေပးမယ္။ CT scan machine ကေန ပံုေတြအမ်ားၾကီး ဖတ္ေပးတာနဲ႔တူတယ္။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္မွာ Duke တကၠသိုလ္က Olaf von Ramm နဲ႔ Stephen Smith တို႔ကတီထြင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ 4D ဆိုတာလဲေပၚေနျပီး။ ဆင္တူတယ္။ Real time အခ်ိန္နဲ႔ဆက္စပ္တာပဲကြာတယ္။ FDA ကေန 94 mW/cm2 ထက္ မမ်ားဘို႔ ကန္႔သတ္ ေပးထားတယ္။ ဒီအထိစိတ္ခ်ရတယ္လို႔ဆိုလိုတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျငင္းခုန္တာေတြေတာ့ ရွိေနပါတယ္။ သေႏၶသားမွာ ေမြးရာပါ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြရွိေန-မေန သိမယ္။

သတိထားစရာေတြလဲ သိထားရပါမယ္။ အထဲကကေလးကို အပူနည္းနည္းပိုရေစတယ္။ ေလလဲနည္းနည္း ရေစတယ္။ ဒါေတြကေန ေရရွည္မွာဘာျဖစ္မလဲ မေျပာတတ္ေသးပါ။ ေစာေစာပိုင္းေလ့လာမႈေတြအရ ေယာက္်ားေလးေတြမွာ ဘယ္သန္ပိုမ်ားတာနဲ႔ စကားေျပာေႏွးတာ ပိုေတြ႔ရတယ္။ အေျဖဖတ္ရာမွာ မမွန္တဲ့ရလဒ္ရတာမ်ိဳးလဲ ရွိႏိုင္တယ္။ ဥပမာ ဆစ္ ေခၚ အိတ္ ေတ႔ြေနတာဟာ အဆိုး-အေကာင္းေျပာရတာ လြဲႏိုင္တယ္။ မိခင္ကို စိတ္ပူပင္မႈ ျဖစ္ေစမယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၁၇ ပါတ္ထက္ေစာျပီးရိုက္ရင္ မိခင္-ကေလး စီးေႏွာင္မႈနည္းႏိုင္တယ္။ အာလ္ထြာေဆာင္းကိုေမးတဲ့အခါ ပံုေတြကိုဖတ္မရပါ။ အေျဖမွတ္ခ်က္ရမွသာ ရွင္းျပႏိုင္ပါတယ္။

၁၉၈၇ ခုႏွစ္မွာ Duke တကၠသိုလ္က Olaf von Ramm နဲ႔ Stephen Smith တို႔ကတီထြင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ 4D fetal ultrasounds ဆိုတာလဲေပၚေနျပီး။ ဆင္တူတယ္။ Real time အခ်ိန္နဲ႔ဆက္စပ္တာဘဲ ကြာတယ္။ FDA ကေန 94 mW/cm2 ထက္မမ်ားဘို႔ ကန္႔သတ္ေပးထားတယ္။ ဒီအထိစိတ္ခ်ရတယ္လို႔ဆိုလိုတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျငင္းခုန္တာေတြေတာ့ ရွိေနပါတယ္။ Fetal anomaly သေႏၶသားမွာ ေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြရွိေန-မေန သိမယ္။

ကေလးရဲ႕လိင္ကို ဘယ္ေတာ့သိမလဲ
ကိုယ္ဝန္ ၁၈ နဲ႔ ၂၆ ပါတ္မွာ အမ်ားဆံုးရိုက္တယ္။ အာလ္ထြာေဆာင္းစက္သစ္နဲ႔ဆိုရင္ ၁၂-၁၃ ပါတ္ကတည္းက ကေလးရဲ႕လိင္ကိုသိႏိုင္တယ္။

Hysterosalpingogram (HSG) ဆိုတာ သားအိမ္ထဲကို ဓါတ္မွန္ရိုက္စစ္ေဆးတာျဖစ္တယ္။ ကေလးမရႏိုင္ေသးသူကို စမ္းတယ္။ Transvaginal Ultrasound ကေတာ့ အာလ္ထြာဆာင္းျဖစ္တယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲကေန ကိရိယာေလး ထည့္ ရိုက္တယ္။ မ်ိဳးပြါးလမ္းအေျခအေနကိုစစ္တယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ