Vaccination question ကာကြယ္ေဆး အတင္းထိုးခိုင္းသင့္သလား

Zaw Latt ေမးခြန္းရဲ႕အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ ကာကြယ္ေဆးထိုးလို႔ရမရ သိခ်င္ေနတဲ့သေဘာပါ။ အသက္လြန္သြားမွာ စိုးရိမ္တာေၾကာင့္ ေမးေနတာလို႔ထင္ပါတယ္။ အေ႐ွ႕ကအေၾကာင္းအရင္းကလဲ ဒါ့ေၾကာင့္ ကာကြယ္ေဆးမ်ား မထိုးခဲ့ရတာပါ။ အခုထိုးခ်င္တယ္ ရႏိုင္ေသးလားဆိုတဲ့အဓိပၸါယ္လို႔ျမင္ပါတယ္။ ျမန္မာလူမ်ိဳး သာမာန္လူတိုင္းဟာ ဆရာဝန္ကိုအားလုံးတတ္တယ္ဆိုုၿပီး အထင္ႀကီးအားကိုးစိတ္နဲ႔ တိုင္ပင္ျက အျကာင္းစုံဖြင္ေ့ျပာျကပါတယ္။ အဲဒိမွာ ျပႆနာတက္တာပဲ။ တိုင္းရင္းေဆးအေျကာင္းပါလာရင္ ျပႆနာတက္ျပီ။ ေပ်ာက္ကင္းပါတယ္ဆိုရင္ ပိုဆိုးတယ္။ ပညာတတ္မာနလို့ပဲ ေျပာရမလားမသိ ေတြ႔ဘူးသမွ် Gp ေရာ အထူးကုေတြပါ တပုံစံတည္းပါ။ ယဥ္ေက်းစြာ မ်က္ႏွာထားေျပာင္းတာနဲ႔ သုေတသနမရိွပါဘူးေလာက္ေျပာတာအျပင္ ၾကမ္းတမ္စြာ ႏိွမ့္ခ်ေျပာဆိုမႈေတြ ခဏခဏ ၾကားရေတာ့ ေတာ္႐ုံလူနာက မေျပာရဲၾကေတာ့ပါဘူး။ မေျပာေတာ့မသိ မသိေတာ့ လိုအပ္တဲ့လမ္းၫြန္မႈေတြ မေပးႏိုင္တာေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အေနာက္တိုင္းေဆးတခ်ိဳ႕ဟာ တိုင္ရင္းေဆးကေန သုေတသနျပဳျဖစ္ေပၚလာတာ ဆရာတို႔အသိဆုံးေပမဲ့ ျမန္မာ့ေဆးဝါးမ်ားကေတာ့ သုေတသနကင္းမဲ့စြာ ႐ွင္သန္ေနရတာေၾကာင့္ ေပ်ာက္တဲ့သူေတြ ေပ်ာက္ၾကတယ္။ မေပ်ာက္တဲ့သူ မေပ်ာက္ဘူး။ ေဆးဝါးအခ်ိန္အဆသုေတသနဘာမွမရိွဘူးျဖစ္ေနပါတယ္။ ကြယ္လြန္သြာၿပီျဖစ္တဲ့ စာေရးဆရာႀကီးသာဂတိုး ေပ်ာက္ကင္းတာေလးေတြ စာေရးတယ္။ လိုတဲ့သူမ်ား ေပ်ာက္ကင္းပါေစေပါ့။ ဆရာဝန္မ်ားက ဖုန္းတဂြမ္ဂြမ္နဲ႔ရိၾက ကေလာ္ၾကလုပ္တယ္။ ခင္ဗ်ားကဘာမို႔လို႔လဲတဲ့ ဆရာႀကီးက ငါကစာေရးဆရာ ျမင္တာေရးတယ္။ ပညာ႐ွင္မဟုတ္ဘူး။ ပညာ႐ွင္မ်ားအေနနဲ႔ သုေတသနျပဳ႕ဖို႔လုပ္ပါဆိုေတာ့ ဘယ္သူမွမလာေတာ့ဘူး။ လာတာကဂ်ာမဏီတို႔ စင္ကာပူတို႔က လာေမးစမ္းစုံစမ္းသြားတယ္။ ေမာရိယမန္းေဆး ဂ်ပန္ကလိုင္စင္ယူဖို႔လာျပာတယ္။ ေဆးတိုက္ပိုင္႐ွင္က သတၱဝါေတြ ခ်မ္းသာဖို႔ေဆးနည္းေပးတယ္။ ဘာလိုင္စင့္မွ မလုပ္ဘူး။ ေဒၚလာသန္ခ်ီခ်မ္းသာမယ့္ကိစၥကို တခုပဲေတာငး္ဆိုတယ္။ ေဆးခဲတာင့္ေေလးေတြ လက္နဲ႔ ပြတ္လုံးရတာၾကာလို႔ စက္နဲ႔လုပ္ခ်င္တယ္။ လက္နဲပြတ္သလိုမ်ိဳးေလးတ့ဲ။ အဲဒါျမန္မာ့စိတ္ရင္းပါဆရာ။ ဆရာ အေမရိကန္မွာဆိုရင္ အေမရိကန္ဆရာဝန္ ေဒါက္တာအင္ဒ႐ူးဝယ္လ္ေရးတဲ့ စာအုပ္ေလးေတြဖတ္ၿပီး ျပန္မ်ွေဝေစလိုပါတယ္။ ႐ုကၡေဗဒပညာ႐ွင္ကေန လူေတြကိုကယ္ခ်င္လို႔ ေဆးေက်ာင္းတက္ ဆရာဝန္ျဖစ္ေတာ့ အျမစ္ျပတ္ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ မကုသေပးႏိုင္တဲ့ေရာဂါေတြကို ေတြ႔လာရတယ္။ (ေသြးတိုး ဆီးခ်ိဳ အစရိွသည္ျဖင့္) ေဆးေတြကလဲ ပုံမွန္သုံးစြဲရင္ေရာဂါသက္သာေပမယ္ side effect က ပိုဆိုးေနလို႔ တိုင္းရင္ေဆးေတြကို ေလ့လာရင္း ဆရာဝန္မ်ားလက္မခံေပမဲ့ လက္ေတြ႔မွာေပ်ာက္ကင္းေနတဲ့နည္းေတြကို ေဖာ္ထုတ္ ေရးသားေနတာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တအုပ္ပဲရိွပါတယ္။ စာအုပ္နာမည္က #သဘာသမားေတာ္လို႔ ေခၚပါတယ္။ ထြန္းေဖာင္ေဒး႐ွင္းဘဏ္က ထုတ္တာပါ။ Dr အင္ဒ႐ူးဝဲလ္ရဲ႕ စာအုပ္မ်ားစြာထြက္လိမ့္မယ္လို႔ယုံၾကည္ပါတယ္။ ဆရာဖတ္ရွုေလ့လာျပီး ျပန္လည္မ်ွေဝေပးဖို့ ေတာင္းပန္ပါတယ္ဆရာ။ USA မွာေတာ့ သုေတသနျပည့္စုံမယ္ထင္ပါတယ္။ က်ြန္ေတာ္ ေစတနာေဇာနဲ့ေရးသမ်ွ အမွားပၚခဲ့ရင္ခြင့္လြတ္ပါ။ ေဆးပညာဗဟုသုတမ်ားျဖန့္ေဝေနတဲ့ဆရာ့ကို အစဥ္ေလးစားပါတယ္။

Nyunt Nyunt Aye ဟုတ္ပါရဲ႕ဆရာရယ္။ က်မတို႔ဆီမွာဒီမိုကေရစီရျပီးသါးပါ။ သဘါဝကိုက။ ဗုဒၶကို၌က မခ်ဳပ္ခ်ယ္ အတင္းအျကပ္မေစခိုင္းပါဘူး။ ဥာဏ္ေတာ့လႊာသံုးရမွာေပါ့ေနာ္။ ကေလးအေမ ေခတ္က အရင္လို ၉၆ ပါးမဟုတ္ေတါ့ဘူး။ ေထြျပားေရာဂါ ၉၆ မ်ိဳးေလာက္တိုးလာလို႔။ ျပီးခဲ့ေပ်ာက္ခဲ့တာလဲျပီးျပီဆိုေတာ့ ဆိုင္ရာေဒသဆရာဝန္နွင့္ေတြ႔ျပီး ၂ လတံုးက ေနမေကာင္းတာျကံုလို႔မထိုးမိတါ။ ခုကာကြယ္ေဆးထိုးခ်င္ပါတယ္သြားေျပာေပါ့။ ကာကြယ္ျခင္းက ကုသျခင္းထက္ ေကာင္းပါတယ္။

အခုလို စီကာစဥ္ကာေရးျပီး ကြန္မင့္ေပးၾကလို႔ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ လူကအမ်ိဳးမ်ိဳး။ ဆရာဝန္ေျပာလည္း ယူခ်င္သူသာ ယူတယ္။ ကြ်န္ေတာ္က ဘယ္သူ႔ကိုမွ အတင္းမတိုက္တြန္းပါ။ ကိုယ္ကလည္း ၁ဝဝ% မွန္တာမရွိပါ။ ကာကြယ္ေဆး ထိုးကိုထိုးရမယ္ေျပာလိုက္ရင္ အဲဒီမိခင္မွာ ဘာလုပ္ရမလည္းအတြက္ ခက္ျပီ။ သူအားကိုးတဲ့ ေဆးကုသေပးသူကိုလည္း ေစာ္ကားသလို မေရးခ်င္ပါ။ သြယ္ဝိႈက္ေတာ့ေရးလိုက္တယ္။ ကေလးကံတရားကေန ဦးေဆာင္သြားမွာပါ။

ဆရာဝန္ဆရာမေတြ ေျပာေပါက္ဆိုးတာ၊ ကာကြယ္ေဆးထိုးခိုင္းတဲ့ ကိန္းခန္းၾကီးတာေတြက ေခါင္းစဥ္တခုပါ။ ကြ်န္ေတာ္က (အင္မ္ဘီဘီအက္စ္) ေဆးပညာဘြဲ႔သာရတယ္။ တိုင္းရင္းေဆးေတြကို ဝင္မစြက္ပါ။ တရုပ္တိုင္းရင္းေဆး ထဲကေန ဆရာဝန္ေတြက လက္ခံသံုးတာေတြကိုလည္း ေရးပါတယ္။ ဥပမာ (အာတီဆူနိတ္) ငွက္ဖ်ားေဆး။

ကာကြယ္ေဆးထိုးတာကို ဥပေဒစည္းကမ္းနဲ႔လုပ္ထားရတာေတြရွိပါတယ္။ ယူအက္စ္ေအမွာ ကာကြယ္ေဆးကို ဘယ္လို တန္ဘိုးထားေၾကာင္းနဲ႔ နိဂံုးခ်ဳပ္ထားပါတယ္။ ယူအက္စ္ေအကို အလယ္လာလိုသူေတြကိုတမ်ိဳး အေျခခ်ေနထိုင္မယ့္ ဒုကၡသည္ေတြကိုတမ်ိဳးသတ္မွတ္ထားတယ္။ ေဆးစစ္တာနဲ႔ ကာကြယ္ေဆးမစံုရင္ ျပည္ဝင္ခြင့္မေပးပါ။ ကူးစက္ေရာဂါ ျဖစ္ပြါးခ်ိန္ေတြမွာ ႏိုင္ငံတိုင္းကေန ေလဆိပ္၊ သေဘၤာဆိပ္ေတြကေန စစ္ေဆးတယ္။ ျပည္ပထြက္အလုပ္လုပ္သူေတြ ဆိုင္ရာႏိုင္ငံအလိုက္ ကာကြယ္ေဆးထိုးဘို႔ လိုအပ္ခ်က္ သတ္မွတ္တာေတြ လုပ္ထားတယ္။ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြက သူတို႔ ႏိုင္ငံသားေတြကို ဘယ္အရပ္ေဒသသြားရင္ ဘယ္ကာကြယ္ေဆးထိုးပါလို႔ လမ္းညႊန္ေတြ အခါအားေလွ်ာ္စြာ ထုတ္တယ္။ မလိုက္နာခ်င္သူေတြကေတာ့ ကိုယ့္ထိုက္နဲ႔ကိုယ့္ကံ ေနလို႔ရပါတယ္။

သည္လိုကာကြယ္ေဆးေတြေၾကာင့္ ကမာၻေပၚကေန Smallpox ေက်ာက္ၾကီးေရာဂါပေပ်ာက္သြားခဲ့ပါျပီ။ Rinderpest ေခၚ အေကာင္ေတြမွာျဖစ္တဲ့ ဝက္သက္အုပ္စုဝင္ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ေရာဂါလည္းပေပ်ာက္ခဲ့ပါျပီ။ ဆက္လက္ၾကိဳးပမ္းေနတဲ့ ကူးစက္ေရာဂါေတြကေတာ့ Poliomyelitis (polio) ပိုလီယိုအေၾကာေသေရာဂါ၊ Yaws ေခၚ ကာလသားေရာဂါ တမ်ိဳးနဲ႔ Malaria ငွက္ဖ်ားေရာဂါေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေဒသအလိုက္ ကင္းရွင္းေအာင္လုပ္ေနတဲ့ ကူးစက္ေရာဂါေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ Hookworm ခ်ိတ္သန္ေကာင္ေရာဂါ၊ Lymphatic filariasis ဆင္ေျခေထာက္ေရာဂါ၊ Measles ဝက္သက္ေရာဂါ၊ Rubella ရူဘဲေလားေခၚ ဂ်ာမန္ဝက္သက္ေရာဂါ၊ Onchocerciasis (river blindness) ေခၚ ျမစ္မ်က္ကန္းေရာဂါ၊ Syphilis ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါ၊ Rabies ေခြးရူးျပန္ေရာဂါေတြျဖစ္ပါတယ္။

တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ ပိုလီယိုေရာဂါကင္းသြားျပီ။ ပါကစၥတန္မွာေတာ့ တာလီဘန္ေတြကေန ပိုလီယိုကာကြယ္ေဆး ထိုးသူေတြကို လိုက္သတ္ေနတယ္။ အစြန္းေရာက္ေတြနဲ႔ ေရွးရိုးစြဲလြန္းတာေတြမရွိတဲ့ေနရာေတြမွာ ေရာဂါပိုကင္းပါတယ္။ အဲတာကေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ကံၾကမၼာေပါ့။

ဖတ္စရာမ်ား -
1. Adult Vaccines လူၾကီးေတြလဲ ကာကြယ္ေဆးလိုတယ္ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/06/adult-vaccines.html
2. ARV ေမ်ာက္ကိုက္၍ ေခြးရူးကာကြယ္ေဆးထိုးရျခင္း http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2010/05/arv.html
3. BCG vaccine တီဘီ ကာကြယ္ေဆး http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/01/bcg-vaccine.html
4. Chickenpox ေရေက်ာက္ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/01/chickenpox.html http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/01/chickenpox.html
5. Child Immunization Chart ကေလးကာကြယ္ေဆးထိုးဇယား၊ (အသက္အလိုက္) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/10/child-immunization-chart.html
6. Hepatitis B medical treatment (ဘီ) ပိုးေဆးေပးျခင္း http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/05/hepatitis-b-medical-treatment.html
7. HPV Vaccine for Ca Cx သားအိမ္အဝ-ကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2013/08/hpv-vaccine-for-ca-cx.html
8. Pentavalent Vaccine (2) ျမန္မာကေလးမ်ားအတြက္ ကာကြယ္ေဆးသစ္ (၂) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/02/hepatitis-b-vaccine-hepatitis-b-vaccine.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၅-၅-၂ဝ၁၆