Choking First aid ခ်ုဳပ္ရရင္ ဘာလုပ္ရမလဲ

၂၇-၅-၂ဝ၁၆ ေန႔က ေဆးပညာသတင္းတခုမွာ Dr. Heimlich (ေဒါက္တာ ဟိမ္းလင့္ခ်္) ကေန Choke (ခ်ဳပ္) ရေနသူ တေယာက္အသက္ကို ကယ္လိုက္တယ္တဲ့။ ဆရာဝန္တေယာက္ကေန လူနာအသက္တေခ်ာင္းကယ္တာ အဆန္းမွတ္လို႔ ေျပာၾကမယ္။ (ခ်ဳပ္) ရတယ္ဆိုတာ စားရင္းေသာက္ရင္း ခ်က္ခ်င္းျဖစ္ျပီး စားလိုက္တဲ့ အစားမာ တခုက အစာလမ္းနဲ႔ အသက္ရွဴလမ္းအဆံုမွာ တစ္ဆို႔ေနလို႔ စကားမေျပာႏိုင္၊ အသက္မရွဴႏိုင္၊ ျမိဳမခ်ႏိုင္ျဖစ္ေနမယ္။ အသက္ေသႏိုင္တယ္။ အဲလိုျဖစ္ရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလည္းေရွးဦးသူနာျပဳနည္းကို တီထြင္ခဲ့သူဟာ သတင္းထဲက (ေဒါက္တာ ဟိမ္းလင့္ခ်္) ကိုယ္တိုင္ျဖစ္ေနလို႔ပါ။ ဆရာဝန္က အသက္ (၉၆) ႏွစ္အဖိုးၾကီးနဲ႔ လူနာက အသက္ (၈၇) ႏွစ္ အဖြါးၾကီးျဖစ္ပါတယ္။

ကေလးေတြမွာ ကစားစရာတခုခုကေန အဲလိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ျဖစ္လာရင္ ေခ်ာင္းဆိုးခိုင္းလို႔ အင္နဲ႔အားနဲ႔မဆိုးႏိုင္ဘူး။ အသက္ရွဴသံ ဆူညံေနမယ္။ မ်က္ႏွာ-ေျခသည္း-လက္သည္းေတြျပာႏွမ္းလာမယ္။ သတိလစ္လာမယ္။

ေရွးဦးသူနာျပဳနည္းကြဲေလးေတြရွိတယ္။
(၁) ျဖစ္ေနသူေနာက္မွာ ရပ္လိုက္ပါ။ သူ႔ကို ေနာက္ကေန ကိုယ့္လက္ႏွစ္ဖက္သံုးျပီး ဖက္ပါ။ သူ႔ကို ေရွ႕နဲနဲ ကုန္းေအာင္ ျပဳျပင္ေပးပါ။ ကိုယ့္လက္တဖက္က လက္သီးဆုပ္ျပီး၊ က်န္တဖက္က အဲဒီလက္ကိုဆုပ္ကိုင္ပါ။ ကိုယ္လက္ေတြက လူနာရဲ႕ ခ်က္အထက္နားမွာ ထားပါ။ လူနာရဲ႕ ဝမ္းဗိုက္ကို ကိုယ့္လက္ကအထက္ဆီ ဦးတည္ျပီး၊ ဆြဲညႇစ္သလို ခပ္ျမန္ျမန္လုပ္ပါ။ တနည္းေျပာရရင္ လူနာကို မ, ခ်ီသလိုေနမယ္။ တစ္ဆို႔ေနတာ ထြက္မလာမျခင္း အဲလို ၅ ခါစီ လုပ္ပါ။

(၂) ျဖစ္ေနသူရဲ႕ ေနာက္ေက်ာ လက္ျပင္ႏွစ္ခုၾကားမွာ လက္ဖေနာင့္နဲ႔ ၅ ခ်က္ထိုးပါ။ ေနာက္ ဝမ္းဗိုက္ကိုလဲ အဲလို ၅ ခ်က္ထိုးပါ။ မရေသးရင္ ဒီနည္းအတိုင္း ထပ္လုပ္ပါ။ Heimlich maneuver နည္းလို႔ေခၚတယ္။ အေမရိကန္ ႏွလံုးေရာဂါ အသင္းကေတာ့ ေနာက္ကေနထိုးတာကို မလုပ္ခိုင္းဘဲ ဝမ္းဗိုက္ကေနသာထိုးဘို႔ အၾကံေပးပါတယ္။

ကိုယ္တေယာက္တည္း အဲလိုခ်ဳပ္ရေနရင္ -
မတ္တတ္ရပ္ေနပါ။ ေနာက္ဖက္ကမာတာ ဥပမာ နံရံ၊ ကုလားထိုင္ရွိပါေစ။ ကိုယ့္ဝမ္းဗိုက္ ခ်က္အထိကနားမွာ ေျပာခဲ့တဲ့နည္းအတိုင္း လက္ႏွစ္ဖက္ကိုဆုပ္ထားနည္းအတိုင္း လက္သီးဆုပ္တင္ပါ။ လက္ဆုပ္ကို အတြင္းဖက္နဲ႔ အထက္ဆီပင့္တင္နည္းလုပ္ပါ။

လူနာက သိပ္ဝရင္၊ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျဖစ္ရင္ - လုပ္ေပးသူရဲ႕လက္ဆုပ္ကို အထက္နားနဲနဲမွာ (ရင္ေခါင္းေနရာ) တင္ထားျပီး လုပ္ပါ။ မရေသးဘဲ လူနာက သတိလစ္ေနျပီဆိုရင္ လူနာကို မာတဲ့ၾကမ္းျပင္မွာ ပက္လက္အိပ္ေစျပီး ရင္ပတ္ဖိနည္း CPR လုပ္ပါ။ ဆရာဝန္ေခၚပါ။ အေရးေပၚနံပါတ္ေခၚပါ။

သတိလစ္ေနသူရဲ႕ အသက္ရွဴလမ္းရွင္းနည္း
မာတဲ့ၾကမ္းျပင္မွာ လွဲခ်လိုက္ပါ။ ျမင္ႏိုင္တဲ့ အရာမွန္သမွ် ႏွာေခါင္းနဲ႔ ပါးစပ္ကေန ဖယ္ရွားပါ။ ပါးစပ္ထဲမွာရွိေနတာကို လက္ေခ်ာင္းသံုးျပီးဖယ္ရွားပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ လက္အိတ္သံုးပါ။ ထုတ္ဘို႔ၾကိဳးစားတာက အထဲသြင္းရာ မေရာက္ေအာင္ သတိထားပါ။ လူနာရဲ႕ ေခါင္းကို တဖက္ဖက္ (ဘယ္ဘက္) ေစာင္းထားပါ။ အန္ရင္လဲ အဲလိုပဲေစာင္းထားပါ။ အန္ဖတ္ အထဲမဝင္ေစဘို႔ျဖစ္တယ္။

ကြ်န္ေတာ္ ဇရာအိုလူပိုမဟုတ္ကိုေရးျပီး ေနာက္တေန႔ ၇-၂-၂ဝ၁၄ ေန႔မွာ နာမည္ၾကီးမင္းသားၾကီး (ကလင့္အိစ္ဝုဒ္) ကေန နယူးေယာ့မွာလုပ္တဲ့ (ထရီဘက္ကာ) ရုပ္ရွင္ပြဲေတာ္မွာ ခ်ုဳပ္ေနရတဲ့ ဒါရိုက္တာ (စတိဖ္ဂြ်န္) ရဲ႕အသက္ကို ဒီနည္းနဲ႔ ကယ္လိုက္ပါသတဲ့။ ကလင့္အိစ္ဝုဒ္ (၈၃) ႏွစ္ရွိပါျပီ။ (ေဒါက္တာ ဟိမ္းလင့္ခ်္) ကဒီနည္းကို ၁၉၇၄ ကတည္းက တီထြင္ခဲ့တာပါ။ အခုထိ အေမရိကားႏိုင္ငံတခုထဲမွာ လူေပါင္း တသိန္းကိုကယ္ခဲ့ျပီးျဖစ္ပါတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၉-၂-၂ဝ၁၄
၃ဝ-၅-၂ဝ၁၆