Acid throwing အက္စစ္ သၾကၤန္
ဆရာ အက္ဆစ္နဲ႔ပတ္ခံရရင္ ဘာေတြလုပ္သင့္ပါလဲခင္ဗ်ာ။ အသိပညာ မ်ွေဝေပးပါဦး။
အက္စစ္နဲ႔ထိတာဟာ မေတာ္တဆျဖစ္ႏို္င္သလို တမင္တကာလုပ္တာကို Acid attack အက္စစ္နဲ႔တိုက္ခိုင္ျခင္းလို႔ ေခၚတယ္။ ရုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ျဖစ္ေစခ်င္လို႔ တမင္လုပ္ၾကတာမ်ားတယ္။ အဆင္မသင့္ရင္ ေသေစႏိုင္တယ္။ အက္စစ္ျပင္းတာေတြက အေရျပားေလာင္မယ္။ ေအာက္က အဆီ၊ ၾကြက္သားအျပင္ အရိုးကိုပါေလာင္စားတယ္။
Sulfuric acid ဆာလျဖဴရစ္အက္စ္နဲ႔ Nitric acid ႏိုက္ထရစ္အက္စစ္ေတြသံုးတာမ်ားတယ္။ တခါတေလမွာ သိပ္မဆိုးလွတဲ့ Hydrochloric acid ဟိုက္ဒရိုကေလာရစ္အက္စစ္ကိုသံုးတယ္။
မ်က္စိထိရင္ကြယ္ႏိုင္တယ္။ အမာရြတ္ေတြက ရာသက္ပန္ျဖစ္တယ္။ အမာရြတ္တြဲဆက္လို႔ ရုပ္ပိုဆိုးေစတယ္။ ရုပ္ပိုင္းသာမက စိတ္ပိုင္းကိုပါထိခိုက္ေစတယ္။
၁၉၉ဝ တံုးကမွတ္တမ္းအရ ဘဂၤလားဒက္ရွ္မွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္ခဲ့တယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြကို တိုက္ခိုက္တယ္။ ၁၉၉၉ ကေန ၂ဝ၁၃ ၾကားမွာ အမ်ိဳးသမီးေပါင္း ၃၅၁၂ ေယာက္ အက္စစ္နဲ႔တိုက္ခိုက္ခံခဲ့ၾကရတယ္။ အေမရိကား၊ ဥေရာပစတဲ့ တျခားေနရာေတြမွာလည္း ျဖစ္ေပမယ့္ ဘဂၤလားဒက္ရွ္၊ အိႏၵိယ၊ ပါကစၥတန္ ေတာင္အာရွမွာ အမ်ားဆံုး ျဖစ္တယ္။
အက္စစ္ေလာင္ရင္ ေဆးကုရတာခက္တယ္။ အထူးေဆးကုဌာနေတြတခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ ဖြင့္ထားတယ္။ ဥပမာ ယူဂန္ဒါ၊ ဘဂၤလားဒက္ရွ္နဲ႔ ကေမာၻဒီးယား။
အက္စစ္ထိရင္ ေရွးဦးသူနာျပဳအေရးၾကီးတယ္။ ခ်က္ခ်င္းေရမ်ားမ်ားနဲ႔ေဆးေၾကာရမယ္။ ဆီစတာေတြမလိမ္းရပါ။ ဆားရည္ေကာင္းတယ္။ ေရသန္႔ရမယ္။ ေရေအးရမယ္။ သိပ္ေအးတာေတာ့ မေကာင္းပါ။ ေရမ်ားေလေကာင္းေလ။ ပိုက္ကေနက်ေနတဲ့ေရ ေကာင္းတယ္။ ေလာင္းေပးေနလို႔လည္း ရတယ္။ ၃ဝ-၄၅ မိနစ္ၾကာပါေစ။ လက္ဝတ္လက္စားေတြ ခြ်တ္ပါ။ အဝတ္အစားေတြ လဲပါ။ ခရင္ စတာေတြ မလိမ္းပါနဲ႔။ ေဆးရံုတန္းပို႔ပါ။ ရႏိုင္ရင္ ပိုးသန္႔ထာျပီး sterilized gauze အသင့္သံုး ပိတ္က်ဲစနဲ႔ဖံုးအပ္ေပးပါ။ အေပၚကေန ခပ္ေခ်ာင္ေခ်ာင္ဖံုးအုပ္ေပးပါ။
1. Hygiene သန္႔ရွင္းေရး အေရးၾကီးတယ္။ ပိုးမဝင္ေစဘို႔ျဖစ္တယ္။ လူနာထားတဲ့အခန္းကိုလည္း သန္႔ထားရမယ္။
2. Proper Dressing ေဆးထည့္တာ စနစ္က်ရမယ္။
3. Physiotherapy (ဖီဇီယိုသာရာပီ) လိုမယ္။
4. Skin Grafting အေရျပားအစားထိုးဘို႔လိုႏိုင္တယ္။
5. Protein Rich Food အစားအေသာက္မွာ ပရိုတင္းမ်ားေစရမယ္။
6. Hemoglobin Check ေသြးထဲမွာ (ဟီမိုဂလိုဘင္) မနည္းေစရဘူး။ လိုအပ္ရင္ ေသြးသြင္းရမယ္။
7. Corrective Surgery ျပဳျပင္ေပးနည္း ခြဲစိတ္ကုသမႈလိုႏိုင္တယ္။
Long Term Care ေရရွည္အတြက္
၁။ အနာေနရာကိုဂရုစိုက္ရမယ္။ ႏွိပ္နယ္ေပးတာလိုႏိုင္တယ္။ အုန္းဆီသံုးႏိုင္တယ္။ တေန႔ ၂ ခါ။
၂။ Gell sheet နဲ႔အုပ္ေပးတာလိုႏိုင္တယ္။ တေန႔ ၁၂ နာရီ။ Pressure Garment ဖိအားေပးအဝတ္စသံုးႏိုင္တယ္။ တေန႔ ၁ဝ-၁၂ နာရီ။
၃။ စိတ္ပိုင္းအကူအညီ Counseling (ေကာင္ဆယ္လင္း) လိုတယ္။ Social Reintegration Support အသိုင္းအဝိုင္း အကူအညီ လိုတယ္။ Occupational Training အထူးသင့္ေတာ္တဲ့ အလုပ္အကိုင္သစ္လိုမယ္။ Education support ပညာေရးအကူအညီလိုမယ္။
အက္စစ္ေလာင္ခံရျပီးေနာက္မွာ ခံစားရတာေတြရွိတယ္။ မ်က္ႏွာထိထားသူမွာ သူ႔ရဲ႕ အိပ္မက္ေတြအားလံုး ပ်က္စီးသြားတယ္။ သူ႔ခံစားမႈဒဏ္ရာကို နားလည္သူနည္းလြန္းလွတယ္။ ဝိုင္းပယ္ခံရတယ္။ ရွံဳ႕ခ်ခံရမယ္။ ေလွာင္ေျပာင္ခံရမယ္။ ကံဆိုးမလို႔အေျပာခံရမယ္။
ကာကြယ္ေရးမွာ ပညာေပးေရးနဲ႔ ဥပေဒေတြလိုတယ္။ NGO ေတြလိုတယ္။ ေဆး (အက္စစ္) ေရာင္းခ်တာကို ကန္႔သတ္တဲ့ ဥပေဒလိုတယ္။ ရဲေတြရဲ႕တာဝန္သိမႈလိုတယ္။ အျဖစ္မ်ားတိုင္းျပည္ေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ႏွိမ္တာမ်ားလြန္းလို႔ ရဲေတြကိုယ္တိုင္က ဖက္လိုက္မႈေတြရွိတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၅-၄-၂ဝ၁၅
၁၅-၄-၂ဝ၁၈
အက္စစ္နဲ႔ထိတာဟာ မေတာ္တဆျဖစ္ႏို္င္သလို တမင္တကာလုပ္တာကို Acid attack အက္စစ္နဲ႔တိုက္ခိုင္ျခင္းလို႔ ေခၚတယ္။ ရုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ျဖစ္ေစခ်င္လို႔ တမင္လုပ္ၾကတာမ်ားတယ္။ အဆင္မသင့္ရင္ ေသေစႏိုင္တယ္။ အက္စစ္ျပင္းတာေတြက အေရျပားေလာင္မယ္။ ေအာက္က အဆီ၊ ၾကြက္သားအျပင္ အရိုးကိုပါေလာင္စားတယ္။
Sulfuric acid ဆာလျဖဴရစ္အက္စ္နဲ႔ Nitric acid ႏိုက္ထရစ္အက္စစ္ေတြသံုးတာမ်ားတယ္။ တခါတေလမွာ သိပ္မဆိုးလွတဲ့ Hydrochloric acid ဟိုက္ဒရိုကေလာရစ္အက္စစ္ကိုသံုးတယ္။
မ်က္စိထိရင္ကြယ္ႏိုင္တယ္။ အမာရြတ္ေတြက ရာသက္ပန္ျဖစ္တယ္။ အမာရြတ္တြဲဆက္လို႔ ရုပ္ပိုဆိုးေစတယ္။ ရုပ္ပိုင္းသာမက စိတ္ပိုင္းကိုပါထိခိုက္ေစတယ္။
၁၉၉ဝ တံုးကမွတ္တမ္းအရ ဘဂၤလားဒက္ရွ္မွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္ခဲ့တယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြကို တိုက္ခိုက္တယ္။ ၁၉၉၉ ကေန ၂ဝ၁၃ ၾကားမွာ အမ်ိဳးသမီးေပါင္း ၃၅၁၂ ေယာက္ အက္စစ္နဲ႔တိုက္ခိုက္ခံခဲ့ၾကရတယ္။ အေမရိကား၊ ဥေရာပစတဲ့ တျခားေနရာေတြမွာလည္း ျဖစ္ေပမယ့္ ဘဂၤလားဒက္ရွ္၊ အိႏၵိယ၊ ပါကစၥတန္ ေတာင္အာရွမွာ အမ်ားဆံုး ျဖစ္တယ္။
အက္စစ္ေလာင္ရင္ ေဆးကုရတာခက္တယ္။ အထူးေဆးကုဌာနေတြတခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ ဖြင့္ထားတယ္။ ဥပမာ ယူဂန္ဒါ၊ ဘဂၤလားဒက္ရွ္နဲ႔ ကေမာၻဒီးယား။
အက္စစ္ထိရင္ ေရွးဦးသူနာျပဳအေရးၾကီးတယ္။ ခ်က္ခ်င္းေရမ်ားမ်ားနဲ႔ေဆးေၾကာရမယ္။ ဆီစတာေတြမလိမ္းရပါ။ ဆားရည္ေကာင္းတယ္။ ေရသန္႔ရမယ္။ ေရေအးရမယ္။ သိပ္ေအးတာေတာ့ မေကာင္းပါ။ ေရမ်ားေလေကာင္းေလ။ ပိုက္ကေနက်ေနတဲ့ေရ ေကာင္းတယ္။ ေလာင္းေပးေနလို႔လည္း ရတယ္။ ၃ဝ-၄၅ မိနစ္ၾကာပါေစ။ လက္ဝတ္လက္စားေတြ ခြ်တ္ပါ။ အဝတ္အစားေတြ လဲပါ။ ခရင္ စတာေတြ မလိမ္းပါနဲ႔။ ေဆးရံုတန္းပို႔ပါ။ ရႏိုင္ရင္ ပိုးသန္႔ထာျပီး sterilized gauze အသင့္သံုး ပိတ္က်ဲစနဲ႔ဖံုးအပ္ေပးပါ။ အေပၚကေန ခပ္ေခ်ာင္ေခ်ာင္ဖံုးအုပ္ေပးပါ။
1. Hygiene သန္႔ရွင္းေရး အေရးၾကီးတယ္။ ပိုးမဝင္ေစဘို႔ျဖစ္တယ္။ လူနာထားတဲ့အခန္းကိုလည္း သန္႔ထားရမယ္။
2. Proper Dressing ေဆးထည့္တာ စနစ္က်ရမယ္။
3. Physiotherapy (ဖီဇီယိုသာရာပီ) လိုမယ္။
4. Skin Grafting အေရျပားအစားထိုးဘို႔လိုႏိုင္တယ္။
5. Protein Rich Food အစားအေသာက္မွာ ပရိုတင္းမ်ားေစရမယ္။
6. Hemoglobin Check ေသြးထဲမွာ (ဟီမိုဂလိုဘင္) မနည္းေစရဘူး။ လိုအပ္ရင္ ေသြးသြင္းရမယ္။
7. Corrective Surgery ျပဳျပင္ေပးနည္း ခြဲစိတ္ကုသမႈလိုႏိုင္တယ္။
Long Term Care ေရရွည္အတြက္
၁။ အနာေနရာကိုဂရုစိုက္ရမယ္။ ႏွိပ္နယ္ေပးတာလိုႏိုင္တယ္။ အုန္းဆီသံုးႏိုင္တယ္။ တေန႔ ၂ ခါ။
၂။ Gell sheet နဲ႔အုပ္ေပးတာလိုႏိုင္တယ္။ တေန႔ ၁၂ နာရီ။ Pressure Garment ဖိအားေပးအဝတ္စသံုးႏိုင္တယ္။ တေန႔ ၁ဝ-၁၂ နာရီ။
၃။ စိတ္ပိုင္းအကူအညီ Counseling (ေကာင္ဆယ္လင္း) လိုတယ္။ Social Reintegration Support အသိုင္းအဝိုင္း အကူအညီ လိုတယ္။ Occupational Training အထူးသင့္ေတာ္တဲ့ အလုပ္အကိုင္သစ္လိုမယ္။ Education support ပညာေရးအကူအညီလိုမယ္။
အက္စစ္ေလာင္ခံရျပီးေနာက္မွာ ခံစားရတာေတြရွိတယ္။ မ်က္ႏွာထိထားသူမွာ သူ႔ရဲ႕ အိပ္မက္ေတြအားလံုး ပ်က္စီးသြားတယ္။ သူ႔ခံစားမႈဒဏ္ရာကို နားလည္သူနည္းလြန္းလွတယ္။ ဝိုင္းပယ္ခံရတယ္။ ရွံဳ႕ခ်ခံရမယ္။ ေလွာင္ေျပာင္ခံရမယ္။ ကံဆိုးမလို႔အေျပာခံရမယ္။
ကာကြယ္ေရးမွာ ပညာေပးေရးနဲ႔ ဥပေဒေတြလိုတယ္။ NGO ေတြလိုတယ္။ ေဆး (အက္စစ္) ေရာင္းခ်တာကို ကန္႔သတ္တဲ့ ဥပေဒလိုတယ္။ ရဲေတြရဲ႕တာဝန္သိမႈလိုတယ္။ အျဖစ္မ်ားတိုင္းျပည္ေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ႏွိမ္တာမ်ားလြန္းလို႔ ရဲေတြကိုယ္တိုင္က ဖက္လိုက္မႈေတြရွိတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၅-၄-၂ဝ၁၅
၁၅-၄-၂ဝ၁၈
Comments
Post a Comment