Rheumatism (1) ေလးဘက္နာ (၁)

၁။ ကြၽန္မအသက္(၂၇)ပါ။ အိမ္ေထာင္မရိွပါ။ လက္ဆစ္ လက္ေကာက္ဝတ္ေလးေတြနာေနပါတယ္။ ေရာင္ျပီး မေနႏိုင္ေအာင္နာတာေတာ့မဟုတ္ပါ။ လက္ေၾကာေလးေတြတင္းျပီး နာပါတယ္။ ကိုက္ပါတယ္။ အပ္နဲ႔ေပါက္သလို အသားေတြက စပ္ဖ်င္းဖ်င္းနဲ႔ျဖစ္ေနပါတယ္။ ASO 300 ေသြးစစ္ၾကည့္ပါတယ္။ ဆရာဂန္က pen v ေသာက္ခိုင္းပါတယ္။ ၁လ ရိွပါျပီ သိပ္မသက္သာေသးပါဘူး။ Pen vကို မသက္သာမခ်င္း ဆက္ေသာက္ရမလား ဘာလုပ္သင့္ပါသလဲ႐ွင့္။

၂။ ကြ်န္မအသက္ ၂၇ နွစ္ပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ နွစ္ေလာက္္က ေလးဘက္နာ Value 423 ရွိဖူးပါတယ္။ အခု ထပ္စစ္ေတာ့ ေလးဘက္နာပို မရွိေတာ့ပါဘူး။ အေျဖက Value 150 ပါ။ ဒါေပမဲ႔ အခုျဖစ္ေနတာ ၂ ပါတ္ေလာက္ရွိေနျပီ။ လက္ဆစ္ ေျခဆစ္ေတြ တစ္ခုျပီးတစ္ခု နာလိုက္ေပ်ာက္လိုက္ျဖစ္ေနတယ္္။ ေန႔တိုင္းဘဲ ေလးဘက္နာပိုးစစ္ေတာ့လည္း မရွိဘူး
အရမ္းနာက်င္ျပီးကိုက္ခဲလြန္းတယ္။ အဲ႔ဒါ ဘာေရာဂါလကၡဏာလဲဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ အမ်ားဆံုးျဖစ္တာက ဒူးဆစ္ ေျခခ်င္းဝက္ လက္ေခ်ာင္းေလးေတြ တစ္ေနရာျပီးတစ္ေနရာ အဆက္မျပတ္ျဖစ္ေနတာ။ လမ္းေလ်ွာက္မေကာင္း ေကြးဆန္႔မေကာင္းျဖစ္ျပီး နာက်င္စြာခံစားရတယ္။

အဆစ္နာတယ္ဆိုလိုက္ရင္ ေလးဘက္နာလို႔ဘဲ ထင္ၾကတယ္။ နဲနဲေတာ့မွန္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အဆစ္နဲ႔ မဆိုင္တဲ့ ႏွလံုး၊ အေရျပား၊ ေက်ာက္ကပ္၊ အဆုပ္ေတြမွာလည္း ျဖစ္တာေတြ ရွိေသးတယ္။ ေရာဂါခြဲေတြက မ်ားသလား မေမးနဲ႔၊ ၁ဝဝ-၂ဝဝ ရွိတယ္။ လည္ပင္း က်ီးေပါင္းတက္၊ ေဂါက္၊ အေရျပား၊ အရိုး၊ အဆစ္၊ တြယ္ဆက္(တစ္ရွဴး) ေရာဂါေတြ အမ်ားၾကီး ပါေနတယ္။ ေျခႏွစ္ဘက္၊ လက္ႏွစ္ေခ်ာင္းနာလို႔ ေလးဘက္နာလို႔ ဗမာေတြက ေျပာၾကတယ္။ ဟိုအဆစ္-ဒီအဆစ္ ေျပာင္းနာတာမို႔ ဟိုသြား-ဒီသြား အဆစ္နာလို႔ ေဆးစာမွာလာတယ္။

ေလးဘက္နာလို႔ေခၚတာ အနီးစပ္ဆံုးက Rheumatism ျဖစ္တယ္။ အဆစ္နာ၊ အဖ်ား၊ ႏွလံုးေရာဂါ၊ စတာေတြကို ျခံဳေခၚတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအသံုးက နဲနဲေတာ့ ေခတ္ေနာက္က်သြားပါျပီ။ ေရာေကာေသာေကာ လုပ္ရာက်ေနလို႔ပါ။ ဒီအုပ္စုဝင္ အဆစ္နာေရာဂါကို ကုရတာနဲ႔ Lupus ကုိ ကုရတာ ဘာမွမဆိုင္ေအာင္ မတူလို႔ ေရာဂါအုပ္စု တခုတည္းလုပ္ဘို႔ မဆီေလွ်ာ္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

အဆစ္နာတာသာမက ဖ်ားတာ၊ လည္ပင္းနာတာ၊ ႏွလံုးေရာဂါေတြလည္း ဆက္စပ္ေနတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ေျခ၊ လက္၊ လည္ပင္း၊ ခါး၊ အဆစ္မွန္သမွ် ဒုကၡေပးတယ္။ Arthritis အဆစ္နာအျပင္ Tendonitis အရြတ္နာ၊ Bursitis အဆစ္ဖံုးနာ၊ Fibromyalgia အရြတ္ေၾကာနာ။ အမ်ားဆံုး ထိတာက Synovial joints အဆစ္ဖံုးေနရာ ေရာင္တာပါ။ ၾကြက္သားမွာ ျဖစ္ရင္ ဝတ္ေနၾက အဝတ္ေတာင္ အတင္မခံႏိုင္ဘူး။

ေအာက္တိုဘာ ၁၂ ရက္ကို ကမၻာ့ အဆစ္နာေန႔လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ ကမၻာမွာ လူ ၁ဝဝ မွာ ၁ ေယာက္ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ၃ ဆမ်ားတယ္။ ေသြးထဲမွာ အဆိပ္လို Toxic waste products ကုိယ္နဲ႔ မသင့္တာ ရွိလာလို႔။ ရာသီဥတုနဲ႔ ဆိုင္တဲ့သူေတြက ဆိုင္တယ္။

တခ်ိဳ႕က ခုခံအားစနစ္နဲ႔ ဆိုင္လို႔ Auto-immune ေရာဂါအုပ္စုမွာ ပါတယ္။ AIDS နဲ႔ မဆိုင္ပါ။ သူ႔ေအာက္မွာလည္း ေရာဂါမ်ိဳးစံု ပါတယ္။ မတည့္တာ ဝင္လာရင္ ခႏၶာကုိယ္က ခုခံ တိုက္ထုတ္ႏိုင္စြမ္း ရွိတယ္။ သူ႔လူနဲ႔ ကိုယ့္လူ မခြဲျခား တတ္ဘဲ၊ လူမွားျပီး၊ (ေအာ္တို-အင္ျမဴး) ေရာဂါျဖစ္လာရတယ္။ အဲဒီထဲက တခုကေတာ့ Rheumatoid arthritis (ရူမတြိဳက္) အဆစ္နာပါ။ ဒါကို ေလးဘက္နာလို႔ ေျပာတာမွန္တယ္။ တကယ္ေတာ့ ေလးဘက္မကပါ၊ အဆစ္အမ်ားၾကီးမွာ ျဖစ္တတ္တယ္။ အဆစ္အေသးစားေရာ အၾကီးစားပါျဖစ္တာ။

အဆစ္နာတာနဲ႔ ႏွလံုးေရာဂါ တြဲေနတတ္တာက အေရးပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ငယ္ငယ္-ရြယ္ရြယ္၊ ၅-၁၆ ႏွစ္ေတြမွာ ျဖစ္တတ္တယ္။ ႏွလံုးေရာဂါက ရူမက္တစ္အဖ်ားရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တယ္။ Group A Streptococcus ဗက္တီးရီးယားေၾကာင့္ျဖစ္ရတဲ့ Strep throat လည္ပင္းနာနဲ႔ Scarlet fever အဝါေရာင္ အဖ်ား ေရာဂါေတြကို လက္ညွိဳးထိုးရတယ္။ ႏွလံုးေရာဂါဆိုတာကလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေသးတယ္။ ေလးဘက္နာနဲ႔ ဆိုင္တာက အဆို႔ရွင္ေရာဂါေတြပါ။ MS က်ဥ္းတာ၊ MI က်ယ္တာ။

ေသျခာေအာင္ ASO Test, Complete blood count, ECG, ESR စမ္းသပ္မႈေတြ လုပ္ရတယ္။ ASO ဆိုတာ Antistreptolysin-O ေသြးစစ္တာေခၚတယ္။ Group A streptococci ကို ခုခံေပးမဲ့ (အင္တီေဘာ္ဒီ) ျဖစ္ပါတယ္။ ပံုမွန္ 160 Todd units per milliliter တနည္းေျပာရရင္ လူၾကီးဆို 200 units ေအာက္၊ ကေလးဆို 300 units ေအာက္ရွိတယ္။

ေဆးကုနည္း သံုးပိုင္းရွိတယ္။ နာေနတဲ့ေနရာကို ဒဏ္သက္သာေအာင္လုပ္တာ၊ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ-အလုပ္အကိုင္ဆိုင္ရာ ျပန္လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ကုသေပးတာ နဲ႔ ခြဲစိတ္ကုသတာေတြပါ။ ေဆးဝါးမွာလဲသံုးမ်ိဳး။ (စတီရြိဳက္) မပါတဲ့ NSAID အနာ သက္သာေဆး၊ (ေကာ္တီကိုစတီရြိဳက္) ေဆး၊ DMARD (ရူမက္တစ္) ဆန္႔က်င္ေဆး။

Rheumatic အဖ်ားျဖစ္ရင္ ခ်က္ခ်င္းပဋိဇီဝေဆး Penicillin, Amoxicillin, Sulfadiazine, Erythromycin တမ်ိဳးမ်ိဳး ေပးတယ္။ လကၡဏာေတြ သက္သက္သာအံုးေတာ့ ပဋိဇီဝေဆးကို ၁ဝ ရက္အျပည့္ ေပးတယ္။ နာတာသက္သာေအာင္ Aspirin ေပးတယ္။ ေရာင္တာသက္သာေအာင္ (စတီရြိဳက္) ေဆး ေပးတယ္။ ပါးစပ္-လည္ပင္းနဲ႔ဆိုင္ရင္ ဆားရည္နဲ႔ ပလုပ္က်င္းရတယ္။ Throat lozenges ငံုရတယ္။ သူမ်ားကို ကူးေစႏိုင္လို႔ ၂-၃ ရက္ ေက်ာင္းမတက္ဘဲေန၊ လူၾကား-သူၾကားလဲ မသြားေစနဲ႔။

ဆိုးဝါးတဲ့ႏွလံုးေရာဂါ ရမလာေအာင္ တာရွည္ခံပနယ္စလင္ ထိုးရတယ္။ Benzathine Penicillin G 1.2 ျဖစ္တယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ၁ လ တခါ၊ ၆ လၾကာ၊ ထိုးေလ့ရွိတယ္။ ျပန္ေပၚလာတတ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ပဋိဇီဝေဆး နည္းနည္းကို ၃-၅ ႏွစ္ၾကာ ေပးတတ္တယ္။ လူက သိပ္ဝေနရင္ အရိုး-အဆစ္ကို ဒဏ္မပိေစဘို႔ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ထိန္းေပးရတယ္။ နားခိုင္းတယ္။ လိုအပ္ရင္ တုတ္ေကာက္၊ ဂ်ိဳင္းေထာက္သံုးရမယ္။ လိုအပ္ေသးရင္ ဖီဇီယိုပညာရွင္တို႔ အလုပ္ျပန္လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ကူညီသင္ၾကားေပးတဲ့ ပညာရွင္တို႔နဲ႔ ကုသရတယ္။ ဆိုးရင္ အဆစ္ထဲ Corticosteroids ေဆးထိုး ေပးရတတ္တယ္။ အဆစ္လႈတ္ရႈားမႈကို ထိခိုက္လာရင္ ခြဲစိတ္ရတယ္။ Synovectomy, Arthroplasty လုပ္ရတာပါ။

ခဏခဏအဆစ္နာရင္ အလုပ္အကိုင္ပါပ်က္မယ္။ ၾကာလာရင္ အထူးသျဖင့္ လက္ဆစ္ေတြက ပံုသဏၭာန္ ေျပာင္းသြားလို႔ ၾကည့္မေကာင္း ျဖစ္လာတတ္တယ္။ အမ်ိဳးအေဆြထဲမွာ လူနာရွိရင္ စိတ္ေတာ့မပ်က္ပါနဲ႔လို႔ အရင္ေျပာထားပါရေစ။ လံုးဝေပ်ာက္သြားေစရမယ္လို႔ အာမမခံပါ။ ေဆးကုတာရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္က နာေနတာေတြ သက္သာေအာင္၊ အထိခိုက္နည္းေအာင္၊ ဒုကၡိတျဖစ္မသြားေအာင္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါရွိတာကို ေစာေစာသိဘို႔ လိုတယ္။ သိလို႔ အျပင္းအထန္ေဆးကုခံေပမဲ့ ေပ်ာက္ေစမယ္လို႔ မေျပာႏိုင္တာ ေဆာရီးပါ။

ရူမတြိဳက္အဆစ္နာကို ငွက္ဖ်ားေဆးေတြေပးျပီးကုသနည္းကို အသင့္အတင့္ ေရာဂါမြမ္းမံနည္းအျဖစ္ သံုးတယ္။
1. Chloroquine sulphate - Nivaquine / plasmoquine
2. Chloroquine phosphate - Chloroquine
3. Hydroxychloroquine – Plaquenil ေတြကို သံုးၾကတယ္။

ဒီေဆးေပးဘို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ နာေနတာ သက္သာမဟုတ္ဘဲ ေရာဂါျပီးစနစ္ကို ၾကည့္ရတယ္။ ေဆးကို တုန္႔ျပန္မယ္ ဆိုရင္ ၂-၆ လအတြင္းမွာ သိသာပါမယ္။ ငွက္ဖ်ားေဆး တမ်ိဳးထဲေပးနည္းရွိသလို တျခား Methotrexate ေဆးနဲ႔ပါ တြဲေပးတာလဲရွိတယ္။ Methotrexate ရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးနည္းေစတာေတြ႔ရတယ္။ ရူမက္တစ္ အဆစ္နာအျပင္ Systemic Lupus Erythematosus ေရာဂါမွာ သိသာတယ္။ Psoriasis ကိုေပးတာမွာေတာ့ အျငင္းပြားေနဆဲျဖစ္တယ္။

ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ = ေနေလာင္မခံႏိုင္၊ အေရျပား အစက္အေပ်ာက္ျဖစ္၊ အလာဂ်ီ အနီကြက္ျဖစ္၊ ပ်ိဳ႕ (အထူးသျဖင့္ ခါးတာစားမိရင္)၊ နားထဲအသံမည္၊ မ်က္စိၾကည့္မေကာင္း (ရွားပါး)။

ေဆးဘယ္ေလာက္ေပးမလဲ
• Chloroquine - 4mg/kg chloroquine base
• Hydroxychloroquine - 6mg / kg

Arthritis အဆစ္နာ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2010/06/arthritis_08.html
ASO ဆိုတာ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2012/01/aso.html
Rheumatism (1) ေလးဘက္နာ (၁) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/rheumatism-1.html
Rheumatism (2) ေလးဘက္နာ (၂) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/rheumatism-2.html
Pregnancy and Rheumatism ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ႏွင့္ ေလးဘက္နာ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/pregnancy-and-rheumatism.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ