Hepatitis C latest အသည္းေရာင္ (စီ) ပိုး ေနာက္ဆံုးအေျခအေန

ဆရာရွင့္ သမီးရဲ႕အေဒၚက အသက္ ၅၂ ႏွစ္ပါ။ စီပိုးရွိပါတယ္။ ပိုးေကာင္ေရစစ္ၾကည့္ေတာ့ သန္းခ်ီျပီး ရွိေနပါတယ္ဆရာ။ အသိေတြက ဣသရမူလီအရြက္စားရင္ ေပ်ာက္တယ္ဆိုလို႔ ၆ လေလာက္စားျပီး ျပန္စစ္ၾကည့္ေတာ့ ပိုးေကာင္ေရက ေလ်ာ့မသြားဘဲ ပိုတိုးေနပါတယ္ဆရာ။ အခုဆိုရင္ ၅ သန္းေက်ာ္ေတာင္ရွိေနပါျပီ။ ပိုးေကာင္ေရ ေလ်ာ့သြားေအာင္ ထပ္မတိုးလာေအာင္ ဘယ္လိုေဆးေတြေသာက္ရမယ္ဆိုတာ ေက်းဇူးျပဳျပီး ေျပာျပေပးပါရွင့္။

• အသည္းေရာင္ (စီ) ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကူးစက္ခံရလို႔ ရက္တိုျဖစ္ျဖစ္ နာတာရွည္ျဖစ္ျဖစ္ အသည္းေရာင္လာတာကို ေခၚတယ္။ ေပါ့ေသးေသးကေနစျပီး တသက္လံုးရေနမဲ့ေရာဂါမ်ိဳးျဖစ္တယ္။
• အသည္းေရာင္ (စီ) ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးဟာ ေသြးကတဆင့္ကူးစက္တယ္။
• လူေပါင္း သန္း ၁၃ဝ ကေန ၁၅ဝ အထိ နာတာရွည္အသည္းေရာင္ေရာဂါရေနၾကတယ္။ သူတို႔ထဲက အေတာ္မ်ားမ်ား (အကုန္မဟုတ္ပါ) ဟာ အသည္းေျခာက္တာနဲ႔ အသည္းကင္ဆာျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ တႏွစ္မွာ လူေပါင္း ၃ သိန္းခြဲကေန ၅ သိန္းခြဲ ဒီေရာဂါနဲ႔ေသဆံုးေနၾကရတယ္။
• ဗိုင္းရပ္စ္ေဆးေပးရင္ ေပ်ာက္ႏိုင္တယ္။ ခက္ေနတာက ေရာဂါရွာရတာနဲ႔ ေဆးကို လက္လွမ္းမီသူ နည္းလြန္းေနေသးတယ္။ ေဆးေပးရင္ ၅ဝ% ကေန ၉ဝ% ေအာင္ျမင္မႈရွိတယ္။
• အခုထိ ကာကြယ္ေဆးမေပၚေသးပါ။
• ပိုးဝင္ထားေပမဲ့ ၁၅-၄၅% မွာ ၆ လအတြင္းမွာ အလိုလိုပိုးကင္းသြားတာေတြ႔ရတယ္။ က်န္တဲ့ ၅၅-၈၅% ကေတာ့ နာတာရွည္အသည္းေရာင္ျဖစ္လာတယ္။ သူတို႔ထဲက ၁၅-၃ဝ% မွာ အႏွစ္ ၂ဝ အတြင္း အသည္းေျခာက္တာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
• ေသြးကေနကူးတယ္ဆိုတာ ေဆးထိုး-ေဆးသြင္းအပ္၊ ေသြးသြင္းျခင္း၊ မူယစ္ေဆးထိုးရာ ေဆးထိုးအပ္မွ်သံုးျခင္း၊ ေဆးရံု-ေဆးခန္းေတြမွာ သန္႔ရွင္မႈ အားနည္းျခင္း၊
• တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္တယ္။ ပိုးရွိေနတဲ့မိခင္ကေန ေမြးလာတဲ့ကေလးကိုလဲ ကူးစက္ႏိုင္ေပမဲ့ အဲလိုျဖစ္တာ အေတာ္နည္းတယ္။ မိခင္ႏို႔တိုက္လို႔ေတာ့ မကူးစက္ပါ။ ေရနဲ႔ အစားအေသာက္ေတြကေနလဲ မကူးစက္ပါ။ ကိုယ္ခ်င္းထိကပ္မိတာနဲ႔လဲ မကူးပါ။
• ပိုးဝင္တာခံရရင္ ၂ ပါတ္ကေန ၆ လအတြင္းခံစားရတာေတြရွိမယ္။ ၈ဝ% မွာေတာ့ ဘာမွမသိလိုက္ဘဲေနတယ္။ ခံစားရတာေတြက ဖ်ားမယ္၊ အားယုတ္မယ္၊ အစားပ်က္မယ္၊ အန္ခ်င္မယ္၊ ဗိုက္ေအာင့္မယ္၊ ဆီးအေရာင္ရင့္မယ္၊ ဝမ္းအေရာင္ရြံ႕လိုေနမယ္၊ အဆစ္နာမယ္၊ ဆီး-အသားဝါမယ္။
• ေရာဂါရွာတာမွာ ၂ ဆင့္ရွိတယ္။ Screening for anti-HCV antibodies (အင္တီေဘာ္ဒီ) စစ္တယ္။ အေပါင္းျပသူကို Nucleic acid test for HCV RNA ႏူကလီယစ္အက္စစ္နည္းစမ္းမယ္။
• နာတာရွည္အသည္းေရာင္ျဖစ္လာသူကို အသည္းအေျခအေနေတြစစ္ေဆးမယ္။ ေသြးစစ္တာအျပင္ Liver biopsy အသည္းသားစ ထုတ္ယူစစ္ေဆးနည္းလဲလုပ္မယ္။
• Genotype of the hepatitis C strain ဂ်ီႏို အမ်ိဳးအစားခြဲမယ္။ ေဆးကုရာမွာ အမ်ိဳးမတူရင္ မတူပါ။
• ပိုးရွိသူတိုင္း ေဆးမလိုပါ။ ေဆးကုသနည္း လက္ရွိသံုးေနတာကေတာ့ antiviral therapy ဗိုင္းရပ္စ္ေဆးနဲ႔ interferon + ribavirin တြဲေပးတယ္။ ဂ်ီႏိုအမ်ိဳးအစား အားလံုးကို ေပးႏိုင္တယ္။ Interferon ေဆးက အရွာရခက္ႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕လူနာေတြက ေဆးဒဏ္မခံႏိုင္ဘူး။ ဘာဘဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီ interferon နဲ႔ ribavirin ေဆးေတြက အသက္ကယ္ႏိုင္တယ္။

၂ဝ၁၄ ဧျပီလမွာ WHO ကေန (ဆခရင္) လုပ္ဘို႔ လမ္းညႊန္သစ္ထုတ္ထားတယ္။
1. Screening to identify persons with HCV infection သံသယရွိသူေတြကိုစစ္မယ္။
2. When to confirm the diagnosis of chronic HCV infection နာတာရွည္ေသခ်ာေအာင္စစ္မယ္။ Nucleic acid testing (NAT) နည္းနဲ႔ HCV ribonucleic acid (RNA) ကိုေတြ႔မယ္။
3. Screening for alcohol use and counselling အရက္ေသာက္သူေတြကို ဆန္ကာတင္စစ္ျပီး (ေကာင္တယ္လင္း) လုပ္ေပးမယ္။
4. Assessing degree of liver fibrosis and cirrhosis အသည္းဘယ္ေလာက္ပ်က္စီးေနသလဲစစ္မယ္။ Aminotransferase/platelet ratio index (APRI) or FIB4 tests နည္းေတြလုပ္မယ္။ Hepatic fibrosis အသည္း မာေျခာက္ေနတာကိုသိမယ္။
5. Assessing for HCV treatment ေဆးေပးဘို႔စစ္မယ္။
6. Treatment with Pegylated interferon and Ribavirin ေဆးေတြေပးမယ္။
7. Treatment with telaprevir or Boceprevir ေဆးေပးမယ္။
8. Treatment with Sofosbuvir ေဆးေပးမယ္။ Ribavirin နဲ႔တြဲေပးမယ္။ တခ်ိဳ႕ကိုသာ Pegylated interferon ပါေပးမယ္။
9. Treatment with simeprevir ေဆးေပးမယ္။ Genotype 1b HCV ကို Pegylated interferon and Ribavirin နဲ႔ တြဲေပးမယ္။ Genotype 1a HCV ကို without the Q80K polymorphism rather than pegylated interferon ေပးမယ္။

အသည္းေရာင္ (စီ) ပိုးအတြက္ကုသေဆး အိႏၵိယမွာ ၉၉% ေစ်းခ်ိဳမယ္ဆိုတဲ့သတင္း ၆-၈-၂ဝ၁၄ ေန႔ကထြက္ပါတယ္။
Sovaldi (ဆိုဗာလ္ဒီ) လို႔ေခၚတဲ့ေဆးျဖစ္တယ္။ အေမရိကန္ Gilead Sciences ကေနအဲလိုေစ်းခ်ိဳခ်ိဳနဲ႔ထုတ္ဘို႔ ကမ္းလွမ္းလိုက္တာပါ။ ၁၂ ပါတ္စာအတြက္ ေဒၚလာ ၉ဝဝ (ရူးပီး ၅၄ဝဝဝ) သာကုန္က်ပါမယ္။ ယူအက္စ္မွာကုသရင္ ေဒၚလာ ၈၄ဝဝဝ (ရူးပီး သိန္း ၅ဝ) ကုန္ပါမယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ