Osteoarthritis အရိုးအဆစ္နာေရာဂါ

၁။ ကၽြန္မ အသက္ ၃၇ ႏွစ္ ကေလး ၂ ေယာက္ရွိပါတယ္။ အရပ္ ၅'၂" အေလးခ်ိန္ ၁၆၀ပါ။ ပိန္ခ်င္လို႔ ကန္ေတာ္ႀကီးကို ပတ္ေျပးတာ ၃ ရက္ပါ။ အိမ္မွာနားၿပီး ၁ ပတ္အၾကာမွာ ဒူးစနာပါတယ္။ ဒူးနာက မေပ်ာက္ေသးပါ။ မလႈပ္ပဲေနရင္ အနည္းငယ္သက္သာၿပီး နဲနဲလႈပ္တာနဲ႔ျပန္ျပန္နာတတ္ပါတယ္။ ဆရာကို Nov'14 တုန္းကလဲေမးဖူးပါတယ္။ သူငယ္ခ်င္း ဆရာဝန္ကလဲ diclo ၃ ရက္ထိုးေပးပါတယ္ဆရာ။ သက္သာၿပီးလမ္းျပန္ေလ်ာက္ေတာ့ ျပန္နာပါတယ္။ တရုတ္ေဆး စည္းေတာ့ ကၽြန္မအေရျပားက အရက္တို႔ အရက္ျပန္တို႔နဲ႔ မတည့္ေတာ့ အလာဂ်ီျဖစ္လို႔ ဆက္မလုပ္ေတာ့ပါ။ အခု သူငယ္ခ်င္းတေယာက္က သူ႔ခါးနာတုန္းက ေလဆာနဲ႔ ၃ ရက္ပဲကုတာ ေကာင္းသြားတယ္ေျပာလို႔ ကၽြန္မေရာ လုပ္လို႔ ရႏိုင္လားဆရာ။ ဓာတ္မွန္ရိုက္ၾကည့္ဖို႔ေရာ လိုပါသလား။ ဒါမွမဟုတ္ အရိုးဆရာဝန္နဲ႔ပဲ ျပန္ျပရမလားဆရာ။ ကၽြန္မက ကေလး ၂ ေယာက္အေမဆိုေတာ့ မလႈပ္ရွားပဲကလဲ ေနလို႔မရလို႔ပါဆရာ။ ဒူးနာေနတ ၃ လနီးပါရွိပါၿပီဆရာရွင့္။

၂။ ကၽြန္မ အသက္က ၃၄ နွစ္ရွိပါျပီ။ လက္ေကာက္ဝတ္နား နာေနတာ ၉ လပိုင္း ၂ဝ၁၃ ကတည္းက ေဆးထိုး ေဆးစားခဲ့ပါတယ္။ တလပိုင္း မနက္အိပ္ယာထခ်ိန္ မွာ လက္ဆစ္ လက္ေမာင္းေတြ ေျခဆစ္ေျခသလုံးေတြ ေတာင့္တင္းျပီး အဆစ္ေတြနာေနတာ ပုံမွန္ျဖစ္ဖုိ႔ တနာရီႂကာတယ္။ ေျခေခ်ာင္းေအာက္ဖဝါးက ေထာက္လိုက္ရင္ နာေနတာ ဆရာဝန္ သြားျပေတာ့ leflunomide 1 OD ၆ လေသာက္ခိုင္းတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္မအဲဒီေဆးရဲ့ side effect ကုိသိေတာ့ ဆက္မေသာက္ရဲေတာ့ဘူး ရပ္လုိက္ျပီး celecoxib တို႔ aceclofenac ေတြေသာက္ေတာ့ သက္သာတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၅ လပိုင္း ၂ ရက္ေန႔မွာ ျပန္ျဖစ္လာတယ္။ ဒီတေခါက္က ဂုတ္ရုိးနားပါ ပူျပီးနာလာတယ္။ ကၽြန္မ OSA က normal RA က positive တဲ့၊ uric acid လည္း ပံုမွန္၊ ESR 25mm/1hr တဲ့။ ဘာဆက္လုပ္သင့္တယ္ဆိုတာ ကူညီေပးပါဆရာရွင္။

၃။ ၃၅ ႏွစ္၊ က်ား၊ အိမ္ေထာင္သက္ ၅ ႏွစ္၊ အရက္၊ ဘီယာ၊ ေဆးလိပ္၊ အသား၊ လံုးဝ မေသာက္မစားသည္မွာ ၁ဝ ႏွစ္႐ွိ။ အသက္ ၁၉ ႏွစ္ခန္႔မွာ ေရာဂါစတင္ခံစားရ၊ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားမွာ လက္ေခ်ာင္းဆစ္မ်ား၊ လက္ေကာက္ဝတ္မ်ား၊ လက္ေမာင္းရင္းမ်ား၊ ဒူးဆစ္မ်ား၊ ေျခမ်က္ေစ့မ်ား၊ ေျခဖေနာင့္မ်ားတြင္ ေရာင္ရမ္းလာ၊ နီျမန္းလာ၊ ပူလာၿပီး လႈပ္႐ွားမရ၊ ထိလ်င္လည္း နာက်င္၊ ေကြးထားလ်င္ ေျဖာင့္ရန္ခက္ခဲ၊ ေျဖာင့္ထားလ်င္ ေကြးရန္ခက္ခဲ၊ ႀကိဳးစား၍ လႈပ္ေသာ္ အရမ္း နာက်င္၊ လက္ဆစ္မ်ားတြင္ျဖစ္ပါက မည္သည့္အရာကိုမွ် ကိုင္၍မရ။ တၿပိဳင္တည္း ျဖစ္ျခင္းမဟုတ္၊ ဆစ္ဆစ္ေန၍ ကိုက္ခဲေနျခင္းမ်ဳိး မဟုတ္၊ တလ ၂ ခါမွ ၅ ခါခန္႔ အထိျဖစ္။ Etodolac/Lodine 500mg ကို ေရာဂါ ခံစားရခ်ိန္ေသာက္ Acetaminophen, Aspirin, Ibuprofen ေဆးမ်ားက ကၽြန္ေတာ့္ေရာဂါကို မသက္သာေစပါ။ ယခင္ Paracetamol ႏွင့္ Ibuprofen ေရာထားေသာ ေဆးတမ်ဳိးေသာက္၊ အိပ္ေနခ်ိန္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာပါက ႏိုးလာသည့္ အခ်ိန္တြင္ ကုတင္ေပၚမွ ဆင္း၍မရပါ၊ အသက္ ၂၇ ခန္႔မွ စတင္၍ ကုသမႈ ခံယူ၊ ယခု အခ်ိန္ထိ ေရာဂါ႐ွာမရ၊ ဆရာဝန္ ၅ ေယာက္ျဖင့္ျပၿပီး၊ Gout မဟုတ္ဟုေျပာ၊ အျဖစ္မ်ားေသာ Arthritis မဟုတ္ေသာ္လည္း Arthritis သည္ အမ်ဳိးေပါင္း မ်ားစြာ႐ွိ၍ တမ်ဳိးမ်ဳိးသာ ျဖစ္မည္ဟုေျပာ။ ပထမဆံုးဆရာဝန္မွ Uric Acid မျမင့္ေသာ္လည္း Uric Acid ခ်သည့္ ထိုးေဆး တေန႔ တလံုး ၃ ရက္ ႏွင့္ Allopurinol (mg မမွတ္မိပါ) တေန႔ ၂ လံုး ၃ လစာ ေပးၿပီး ၃ လ ျပည့္ ဆီး၊ေသြးထပ္စစ္၊ Uric Acid ေတာ့က် သြားၿပီ OK မည္ထင္ပါသည္ဟု ေျပာေသာ္လည္း မထူးျခားခဲ့ပါ။ အျခား ဆရာဝန္ ၄ ေယာက္မွ ဆီး၊ ေသြး အႀကိမ္မ်ားစြာ စစ္ေသာ္လည္း ရာဂါ႐ွာမရသလို Treatment လည္းမေပးပါ။ သို႔ေသာ္ ဆရာဝန္တဦးမွ Vitamin D အရမ္း နည္းေနသည္ ဆို၍ Vitamin D 50,000 IU တပတ္ တလံုးႏႈံး ၁၂ လံုး ေသာက္ၿပီး ေသြးျပန္စစ္၍ ဆက္မေသာက္ရန္ ေျပာပါသည္။ ေနာက္ ၆ လခန္႔ၾကာ ထပ္မံသြားေတြ႔ၿပီး ထူးျခားမႈမ႐ွိ၍ ေနာက္ဆရာဝန္ထံ ၫႊန္း။ ဆရာဝန္အားလံုးမွ Anti-Inflammatory ေသာက္ရန္သာၫႊန္း၊ side effect ေတြေၾကာင့္ မေသာက္ခ်င္ပါ။

Osteoarthritis ျဖစ္ရင္ ျဖစ္တဲ့ေနရာမွာ နာတာ၊ ပံုမွန္လႈပ္မရေအာင္ တင္းေနတာနဲ႔ ေရာင္ေနတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဆစ္ေနရာမွာရွိတဲ့ အရိုးထိပ္ကို ဖံုးေပးထားတဲ့ အရိုးႏု စားသြားလို႔ျဖစ္ရတယ္။ ျဖစ္လာရင္ အဆစ္က အရင္လို လႈပ္ရွားဘို႔ ခက္လာမယ္။ နာမယ္။ ေနာက္ေက်ာ၊ တင္ပါးဆံု၊ ဒူးနဲ႔ ေျခေထာက္ေတြမွာ ျဖစ္တယ္။ လည္ပင္း၊ လက္ေခ်ာင္း ေတြမွာလဲ ျဖစ္တယ္။ အေမရိကန္ ၃၃ သန္းမွာ ျဖစ္ေနၾကရတယ္။ Degenerative joint disease အိုလို႔ျဖစ္တဲ့ အဆစ္နာလို႔ ေခၚေပမဲ့ Osteoarthritis (OA) လို႔ ေခၚတာ ပိုသင့္ေတာ္တယ္။ ငယ္တဲ့သူေတြမွာလဲ ျဖစ္ေပမဲ့ အိုမွျဖစ္တာ မ်ားတယ္။ အသက္ ၆၅ ေက်ာ္ရင္ အမ်ားဆံုး။ မ်ိဳးဗီဇကေနလာရင္ ငယ္ငယ္နဲ႔ ျဖစ္မယ္။

ဘယ္လိုလုပ္ျပီး ဒီေရာဂါလို႔ သိႏိုင္မလဲ
က်န္းမာေရး ရာဇဝင္၊ ခံစားရပံု၊ ျဖစ္တဲ့ေနရာနဲ႔ ပါတ္သက္တာေတြ စစ္ေဆးမယ္၊ ေသြးစစ္မယ္၊ Joint aspiration အဆစ္ထဲကအရည္ ထုတ္စစ္မယ္၊ X-ray ဓါတ္မွန္၊ MRI ရိုက္မယ္။

အသက္ရလာလို႔ သံုးဖန္မ်ားလို႔ ျဖစ္လာေစတဲ့ (ဆဲလ္) ေတြရဲ႕ တုန္႔ျပန္မႈ Unfolded Protein Response (UPR) ကို အာရံုစိုက္ ေလ့လာေတာ့ အသက္ရသူေတြမွာ UPR ပ်က္ယြင္းေနၾကတယ္။ သုေတသနတခုက OA ျဖစ္သူေတြရဲ႕ မ်ိဳးဗီဇ-ခလုပ္ေတြကို ေလ့လာတယ္။ FAAH ဆိုတဲ့ မ်ိဳးဗီဇဆိုတာ နာတာကို ခံႏိုင္စြမ္းနဲ႔ ပတ္သက္တယ္။ OA ျဖစ္သူေတြမွာ ပိုမ်ားေနတာ သိရတယ္။ ေနာက္ သုေတသနတခုအဆိုအရ လက္ေခ်ာင္းေတြမွာ ျဖစ္ရင္ ဒူးမွာျဖစ္တာထက္ ပိုျမန္တာ သိရတယ္။ Complement C5 ဆိုတဲ့ ပရိုတင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ႏိုင္တယ္လို႔ ထင္တယ္။ OA ဆိုတာ အရိုး-အဆစ္ေတြ ေရာင္ရမ္းတာျဖစ္တယ္။ Rheumatoid arthritis ေလးဘက္နာနဲ႔ ဆင္တယ္။ သံုးဖန္မ်ားလို႔ ျဖစ္တဲ့သေဘာ မဟုတ္ဘူးတဲ့။

အရိုး-အဆစ္နာေရာဂါ ကုသျခင္း
Osteoarthritis ကို ေဆးေပးတယ္ဆိုတာ နာတာ သက္သာေအာင္၊ အဆစ္ေတြ တင္းေတာင့္ မေနေအာင္သာ ျဖစ္တယ္။ အနာ-အကိုက္သက္သာေဆးေတြ၊ နာတာကို သက္သာေစႏိုင္ေပမဲ့ ေရာင္တာကို မသက္သာေစပါ။

Acetaminophen (ပါရာစီတေမာ) ေဆးကို နဲနဲနဲ႔ အေတာ္အသင့္ နာတာအတြက္ သံုးႏိုင္တယ္လို႔ American College of Rheumatology ကေန ညႊန္းတယ္။ Tylenol, Anacin (Aspirin-free), Excedrin caplets and Panadol နာမည္ေတြနဲ႔ ေရာင္းပါတယ္။ ၄-၆ နာရီတခါ 325 to 1,000 mg ေသာက္ႏိုင္တယ္။ တေန႔ထဲမွာ 4,000 mg ထက္ မပိုရပါ။

နာတာက ဆိုးရင္ Propoxyphene hydrochloride (Darvon, PC-Cap and Wygesic), Acetaminophen with codeine and Tramadol (Ultram) ေတြကို သံုးႏိုင္တယ္။ ရက္တိုသာ သံုးသင့္တယ္။

လိမ္းေဆးေတြ
Voltaren Gel လိမ္းေဆးဟာ Diclofenac ျဖစ္တယ္။ ဆိုင္မွာ အလြယ္ ဝယ္ရမဲ့ ေဆးေတြလဲ ရွိတယ္။ Capsaicin ေဆးဟာ Cayenne peppers ကေန ေဖၚစပ္ထားတယ္။ ၾကာၾကာလိမ္းရင္ ေလာင္ႏိုင္တယ္။ Zostrix, Zostrix HP, Capzasin-P နာမည္ေတြနဲ႔ ေရာင္းတယ္။

Counterirritants ေဆး
ေခါင္းကိုက္ေနတာကို ေျခမႏွိပ္ေတာ့ အာရံုေျပာင္းေစတာမ်ိဳး အစြမ္းရွိတယ္။ Menthol, Oil of wintergreen, Camphor, Eucalyptus oil, Turpentine oil, Dihydrochloride and Methlnicotinate ေဆးေတြဟာ အဲဒါမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တယ္။ Salicylates ေဆးက Counterirritants သေဘာျဖစ္တယ္။ Aspercreme, Ben-Gay, Flexall, Mobisyl and Sportscreme နာမည္ေတြနဲ႔ ဝယ္လို႔ရတယ္။

NSAIDs စတီရြိဳက္မပါတဲ့ အနာသက္သာေဆးေတြ
Ibuprofen (Advil, Motrin IB), Ketoprofen (Actron, Orudis KT, Oruvail), Naproxen (Naprosyn, Naprelan) and Naproxen sodium (Anaprox, Aleve) ေတြ ျဖစ္တယ္။ NSAIDs ထဲမွာ COX-2 inhibitors ေဆးမ်ိဳးေတြလဲ ပါတယ္။ Celecoxib (Celebrex) ကလြဲရင္ က်န္ ၂ မ်ိဳးကို ေရာင္းခြင့္ မျပဳေတာ့ဘူး။

Corticosteroid injections စတီရြိဳက္ထိုးေဆး
နာေနတဲ့အဆစ္ထဲကို ထိုးေပးရတယ္။ ေဆးမထိုးခင္ အဆစ္ထဲက မ်ားေနတဲ့ အရည္ေတြကိ္ု စုပ္ထုတ္ႏိုင္တယ္။ American College of Rheumatology (ACR) ကညႊန္းတာကေတာ့ Acetaminophen နဲ႔ မသက္သာသူ၊ အသင့္အတင့္ကေန သိပ္ဆိုးသူေတြကို ၁ ႏွစ္မွာ ၃-၄ ခါ ထိုးခိုင္းတယ္။

Hyaluronic acid therapy ေဆး
အဆစ္ထဲမွာ ရွိေနတာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ Shock absorber သေဘာ၊ Lubricant သေဘာ လုပ္ေပးမယ္။ တပါတ္တခါ ၃-၅ ပါတ္ ထိုးရတယ္။ အထဲကအရည္နဲနဲစုပ္ထုတ္ျပီးမွ ေဆးထိုးရတယ္။ NSAIDs နဲ႔ COX-2 drugs ေတြနဲ႔ မသက္သာသူ၊ ေဆးေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမခံႏိုင္သူေတြကို ထိုးေပးႏိုင္တယ္။ နဲနဲ နဲ႔ အသင့္အတင့္ ဆိုးသူေတြမွာ သက္သာတယ္။

ခြဲစိတ္နည္း
Joint replacement, Realigning bones, Fusing bones, Arthroscopy, Osteotomy, Chondroplasty, Arthrodesis နည္းေတြ ရွိတယ္။

တျခားနည္းေတြ
ေရာဂါအေၾကာင္း အေသအျခာေလ့လာျပီး ကိုယ့္ဖါသာ ျပဳျပင္ေနႏိုင္တယ္။ (ေအရိုးဘစ္) စတဲ့ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ႏိုင္တယ္။ ကုိယ္အေလးခ်ိန္ ခ်တာ ေကာင္းတယ္။ လမ္းေလွ်ာက္ အကူပစၥည္း သံုးတာ၊ ေျခေထာက္မွာ အထူးပစၥည္း သံုးတာ၊ ဒူးကာ တပ္တာ၊ အပူ-အေအး တင္ေပးတာ၊ (TENS) လွ်ပ္စစ္နည္း သံုးတာ၊ အပ္စိုက္ ကုသတာ၊ Physical therapist (ဖီဇီယို-သာရာပီ)၊ Chronic pain class နာတာရွည္ နာေနသူေတြအတြက္ သင္တန္းမ်ိဳးတက္တာေတြလဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။

ကုသနည္းသစ္ေတြ
ဗီတာမင္ ဒီ ဟာ မ်က္လွည့္ျပသလိုမ်ိဳး အက်ိဳးရွိတဲ့သူေတြမွာ ရွိတယ္။ နာတာကိုေရာ အဂၤါပ်က္စီးမႈမွာပါ သက္သာေစတယ္လို႔ေျပတာရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ National Institutes of Health အေထာက္အပ့ံနဲ႔လုပ္တဲ့ ၂ ႏွစ္တာ သုေတသနအဆိုအရ Vitamin D ကေန ဒီေရာဂါမွာ ပိုေကာင္းတယ္ဆိုတာ သက္ေသမျပႏိုင္တာ ေတြ႔လာရတယ္။ Naproxen sodium နဲ႔ Esomeprazole magnesium (Vimovo) ေဆးကို တြဲေပးျပီးစမ္းတဲ့အခါ Celecoxib (Celebrex) ေဆးလိုဘဲ နာတာသက္သာေစတဲ့အျပင္ Heartburn ရင္ပူတာကို သက္သာတာ ေတြ႔ရတယ္။

အလားအလာရွိတဲ့ ေဆးေတြ
Tanezumab ေဆးဟာ သုေတသန အဆင့္ ၂-၃ မွာ အလားအလာ ေကာင္းေနတယ္။ Stem-cell therapy ကင္ဆာအတြက္ အဓိကသုေတသနလုပ္ေနတဲ့ (စတင္မ္-ဆဲလ္) နည္းကလဲ အလားအလာ ရွိႏိုင္တယ္။ ၁၃-၁-၂ဝ၁၁ ေန႔မွာ Food and Drug Administration ကေန အဆစ္နာမွန္သမွ်အမ်ားဆံုးသံုးေနတဲ့ Acetaminophen ကို ကန္႔သတ္မႈ ပိုလုပ္လိုက္တယ္။ Acetaminophen ေဆးဟာ မ်ားမ်ားေပးရင္ အသဲကို ထိခိုက္ေစတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေဆးတျပားမွာ 325 milligrams ထက္မပိုဘို႔ သတ္မွတ္လိုက္တယ္။ မူးယစ္အုပ္စုဝင္ေဆးနဲ႔ တြဲေရာင္းတာရွိတယ္။ ဥပမာ Vicodin နဲ႔ Oxycodone (Percocet) ေဆးေတြ။

1. Arthritis အဆစ္နာ https://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/arthritis.html
2. ASO ဆိုတာ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2012/01/aso.html
3. Hydroxychloroquine ဟိုက္ဒေရာက္ဆီကြီႏိုလင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/10/hydroxychloroquine.html
4. Multiple sclerosis မာလ္တီပယ္ စကယ္လရိုးဆစ္
5. Narcotic Analgesics မူးယစ္ေဆးပါ အနာသက္ေသာေဆးမ်ား http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/06/narcotic-analgesics.html
6. Narcotic Pain Medications ဘိန္းပါတဲ့ အနာသက္သာေဆး အျပင္းစားမ်ား http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/10/narcotic-pain-medications.html
7. NSAIDs (1) အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/06/nsaids.html
8. NSAIDs (2) အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြကို ေလ့လာျခင္း http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2011/11/nsaid.html
9. Painkillers (1) အနာသက္သာေဆးမ်ား (၁) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/06/painkillers.html
10. Painkillers (2) အနာသက္သာေဆးမ်ား (၂) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/11/painkillers-2.html
11. Pregnancy and Rheumatism ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ႏွင့္ ေလးဘက္နာ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/pregnancy-and-rheumatism.html
12. Rheumatic Diseases ေလးဖက္နာေရာဂါမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2015/08/rheumatic-diseases.html
13. Rheumatic skin disease အေရျပားေလးဖက္နာ http://doctortintswe.blogspot.com/2016/01/rheumatic-skin-disease.html
14. Rheumatism (1) ေလးဘက္နာ (၁) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/rheumatism-1.html
15. Rheumatism (2) ေလးဘက္နာ (၂) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/rheumatism-2.html
16. Rheumatism ေလးဘက္နာ https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/rheumatism-1.html
17. Rheumatoid factor ရူမတြိဳက္ ဖက္တာ https://doctortintswe.blogspot.com/2017/07/rheumatoid-factor.html
18. Scleroderma (စကယ္လရိုဒါးမား) အေရျပားမာတဲ့ေရာဂါ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/scleroderma.html
19. SLE ထူးျခားတဲ့ေရာဂါ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/sle.html
20. Systemic Sclerosis စကယ္လယ္ရိုးဆစ္ေရာဂါ http://doctortintswe.blogspot.com/2016/04/systemic-sclerosis.html

Dr. တင့္ေဆြ