Cuban Missile Crisis က်ဴးဘား ဒံုးပ်ံအေရးအခင္းၾကီး

ရိုင္းစိုင္းတယ္ဆိုတာ ေပ်ာ္စရာတဲ့ပို႔စ္ေအာက္မွာ ကြန္မင့္တခု ဖတ္ရပါတယ္။ အဲဒီ့သူကဘဲ က်ဴဘားဒံုးျပန္အေရး ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းလုပ္သြားတာေလးေတာ့ မေမ့သင္႔ဘူး ထင္ပါတယ္ဆရာေရ။

ဖိနပ္အေၾကာင္းသိတဲ့သူေတြက ဒံုးပ်ံအေၾကာင္းလည္း သိၾကပါမယ္။ သမိုင္းစာတခုေအာက္မွာ တေယာက္က သူတို႔ဘုရားၾကီးသမိုင္းလည္း မပါဘူးလို႔လာတယ္။ စာအပုဒ္တိုင္းမွာ အေၾကာင္းအရာအစံု ထည့္မရပါ။ ေခါင္းစဥ္အရ အေရးပါတဲ့အခ်က္ေလာက္သာ ေရြးထည့္ရတယ္။ ေဖ့စ္ဘြတ္လိုေနရာမွာ တခ်ို႕က စာမေျပာနဲ႔ ေခါင္းစဥ္ေတာင္ မဖတ္။ အခုေလးတင္ တေယာက္ကေမးတယ္။ အခရာနဲ႔ အကၡရာ ဘာကြာသလဲတဲ့။ အကၡရာဆိုတာ စာလံုးေတြ။ ဗ်ည္း၊ သရ စတာေတြ။ အခရာဆိုတာ ပင္မ၊ အဓိက၊ အေရးပါတဲ့အခ်က္အလက္။

က်ဴးဘားဒံုးပ်ံအေရးအခင္းၾကီးဟာ ကမာၻ႔သမိုင္းမွာ သည္းထိတ္ရင္ဖိုတကယ္ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ ဆိုဗီယက္ကေန အေမရိကန္ နယ္နိမိတ္နဲ႔ကပ္ေနတဲ့ က်ဴးဘားႏိုင္ငံမွာ တိုက္ခ်င္းပစ္ဒံုးပ်ံေတြ ခ်ထားတာကေန စျဖစ္ပါတယ္။ ဖေလာ္ရီဒါနဲ႔ မိုင္ (၉ဝ) သာေဝးတယ္။ အဲဒီကာလဟာ (၁၉၄၅-၁၉၉၁) စစ္ေအးကာလရဲ႕ အထြတ္အထိပ္ေရာက္ေနခ်ိန္ျဖစ္တယ္။

ေအာက္တိုဘာအေရးအခင္းလို႔ ေခၚတယ္။ ဆိုဗီယက္ယူနီယန္ျဖစ္ေပၚလာတာကို ေအာက္တိုဘာေတာ္လွန္ေရး (၁၉၁၇) လို႔ ေခၚတယ္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၁၆ ရက္ကေန ၂၈ ရက္အထိျဖစ္ခဲ့တယ္။ (ယူအက္စ္အက္စ္အာ) ေခါင္းေဆာင္က (နီကီတာ ခရူးခ်က္ဖ္) နဲ႔ အေမရိကန္သမတက (ဂြ်န္ အက္ဖ္ ကေနဒီ) ျဖစ္တယ္။

ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးသန္႔ (၁၉ဝ၉-၁၉၇၄) က ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေပးခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ ႏွစ္ႏိုင္ငံလံုးက ခ်ထားျပီးျဖစ္တဲ့ တိုက္ခ်င္းပစ္ဒံုးပ်ံေတြကို ဖယ္ရွားေပးခဲ့တယ္။ ကြန္ျမဴနစ္ က်ဴးဘားကေန ဖယ္ရွားတာက လူသိထင္ရွား ျဖစ္ေပမယ့္ ဒီမိုကေရစီအေမရိကန္က ဖယ္ရွားတာက တိတ္တဆိတ္သာျဖစ္တယ္။ က်ဴးဘားမွာထားတဲ့ ဆိုဗီယက္ရဲ႕ Ilyushin Il-28 အေပါ့စားဗံုက်ဲေလယာဥ္ေတြပါရုပ္သိမ္း၊ အေမရိကန္က ပိတ္ဆို႔ထားတာကို ၂ဝ-၁၁-၁၉၆၂ ေန႔မွာ ဖယ္ရွားေပးတယ္။

ဆိုဗီယက္ဦးေဆာင္တဲ့ အေရွ႕အုပ္စုေခၚ ကြန္ျမဴနစ္ကမာၻၾကီးနဲ႔ အေနာက္အုပ္စုေခၚ အေမရိကန္ ဦးေဆာင္တဲ့ အရင္းရွင္အုပ္စုတို႔ သူႏိုင္ငါႏိုင္ စစ္မတိုက္ဘဲ စစ္ခင္းခဲ့ၾကတယ္။ အမွန္က စစ္လည္းခင္းပါတယ္။ အင္ဒိုခ်ိဳင္းနား ကြ်န္းစြယ္မွာ လူေတြသန္းေပါင္းမ်ားစြာေသခဲ့ရတယ္။ ကိုရီးယားလည္း ၃၈ ဒီဂရီလတၲီက်ဳေနရာကေန ႏိုင္ငံ ႏွစ္ျခမ္းကြဲေနတာ အခုထိ။ ဗီယက္နမ္က (၁၉၅၄-၁၉၇၅ ဒုတိယအၾကိမ္) ၁၇ ဒီဂရီလတၲီက်ဳမွာ ေတာင္နဲ႔ ေျမာက္ ခြဲခဲ့ရတယ္။ ငယ္ငယ္ကတည္းက အဲဒီ ၃၈ နဲ႔ ၁၇ မ်ဥ္းျပိဳင္ေတြကို ေရဒီယိုကေနၾကားေနခဲ့ရတယ္။ (၁၉၄၉) မွာ အေရွ႕-အေနာက္ ႏွစ္ႏိုင္ငံျဖစ္ရတဲ့ ဂ်ာမဏီဟာ (၁၉၉ဝ) ေရာက္မွျပန္ေပါင္းႏိုင္တယ္။ ဗီယက္နမ္မွာ ကြန္ျမဴနစ္ေတြက အႏိုင္ရျပီး ဂ်ာမဏီမွာ အေနာက္အုပ္စုကႏိုင္တယ္။

စစ္ေအးကာလမွာပဲ အေမရိကန္ (စီအိုင္ေအ) နဲ႔ ဆိုဗီယက္ (ေကဂ်ီဘီ) တို႔ သူလွ်ိဳလုပ္ငန္းၾကီးမွာ အားျပိဳင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဝါဒျဖန္ခ်ိေရးယႏၲယားၾကီး အလြန္႔လြန္ၾကီးမားတယ္။ ေငြေတြ ေသာက္ေသာက္လဲ၊ လူေတြ တျပံဳတမၾကီးနဲ႔ နည္းနာ အဆန္းေတြပါ သံုးစြဲခဲ့တယ္။ ကေန႔လည္း (စီအိုင္ေအ) ေရာ နာမည္ေျပာင္းထားတဲ့ (ေကဂ်ီဘီ) ပါ လက္သြက္ၾကဆဲပါ။ (ေကဂ်ီဘီ) ဆရာၾကီးက သမတျဖစ္တာ သံုးခါရွိျပီ။ (စီအိုင္ေအ) စြမ္းတာေတြသာ ရုပ္ရွင္ေတြထဲမွာ ၾကည့္ၾကရတာ မ်ားတယ္။ (စီအိုင္ေအ) မရႈမလွ အေရးနိမ့္တာတာက တကယ့္အျဖစ္အပ်က္ပါ။ အေမရိကန္ကေန ၁၉၆၁ ခုႏွစ္မွာ Bay of Pigs Invasion ေခၚတဲ့ မေအာင္ျမင္တဲ့ ထိုးေဖါက္ဝင္ေရာက္မႈၾကီးလုပ္ခဲ့တယ္။ (ယူအက္စ္အက္စ္အာ) နဲ႔နီးတဲ့ အီတလီနဲ႔ တူရကီမွာ MRBMs ေခၚ ဒံုးပ်ံေတြခ်ထားခဲ့တယ္။

က်ဴးဘားဒံုးပ်ံ ျပႆနာဟာ (၁၃) ရက္ၾကာရင္ဆိုင္ခဲ့ရတဲ့ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ စစ္ေရးျပႆနာၾကီး ျဖစ္တယ္။ Thirteen Days နာမည္နဲ႔ ရုပ္ရွင္ရိုက္ထားတယ္။ ျမန္မာျပည္က အေနအထိုင္ေတာ္ခဲ့တယ္ ေျပာရမလား၊ ထိုင္းႏိုင္ငံေလာက္ မခံခဲ့ရပါ။ ႏိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီမွာ ၾကားေန ေနႏိုင္ခဲ့တယ္။ လူေတြအေပၚသက္ေရာက္မႈမွာေတာ့ လက္ဝဲကသာခဲ့တယ္။ စာမွန္သမွ် လက္ဝဲစာသာရွိတယ္။ ႏိုင္ငံေရး ေရးရင္၊ ေျပာရင္၊ ကဗ်ာစပ္ရင္ လက္ဝဲမဟုတ္သူ လူမထင္ခဲ့ပါ။ စစ္ေအးကုန္ကာနီးမွာ ဗိုလ္ေနဝင္းေတာင္မွ ဆိုရွယ္လစ္အဖံုးကပ္ပါတယ္။ ဆိုဗီယက္ဖက္ကေနသူက အလြန္မ်ားခဲ့ျပီး၊ အေမရိန္ကန္ကို ဗီလိန္အျဖစ္ သရုပ္ေဖၚေပးၾကတယ္။

ကိုယ့္တိုင္းျပည္အေပၚ အမ်ိဳးလိုေကာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံရယ္လို႔ သမိုင္းတေလွ်ာက္လံုး တခုမွ မရွိပါ။ ဘက္အစံုကေန ၾကည့္ေစခ်င္တယ္။ ေဟာလီဝုဒ္ရုပ္ရွင္လည္း ၾကည့္ပါ။ သမိုင္းမွတ္တမ္းေတြလည္း ဖတ္ပါ။ ကိုယ္ပိုင္လည္း ၾကည္ၾကည္လင္လင္ ျမင္တတ္ၾကေစခ်င္တယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ကိုယ့္တိုင္းျပည္ အက်ိဳးစီးပြါးဘက္ကေန ၾကည့္ေစခ်င္တယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၄-၁-၂ဝ၁၈