Gastritis အစာအိမ္ေရာင္ျခင္း

၁။ ဆရာရွင္ သမီး အသက္ ၂၉ပါ။ အရင္လကလည္း ေမးဘူးပါတယ္ရွင္။ အခုဆို သမီး အစာအိမ္ေယာင္ေနတာ ၄ လေက်ာ္သြားပါၿပီ။ စျဖစ္ေတာ့ ရင္ပူတာပါ။ တျဖည္းျဖည္း လည္ၿမိဳဆို႔တို႔တို႔ အသက္ၾကပ္တာ ေန႔တိုင္းနီးပါး
ျဖစ္လာပါတယ္။ ဘယ္ဘက္ နံ႐ိုးေအာက္ကလည္း ပူတင္းတင္းျဖစ္ပါတယ္။အစာအိမ္အထူးကုေတြနဲ ့ျပသၿပီး
ေဆးေသာက္ အစားေရွာင္ေနပါေသာ္လည္း လည္ၿမိဳေလဆို ့အသက္ရႈၾကပ္တာက သက္သာမလာပါ။ ၄လအတြင္း ေပါင္ခ်ိန္ ၃၀ တယ္ထိက်ပါတယ္။ မစားႏိုင္မေသာက္ႏိုင္နဲ ့တျဖည္းျဖည္းပိန္ကပ္လာပါတယ္ရွင္။ ၄ လအတြင္း အစာအိမ္ မွန္ေျပာင္း ႏွစ္ခါၾကည့္ရပါတယ္။ အစာအိမ္နည္းနည္းေယာင္ေနတယ္ေျပာပါတယ္။ အူလမ္းေၾကာင္းမွန္ေျပာင္း စစ္ပါတယ္ အကုန္ေကာင္းတယ္ ေျပာပါတယ္ရွင္။အခုဆို သမီးလည္ၿမိဴေလဆို ့အသက္ရႈေတြၾကပ္ ႏွလံုးခုန္ေတြျမန္ေနတာ ေန႔တိုင္းခံစားေနရပါတယ္။ ေသြးအားေတြနည္း လူလည္း ဘယ္မွမသြားႏိုင္ပဲ လူနာႀကီးတစ္ေယာက္လို ျဖစ္ေနပါတယ္။ သမီးကို ဆရာဝန္က စာခ်ဥ္ျပန္ေရာဂါ အက္စစ္အတြက္မ်ားေနတာလို႔ ေျပာပါတယ္ဆရာ။ ဒီေရာဂါေပ်ာက္ဖို႔အတြက္ ဘာဆက္လုပ္သင့္တယ္ ၫႊန္ၾကားေပးပါဦးရွင္။

၂။ ကြၽန္မ ၃ဝ ႏွစ္သည္ April လတြင္ ဗိုက္ ၃ ၾကိမ္အာင့္/နာပါသည္။ ဗိုက္ေအာင့္ရာတြင္ ဝမ္းဗိုက္အလယ္တဝိုက္တြင္ပူ၍ေအာင့္ျခင္းျဖစ္၍ နာလိုက္ (၃-၅မိနစ္) ေပ်ာက္လိုက္ (၃ဝ-၄၅ မိနစ္ )ျဖစ္ပၚသည္။ ညသန္းေခါင္ႏွင့္ ေန႔လည္စာစားျပီး ၂ နာရီျကာတြင္ျဖစ္ပၚသည္။ ပထမ ႏွင့္ဒုတိယအျကိမ္တြင္နာလိုက္ေပ်ာက္လိုက္မွာ ၃-၄ နာရီခန္႔ၾကာ၍ တတိယအႀကိမ္ ၆ နာရီခန္႔ၾကာပါသည္။ ေလခ်င္တက္၊ ေလလည္၊ ေနာက္ေဖးသြားပါကဗိုက္နာသက္သာျမန္ပါသည္။ ငယ္စဥ္မွစ၍ဝမ္းခ်ဳပ္က်င့္႐ွိပါသည္။ ႕႕႕႕႕ တြင္ဆရာဝန္ႏွင့္ျပ၍လိုအပ္သည့္ေဆးစစ္ေဆးမႉခံယူခဲ့ပါသည္။ ယခုတြင္ ႕႕႕႕႕ တြင္အလုပ္ေျပာင္းေရြ႕ရ၍ ဆရာဝန္နင့္ ေဆြးေႏြးခြင့္မရပါ။ အေျဖအားဖတ္ၾကည့္ရာတြင္ mild chronic gatritis (အစာအိမ္နာ/ေရာင္ဟုေခၚပါသလား) ႏွင့္ Helicobacter pylori ေတြ႔သည္ဟုဆိုပါသည္။ medical term ႏွင့္မရင္းႏွီးျခင္း English အားနည္းျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ဘာသာျပန္နားလည္မႉမွားမွာေၾကာက္မိပါသည္။ attached lab results အား ကူညီ႐ွင္းျပ၍ စိုးရိမ္ရေသာေရာဂါဟုတ္မဟုတ္၊ cancer ျဖစ္ႏိုင္မျဖစ္ႏိုင္၊ မည္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္ Gastritis & H pylori ေရာဂါျဖစ္ရပါသလဲ။ ေ႐ွ႕ေ႐ွာက္မည္ကဲ့သို႔ ေနထိုင္စားေသာက္ရပါမည္လဲ။ ကုသ၍ေပ်ာက္ႏိုင္ပါသလား။ အၾကံေပး႐ွင္းျပေပးပါ႐ွင့္။

၃။ ဆရာရွင့္ အသက္ ၃ဝ၊ မ။ ကၽြန္မ အစာအိမ္ျဖစ္ေနသည္မွာ ၁ဝ လဝန္းက်င္ရွိေနပါျပီ။ ဓာတ္အျမဲခ်ဳပ္ပါတယ္။ သြားျပီးရင္လည္း ဗိုက္ေအာင့္ေနပါတယ္။ အစာမစားခင္ ေအာင့္တက္ျပီး အစာစားျပီးရင္ အဆင္ေျပပါတယ္။ ေအာင့္တယ္ဆိုတာလည္း ထိုးေအာင့္တာမ်ိဳးမဟုတ္ပါ။ ႕႕႕႕႕ မွာေနပါတယ္ အလုပ္ကေတာ့ စာရင္းကိုင္ပါ။ အလုပ္ခ်ိန္ေပမဲ့ ျကိုးစားျပီး အစာစားပါတယ္။ ၾကာဇံကိုပဲအဓိကစားေနရပါတယ္. ထမင္းစားရင္ အမ်ားဝကီးစားျပီး ဝမ္းမသြားလို႔ပါ။ ရန္ကုန္ျပန္တုန္းက ေဆးစစ္ခ်က္ပို႔ေပးလိုက္ပါတယ္ဆရာ။ သမီးဘာလုပ္သင့္တယ္ဆိုတာ သိပါရေစ။

၄။ Mild antrum gastritis က ေပ်ာက္ဖို႔ အခ်ိန္ၾကာပါသလား။ သမီးအျမန္ဆံုး ေပ်ာက္ခ်င္လို႔ပါ။ အခုဆိုရင္ ဘယ္မွ မသြားရပါဘူး။ အန္မွာစိုးရိမ္ေနရလို႔ပါ။

Antral gastritis ဆိုတာ အစာအိမ္ေအာက္ပိုင္းေရာင္တာ ျဖစ္တယ္။ စားလိုက္တဲ့အစာေတြက အစာအိမ္ထဲကေန ဆက္ျပီး အူသိမ္ထဲကို ဆင္းေတာ့မဲ့ေနရာမွာေရာင္ေနတာ ျဖစ္တယ္။ ဗက္တီးရီးယား H pylori ကေနျဖစ္တာက အမ်ားဆံုး။ တီဘီ၊ ဆစ္ဖလစ္၊ ဗိုင္းရပ္စ္၊ ဖန္းဂတ္စ္၊ ပါရာဆိုက္ေတြဝင္လို႔လဲ ျဖစ္မယ္လို႔ ယူဆၾကတယ္။ တျခားအေၾကာင္းေတြကေနလဲ ျဖစ္ေသးတယ္။ ေဆးဝါးေတြကေနျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ NSAIDS (Naproxen or Ibuprofen) အနာသက္သာေဆးေတြ၊ (စတီရြိဳက္) ေဆးေတြ၊ (ပိုတက္ဆီယမ္)၊ သံဓါတ္ဆား၊ ကင္ဆာေဆးေတြကေန ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္လို႔ ယူဆတယ္။

ပိုးေၾကာင့္မဟုတ္တာကို Autoimmune disorder အုပ္စုထဲမွာထည့္တယ္။ ေရာဂါျပီးစနစ္ ကေမာက္ကမ ျဖစ္တာမ်ိဳးကေန ဆက္ျဖစ္လာတာပါ။ စိတ္ဖိအား မ်ားလြန္းရာကေနလဲ ျဖစ္ႏိုင္ေသးတယ္။ ေကာ္ဖီ နဲ႔ ေဆးလိပ္ေတြကေနျဖစ္သလားလို႔ ယူဆတာလဲရွိတယ္။ အေပါစားအရက္၊ အျပင္းစားအရက္လဲပါတယ္။ အားလံုးက လက္ခံတဲ့အခ်က္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ Corrosives (Lye and Acid) ေလာင္စတာကို ျမိဳခ်ရင္၊ ဆရာဝန္ေတြက ေရာဂါရွာရာမွာ၊ ကုသရာမွာသံုးတဲ့ ကရိယာေၾကာင့္ ထိခိုက္တာ အမွတ္တမဲ့ အရာဝတၳဳတခုခု (ပင္အပ္) ျမိဳခ်မိတာ၊ အန္လြန္းလို႔ကေနလဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Pernicious anemia ေသြးအားနည္းေရာဂါ၊ အစားအေသာက္မမွ်တတာ၊ အစားအေသာက္မမွန္တာ၊ အစားအေသာက္ညံ့တာ။

ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ျဖစ္ ခံစားရတာေတြက အတူတူပါ။ အစာမေက်ျခင္း အမ်ားဆံုးခံစားရမယ္။ အစာေအာက္ဆင္းတာလဲေႏွးေစမယ္။ ပ်ိဳ႕မယ္။ အစာမရွိဘဲလဲ အန္ခ်င္တယ္။ နည္းနည္းအန္ခ်င္တာနဲ႔ အေတာ္ဆိုးဆိုးဝါးဝါး အန္ခ်င္တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ၾကာေတာ့ စားခ်င္စိတ္နည္းလာတတ္တယ္။ တခါတေလ အန္တဲ့ထဲ ေသြးပါႏိုင္ေသးတယ္။ ေလထမယ္။ အစာမေက်ျဖစ္လာရင္ ေလက ကေဇာ္ေဖါက္သလိုမို႔ အနံ႔ဆိုးမယ္။ အေနရခက္မယ္။ ဝမ္းအေနအထား တခ်ိဳ႕လူေတြမွာ ေျပာင္းမယ္။ အေရာင္ ညိဳမဲႏိုင္တယ္။ ေသြးပါေနခဲ့လို႔ ကတၲရာေစးလိုအထိ မည္းႏိုင္ေသးတယ္။ အဲတာဆို အေရးေပၚကုသမႈခံယူပါ။ အစကတည္းက ဒီေရာဂါရွိေနရင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတာ့ ပိုဆိုးလာတတ္တယ္။ တခါတေလ ဘာလို႔ျဖစ္သလဲ ဆရာဝန္ေတြကမသိပါ။

ဒီေရာဂါမွာ ဆရာဝန္ေတြၾကားမွာလဲ အျမင္မတူတာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ အစာလမ္းကို မွန္ေျပာင္းနဲ႔ ၾကည့္တဲ့ဆရာဝန္က အစာလမ္းကိုဖံုးေနတဲ့အလႊာကို မ်က္စိနဲ႔ ကိရိယာကတဆင့္ ၾကည့္တယ္။ လႈပ္ရွားေနတာ၊ အေရာင္၊ အစာေျခလိႈင္းေတြကို ျမင္သိတယ္။ အေပၚယံျဖစ္အနာကိုလဲျမင္တယ္။ ဓါတ္မွန္ဆရာဝန္ကေတာ့ အထူး-အပါးနဲ႔ လႈပ္ရွားမႈကိုသိတယ္။ အနာခြက္ျဖစ္ေနတာကိုလဲ သိတယ္။ အစာေျခလိႈင္းေတြကိုလဲ သိမယ္။ ေရာဂါေဗဒ ဆရာဝန္ကေတာ့ အစာအိမ္တခုလံုးရဲ႕ နံရံကိုသိတယ္။ အႏုၾကည္မွန္ဘီးလူးနဲ႔ ေျပာင္းလဲေနတာကို သိမယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ အသက္ ၄ဝ-၇ဝ ၾကားျဖစ္ၾကတယ္။ က်ား-မ ဆတူျဖစ္တယ္။ စစ္ေဆးရတာမွာ အဲလိုေဝဝါးမႈ ရွိတတ္သလို ေရာဂါလကၡဏာေတြအရ ဆံုးျဖတ္ရတာလဲ မေရရာသလိုေနတတ္တယ္။ ဥပမာ တခ်ိဳ႕က စားလိုက္ရင္ ပိုဆိုးျပီး တခ်ို႕က သက္သာတယ္။

ကုသနည္းေတြ -
• ဗက္တီးရီးယားကေနျဖစ္တာဆိုရင္ ပဋိဇီဝေဆးေပးတယ္။ Amoxacillin, Tetracycline, Claithromycin, Metronidazole ေတြကို သံုးတယ္။ ေဆးတပတ္လည္ေအာင္ေပးရတယ္။
• Antacids အက္စစ္ပ်ယ္ေဆးလဲေပးတယ္။ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။ Aluminium Hydroxide and Oxide, Magnesium Trisilicate 250-1500 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ Magnesium Carbonate, Magnesium Oxides, Magnesium hydroxide 200-400 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ Calcium Carbonate 1250-1500 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္။
• အက္စစ္အထြက္နည္းေဆး Atropine Sulphate 0.5-1.0 mg IM ထိုးေဆး၊ Proton pump inhibitors (Omeprazole, Rabeprazole) 20-40 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၁ လ၊ ၁ လခြဲ ေသာက္ပါ။ Histamine H 2-receptor Antagonists (Ranitidine) 150 mg တေန႔ ၂-၃-၄ ၾကိမ္။
• အစားအေသာက္အက်င့္ေကာင္း ေျပာင္းပါ။ အဆီနည္းပါေစ၊ အဝၾကီးတခါတည္းမစားပါနဲ႔။ ေထာပတ္၊ ေၾကာ္ထားတာကို သတိထားစားပါ။ လတ္ဆတ္တဲ့အသီးေတြ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြကို ပိုစားပါ။ အစာကိုအခ်ိန္မွန္စားပါ။ အမ်ိဳးအစားမွန္စားပါ။
• စိတ္ဖိအား ေလွ်ာ့ဘို႔လုိသူက ေလွ်ာ့ခ်ပါ။

1. Antral Gastritis အစာအိမ္ေရာင္ျခင္း https://doctortintswe.blogspot.com/2015/04/antral-gastritis.html
2. Bleeding Peptic Ulcer အစာအိမ္နာ ေသြးယိုျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/bleeding-peptic-ulcer_25.html
3. Duodenitis အစာအိမ္အထြက္ အူသိမ္ေရာင္ျခင္း https://doctortintswe.blogspot.com/2016/05/duodenitis.html
4. Gastric Juice အစာေျခအရည္ https://doctortintswe.blogspot.com/2016/05/gastric-juice.html
5. GERD (1) အခ်ဥ္ရည္ အထက္ဆန္ျခင္း (၁) https://doctortintswe.blogspot.com/2016/06/gerd-1.html
6. Heartburn ရင္ပူျခင္း https://doctortintswe.blogspot.com/2015/03/heartburn.html
7. Hiatal hernia ဟာနီယာတမ်ိဳး Hiatal hernia ဟာနီယာတမ်ိဳး https://doctortintswe.blogspot.com/2016/12/hiatal-hernia.html
8. Hour Glass Stomach သဲနာရီအစာအိမ္ေရာဂါ https://doctortintswe.blogspot.com/2016/06/hour-glass-stomach.html
9. Peptic Ulcer Diagnosis ေလနာေရာဂါကို ေဆးစစ္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/peptic-ulcer-diagnosis_25.html
10. Peptic ulcer ေလနာဆိုတာ ဘုရင္မွာလည္းျဖစ္သည္ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/peptic-ulcer.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ