Swine flu ဆြိဳင္းဖလူး ေခၚ တုပ္ေကြးတမ်ိဳး
ကူးစက္ခံရရင္ ႏွာေခ်မယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးမယ္။ အဲတာထဲမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြပါေနမယ္။ သူမ်ားကိုကူးစက္မယ္။ ကိုယ္လည္း အဲလိုကေနကူးလာတာ။ တရက္ေနရင္ ေရာဂါစခံစားရတယ္။ ၇ ရက္ကေန ၁ဝ ရက္အထိၾကာတတ္တယ္။ ကိုယ္ပူမယ္။ လည္ေခ်ာင္းနာမယ္။ ေခါင္းကိုက္၊ ကိုယ္လက္ေတြနာ၊ ခ်မ္း၊ အားကုန္ေနမယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ အသက္ရွဴခက္မယ္။ အန္မယ္။ ဗိုက္နာမယ္။ ေခါင္းမူးမယ္။ စိတ္မၾကည္မလင္ျဖစ္မယ္။ ကံမေကာင္းရင္ ႏူမိုးနီးယားဆက္ျဖစ္တတ္တယ္။ ေဆာရီး။ ဆီးခ်ိဳ၊ ပန္းနာအခံရွိသူေတြ ကူးစက္ခံရရင္ အခံေရာဂါပိုဆိုးတတ္တယ္။ ဝက္သားစားလို႔ မကူးပါ။
Swine flu vaccine တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆး အေရြးခက္ေနျခင္းစာကို ၂ဝ၁ယ တုန္းကေရးထားခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ၿမိဳ႕မွာ လာထိုးေပးမယ့္ လူတုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးက ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံက လုပ္တာတဲ့။ ေဆးရဲ႕ဆိုဒ္အဖက္က ျပင္းထန္တယ္လို႔ ၾကားတယ္။ ဘယ္လိုလုပ္ရင္ ေကာင္းမလဲဗ်ာ။ ေဆးလည္း ထိုးခ်င္တယ္၊ ထိုးလည္းမထိုးရဲဘူး။
အေမရိကားလိုဘဲ တိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံက ဝက္တုတ္ေကြးအေရးမွာ တက္ၾကြပါတယ္။ Adimmune Corporation ကုမၸဏီက တရားဝင္ ကာကြယ္ေဆး ထုတ္ပါတယ္။ ၂ဝဝ၉ ဒီဇဘၤာ ၁၂ ရက္ကို တႏိုင္ငံလံုး ကာကြယ္ေဆးထိုးေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့တယ္။ တိုင္ဝမ္မွာ ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ ဆက္စပ္ျပီး၊ ေသဆံုးမႈ ရွိခဲ့ပါတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြက အဲလို ေသတယ္လို႔ သံသယရွိရင္ အားလံုးကို ရင္ခြဲစစ္ေဆးမႈ မလုပ္မေန လုပ္ရမယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ၈-၁-၂ဝ၁ဝ ေန႔ကဘဲ Adimmune ကေန အရင္ ေဆးတပုလင္း လူ ၄ဝ စာ ထုတ္တာကေန ဆြစ္ Novartis ကမၸဏီကေဆးလိုဘဲ၊ ၁ဝ ေယာက္စာ ပုလင္း 10 doses per vial ေတြ ထုတ္ေတာ့မယ္လို႔ ထုတ္ျပန္လာတယ္။
H1N1 နဲ႔ Swine flu လည္းေခၚၾကတဲ့ တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္စ္ ကာကြယ္ေဆးဟာ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ထဲမွာ ၂ မ်ိဳး ေပၚေနပါျပီ။ တခုက လက္ေမာင္းမွာ ထိုးရတဲ့ Flu shot ထိုးေဆး နဲ႔ ေနာက္တမ်ိဳးက Nasal spray flu vaccine (LAIV) ရွဴေဆးပါ။ ထိုးေဆးကို ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး အေသေတြနဲ႔ ထုတ္လုပ္ထားျပီး၊ ရွဴေဆးကိုေတာ့ အားနည္း သြားေအာင္ လုပ္ထားတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြနဲ႔ လုပ္ထားပါတယ္။ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ေတြ အပါအဝင္၊ အသက္ ၆ လ အထက္ သံုးႏိုင္တယ္လို႔ အခုထိ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ရွဴေဆးကိုေတာ့ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္မပါ၊ ၂ ႏွစ္ ကေန ၄၉ ႏွစ္ရွိသူေတြအတြက္လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ မႏွစ္ကထုတ္တဲ့ ကာကြယ္ေဆးေတြကို ဒီႏွစ္ ၂ဝ၁ဝ ႏွစ္ဝက္ေလာက္အထိ သံုးႏိုင္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ ေရာဂါပိုးဆိုတာ ေဆးျပီးတာ၊ ေဆးယဥ္ပါးတာမ်ိဳး ျဖစ္လာတတ္လို႔ ဒီေဆးနဲ႔မရရင္ ေနာက္ေဆးသစ္ ထုတ္ဘို႔ လိုခ်င္ လိုမွာမို႔ပါ။ မလိုခ်င္လဲ မလိုဘူး။ ေဆးေပၚတဲ့ႏွစ္ ၂ဝဝ၉ ကုိယူျပီး၊ ေဆးနာမယ္ကို 2009 H1N1 လို႔ လုပ္ထား ပါတယ္။
ၾကက္ဥနဲ႔ မတည့္တဲ့လူေတြ ဒီေဆးနဲ႔မတည့္ ျဖစ္တတ္တယ္။ ထိုးေဆးရဲ႕ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြကေတာ့ ေဆးထိုးတဲ့ ေနရာမွာ နာတာ၊ နီတာ၊ ေရာင္တာေတြ ျဖစ္တတ္တယ္။ နဲနဲဖ်ားမယ္။ ကုိက္ခဲမယ္။ ၁ ရက္ ၂ ရက္ ေလာက္ပါဘဲ။ ရွဴေဆးကေတာ့ ႏွာရည္ယို၊ ေခါင္းကိုက္၊ အန္ခ်င္၊ ကိုက္ခဲ၊ ကုိယ္ပူတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေနာက္ပိုင္း ရွဴေဆးကို ဆက္ မသံုးေတာ့တာ ေတြ႕ရတယ္။ သိထားဘို႔က ဒီထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြဟာ ေဆးကုမၸဏီေတြကေန၊ ေတြ႕သိသေလာက္ကုိ ေျပာတာေတြသာ ျဖစ္တယ္။ မသိႏိုင္တာေတြလဲ ရွိႏိုင္တာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အေၾကာက္ၾကီး ေၾကာက္ဘို႔ေတာ့ မလိုပါ။
ျမန္မာျပည္မွာ က်န္းမာေရးအသံုးစရိတ္က ၃% သာ သံုးႏိုင္ေနတယ္။ ၂-၁ဝ-ဝ၉ ေန႔က WHO နဲ႔ က်န္းမာေရးဝန္ၾကီးဌာန တြဲျပီး၊ Planning meeting on Pandemic (H1N1) 2009 vaccine deployment စီမံကိန္းအစည္းအေဝးတခု ေနျပည္ေတာ္မွာလုပ္ခဲ့တယ္။ ရလဒ္ကို ၂၁-၁ဝ-ဝ၉ ေန႔က SEARO ကို ဆက္တင္ထားတယ္လို႔ ဖတ္ရတယ္။ အားရွိၾကပါေလ။ SEARO ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ဘဂ္လားေဒ့ရွ္၊ ဘူတန္၊ ေျမာက္ကိုရီးယား၊ အိႏၵိယ၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ေမာ္လ္ဒိဖ္၊ ျမန္မာ၊ နီေပါလ္၊ သီရိလကၤာ၊ ထိုင္း၊ နဲ႔ တီေမာ-လက္စ္တီ တို႔ ပါဝင္တယ္။
ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးေန႔ သတင္းအရ တိုင္ဝမ္မွာ လူတိုင္းကေန ျပည္တြင္းျဖစ္ကိုဘဲ ထိုးခ်င္သလား ႏိုင္ငံျခားက သြင္းတာကိုဘဲ ထိုးမလား၊ ကုိယ့္ဖါသာ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္တယ္တဲ့။ ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ဆိုတာ ဆြစ္ဇလန္ Novartis ေဆးကုမၸဏီက လုပ္တာကို ေျပာတာပါ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ လူမ်ိဳးေတြအဖို႔လဲ ကုိယ့္ဖါသာကိုယ္ ဆံုးျဖတ္ခြင့္ အျပည့္ရွိၾကပါတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၁ဝ-၁-၂ဝ၁ဝ
၂၃-၇-၂ဝ၁၇
Swine flu ဆြိဳင္းဖလူးေခၚ ေခၚ H1N1 တုပ္ေကြး ကာကြယ္ေရး
ရန္ကုန္မွာ ေရာဂါျဖစ္ေန မေန ကြ်န္ေတာ္မသိပါ။ ေမးလို႔သာေျဖပါတယ္။ စိုးရိမ္မႈဆိုတာ လိုတာအတြက္သာရွိသင့္တယ္။ မစိုးရိမ္သင့္တာကို စိုးရိမ္ထိတ္လန္႔ေနသူမ်ိဳးဟာ တကယ့္အေရးဆို ေမ့တတ္ၾကတယ္။
၁။ Stay home if you're sick ေနမေကာင္းရင္ အိမ္မွာသာေနထိုင္ပါ။ အဖ်ားေပ်ာက္ျပီး ၂၄ နာရီအထိ အျပင္မထြက္ပါနဲ႔။ ကိုယ့္ေရာဂါ သူမ်ားေတြကို မေပးပါနဲ႔။
၂။ Wash your hands thoroughly and frequently လက္မၾကာခဏေဆးပါ။ ေရ + ရိုးရိုးဆပ္ျပာသံုးပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ Alcohol-based hand sanitizer ဟင္းဆင္နတိုက္ဇာေဆးရည္သံုးပါ။
၃။ Contain your coughs and sneezes ႏွာေခ် ေခ်ာင္းဆိုးတာ ထိန္းပါ။ တံေတာင္ဆစ္ထဲေခ်ာင္းဆိုးတဲ့အက်င့္လုပ္ပါ။ ႏွာေခါင္းစည္းသံုးပါ။ တစ္ရွဴးသံုးပါ။ စနစ္တက်စြန္႔ပါ။
၄။ Avoid contact ထိေတြ႔မႈ နည္းႏိုင္သမွ်နည္းပါေစ။ လူမ်ားရာကို မသြားပါနဲ႔။ အသက္ ၅ ႏွစ္ေအာက္နဲ႔ ၆၅ ႏွစ္ ေက်ာ္သူေတြ ပိုသတိထားပါ။
၅။ Reduce exposure within your household ၾကမ္းျပင္၊ မ်က္ႏွာျပင္နဲ႔ အသံဳးအေဆာင္ေတြမွာ ေရာဂါရွိသူဆီက ႏွာေခ် ေခ်ာင္းဆိုးရာကေနထြက္လာတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြကပ္ေနႏိုင္တယ္။
၆။ Flu vaccination ကာကြယေဆးကို အသက္ ၆ လအထက္ထိုးႏိုင္တယ္။ဗိုင္းရပ္စ္ ၂-၃ မ်ိဳးကိုပါကာကြယ္မယ္။ ထိုးေဆး + ႏွာေခါင္းထဲထည့္ေဆးလို႔ ၂ မ်ိဳးလာတယ္။ ႏွာေခါင္းထဲထည့္ေဆးကိုေတာ့ အသက္ ၂ ႏွစ္ကေန ၄၉ ႏွစ္အထိ ကိုသာေပးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကို မေပးရပါ။ ၾကက္ဥနဲ႔မတည့္သူေတြ မေပးရပါ။ HIV ရွိသူေတြနဲ႔ ပန္းနာရွိသူေတြ မေပးရပါ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၃-၇-၂ဝ၁၇
Comments
Post a Comment