Gastric Juice အစာေျခအရည္

အစာအိမ္ကထုတ္တဲ့ အက္စစ္အထြက္နည္းျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ လကၡဏာက အက္စစ္အထြက္မ်ားျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့လကၡဏာနဲ႔ တူလားသိခ်င္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က အက္စစ္အထြက္မ်ားလုိ႔ထင္ျပီး Omeprazole မနက္တစ္လုံး ညတစ္လံုး ေသာက္ပါတယ္။ လကၡဏာက ပိုပိုဆိုးလာသလုိပါပဲ။ အက္စစ္ အထြက္နည္းေနရင္ေရာ ကုလုိ႔ရပါသလား။ ေသာက္ေဆးေတြက ဘာေတြေသာက္လုိ႔ရပါလဲ။ တစ္ပတ္ေလာက္ စမ္းေသာက္ၾကည့္လုိ႔ ရပါသလား။ အမည္ (႕႕႕႕႕)၊ အသက္ ၂ဝ၊ ေနရပ္-ရန္ကုန္။

မ်ားလဲမေကာင္း၊ နည္းလဲ မေကာင္းတာထဲမွာ အစာေျခရည္လဲပါတယ္။ မ်ားတာကိုေတာ့ လူသိမ်ားတယ္။ ေမးတဲ့သူ ေက်းဇူးတင္ဘို႔ေကာင္းပါတယ္။ အက္စစ္ဓါတ္မ်ားလို႔ အစာအိမ္ေလနာျဖစ္တာရွိသလို နည္းလို႔လဲ ေရာဂါရေစႏိုင္တယ္။ (အက္စစ္) နည္းတဲ့ေရာဂါနဲ႔ Achlorhydria (အက္စစ္) မရွိတဲ့ေရာဂါဆိုတာေတြ ရွိတယ္။ လူ႔အစာအိမ္ထဲက အစာေျခအရည္ကို အစာေျခ-အက္စစ္ လို႔လဲေခၚတယ္။ ဓါတုေဗဒမွာ (အက္စစ္) ဓါတ္ကို (ပီအိတ္ခ်္) နဲ႔ တိုင္းရလို႔ သူ႔မွာ pH 1.5 ကေန 3.5 အထိရွိတယ္။ acid (ဟိုက္ဒရိုကေလာရစ္-အက္စစ္) အျပင္ (ပိုတက္ဆီယမ္-ကလိုရိုက္) နဲ႔ (ဆိုဒီယမ္-ကလိုရိုက္) ေတြလဲပါတယ္။ စားလိုက္တဲ့အထဲက (ပရိုတင္း) ကို အဓိက ခ်က္လုပ္ေပးတယ္။

အစာေျခအရည္ကို အစာအိမ္အတြင္းနံရံက (ဆဲလ္) ေလးေတြကေန စစ္ထုတ္ေပးေနတယ္။ တျခား (ဆဲလ္) ေတြကေန (ဘိုင္ကာဗြန္နိတ္) ကိုပါ ထုတ္ေပးေနလို႔ (အက္စစ္) ဓါတ္ကုိ လိုတာထက္ ပိုမသြားေအာင္ ဓါတ္ပ်ယ္မႈ ျဖစ္ေစတယ္။ အခြ်ဲရည္လဲထုတ္ေပးေသးတယ္။ (ဘိုင္ကာဗြန္နိတ္) ကို အူသိမ္အစပိုင္း အေကြးေနရာကလဲ ထုတ္ေပးေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစာေျခအရည္က အဲဒီေနရာမွာ (ပီအိတ္ခ်္) 4.5 ကေန 5.0 အထိ ေရာက္သြားေစမယ္။

အစာအိမ္က စစ္ထုတ္ရည္ကို (ေအာ္တိုေနာမစ္) အာရံုေၾကာစနစ္ နဲ႔ ေဟာ္မုန္းေတြကေန ထိန္းေပးေနတယ္။ (ေဗးဂတ္စ္) အာရံုေၾကာ နဲ႔ (ဂက္စထရင္) တို႔က အေရးပါတယ္။

အစာအိမ္မွာ အက္စစ္ဓါတ္ နည္းေနတာဟာ GERD အစာအိမ္-အစာျမိဳျပြန္-အထက္ဆန္ေရာဂါ ျဖစ္ေနသလို ခံစားရမယ္။ စာတပုဒ္ေရးထားပါတယ္။ စားသမွ် (ပရိုတင္း) ေတြကို မခ်က္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြ ပိုမ်ားေနမယ္။ ဝမ္းပ်က္မယ္။ အစာေတြ ဗီတာမင္ေတြကို ေကာင္းေကာင္း စုပ္မယူႏိုင္လို႔ အားနည္းလာမယ္။ ေရာဂါပိုး ဝင္လြယ္မယ္။ ပင္လယ္စာစားရင္ သိသာမယ္။ (မက္ဂနီဆီယမ္) ဓါတ္၊ Zinc သြပ္ဓါတ္နည္းမယ္။ (ဗီတာမင္) စီ-ေက-ဘီအုပ္စုေတြ နည္းမယ္။ ဗိုက္နာမယ္။

• Antacids ေလေဆးေတြ ေသာက္ရင္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Acid Gone, Alamag, Alenic Alka, Alka-Mints, Alternagel, Alu-Cap, Aluminum Hydroxide, Aluminum-magnesium hydroxide sulfate, Alu-Tab, Ami-Lac, Amitone, Amphojel, Amphojel, Basaljel, Calcarb, Calci Mix, Calci-Chew, Calcium acetate, Calcium carbonate, Calcium Concentrate, Calcium Liquid Softgel, Calcium Oyster Shell, Cal-Gest, Caltrate, Chooz, Citra pH, Dialume, Di-Gel, Dulcolax, Milk of Magnesia, Extra Strength Mylanta Calci Tabs, Gaviscon, Gelusil, Genaton, Heartburn Antacid Extra Strength, Icar Prenatal Chewable Calcium, Isopan, Maalox, Magaldrate, Magnesium Hydroxide, Magnesium Oxide, Masanti Supreme, Milk of Magnesia, Mintox Plus, Mylanta, Nephro Calci, Neut, Os-Cal 500, Oysco 500, Oyster Calcium, Oyster Shell, Ri-Mag, Riopan, Rolaids, Ron Acid, Sodium Bicarbonate, Sodium Citrate, Tempo, Titralac, Tums Kids, Tums Plus, Uro-Mag စတဲ့ နာမည္ေတြနဲ႔ ရွိတယ္။
• H2-receptor antagonists (H2 Blockers) ေဆးေတြ ေသာက္ရင္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဥပမာ Tagamet (Cimetidine), Pepcid (Famotidine), Axid (Nizatidine) နဲ႔ Zantac (Ranitidine) ေတြျဖစ္တယ္။
• Proton pump inhibitors ေဆးေတြ ေသာက္ရင္လဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ Omeprazole ေဆးက အဲဒီအမ်ိဳးအစား ျဖစ္ပါတယ္။
• Helicobacter pylori ပိုးဝင္တာကလဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
• Pernicious anemia ေသြးအားနည္းေရာဂါ၊ Atrophic gastritis အစာအိမ္ေရာဂါတမ်ိဳး နဲ႔ အစာအိမ္-ကင္ဆာ ေရာဂါေတြကေနလဲ ရေစႏိုင္တယ္။
• အစာအိမ္ကို ဓါတ္ကင္ရလို႔လဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• Gastric Bypass အစာအိမ္ခြဲစိတ္မႈကလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• (ႏိုင္ယာစင္) ဓါတ္နည္းလို႔လဲ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
• လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္း နည္းတဲ့ေရာဂါျဖစ္ရင္ Basal metabolic rate အေျခခံ ဇီဝကိစၥ-လိုအပ္ခ်က္ က်တာကေန ဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• (ေအာ္တိုအင္ျမဴးန္) ေရာဂါကေနလဲ ျဖစ္မယ္။

ေရာဂါကိုစစ္ရင္ Achlorhydria ရွိေနသူေတြထဲက ၉ဝ% မွာ H+/K+ ATP-ase proton pump (အင္တီေဘာ္ဒီ) စမ္းေတြ႔တယ္။ Gastric pH က (>4.0) မ်ားေနမယ္။ Gastrin levels (ဂက္စ္ထရင္န္) လဲ မ်ားေနမယ္။

Symptoms of Hypochlorhydria ေရာဂါရွိေနရင္ ဘာလကၡဏာေတြျပမလဲ
• Irritable bowel syndrome ျဖစ္မယ္။ ေလတက္-ေလပြ-အေနရခက္မယ္။
• (အလာဂ်ီ) ပိုရေစတတ္တယ္။
• Gastro-esophageal reflux disease (GERD) အစာေျခရည္ အထက္တက္ေရာဂါျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• သံဓါတ္နည္း ေသြးအားနည္းေရာဂါ၊
• ဘီ-၁၂ နည္းေရာဂါ၊
• Malabsorption အစာမခ်က္ႏိုင္တာကေန ၾကာရင္ Accelerated ageing လူက ပိုအိုစာလာမယ္။
• Candida dysbiosis မိႈေရာဂါ နဲ႔ Bacterial dysbiosis ဗက္တီးရီးယားဝင္တာ။

1. အစာ (ပရိုတင္း) ကို ေကာင္းေကာင္း မက်ခ်က္ႏိုင္ျဖစ္မယ္။ အက္စစ္ ပ်ယ္ေဆး၊ H2 blockers ေဆး နဲ႔ Protein pump inhibitors ေဆးေတြကေနျဖစ္ရတာဆိုရင္ Osteoporosis အရိုးေရာဂါ ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။
2. လူ႔ကိုယ္ခႏၶာမွာ လိုအပ္လွတဲ့ ဓါတ္ပစၥည္းေလးေတြကို စုပ္ယူတာ မလုပ္ႏိုင္ျဖစ္မယ္။ ကင္ဆာ၊ ႏွလံုးေရာဂါ နဲ႔ အာရံုးေၾကာေရာဂါေတြ သူမ်ားထက္ ပိုရလာေစႏိုင္တယ္။ Trace element ဓါတ္ပစၥည္းေလးေတြ ဆိုတာ 100 micrograms per gram ထက္နည္းတာကိုေခၚတယ္။ အရိုးအတြက္လုိအပ္တဲ့ (ဘိုရြန္)၊ လူပိုဝမွာနဲ႔ ဆီးခ်ိဳကာကြယ္ဘို႔လိုအပ္တဲ့ (ခရိုမီယမ္)၊ ဗီတာမင္ ဘီ ၁၂ အတြက္လိုအပ္တဲ့ (ကိုေဘာ့)၊ (ေကာပါး)၊ Fluorine (ဖလိုရင္း)၊ (ဂ်ာေမးနီးယမ္)၊ (အိုင္အိုဒင္း)၊ သံဓါတ္၊ (မင္ဂနီးစ္)၊ (ေမာ္လီဘဒီနမ္)၊ (ဆဲလယ္နီယမ္)၊ (စီလီကြန္)၊ (ဗေနဒီယမ္) နဲ႔ သြပ္ဓါတ္ေတြပါတယ္။
3. အစာအိမ္ထဲမွာ ပိုးေတြကို သန္႔မျပစ္ႏိုင္ျဖစ္မယ္။ (GE) အစာအိမ္ေရာင္ေရာဂါ ရေစႏိုင္တယ္။ ဝမ္းပ်က္တာျဖစ္မယ္။ အစာဆိပ္ သင့္ႏိုင္တယ္။ အစာေျခအရည္က မလိုလားအပ္တဲ့ (ဗက္တီးရီးယား) နဲ႔ (ရိစ္) ေတြကို ရွင္းေပးႏိုင္တယ္။ ဒါေတြက လိုတာထက္ မ်ားေနရင္ အစာကို ခ်က္လုပ္ရမဲ့အစား (ကေစာ္) ေဖါက္သလို ျဖစ္လာေစမယ္။ ေလထမယ္၊ ေလပြမယ္။ ေလတက္မယ္။
4. အစာအိမ္-ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခကို မ်ားေစႏိုင္တယ္။
5. ဗီတာမင္ ဘီ ၁၂ ဓါတ္ကို စုပ္ယူတာအားနည္းေစမယ္။

ကုသတာမွာ ျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းခံအရ လုပ္ေပးရတယ္။
• ဥပမာ ေလေဆးေတြေၾကာင့္ဆိုရင္ မေသာက္ဘဲေနပါ။ တျခားနည္းကို ဆရာဝန္ေမးပါ။
• Betaine HCL ကို အစာစားခ်ိန္မွာ ေပးတာမ်ားတယ္။ Pepsin ေခၚတဲ့ အစာေျခ (အင္ဇိုင္း) ပါတဲ့ ေဆးမ်ိဳးျဖစ္တယ္။
• နည္းေနတာေတြကိုလဲ ျဖည့္ေပးရတယ္။ ဓါတ္ဆားေတြနဲ႔ (ဗီတာမင္) ေတြ ဥပမာ ဗိတာမင္ B12 ပါမယ္။
• တခ်ိဳ႕အတြက္ အစာအိမ္အားနည္းေနလို႔ ဆက္ျဖစ္လာႏိုင္တာေတြရွိေနရင္ မိႈေဆး၊ (ပရိုဘိုင္ေအာတစ္) ေဆး နဲ႔ ပဋိဇီဝေဆးေတြပါ လိုႏိုင္တယ္။

• (အက္စစ္) အစားထိုးေဆး ရက္တိုေသာက္ရမယ္။ Cider vinegar ကိုသံုးတာ မ်ားတယ္။ (ဗနီဂါ) ဆိုတာ (အင္စစ္တစ္-အက္စစ္) ပါတာကိုေခၚတယ္။ ၾကာၾကာေသာက္တာ မေကာင္းပါ။
• ဗီတာမင္ (စီ) ကို အစာစားျပီးေသာက္ပါ။
• Betaine Hydrochloride စားသံုးသင့္တယ္။ ခရမ္းေရာင္မံုလာဥမွာပါတဲ့ဓါတ္ျဖစ္တယ္။ ေဆးအေနနဲ႔လဲ ထုတ္တယ္။

Dr. တင့္ေဆြ