Breast Lumps ရင္သားအက်ိတ္ေမးခြန္းမ်ား

(ကန္ေတာ့)

၁။ ဆရာ အသက္ ၄၀ သားအိမ္ထုတ္ထား ပါတယ္ ညာဘက္ရင္သားမွာ 1.2 , .9, .6 cm ရွိတဲ့ fibrous ေတြ့တယ္ ေျပာပါတယ္ ခြဲစိတ္သင့္ပါသလားဆရာ ျပန္ေျဖေပးပါအံုး မနက္ျဖန္ ခြဲသင့္ မခြဲသင့္ ဆံုးျဖတ္ရမွာ မလို့ပါ

၂။ ရင္သားနာရင္ အက်ိတ္ေတြ႔ရင္ eve 500, eposoft ပဲဆရာဝန္ေတြကေသာက္ခိုင္းတယ္။ အဲ ၂ ခုက အာနိသင္တူတူပဲလားဆရာ။

၃။ Fibroadenoma အက်ိတ္ႏွစ္ခါခြဲျပီးျပီဆရာ။ ႏွစ္ဖက္လုံးမွာပါ။ ေနာက္ထပ္ထပ္မေပါ္ေအာင္ ဘာေဆးမ်ား မွီဝဲရမလဲ ညႊန္ျကားေပးေစခ်င္ပါတယ္ဆရာ။

၄။ Fibroadenoma က ခြဲစိတ္ၿပီးရင္ ျပန္ျဖစ္တတ္ပါသလားဆရာ။ မခြဲဘဲထားရင္ေကာ malignant change ျဖစ္ဖို႔ chance မ်ားႏိုင္ပါသလားဆရာ။

ရင္သားအက်ိတ္ ၈၀% တို႔ဟာ ကင္ဆာ မဟုတ္ပါ။ ရင္သားေရာဂါေတြအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။

(၁) Benign lesions ကင္ဆာ မဟုတ္တာေတြ

• Breast Fibroadenoma (F/A) အသက္ ၂ဝ-၃ဝ အပ်ိဳရြယ္ေတြမွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့ ကင္ဆာမဟုတ္တဲ့ ရင္သားအက်ိတ္။ နာလဲမနာဘူး။ အက်ိတ္ကို သန္႔သန္႔ေလး စမ္းလို႔ရမယ္။ ဟိုဘက္-ဒီဘက္၊ အထက္-ေအာက္ ေရြ႕လို႔ရတာမို႔ ရင္သား Breast mouse ၾကြက္လို႔ ေခၚၾကတယ္။

• Simple breast cyst ကင္ဆာမဟုတ္တဲ့ ရင္သား-အက်ိတ္။ အထဲမွာ အရည္ရွိေနမယ္။ အသက္ ၃ဝ-၄ဝ အရြယ္ေတြမွာ ျဖစ္တယ္။ ႏို႔နာႏိုင္တယ္။ ႏို႔သီးအဖ်ားကေန ညွစ္ရင္ အရည္ထြက္ႏိုင္တယ္။

• Fibrocystic breast disease ကင္ဆာမဟုတ္ပါ။ ရာသီရက္ေတြမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္မယ္။ အေနရ ခက္ေစတယ္။

• Hyperplasia of the breast ရင္သားကို အသားစျဖတ္ယူ စစ္ေဆးၾကည့္ရင္ ကင္ဆာလို႔ မေတြ႔ရဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျပြန္ (ဆဲလ္) ေတြက ပံုမွန္မဟုတ္ဘဲ မ်ားေနတယ္။ တခ်ိန္မွာ ကင္ဆာျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္း မ်ားတယ္။

• Atypical hyperplasia of the breast ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ (ဆဲလ္) ေတြကို ႏို႔ျပြန္ထဲမွာေရာ ႏို႔ထြက္ အဆုပ္ေလးေတြမွာပါ ရွိေနမယ္။ တခ်ိန္မွာ ကင္ဆာ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့အခြင့္အလမ္း ၄-၅ ဆ မ်ားတယ္။

• Intraductal papilloma ကင္ဆာမဟုတ္ပါ။ ႏို႔ျပြန္ေလးေတြထဲမွာ ၾကြက္ႏို႔နဲ႔ဆင္တယ္။ အျပင္ကစမ္းရင္ အက်ိတ္စမ္းလို႔ရမယ္။ ႏို႔သီးအဖ်ားကေန အရည္တမ်ိဳးမ်ိဳး ထြက္မယ္။

• Adenosis of the breast ကင္ဆာမဟုတ္ပါ။ ႏို႔ထြက္အဆုပ္ေလးေတြမွာျဖစ္တယ္။ Mammograms (မင္မိုဂရမ္) ရိုက္ရင္ ကင္ဆာနဲ႔ဆင္ေနမယ္။ Biopsy အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးတာ လုပ္ရမယ္။

• Phyllodes tumor ရွားတယ္။ ၾကီးလာတာျမန္တယ္။ Ultrasound ရိုက္ရင္ Fibroadenoma နဲ႔ ဆင္တူေနမယ္။ အသက္ ၄ဝ ေက်ာ္မွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ ကင္ဆာမဟုတ္တာေရာ ကင္ဆာပါျဖစ္ႏိုင္တယ္။

• Fat necrosis ရင္သားကို ထိခိုက္မိရာကေန အထဲက အဆီ (တစ္ရွဴး) ေတြ ပ်က္စီးတာျဖစ္တယ္။ စမ္းလို႔ေတြ႔တဲ့ အက်ိတ္ဟာ အမာရြတ္သာျဖစ္တယ္။

• Mastitis ႏို႔နာ။ တျခားေနရာေတြမွာ အနာျဖစ္သလိုမ်ိဳး နာမယ္၊ နီရဲေနမယ္၊ ေဖါင္းေနမယ္၊ ပူေႏြးေနမယ္။ ကေလး ႏို႔တိုက္ခ်ိန္မွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ Breast abscess ျပည္တည္လာႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ပူမယ္။

• Breast calcifications ႏို႔မာ။ (ကယ္လ္စီယမ္) ထံုးဓါတ္ေတြ စုေဝးေနတာျဖစ္တယ္။ Mammograms ရိုက္ရမယ္။ ဆင္ဆာလဲျဖစ္ႏိုင္လို႔ Biopsy အသားစ ျဖတ္ယူစစ္ေဆးတာ လုပ္ရမယ္။

• Gynecomastia ေယာက္်ားႏို႔က မိန္းမႏို႔လိုျဖစ္ေနတာ။ ေမြးကေလးေတြမွာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ လူပ်ိဳေပါက္လဲ ျဖစ္တတ္တယ္။

(၂) Breast cancer ရင္သားကင္ဆာ

• Malignant (Cancer) cells ကင္ဆာဆဲလ္ေတြ မူမွန္ျဖစ္လာရင္ ပံုမွန္မဟုတ္ဘဲ ပြါးမ်ားလာမယ္။ ကိုယ္ခႏၡာ တျခားေနရာေတြဆီကို ျပန္႔ႏွံ႔ေစမယ္။ အမ်ိဳးသမီး သီးသန္႔ေရာဂါလို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ ေယာက္်ားေတြလဲ မျဖစ္ဘူးေတာ့ မေျပာႏိုင္ပါ။ ရင္သားကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာေတြကေတာ့ အက်ိတ္၊ ႏို႔သီးအဖ်ားက ေသြးထြက္တာ၊ ႏို႔အေရျပား အသြင္အျပင္-အေရာင္ေျပာင္းလဲျခင္းေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။

• Ductal carcinoma in situ (DCIS) ႏို႔ျပြန္ထဲမွာသာ ရွိေနေသးတဲ့ ကင္ဆာဆိုတာ ျဖစ္ရင္ ကုသလို႔ မခက္လွပါ။

• Lobular carcinoma in situ (LCIS) ႏို႔ျဖစ္ေစတဲ့ အဆုပ္ေလးထဲမွာသာ ရွိေနသးတဲ့ ကင္ဆာဟာ ေဘးကို မျပန္႔ေသးေပမဲ့ ေနာင္တခ်ိန္မွာ ဆိုးခ်င္ ဆိုးလာႏိုင္တယ္။

• Invasive ductal carcinoma ႏို႔ျပြန္ကင္ဆာကေတာ့ ႏို႔ထဲမွာတင္ တျခား (တစ္ရွဴး) ေတြအထိျပန္႔မယ္။ ကိုယ္ခႏၶာ တျခားေနရာေတြအထိ ေရာက္ခ်င္ ေရာက္ႏိုင္တယ္။ ဆိုးတယ္။ အျဖစ္မ်ားတယ္။

• Invasive lobular carcinoma ႏို႔ထြက္အဆုပ္ ကင္ဆာကလဲ ႏို႔ထဲမွာရာ တျခားေနရာေတြကိုပါ ျပန္႔မယ္။ အျဖစ္မမ်ားေပမဲ့ ဆိုးတာဘဲ။

(၃) Breast Tests စစ္ေဆးျခင္းမ်ား

• Physical Exam ရင္သားကို ရိုးရိုးစစ္ေဆးျခင္း = ကိုယ္တိုင္စမ္းတာကေနစျပီး ဆရာဝန္မ်က္စိနဲ႔၊ လက္နဲ႔ စစ္ေဆးတာကေန စရမယ္။ အရြယ္အစားေရာ တြဲက်ေနမႈေရာ ဘယ္-ညာ တူပါသလား၊ ျဖစ္ေနတဲ့ေနရာမွာ အေပၚအေရျပား ေျပာင္းေနတာ၊ အက်ိတ္ေတြ႔ရင္ ေနရာ၊ အရြယ္အစား၊ ပံုပန္း၊ ေရြ႕ ရ-မရ၊ နာ-မနာ၊ အေျပာ့-အမာ။ ႏို႔သီးအဖ်ားက တခုခုထြက္ေနသလား၊ ခ်ိဳင္းမွာေကာ တက္စိေတြ ရွိေနသလား။

• Mammogram (မင္မိုဂရမ္) = Low-dose X-rays ဓါတ္မွန္ေရာင္ျခည္ အေျပာ့စားသံုးတယ္။ အမ်ိဳးသမီးတိုင္းကို ပံုမွန္စစ္ေနတာအတြက္ေရာ၊ ေသျခာခ်င္လို႔ေရာအတြက္ပါ သံုးတယ္။

• Digital mammogram (ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္-မင္မိုဂရမ္) = (ေဒတာ) ကိန္းဂဏန္းေတြကို လုပ္ယူေဖၚေပးႏိုင္တဲ့ ကြန္ျပဳတာသံုးတယ္။ ပိုတိက်တယ္။

• Diagnostic mammogram ေရာဂါရွာ (မင္မိုဂရမ္) = ရင္သားမွာ မူမွန္မဟုတ္ ျဖစ္ေနတာေတြကို ပိုသိေစႏိုင္တယ္။

• Breast ultrasound (အာလ္ထြာေဆာင္း) (ဖရီကြင္စီ) မ်ားလွတဲ့ အသံလိႈင္းကိုသံုးတယ္။ ဓါတ္ေရာင္ျခည္ မပါဘူး။ အသံလိႈင္ကိုပံုေဖၚယူတယ္။ အက်ိတ္ထဲမွာ အရည္ရွိေနသလား။ အခဲလား သိေစမယ္။

• Breast magnetic resonance imaging (MRI scan) = (အမ္-အာရ္-အိုင္) သံလိုက္ နဲ႔ ကြန္ျပဴတာသံုးတယ္။ အေသးစိတ္ ပံုေဖၚႏိုင္တယ္။ ေနရာတိုင္းေတာ့ မသံုးဘူး။

• Breast biopsy (ဘိုင္ေအာ့္ပ္စီ) အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးျခင္း = သံသယရွိတဲ့ေနရာက (တစ္ရွဴး) ကိုျဖတ္ယူျပီး အေသအျခာစစ္ေဆးတယ္။ ကင္ဆာ ဟုတ္တာ-မဟုတ္တာ အတိအက် သိရမယ္။

• Fine needle aspiration (FNA) breast biopsy အပ္ေသးေလးနဲ႔စုပ္ယူစစ္ေဆးျခင္း = မေကာင္းဘူးထင္တဲ့ ေနရာကို အင္မတန္ေသးတဲ့ ေဆးထိုးအပ္ထိုးျပီး အထဲက စုပ္ယူလို႔ရတာကို မွန္ဘီလူးနဲ႔ စစ္ေဆးတယ္။

• Core needle breast biopsy အပ္ၾကီးတာနဲ႔ စုပ္ယူစစ္ေဆးျခင္း = မေကာင္းဘူးထင္တဲ့ေနရာကို အေခါင္းက်ယ္တဲ့ အပ္ထိုးျပီး အထဲကစုပ္ယူလို႔ရတာကို မွန္ဘီလူးနဲ႔ စစ္ေဆးတယ္။

• Stereotactic breast biopsy = ကြန္ျပဴတာသံုးတယ္။

• Surgical biopsy = ခြဲစိတ္နည္းနဲ႔ အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးတယ္။

• Sentinel node biopsy = ေရာဂါျဖစ္ေနတာကိုသိမယ္။ လိုအပ္ရင္ျဖတ္ထုတ္ယူမယ္။ တက္ေစ့ကိုလဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။

• Ductogram (galactogram) ႏို႔ျပြန္ကိုစစ္ေဆးျခင္း = ပလပ္စတစ္ျပြန္ေသးေလးသံုးတယ္။ ႏို႔သီအဖ်ား ႏို႔ထြက္ျပြန္အဝကေနထည့္မယ္။ ေဆးရည္ထိုးသြင္းမယ္။ ႏို႔ကေနေသြးထြက္တာ ဘာလို႔လဲဆိုတာ သိလာေစမယ္။

• Nipple smear ႏို႔ကေနထြက္တာကို စစ္ေဆးျခင္း = ေသြးျဖစ္ျဖစ္၊ အရည္ျဖစ္ျဖစ္ထဲမွာ ကင္ဆာ-ဆဲလ္ေတြ ပါေန-မေနစစ္မယ္။

• Ductal lavage ႏို႔ျပြန္ေဆးေၾကာျခင္း = သန္႔တဲ့ဆားရည္ကို ႏို႔ျပြန္အကေနထိုးေပးျပီး ထြက္လာတာထဲမွာ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြ ပါေန မေနစစ္မယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

၉-၂-၂ဝ၁၆

၁၀-၆-၂၀၂၀