Taungoo Empire ေတာင္ငူအင္ပါယာ
၁၄၈ဝ ကတည္းက အင္းဝက်ဆင္းလာခဲ့တယ္။ ၁၅၁ဝ မွာ ေတာင္ငူက လြတ္လပ္ေရးေၾကညာတယ္။ ၁၅၂၇ မွာ ရွမ္းေတြက အင္းဝကိုသိမ္းယူလို႔ ျမန္မာဒုကၡသည္ေတြ ေတာင္ငူမွာခိုလံႈၾကရတယ္။ ေတာင္ငူ-ဟံသာဝတီစစ္ (၁၅၃၄-၁၅၄၁) ျဖစ္တယ္။ ၁၅၃၉ မွာ တပင္ေရႊထီးက ပဲခူး (ပဂိုး) မွာ ထီးနန္းေျပာင္းစံတယ္။ ပုဂံကို ၁၅၄၄၊ ရခိုင္ကို ၁၅၄၅-၄၇၊ ထိုင္းကို ၁၅၄၇-၄၉ မွာ သိမ္းတယ္။
သူ႔ေနာက္ဆက္ခံတဲ့ ဘုရင့္ေနာင္က အင္းဝကို ၁၅၅၅ မွာ၊ ရွမ္းကို ၁၅၆၂-၆၃ မွာ၊ ထိုင္းကို ၁၅၆၄-၆၉ မွာ၊ လာအိုကို ၁၅၆၅-၇၄ မွာသိမ္းတယ္။ ဘုရင့္ေနာင္နတ္ရြာစံတဲ့ ၁၅၈၁ ေနာက္၊ ၁၅၈၄ မွာ ဆိုင္ယမ္ (ထိုင္း) ကပုန္ကန္ျပီး၊ ၁၆ဝ၅ ကတည္းက ျမန္မာ့ေျမပံုမွာမပါေတာ့ဘူး။ ၁၅၉၉ မွာ ေပၚတူဂီေတြအကူအညီနဲ႔ ရခိုင္က ပဲခူးကိုဖ်က္ဆီးႏိုင္ခဲ့တယ္။ ေပၚတူဂီလူမ်ိဳး (ဖိလစ္ ဒီဘရစ္တို) က သူ႔သခင္ရခိုင္ေတြကို ပုန္ကန္ျပီး၊ ဂိုအာမွာရွိတဲ့ ေပၚတူဂီေထာက္ခံမႈနဲ႔ ၁၆ဝ၃ မွာ သန္လ်င္ကို ထူေထာင္လိုက္တယ္။ ၁၆၁၃ ဧျပီလမွာ အေနာက္ဖက္လြန္မင္းတရားက သန္လ်င္ကိုသိမ္းျပီး၊ ဒီဘရစ္တိုကို ကားစင္တင္သုတ္သင္တယ္။ သူ႔မဟာမိတ္ ေတာင္ငူဘုရင္၊ ရိုမန္ကက္သလစ္ျဖစ္သြားတဲ့ (ရတုစာဆို) နတ္ရွင္ေနာင္ကိုပါ ကြပ္မ်က္လိုက္တယ္။
ယိုးဒယား-ျမန္မာစစ္ (၁၇၆၅-၁၇၆၇) ဟာ ျမန္မာ့ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္နဲ႔ (ဆိုင္ယမ္) ယိုးဒယား (ဘန္ ဖလူ ေလာင္) မင္းဆက္မွာ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ စစ္ပြဲအဆံုးမွာ ရာစု (၄) ခုၾကာရွည္ခဲ့တဲ့ (ဆိုင္ယမ္) မင္းဆက္ပ်က္သုဥ္းသြားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာဘုရင္ဟာ တရုပ္ရဲ႕က်ဴးေက်ာ္မႈေၾကာင္း ခက္ခက္ခဲခဲတိုက္ယူထားတဲနယ္ေျမကေနဆုတ္ခြါလာခဲ့ရတယ္။ (ဆိုင္ယမ္) မွာ ကေန႔အထိသက္တမ္းရွည္တဲ့ မင္းဆက္ ၁၇၇ဝ ကေနစျပီး ထူေထာင္လာႏိုင္တယ္။ ဘုရင့္ေနာက္နတ္ရြာစံျပီး (၁၈) ႏွစ္အၾကာ၊ (၂၆၆) ႏွစ္တာရွည္ခဲ့တဲ့၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ အၾကီးဆံုးျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေတာင္ငူအင္ပါယာၾကီးဟာ ပ်က္စီးသြားပါေတာ့တယ္။
ေတာင္ငူအင္ပါယာကေပးတဲ့ သမိုင္းသခၤန္းစာ
• ေတာင္ငူအင္ပါယာ အရြယ္ေသးကာ ျမန္မာျဖစ္လာ၏။
• ေဘးအနားသား အရင္စား၊ အလယ္သားမွာ မိႈတက္လာ၏။
• အေလးခ်ိန္ပါ ပိန္ပိန္လာ၊ အႏွစ္အကာ မျဖစ္စေလာက္သာက်န္ေတာ့၏။
• အဆီအႏွစ္မွာလည္း ေျမေပၚေျမေအာက္၊ ေရေအာက္ ခမ္းေျခာက္လာ၏။
• ဂုဏ္အသေရမတိုး ညႇိဳညႇိဳးလာ၊ တန္ခိုးေတဇာ ထြန္းေတာက္စရာ ဆီမီးေလာက္သာက်န္ေတာ့၏။
• စည္းလံုးခြန္အား လံုးပါးပါးလာ၏။
• ေပ်ာက္ခ်င္စိတ္ရွိက၊ ေဆးနည္းရွိ၏။ ေဆးတဖံု ငရုတ္ဆံုမွာ နာနာေထာင္းဘို႔ေတာ့လုိပါ၏။
ေျမပံု ေတာင္ငူအင္ပါယာ ၁၅၈၀ ခုႏွစ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၈-၂-၂ဝ၁၅
Comments
Post a Comment