Patent Rights အတတ္ပညာဆိုင္ရာမူပိုင္ခြင့္ ႏွင့္ အုန္းႏို႔ေခါက္ဆြဲ

ပို႔စ္တခုေတြ႔တယ္။ Ohn-no khao swé (coconut chicken noodles) အုန္းႏို႔ေခါက္ဆြဲ

သူငယ္ခ်င္းဆရာဝန္တေယာက္က တင္ထားတာ။ ေခါင္းစဥ္ကို ကျပားလို၊ ဗိလပ္လိုနဲ႔ ဗမာလိုတင္ထားတယ္။ ပရိသတ္ စံုပံုရတယ္။ အဲတာနဲ႔ ကြန္မင့္ေရးလိုက္တယ္။ Swe အမည္တလံုးတူတယ္။ ေပးတင့္ရိုက္အရ အခြန္ေကာက္ရမယ္။ တပြဲ။

Patent Rights အတတ္ပညာဆိုင္ရာ မူပိုင္ခြင့္ ေခၚ ဥပေဒအရ မွတ္ပံုတင္ပိုင္ခြင့္ဆိုတာရွိတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာက အသံုးနည္းေသးတယ္။ တိုးတက္တဲ့တိုင္းျပည္ေတြမွာ သိပ္အေလးထားၾကတယ္။ အဲတာ သူ႔ကိုယ္ပိုင္ပဲ။ အစိုးရကေန ေပးအပ္ထားတဲ့ သီးျခား ပိုင္ဆိုင္ခြင့္တခုျဖစ္တယ္။ ကာလသတ္မွတ္မႈရွိတယ္။ Intellectual property (IP) အတတ္ပညာပိုင္းဆိုင္ရာ ပိုင္ဆိုင္မႈတခု ျဖစ္တယ္။

IP ဆိုတာ ဥပေဒအရ မိုႏိုပိုလီလုပ္ပိုင္ခြင့္ရရွိထားတယ္။ Trademarks ကုန္သြယ္ေရး အမွတ္တံဆိပ္၊ Copyright ေကာ္ပီခြင့္၊ Patents ေပးတင့္၊ Industrial design rights စက္မႈဒီဇိုင္းအခြင့္ စတာေတြ ပါတယ္။ Music ေတးဂီတ၊ Literature စာေပ၊ Artistic works အႏုပညာအလုပ္မ်ား ပါဝင္တယ္။ Discoveries and inventions ရွာေဖြေတြ႔ရွိမႈႏွင့္ အသစ္တီထြင္မႈ၊ Words စကားလံုး၊ Phrases စကားစု၊ Symbols သေကၤတနဲ႔ Designs ဒီဇိုင္းေတြလည္း အက်ံဳးဝင္တယ္။

ေဆးေတြလည္း သည္အတိုင္းပဲ။ ေဆးစတင္ေဖၚစပ္တဲ့ ကုမၸဏီက မွတ္ပံုတင္ထားတာကို တျခားကုမၸဏီေတြက နာမည္တူနဲ႔ ထုတ္မရပါ။ အတုေတြေနရာတကာရွိတယ္။ အတုဆိုတာ သိတဲ့အတိုင္းပဲ။ အရည္အေသြးမမီပါ။ အတုကို အားကိုးရတာ ဆင္းရဲလို႔၊ ညံ့လို႔။

ျမန္မာျပည္မွာ စာေရးဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာေတြနာမည္ကို ယူသံုးတာရွိတယ္။ သူတို႔စာေတြ၊ ကဗ်ာေတြ၊ သီခ်င္းေတြကိုလည္း အဲလိုပဲ။ အဲတာေတြကို ကြ်န္ေတာ္သိသေလာက္ မွတ္ပံုတင္မထားၾကပါ။ ဒါေပမယ့္ ပိုင္ရွင္အစစ္က ကန္႔ကြက္တာ တရားနည္းလမ္းက်တယ္။

ဆရာေတာ္ၾကီးေတြ၊ စာေရးဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာေတြ၊ ေရးထားခဲ့တာေတြကို ကိုယ့္သေဘာနဲ႔ကိုယ္ သတ္ပံုျပင္ ထုတ္ေဝျခင္းဟာ မူပိုင္ခြင့္ကို ခ်ိဳးေဖါက္တာျဖစ္တယ္။ ဥပေဒျပဳျပီး အေရးယူသင့္တယ္။ ပညာဆိုတာ စီးပြါးေရးထက္ကို သိကၡာပိုထိန္းရတာျဖစ္တယ္။

မင္းပူး၊ ေမာင္းေထာင္၊ မံုေရြး၊ မန္လည္၊ က်ည္းကန္ရွင္ၾကီး၊ လယ္တီဆရာေတာ္တို႔မွာလည္း ဉာဏ္ေတာ္ဆိုင္ရာ မူပိုင္ခြင့္ ရွိသင့္ပါတယ္။ အနႏၲသူရိယ၊ ရွင္ဥတၲမေက်ာ္၊ သွ်င္မဟာသီလဝံသ၊ နဝေဒး၊ နတ္သွ်င္ေနာင္၊ စေလဦးပုည၊ ဦးၾကင္ဥ၊ နန္းမေတာ္မျမေလး၊ လိႈင္ထိပ္ေခါင္တင္တို႔မွာ အသိပညာဆိုင္ရာ မူပိုင္ခြင့္ရွိသင့္တယ္။

အြန္လိုင္းေဒါင္းလုဒ္စာအုပ္ေတြ မူပိုင္ခြင့္ခ်ိဳးေဖါက္တာ ၉၀% ေလာက္ရွိတယ္။ သူမ်ားလုပ္ထား ေရးထာတာကို ျပင္တာ၊ အတုလုပ္တာနဲ႔ ခိုးတာ သိပ္မကြာလွပါ။ ျမန္မာစာေပ သူခိုးေဘးက ေဝးပါေစသတည္း။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၆-၅-၂၀၁၉