Chikungunya ခ်ီကန္ဂြန္ညာ ေခၚ ဆင္ျဖဴေတာ္တုပ္ေကြး

ဆရာ ျမစ္ျကီးနားမွာ အသက္အရြယ္မေရြး က်ားမ မေရြးပဲ ဆင္တုပ္ေကြးျဖစ္ေနျကပါတယ္။ ျခင္ကေန တဆင့္ ကူးစက္တာလို ့သိရပါတယ္။ ေသတဲ့အထိမျဖစ္ေပမယ့္  အဖ်ားျကီး တကိုယ္လံုး ေယာင္ျပီး အဖုအပိန္႔ေတြ တကိုယ္လံုး ထြက္ ယားယံတာေျကာင့္ အေတာ္ေလး ခံရတာဆိုးပါတယ္။ ၁၀ရက္ေလာက္ထိဖ်ားျပီး အဖ်ား ေပ်ာက္ရင္လည္း ေျခလက္ေတြ နာက်င္ျပီးက်န္ခဲ့ပါတယ္ ဆရာ ဆင္တုပ္ေကြးေရာဂါအေျကာင္းသိေကာင္းစရာေလး
ေျပာျပေပးပါဆရာ။

၁။ မ။ အသက္ ၃၈။ အိမ္ေထာင္ရွိ။ ၂ႏွစ္အရြယ္ကေလးရွိ။ ရာသီပံုမွန္လာပါတယ္။ က်ြန္မ အခု ဖ်ားၿပီး တကိုယ္လံုး နာက်င္ကိုက္ခဲေနလို့ ေဆးခန္းျပေတာ့ ဆင္တုပ္ေကြးလို့ ဆရာဝန္က ေျပာပါတယ္။ အဲ့ဒီေေရာဂါက လူတဦးကေန ေနာက္တဦးကို ကူးတတ္ပါသလားရွင့္။ က်ြန္မရဲ့ ၁ႏွစ္ ၁၀ လအရြယ္ကေလးနဲ့ေကာ ခြဲအိပ္ဖို့လိုပါသလားရွင္။

၂။ ကြၽွန္ေတာ္အမ်ိဳးသမီး ေလးဘက္နာသြားျပရင္းနဲ႔ ဆင္တုပ္ေကြးဆိုတာပါ (တခါမွေတာ့ မၾကားဘူးပါ) ေတြ႔လို႔ ထပ္ကုလိုက္ရေသးတယ္ဆရာ။ ဒီအတိုင္းဆို ၉၆ ပါးေက်ာ္ေလာက္ၿပီ။ ေရာဂါအဆန္းေတြမ်ားလာၿပီဆရာ။

တေက်ာင္းတဂါထာ၊ တရြာတပုဒ္ဆန္း၊ အသံကလည္း မွန္းထြက္ရတဲ့ တုပ္ေကြးေရာဂါ။ တျမန္ႏွစ္က ျမန္မာတိုင္းမ္က ဂ်ပန္တုပ္ေကြးသံုးတယ္။ အိႏၵိယက ၁၉-၁ဝ-၂ဝ၁ဝ သတင္းစာမွာ ေမ်ာက္ပံုနဲ႔ ေဖၚျပျပန္ေသးတယ္။ ေရဒီယိုေတြကေရာ၊ ျမန္မာလိုေရးၾကတဲ့ ဆိုဒ္ေတြကပါ အမ်ားဆံုး သံုးေနၾကတာကေတာ့ ဆင္တုပ္ေကြးတဲ့။ ဆင္ကိုႏိုင္ငံေရးလုပ္လို႔ ဆင္ျဖဴေတာ္တုပ္ေကြးလို႔ နာမည္ေပးလိုက္မယ္။

Chickungunya လို႔ အမွတ္မထင္ မွားေပါင္းထားတာ ဖတ္ရေသးတယ္။ အျပစ္တင္ဘို႔ မရွိပါ။ အဂၤလိပ္ စကားလံုးလည္း မဟုတ္ဘူး။ အသံထြက္လဲ သူတို႔လို မွန္ေအာင္ထြက္ဘို႔ မလြယ္ဘူး။ Chicken guinea လို႔ မွားၾကသလို အခု CHIKV လို႔ အလြယ္ေခၚ ေခၚေနၾကတယ္။

https://www.youtube.com/watch?v=GEzJXSTXKFI အသံထြက္မွန္ = ခ်ီကန္ဂြန္ညာ

Chikungunya ဆိုတာ တန္ဇန္နီးယားအေရွ႕ေတာင္ပိုင္းနဲ႔ မိုဇမ္ဘစ္ေျမာက္ပိုင္းေန လူေတြသံုးတဲ့ Makonde စကားျဖစ္ပါသတဲ့။ ကင္ညာရဲ႕ေတာင္ဘက္က်ပါတယ္။ ၁၉၅၂ တံုးက အဲဒီ ေတာင္ကုန္းလြင္ျပင္မွာ ကူးစက္ေရာဂါ စခဲ့ရာကေန ဒီနာမည္ရခဲ့တယ္။

ဘယ္လိုေခၚေခၚ၊ ဘယ္လိုထြက္ထြက္၊ ဘယ္လိုေပါင္းေပါင္း ေရာဂါအေၾကာင္းကေတာ့ လြဲမရပါ။ ဗိုင္းရပ္စ္ကေန ျဖစ္တယ္။ ျခင္ကေနကူးတယ္။ Alphavirus နဲ႔ Aedes mosquitoes ျခင္ေတြျဖစ္တယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးနဲ႔ ဆင္တယ္။

ပိုးရွိတဲ့ျခင္ အကိုက္ခံရျပီးေနာက္ ၂-၅ ရက္အတြင္း ဖ်ားမယ္။ အဖ်ား ဒီဂရီ ၁ဝ၂ အထိ တက္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္လက္ ကိုက္ခဲတယ္။ အဆစ္ေတြနာတာ ထူးျခားတယ္။ ၾကြက္သားေတြနာမယ္။ ဝမ္းခ်ဳပ္မယ္။ တက္ေစ့ေရာင္မယ္။ ဗိုက္ေအာင့္မယ္။ ေခါင္းမူးမယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးနဲ႔ ဆင္တာက ေသြးျခည္ဥ နဲ႔ အနီျပင္ ထြက္တတ္လို႔။ တခ်ိဳ႕ ေခါင္းကိုက္ႏိုင္တယ္၊ မ်က္စိနာႏိုင္တယ္၊ အားယုတ္ႏိုင္တယ္၊ ပ်ိဳ႕အန္ခ်င္မယ္၊ အိပ္မရတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ၂ ရက္ဆိုရင္ အဖ်ားက်ျပီ။ ၅-၇ ရက္ဆို ေပ်ာက္ပါျပီ။ အဖ်ားေပ်ာက္တဲ့ ေနာက္မွာပါ အဆစ္က ဆက္နာေန ေသးတယ္။ အသက္အႏၲရာယ္ မစိုးရိမ္ရဘူး။ ကိုယ္ဝန္မွာျဖစ္လဲ ျပႆနာ ထူးမျဖစ္ပါ။

က်န္းမာေရးဌာနအတြက္ Serological tests ေသြးစစ္ျပီး ဗိုင္းရပ္စ္ ဟုတ္မဟုတ္ လုပ္ရေသးတယ္။ မကူးေအာင္က ျခင္မကိုက္ေအာင္သာ ဂရုစိုက္ရတာပါ။ ေဆးကုရတာ လကၡဏာ သက္သာေဆးသာ ရွိတယ္။ ကာကြယ္ေဆး မရွိေသးပါ။ ငယ္သူေတြက နာလံထတာ ျမန္ပါတယ္။ Chikungunya ဗိုင္းရပ္စ္ကို Biological weapon ဇီဝပိုးမႊား လက္နက္အေနနဲ႔ စမ္းသပ္မႈေတြ လုပ္ဖူးတယ္။ အရင္ကပါ။

တုပ္ေကြးေတြက တခါနဲ႔တခါ မတူတာမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ဒီတခါျဖစ္လို႔ ေမးၾကသူေတြ အဆစ္ေတြ ၾကြက္သားေတြနာၾကသတဲ့။ အနာသက္သာေဆး တမ်ိဳးမ်ိဳး လိုပါမယ္။

1. Narcotic Pain Medications ဘိန္းပါတဲ့ အနာသက္သာေဆး အျပင္းစားမ်ား http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/10/narcotic-pain-medications.html
2. NSAIDs (1) အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/06/nsaids.html
3. NSAIDs (2) အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြကို ေလ့လာျခင္း http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2011/11/nsaid.html
4. Painkillers (1) အနာသက္သာေဆးမ်ား (၁) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/06/painkillers.html
5. Painkillers (2) အနာသက္သာေဆးမ်ား (၂) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/11/painkillers-2.html

Dr. တင့္ေဆြ
၁၆-၈-၂၀၁၉