Rheumatic skin disease အေရျပားေလးဖက္နာ

ဆရာ႐ွင့္ ကြၽန္မအစ္မရဲ႕ အသက္က ၃၈ ႏွစ္ပါ။ တကိုယ္လံုးေဖာေရာင္ၿပီး လက္ေတြက ေကြးမရလို႔ ဆရာဝန္ျပတာ အေရျပားေသြးေလးဖက္နာတဲ့။ ၿပီးေတာ့ ေက်ာက္ကပ္လဲ ထိတယ္ေျပာပါတယ္။ အဲဒီေရာဂါအေၾကာင္း႐ွာတာမေတြ႔ဘို႔ ဆရာကိုေမးၾကည့္တာပါ။ ေရာဂါအၾကာင္းနဲ႔ ဘာေတြေ႐ွာင္ရမလဲ သိခ်င္လို႔ပါဆရာ။

အေရျပားေလးဖက္နာ အရပ္ေခၚအသံုးကို ခဏခဏေမးၾကတယ္။ ဆရာဝန္ေတြမွာ ေခါင္းရႈတ္ရပါတယ္။ ေရာဂါေဗဒမွာ Rheumatic Manifestations of Skin Disease လို႔ေတာ့ရွိပါတယ္။ (ရူမက္တစ္) ေရာဂါကေန အေရျပားကို သက္ေရာက္တာေတြကို ေခၚပါတယ္။

၁။ Rheumatoid Arthritis ရူမတြိဳက္ အဆစ္နာ၊
၂။ Rheumatoid Nodules ရူမတြိဳက္ အက်ိတ္၊
၃။ Rheumatoid Vasculitis ရူမတြိဳက္ ေသြးေၾကာေရာင္ျခင္း၊
၄။ Granulomatous Dermatitis အေရျပားေရာင္ျခင္းေတြရွိတယ္။

ျဖစ္ေစႏိုင္တာေတြကေတာ့ TNFa ေဆးနဲ႔ Interferon ေဆးေတြကေန Cutaneous lupus အေရျပား (လူးပတ္စ္) ေရာဂါကို အစပ်ိဳးေစတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္တာနဲ႔ဆက္စပ္ေနတယ္။ Rheumatoid arthritis ေလးဖက္နာအဆစ္ေရာင္ ေရာဂါနဲ႔ Cutaneous lupus erythematosus (CLE) ေရာဂါ၊ (SLE) ေရာဂါ၊ Dermatomyositis ေရာဂါနဲ႔ Systemic sclerosis ေရာဂါေတြက ဆင္တယ္။

ေဆးကုရတာ အင္မတန္ခက္တယ္။ မထိေရာက္တာကမ်ားတယ္။
- Topical corticosteroids နဲ႔ Calcineurin inhibitors လိမ္းေဆးေတြက ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့အေရျပားကေန စုပ္ယူတာနည္းလို႔ အက်ိဳးျဖစ္တာသိပ္မသိသာဘူး။
- Phototherapy အလင္းေရာင္ေပးကုသနည္းကေန အေရျပားကို ႏူးညံ့ေစႏိုင္တယ္။ ထူေနတာ ပါးလာေစႏိုင္တယ္။
- ေနေရာင္ေရွာင္ရမယ္။ Sunscreens ေနေလာင္ခံသံုးရမယ္။ သူတို႔မွာ ေနေရာင္ရတာနည္းလို႔ ဗီတာမင္ဒီနည္းေနမယ္။ ဗီတာမင္ဒီ ေဆးေသာက္ရမယ္။
- Topical calcineurin inhibitors ေဆးလိမ္းႏိုင္တယ္။
- Hydroxychloroquine <6.5 mg/kg/day ေဆးေပးႏိုင္တယ္။
- Quinacrine 50–100 mg/day ေဆးေပးႏိုင္တယ္။
- Antimalarial ငွက္ဖ်ားေဆးလည္းသံုးတာမ်ားတယ္။
- Thalidomide ေဆးကိုလည္းသံုးတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ဆိုးတယ္။

- Systemic immunosuppressive agents လို႔ေခၚတဲ့ ခုခံအားစနစ္ကိုသက္ေရာက္ေစတဲ့ေဆးေတြ ဥပမာ Corticosteroids, Methotrexate, Cyclophosphamide နဲ႔ Cyclosporine ေဆးေတြေပးရင္ တိုးတက္လာတာ ေတြ႔ရတယ္။
- D-penicillamine ေဆးကိုေတာ့ ဆရာဝန္ေတြအျမင္မတူၾကပါ။
- Mycophenolate mofetil နဲ႔ Corticosteroids တြဲေပးနည္းကို မၾကာခင္ကစမ္းသပ္ေတာ့ တိုးတက္မႈရွိတာေတြ႔တယ္။
- အေရျပားမွာျဖစ္တာေတြအျပင္ ေသြးေၾကာမွာျဖစ္လာလည္းရွိတယ္။ အနာေပါက္တယ္။ ကုသရတာခက္တယ္။ Intravenous iloprost ထိုးေဆးကို အသိအမွတ္ျပဳထားတယ္။

ေရာဂါျပီးစနစ္ကေမာက္ကမျဖစ္လို႔ဒီလိုေရာဂါမ်ိဳးေတြျဖစ္ပါတယ္။ အဲလိုျဖစ္ေနရင္ ကိုယ္ပိုင္အရာေတြကို ရန္သူလို သေဘာထားျပီး တိုက္ထုတ္ေနေတာ့မယ္။ ေသြးထဲမွာ Autoantibodies ေအာတိုအင္တီေဘာ္ဒီေတြရွိေနမယ္။
Rheumatic diseases ရူမက္တစ္ေရာဂါေတြထဲမွာ rheumatoid arthritis ရူမက္တစ္အဆစ္နာ (ေလးဖက္နာ)၊ lupus (လူးပတ္စ္) ေရာဂါ၊ dermatomyositis အေရျပားနာတမ်ိဳးနဲ႔ scleroderma အေရျပာမေရာဂါေတြပါဝင္တယ္။

ေရာဂါအမည္တပ္ႏိုင္ေအာင္ ANA, C&P ANCA, LP, and CFS စစ္ေဆးနည္းေတြလုပ္ႏိုင္တယ္။

Corticosteroids ေကာ္တီကိုစတီရြိဳက္ေခၚ Steroids စတီရြိဳက္ေဆးေတြကေန ေရာဂါျပီးစနစ္ (ခုခံမႈ) ကို ႏွိမ္ထားေပးလို႔သံုးရတယ္။ ဥပမာ Prednisone ေဆး။ ေရရွည္သံုးရင္ ေဘးထြက္ဆိုက်ိဳးေတြကိုေတာ့ သတိထားရမယ္။ Methotrexate ေဆးကိုလည္းသံုးတယ္။ အေရျပားမွာျဖစ္တာေတြကို sunscreens ေနေလာင္ခံေဆး၊ cortisosteroid-containing creams ေကာ္တီကိုစတီရြိဳက္ပါလိမ္းေဆးေတြက အက်ိဳးမရွိတာမ်ားတယ္။ lupus skin disease ဆိုရင္ေတာ့ အဲလိုလိမ္းေဆးေတြက အေထာက္အကူေပးႏိုင္တယ္။ စားေဆးပါေပးရတယ္။ anti-malarial drugs (hydroxychloroquine) ငွက္ဖ်ားေဆးလည္းေပးႏိုင္တယ္။

တကိုယ္လံုးမွာ လူးပတ္စ္ျဖစ္တာကို (SLE) လို႔ေခၚျပီး အေရျပားမွာသာျဖစ္တာကို Cutaneous Lupus Erythematosus (CLE) လို႔ေခၚတယ္။ အေရျပားမွာျဖစ္တာကို Sunscreens ေနေလာင္ခံလိမ္းႏိုင္တယ္။ ေနေရာင္ကိုေရွာင္ရမယ္။ Vitamin D ဗီတာမင္ (ဒီ) ေပးရမယ္။ Calcineurin inhibitors ေဆးလိမ္းႏိုင္တယ္။ အမာရြတ္ျဖစ္စဥ္ရွိတဲ့ ဆိုးတဲ့သူကို hydroxychloroquine <6.5 mg/kg/day ေပးတယ္။ quinacrine 50–100 mg/day ေဆးကိုလည္းတြဲေပးတတ္တယ္။ ငွက္ဖ်ားေဆးေပးရင္ ၆၁% သက္သာတာေတြ႔ရတယ္။ Lenalidomide ေဆးကိုစမ္းသံုးေနတယ္။ Thalidomide ေဆးကိုလည္းသံုးတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးသတိထားရမယ္။ sensory axonal neuropathy အာရံုေၾကာထိခိုက္ႏိုင္တယ္။

Scleroderma အေရျပားမာတာကို corticosteroids နဲ႔ calcineurin inhibitors လိမ္းေဆးေတြသံုးႏိုင္တယ္။ Phototherapy အလင္းေရာင္ေပးနည္းလည္းသံုးတယ္။ Systemic immunosuppressive agents ခုခံအား ႏွိမ္ေဆးေတြလည္းသံုးရတယ္။ corticosteroids, methotrexate, cyclophosphamide နဲ႔ cyclosporine ေဆးေတြ ျဖစ္တယ္။ D-penicillamine ေဆးထိေရာက္မႈကိုျငင္းခုန္ေနတယ္။

Rheumatoid Arthritis ေလးဖက္နာ၊ Rheumatoid Nodules ေလးဖက္နာအက်ိတ္ေတြရွိသူေတြထဲက RA စမ္းေတြ႔သူ ၂ဝ-၃ဝ% ရွိတယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာပိုမ်ားတယ္။ leflunomide, methotrexate, TNF-inhibitors နဲ႔ aromatase inhibitor (ရင္သားကင္ဆာေဆး) ေတြေပးႏိုင္တယ္။

Rheumatoid Vasculitis ေလးဖက္နာေသြးေၾကာေရာင္တာလည္းရွိတယ္။

Interstitial granulomatous dermatitis (IGD) ေက်ာက္ကပ္ေရာင္တာလည္းရွိတယ္။ NSAIDS, prednisone, dapsone, colchicine, oral tacrolimus နဲ႔ TNF-inhibitors ေဆးေတြေပးတယ္။

- Arthritis အဆစ္နာ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2010/06/arthritis_08.html
- ASO ဆိုတာ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2012/01/aso.html
- Multiple sclerosis မာလ္တီပယ္ စကယ္လရိုးဆစ္
- Pregnancy and Rheumatism ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ႏွင့္ ေလးဘက္နာ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/pregnancy-and-rheumatism.html
- Rheumatic Diseases ေလးဖက္နာေရာဂါမ်ား
- Rheumatic skin disease အေရျပားေလးဖက္နာ http://doctortintswe.blogspot.com/2016/01/rheumatic-skin-disease.html
- Rheumatism (1) ေလးဘက္နာ (၁) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/rheumatism-1.html
- Rheumatism (2) ေလးဘက္နာ (၂) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/rheumatism-2.html
- Scleroderma (စကယ္လရိုဒါးမား) အေရျပားမာတဲ့ေရာဂါ
- SLE ထူးျခားတဲ့ေရာဂါ
- Systemic Sclerosis စကယ္လယ္ရိုးဆစ္ေရာဂါ

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၅-၁-၂ဝ၁၆
၂၆-၅-၂ဝ၁၆