Dengue Vaccines ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ကာကြယ္ေဆး

ဆရာမဂၤလာပါရွင့္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ကာကြယ္ေဆးနွင့္ ရိုးရိုးတုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးမတူဘူးလားရွင့္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးက ၂ နွစ္ေအာက္ကေလး ထိုးလို႔ရလားရွင့္။ မေန႔က ေဆးခန္းမွာသြာေမးတာ ထိုးမယ္ဆို စာရင္းေပးထားလို႔ ေျပာပါတယ္ရွင့္။ ၂နွစ္ေအာက္ထိုးလို႔ရလားေမးေတာ့ ဆရာဝန္နဲ႔ေတြ႔မွေမးပါလို႔ ေျပာပါတယ္ရွင့္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးက ျမန္မာနိုင္ငံမွာထိုးလို႔ရျပီလားရွင့္။

ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ ရိုးတုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆး မတူပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ကာကြယ္ေဆး သံုးေနသလား၊ မသံုးေသးလား ကြ်န္ေတာ္မသိပါ။ ေဆာရီး။

DHF ေခၚ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါဟာ Serotypes 1-4 ဗိုင္းရပ္စ္ ေလးမ်ိဳးကေနျဖစ္ေစတယ္။ ကာကြယ္ေဆးေတြ ၾကိဳးစားထုတ္ေနပါတယ္။ အခုခ်ိန္ထိ WHO အသိအမွတ္ျပဳထားျပီး ကာကြယ္ေဆးက Dengvaxia® (CYD-TDV) ျဖစ္ပါတယ္။ Sanofi Pasteur ကေနထုတ္တယ္။ ေနာက္ထပ္ ငါးမ်ိဳးလည္း စမ္းသပ္မႈအဆင့္ဆင့္မွာေရာက္ေနျပီ။ Butantan နဲ႔ Takeda ကာကြယ္ေဆးေတြက ၂ဝ၁၆ အစပိုင္းကတည္းက အဆင့္ ၃ ေရာက္ေနပါျပီ။

Dengvaxia ကာကြယ္ေဆးကို ပဌမဆံုး မက္ဆီကိုမွာ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အကုန္မွာ စသံုးပါတယ္။ ေရာဂါထူထပ္ရာေနရာေတြမွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ အသက္ ၉ ႏွစ္ကေန ၄၅ ႏွစ္ၾကားရွိသူေတြကို ထိုးေပးတယ္။ ဝ-၆-၁၂ ေဖၚျမဴလာနဲ႔ ေဆးသံုးလံုးထိုးရတယ္။ ထိေရာက္မႈေတြလည္း စမ္းသပ္ေနတယ္။ ၅၉႕၂% ကေန ၇၈႕၁% ရွိတယ္။

Influenza vaccine တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆး

ရိုးရိုးတုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးကို Flu shot လည္းေခၚတယ္။ မထိုးမေနရ ကာကြယ္ေဆး မဟုတ္ပါ။ တႏွစ္တခါထိုးရတယ္။ အေမရိကားမွာ အသက္ ၆ လအထက္ကိုသာထိုးတယ္။ WHO သတ္မွတ္ခ်က္ကေတာ့ အသက္ၾကီး-နာမက်န္းသူေတြ၊ နာတာရွည္ေရာဂါသည္ေတြ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြ၊ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြ၊ ၆ လကေန ၂ ႏွစ္အထိကေလးေတြ။

ထိေရာက္မႈအတြက္ မတူတဲ့ကိန္းဂဏန္းေတြရွိတယ္။ အသက္ ၂ ႏွစ္ေအာက္ကေလးေတြကို live attenuated vaccine ထိုေဆးထိုးဘို႔ ကန္႔သတ္ထားပါတယ္။ inactivated vaccines အမ်ိဳးအစားဆိုရင္ တိတိက်က်ေျပာမရေသးပါ။ HIV ရွိေနသူေတြကို ထိုးေစတယ္။ ကာကြယ္ေဆးထိုးျပီး ၂-၄ ပါတ္ေနရင္ ခုခံႏိုင္စြမ္း အျမင့္ဆံုးျဖစ္တယ္။ ၆ လ ေနာက္မွာက်လာတယ္။ ၂-၃ ႏွစ္ ေလာက္အထိ တန္းေနတယ္။

Flu vaccines ေဆးေတြကေတာ့ -
1. TIV, QIV (injection of trivalent or quadrivalent, killed vaccine) နဲ႔
2. LAIV, Q/LAIV (nasal spray of live attenuated influenza vaccine) ျဖစ္တယ္။

ေဆးထိုးလိုက္ရင္ ႏွာရည္ယိုတယ္၊ လည္ေခ်ာင္းနာတာ၊ ၾကက္ဥနဲ႔မတည့္တာေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေဆးေစ်းနဲ႔ ထိေရာက္မႈ အေကာင္း-အဆိုး ျငင္းေနၾကတံုးဘဲ။

အေမရိကားမွာ Nasal spray (Live attenuated virus) ႏွာေခါင္းပန္းရတဲ့ တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးကို ဒီလိုလူေတြကို မသံုးဘို႔ အၾကံေပးထားတယ္။ ၂ ႏွစ္ေအာက္ကေလးေတြ၊ အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္သူေတြ၊ အလာဂ်ီရတတ္သူေတြ၊ ပန္းနာရွိသူေတြ၊ ကေလးေတြမွာ Aspirin ေဆးေပးေနရသူေတြ၊ ႏွလံုး၊ အဆုပ္၊ ေက်ာက္ကပ္၊ အသည္း၊ ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာရံုေၾကာ၊ ေသြးေရာဂါရွိေနသူေတြ၊ AIDS ရွိသူေတြနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြ။ ၾကက္ဥနဲ႔မတည့္သူေတြကို တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးေပးလို႔မရပါ။

Flublok Seasonal Influenza (Flu) Vaccine ကို အသက္ (၁၈) ႏွစ္ေက်ာ္ရင္ ထိုးႏိုင္တယ္။

Influenza vaccine တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆး http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/influenza-vaccine.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂-၆-၂ဝ၁၇