Common Cold in Children ကေလးေတြ အေအးမိရင္
၁။ ကေလးအသက္ ၄ ရက္ပါ နည္းနည္း ႏွာေခ်ေနလို႔ပါရွင့္ ေဆးတိုက္ရမွာပါလားရွင့္။
၂။ မဂၤလာပါ ဆရာ။ ကြ်န္မ ကေလးႏွာေစးတာ ေတာ္ေတာ္ဆိုးေနလို႔ပါဆရာ။ ကေလးက အသက္ ၁ ႏွစ္ ၄လပါဆရာ။ မိန္းခေလးပါ။ ႏွာေစးေနတာ ၂ ပါတ္ေလာက္ရွိလာပါၿပီဆရာ။ ေန႔ဘက္ေနရၿပီး ညအိပ္ခ်ိန္ဆို ႏွာပိတ္ ႏွာရည္ေတြက်ၿပီး ႏွာေခါင္းပဲပြတ္ေနၿပီးေတာ့ မအိပ္ႏိုင္ပဲလိွမ့္လိုက္ ငိုလိုက္ျဖစ္ေနလို႔ပါဆရာ။ ဆရာ ကူညီပါအံုးရွင့္။
၃။ ဆရာ႐ွင့္ သားသားက ယခုဆိုလ်င္ ၆ လသား႐ွိပါျပီ။ ညတိုင္ႏွာေခါင္းပိတ္လို႔ မအိပ္ရပါဘူး႐ွင္။ သားအတြက္ ဘယ္လို ေဆးမ်ိဳးကိုအသံုးျပဳရမလည္း႐ွင္။ တခါတေလႏို႔မစို႔ႏိုင္ပဲ တအားငိုပါတယ္။ ေဒါက္တာတေယာက္က NS ဆလိုင္းပုလင္းကို ေဆးထိုးအပ္နဲ႔စုပ္ယူျပီး ႏွာေခါင္းထဲအစက္ခ်ခိုင္းပါတယ္႐ွင္။ အသံုးျပဳလို႔သင့္ေတာ္ပါသလားဆရာ႐ွင္။
အေအးမိတယ္ဆိုတာ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာဗိုင္းရပ္စ္ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ရတယ္။ အသက္ ၆ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးတေယာက္ဟာ တႏွစ္ထဲမွာ ၆ ၾကိမ္ကေန ၈ ၾကိမ္ အေအးမိတတ္တယ္။ တခါမိရင္ ၂ ပါတ္ေလာက္ ၾကာႏိုင္တယ္။ စိုးရိမ္စရာမရွိပါ။ ျဖစ္ကာစ ၂-၄ ရက္အတြင္းမွာသူမ်ားကို အလြန္ကူးစက္လြယ္တယ္။ အေအးမိေနသူတေယာက္ရဲ႕ လက္မွာလဲ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကပါေနရင္ ၂ နာရီအတြင္းသူမ်ားဆီကူးသြားႏိုင္တယ္။ လူ႔ကိုယ္မွာသာမကသက္မဲ့ မ်က္ႏွာျပင္ေတြ အေပၚမွာလဲပိုးကေနႏိုင္တယ္။
ေခ်ာင္းဆိုးရာ၊ ႏွာေခ်ရာကေနထြက္လာျပီးပိုးပါေနတဲ့ အမႈံအမႊားေလးေတြကို ရွဴမိရင္ကူးေတာ့တယ္။ ပိုးဝင္ျပီး ၁-၂ ရက္ အတြင္းေရာဂါလကၡဏာေတြ စေပၚျပီ။ ကေလးေတြမွာျဖစ္ရင္ ႏွာေခါင္းပြစိပြစိ ျဖစ္တာကအမ်ားဆံုးပဲ။ ခပ္ၾကည္ၾကည္၊ ခပ္ဝါဝါ၊ ခပ္စိမ္းစိမ္း ႏွာရည္ေတြယိုလာမယ္။ ျဖစ္ကာစ ၃ ရက္မွာအပူခ်ိန္ ၁ဝဝ႕၉ (၃၈) ဒီဂရီအထိ ဖ်ားႏိုင္တယ္။ လည္ပင္းနာတာ၊ ေခ်ာင္းဆိုးတာ၊ ေနမထိထိုင္မသာျဖစ္တာ၊ အိပ္ေရးပ်က္တာ၊ အစားပ်က္တာေတြလဲ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
ကေလးအမ်ားစုဟာ ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါေတြ မျဖစ္ၾကပါ။ ဒါေပမဲ့ နားကိုက္တာ၊ ပန္းနာလိုျဖစ္တာ၊ ႏူမိုးနီးယား ဝင္တာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တာကိုသတိထားဘို႔လိုတယ္။
အေအးမိႏွာေစးတာက အလိုလိုေပ်ာက္ပါမယ္။ ေဆးေတြဟာ လကၡဏာသက္သာေဆးမ်ိဳးေတြသာ ျဖစ္တယ္။ ကေလးေတြကိုကုသရတာ လူၾကီးေတြနဲ႔ ကြဲတယ္။ Acetaminophen ပါရာစီတေမာ ဒါမွမဟုတ္ Ibuprofen အိုင္ဘူပရိုဖင္ေဆးကို ၆ လအထက္ကေလးေတြကို ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ပူတာက်ဘို႔နဲ႔ အေနရသက္သာေစဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ကိုေတာ့ ေသေစမွာမဟုတ္ပါ။
အင္တီဟစ္တမင္းေဆးျဖစ္တဲ့ Diphenhydramine (Benadryl) ေဆးကေတာ့ ေကာင္းေကာင္းအိပ္စက္ေစႏိုင္မယ္။ ေဆးေၾကာင့္ စိတ္လႈတ္ရွားတာ၊ အသက္ရွဴေႏွးတာ၊ စိတ္ပိုင္းလကၡဏာေတြဟာ ဒီလိုေဆးေတြရဲ႕ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္တယ္။ တႏွစ္အထက္ ကေလးေတြကိုသာ ေပးႏိုင္တယ္။ Aspirin အက္စ္ပရင္ေဆးကို ၁၈ ႏွစ္ေအာက္မေပးပါနဲ႔။ ကေလးငယ္ေလးေတြအတြက္ ႏွာေခါင္းထဲအစက္ခ်ရတဲ့ Saline nose drops ဆားရည္ေပးရင္ ႏွပ္-ခြ်ဲ က်ဲေစမယ္။ ကေလးၾကီးရင္ Saline nose spray ဆားရည္ စပေရးေပးႏိုင္တယ္။
Humidified air ေလကိုအစိုဓါတ္လုပ္ေပးတာ ႏွာေခါင္းလကၡဏာေတြကို သက္သာတယ္။ ကေလးကိုေရ၊ အရည္ ေသာက္ေစပါ။ လိုထက္ေတာ့ ပိုစရာမလိုပါ။ တကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရးလုပ္တာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ လက္ေဆးတာ၊ အရက္ျပန္ပါတဲ့ လက္ေဆးရည္ သံုးတာေကာင္းတယ္။ ကေလးေတြအတြက္ Humidifier for baby အမ်ဳိးအစား ဝယ္လို႔ရႏိုင္တယ္။ Hand sanitizer လက္ပိုးသန္႔ေဆးရည္ကို အသံုးမ်ားလာတယ္။ ေကာင္းပါတယ္။
အေအးမိတာသက္သက္အတြက္ ပဋိဇီဝေဆးေတြ မလိုပါ။ နားကိုက္တာ၊ ႏူမိုးနီးယား၊ ဆိုင္းနပ္စ္ တို႔လို ဗက္တီးရီးယား ဝင္တာတခုခု ျဖစ္ရင္ေတာ့ လိုမယ္။ မလိုဘဲသံုးရင္ ေဆးယဥ္တာ၊ ေဆးမတည့္တာျဖစ္ႏိုင္သလိုေဆးေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ ခံရႏိုင္တယ္။
Zinc Lozenges & Nasal Sprays သြပ္ဓါတ္ပါငံုေဆးနဲ႔ ရွဴေဆးေတြက ထိေရာက္တယ္လို႔ မၾကာေသးခင္က သုေတသနေတြက ဆိုပါတယ္။
Cold Medicines အေအးမိအတြက္ေဆးေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။ အစသက္ ၆ ႏွစ္ေအာက္ကို မတိုက္ဘို႔ FDA က အၾကံျပဳထားပါတယ္။
1. Cough suppressants (dextromethorphan or DM)
2. Cough expectorants (guaifenesin)
3. Decongestants (pseudoephedrine and phenylephrine)
4. Antihistamines (brompheniramine, chlorpheniramine maleate, diphenhydramine [Benadryl] စတဲ့ ေဆးေတြကိုေျပာတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကေလးငယ္ေလးေတြမွာျဖစ္ရင္ ေဆးမလိုပဲ ႏွာရည္စုပ္ထုတ္ေပးတာ သက္သာေစတယ္။ ရာဘာေလစုပ္ဘူလံုးေလး သံုးရတယ္။ ႏွာေခါင္းထဲ ဆားရည္အစက္ခ်ေဆး သံုးႏိုင္တယ္။ ေရေႏြးေငြ႔ ေကာင္းတယ္။ လွ်ပ္စစ္သံုးဝယ္လို႔ရတယ္။ ေရေႏြးတည္ျပီး ကေလးအနီးအနားမွာ အေငြ႔ရေစတာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးမလုိပဲေကာင္းႏိုင္တယ္။ အလြန္ဆံုး ပါရာစီတေမာအရည္ကို ကေလးအသက္အရတိုက္ႏိုင္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၆-၁-၂၀၂၀
၂။ မဂၤလာပါ ဆရာ။ ကြ်န္မ ကေလးႏွာေစးတာ ေတာ္ေတာ္ဆိုးေနလို႔ပါဆရာ။ ကေလးက အသက္ ၁ ႏွစ္ ၄လပါဆရာ။ မိန္းခေလးပါ။ ႏွာေစးေနတာ ၂ ပါတ္ေလာက္ရွိလာပါၿပီဆရာ။ ေန႔ဘက္ေနရၿပီး ညအိပ္ခ်ိန္ဆို ႏွာပိတ္ ႏွာရည္ေတြက်ၿပီး ႏွာေခါင္းပဲပြတ္ေနၿပီးေတာ့ မအိပ္ႏိုင္ပဲလိွမ့္လိုက္ ငိုလိုက္ျဖစ္ေနလို႔ပါဆရာ။ ဆရာ ကူညီပါအံုးရွင့္။
၃။ ဆရာ႐ွင့္ သားသားက ယခုဆိုလ်င္ ၆ လသား႐ွိပါျပီ။ ညတိုင္ႏွာေခါင္းပိတ္လို႔ မအိပ္ရပါဘူး႐ွင္။ သားအတြက္ ဘယ္လို ေဆးမ်ိဳးကိုအသံုးျပဳရမလည္း႐ွင္။ တခါတေလႏို႔မစို႔ႏိုင္ပဲ တအားငိုပါတယ္။ ေဒါက္တာတေယာက္က NS ဆလိုင္းပုလင္းကို ေဆးထိုးအပ္နဲ႔စုပ္ယူျပီး ႏွာေခါင္းထဲအစက္ခ်ခိုင္းပါတယ္႐ွင္။ အသံုးျပဳလို႔သင့္ေတာ္ပါသလားဆရာ႐ွင္။
အေအးမိတယ္ဆိုတာ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာဗိုင္းရပ္စ္ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ရတယ္။ အသက္ ၆ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးတေယာက္ဟာ တႏွစ္ထဲမွာ ၆ ၾကိမ္ကေန ၈ ၾကိမ္ အေအးမိတတ္တယ္။ တခါမိရင္ ၂ ပါတ္ေလာက္ ၾကာႏိုင္တယ္။ စိုးရိမ္စရာမရွိပါ။ ျဖစ္ကာစ ၂-၄ ရက္အတြင္းမွာသူမ်ားကို အလြန္ကူးစက္လြယ္တယ္။ အေအးမိေနသူတေယာက္ရဲ႕ လက္မွာလဲ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကပါေနရင္ ၂ နာရီအတြင္းသူမ်ားဆီကူးသြားႏိုင္တယ္။ လူ႔ကိုယ္မွာသာမကသက္မဲ့ မ်က္ႏွာျပင္ေတြ အေပၚမွာလဲပိုးကေနႏိုင္တယ္။
ေခ်ာင္းဆိုးရာ၊ ႏွာေခ်ရာကေနထြက္လာျပီးပိုးပါေနတဲ့ အမႈံအမႊားေလးေတြကို ရွဴမိရင္ကူးေတာ့တယ္။ ပိုးဝင္ျပီး ၁-၂ ရက္ အတြင္းေရာဂါလကၡဏာေတြ စေပၚျပီ။ ကေလးေတြမွာျဖစ္ရင္ ႏွာေခါင္းပြစိပြစိ ျဖစ္တာကအမ်ားဆံုးပဲ။ ခပ္ၾကည္ၾကည္၊ ခပ္ဝါဝါ၊ ခပ္စိမ္းစိမ္း ႏွာရည္ေတြယိုလာမယ္။ ျဖစ္ကာစ ၃ ရက္မွာအပူခ်ိန္ ၁ဝဝ႕၉ (၃၈) ဒီဂရီအထိ ဖ်ားႏိုင္တယ္။ လည္ပင္းနာတာ၊ ေခ်ာင္းဆိုးတာ၊ ေနမထိထိုင္မသာျဖစ္တာ၊ အိပ္ေရးပ်က္တာ၊ အစားပ်က္တာေတြလဲ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
ကေလးအမ်ားစုဟာ ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါေတြ မျဖစ္ၾကပါ။ ဒါေပမဲ့ နားကိုက္တာ၊ ပန္းနာလိုျဖစ္တာ၊ ႏူမိုးနီးယား ဝင္တာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တာကိုသတိထားဘို႔လိုတယ္။
အေအးမိႏွာေစးတာက အလိုလိုေပ်ာက္ပါမယ္။ ေဆးေတြဟာ လကၡဏာသက္သာေဆးမ်ိဳးေတြသာ ျဖစ္တယ္။ ကေလးေတြကိုကုသရတာ လူၾကီးေတြနဲ႔ ကြဲတယ္။ Acetaminophen ပါရာစီတေမာ ဒါမွမဟုတ္ Ibuprofen အိုင္ဘူပရိုဖင္ေဆးကို ၆ လအထက္ကေလးေတြကို ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ပူတာက်ဘို႔နဲ႔ အေနရသက္သာေစဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ကိုေတာ့ ေသေစမွာမဟုတ္ပါ။
အင္တီဟစ္တမင္းေဆးျဖစ္တဲ့ Diphenhydramine (Benadryl) ေဆးကေတာ့ ေကာင္းေကာင္းအိပ္စက္ေစႏိုင္မယ္။ ေဆးေၾကာင့္ စိတ္လႈတ္ရွားတာ၊ အသက္ရွဴေႏွးတာ၊ စိတ္ပိုင္းလကၡဏာေတြဟာ ဒီလိုေဆးေတြရဲ႕ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္တယ္။ တႏွစ္အထက္ ကေလးေတြကိုသာ ေပးႏိုင္တယ္။ Aspirin အက္စ္ပရင္ေဆးကို ၁၈ ႏွစ္ေအာက္မေပးပါနဲ႔။ ကေလးငယ္ေလးေတြအတြက္ ႏွာေခါင္းထဲအစက္ခ်ရတဲ့ Saline nose drops ဆားရည္ေပးရင္ ႏွပ္-ခြ်ဲ က်ဲေစမယ္။ ကေလးၾကီးရင္ Saline nose spray ဆားရည္ စပေရးေပးႏိုင္တယ္။
Humidified air ေလကိုအစိုဓါတ္လုပ္ေပးတာ ႏွာေခါင္းလကၡဏာေတြကို သက္သာတယ္။ ကေလးကိုေရ၊ အရည္ ေသာက္ေစပါ။ လိုထက္ေတာ့ ပိုစရာမလိုပါ။ တကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရးလုပ္တာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ လက္ေဆးတာ၊ အရက္ျပန္ပါတဲ့ လက္ေဆးရည္ သံုးတာေကာင္းတယ္။ ကေလးေတြအတြက္ Humidifier for baby အမ်ဳိးအစား ဝယ္လို႔ရႏိုင္တယ္။ Hand sanitizer လက္ပိုးသန္႔ေဆးရည္ကို အသံုးမ်ားလာတယ္။ ေကာင္းပါတယ္။
အေအးမိတာသက္သက္အတြက္ ပဋိဇီဝေဆးေတြ မလိုပါ။ နားကိုက္တာ၊ ႏူမိုးနီးယား၊ ဆိုင္းနပ္စ္ တို႔လို ဗက္တီးရီးယား ဝင္တာတခုခု ျဖစ္ရင္ေတာ့ လိုမယ္။ မလိုဘဲသံုးရင္ ေဆးယဥ္တာ၊ ေဆးမတည့္တာျဖစ္ႏိုင္သလိုေဆးေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ ခံရႏိုင္တယ္။
Zinc Lozenges & Nasal Sprays သြပ္ဓါတ္ပါငံုေဆးနဲ႔ ရွဴေဆးေတြက ထိေရာက္တယ္လို႔ မၾကာေသးခင္က သုေတသနေတြက ဆိုပါတယ္။
Cold Medicines အေအးမိအတြက္ေဆးေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။ အစသက္ ၆ ႏွစ္ေအာက္ကို မတိုက္ဘို႔ FDA က အၾကံျပဳထားပါတယ္။
1. Cough suppressants (dextromethorphan or DM)
2. Cough expectorants (guaifenesin)
3. Decongestants (pseudoephedrine and phenylephrine)
4. Antihistamines (brompheniramine, chlorpheniramine maleate, diphenhydramine [Benadryl] စတဲ့ ေဆးေတြကိုေျပာတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကေလးငယ္ေလးေတြမွာျဖစ္ရင္ ေဆးမလိုပဲ ႏွာရည္စုပ္ထုတ္ေပးတာ သက္သာေစတယ္။ ရာဘာေလစုပ္ဘူလံုးေလး သံုးရတယ္။ ႏွာေခါင္းထဲ ဆားရည္အစက္ခ်ေဆး သံုးႏိုင္တယ္။ ေရေႏြးေငြ႔ ေကာင္းတယ္။ လွ်ပ္စစ္သံုးဝယ္လို႔ရတယ္။ ေရေႏြးတည္ျပီး ကေလးအနီးအနားမွာ အေငြ႔ရေစတာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးမလုိပဲေကာင္းႏိုင္တယ္။ အလြန္ဆံုး ပါရာစီတေမာအရည္ကို ကေလးအသက္အရတိုက္ႏိုင္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၆-၁-၂၀၂၀
Comments
Post a Comment