Graves' disease ဂေရ႕ဖ္ေရာဂါ သို႔မဟုတ္ လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္းမ်ားေရာဂါ
ေမးခြန္းေတြမွာ ပါေလ့ရွိတယ္။ ေရာဂါတခုခုျဖစ္ရင္ ဘာအစားအစာေတြေရွာင္ရမလဲ ေမးၾကတယ္။ ေရာဂါေတြမွာ အစားအေသာက္နဲ႔ဆိုင္တာအတြက္သာ ေရွာင္ရမွာ စားရမွာရွိတယ္။ ေရာဂါတိုင္းက အစားအစာနဲ႔မဆိုင္။ အခုေရာဂါနဲ႔ မဆိုင္။
၂။ လည္ပင္းက နဂိုထက္ ေယာင္ေယာင္ေလး ပိုၾကီးေနလို႔ပါဆရာ။ စိတ္ကလည္း အရင္ကထက္ ပိုတိုတတ္လာပါတယ္။ အစားကေတာ့ ခဏတိုင္း စားတတ္ပါတယ္။ ပိန္ေတာ့ မပိန္သြားပါဘူး။ ဝေတာင္လာပါတယ္။ အဲဒါက လည္ပင္းၾကီး ေရာဂါဆိုရင္ မည္သို႔ ကုသ၍ ရႏိုင္ပါမည္လဲဆရာ။ ေလာေလာဆယ္ ေဆးစစ္ရန္ မလြယ္ကူေသး၍ အေရးၾကီး မၾကီးကို ေက်းဇူးျပဳ၍ သိပါရေစ။ အကယ္၍ ယခုေဆးမစစ္ေသးလွ်င္ေကာ ရႏိုင္ပါမည္လား။
ေရာင္လို႔ ေရးရတယ္။
၃။ သမီး အသက္ ၃၀ ထဲမွာပါ။ အပ်ိဳပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ 2002-2003 ေလာက္တံုးက လည္ပင္းမွာ ဟိုမုန္း မ်ားလို႔ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါ ျဖစ္ဖူးတယ္။ ေရာဂါနာမည္ကိုေတာ့ (သိုင္ရိုေတာ့(ခ္)စီကိုးစစ္) လို႔ တပ္ထားပါတယ္။ အဲဒီတံုးက ေတင္ၾကီးမွာ သမားေတာ္ျပၿပီး ကုသမႈ ခံယူခဲ့ပါတယ္။ ေဆး ၁ နွစ္ခြဲေလာက္ ေသာက္လိုက္ရပါတယ္။ နာတာရွည္ ေရာဂါသည္ တစ္ေယာက္လိုပဲ ေနေနရပါတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းေတာ့ အဲဒီေရာဂါနဲ႔ ပတ္သတ္လို႔ ဘာမွ ထပ္ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ နဲနဲဆို လန္႔တတ္တယ္။ ဆိတ္ၿငိမ္ေနရာကေန အသံေလး ဘာေလး ၾကားလိုက္ရရင္ လန္႔လန္႔ သြားတယ္။ အဲဒီ ေရာဂါရဲ႕ Side Effect အျဖစ္နဲ႔ မ်က္လံုးျပဴးၿပီး က်န္ခဲ့ပါတယ္။ အရမ္းၾကီး ျပဴးထြက္တာမ်ိဴးမဟုတ္ဘဲ ေဒါသထြက္တဲ့ အခါတို႔ အာရံုစိုက္တဲ့ အခါတို႔မွာ မ်က္စိ ပိုျပဴးတတ္ပါတယ္။ ၂၀၀၈ ေလာက္က အူအတက္ ခြဲဖူးပါတယ္။ အရင္တံုးက ေဒါသၾကီးလာတဲ့ အခါတို႔၊ အရမ္း ဝမ္းနဲတဲ့ အခါတို႔မွာ ရင္ဘတ္ေတြ ေအာင့္ၿပီး အသက္ရႈၾကပ္ပါတယ္။ မ်က္ႏွာနဲ႔ လက္ေတြ၊ ေျခေထာက္ေတြ က်င္လာပါတယ္။ သတိလဲ လစ္သြားတတ္ပါတယ္။ အဲလိုအခ်ိန္ဆို ေဆးရုံကို ပို႕ၿပီး ေအာက္ဆီဂ်င္ေပးၾကပါတယ္။ ဒိုင္ယာစီပန္ကိုလဲ အေၾကာထဲ ထိုးေပးပါတယ္။ အဲလို ျဖစ္တာေတြက လည္ပင္းေရာဂါ မျဖစ္ခင္ ၂၀၀၀ နဲ႔ ၂၀၀၂ ၾကားေလာက္မွာ ထင္ပါတယ္။ အဲဒီ ေရာဂါေတြ ျဖစ္ဖူးတဲ့ အတြက္ သမီး အိမ္ေထာင္ျပဳတဲ့ အခါ ကေလး ရႏိုင္ပါ့မလား ဆရာ။ ေနာက္ၿပီး ကေလး ရခဲ့ရင္ေတာင္မွာ အဲဒီေရာဂါေတြရဲ႕ ဆိုးက်ိဴးေတြက ကေလးကို ထိခိုက္ႏိုင္ပါသလား ဆရာ။ သမီးကိုယ္ သမီးလဲ ကေလး မေမြးႏိုင္ေလာက္ဘူးလုိ႕ ထင္ေနပါတယ္။ စိတ္ထဲမွာ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ ရွိတယ္လို႔ ထင္ေနပါတယ္ ဆရာ။
၄။ Thyrotoxicosis ေရာဂါ ျဖစ္တံုးကေတာ့ Propranolol ေသာက္ရပါတယ္။ တျခား ေဆးေတြေတာ့ မမွတ္မိေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီတံုးက လည္ပင္းကို လိုအပ္ရင္ ခြဲမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ေဆး အရင္ ေသာက္ၾကည့္ပါဆိုၿပီး ၾကည့္ခိုင္းပါတယ္။ ၁ ႏွစ္ခြဲေလာက္ ေသာက္ၿပီးေတာ့ နားလိုက္တာ။ အခု ျပန္စစ္ခ်င္ပါတယ္။ ဘယ္လိုေျပာစစ္ရမလဲ ဆရာ။
၅။ လည္ပင္းၾကီးေနတိုင္း လည္ပင္းၾကီးေရာဂါျဖစ္ေနတာ ဟုတ္ပါသလား။ လည္ပင္းၾကီးေရာဂါမွန္း မည္သို႔ သိႏိုင္ပါမည္လဲ။
လည္ပင္းၾကီးေနရင္ Goitre လည္ပင္းၾကီးေရာဂါ ေခၚတယ္။ လူတိုင္းမွာရွိတဲ့လည္ပင္းၾကီးအက်ိတ္ ၾကီးေနတာ။ လည္ပင္းၾကီးေနတာကို မျမင္ရဘဲနဲ႔လည္း လည္ပင္းၾကီးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ေရာဂါေတြ ရွိႏိုင္ေသးတယ္။ လည္ပင္းၾကီးအက်ိတ္ ကေန သိုင္းရြိဳက္ေဟာ္မုန္းထုတ္ေပးေနတယ္။ ေဟာ္မုန္းေတြ လိုတာထက္ မ်ားေနရင္ျဖစ္တဲ့ Toxic Goitre (ေတာက္ဆစ္ ဂြိဳက္တာ)၊ Hyperthyroidism ေဟာ္မုန္းမ်ားေရာဂါနဲ႔ နည္းေနရင္ Hypothyroidism ေဟာ္မုန္းနည္းေရာဂါျဖစ္မယ္။
လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္းမ်ား ေရာဂါလကၡဏာေတြ
စိတ္တို၊ စိုးရိမ္စိတ္ကဲ၊ လက္တုန္၊ အပူဒဏ္မခံႏိုင္၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်၊ လည္ပင္းၾကီး။ အမ်ိဳးသမီး ရာသီမူမမွန္။ ေယာက္်ား လိင္အားက်။ ဝမ္းပ်က္။ အားနည္း။ ေျခေထာက္အေရျပား ထူနီ။ ႏွလံုးခုန္ျမန္၊ မမွန္။ ၃၀% ေလာက္မွာ မ်က္လံုျပဴး။
Propylthiouracil (PTU) ေဆးကို အမ်ားဆံုးေပးတယ္။ လူၾကီးဆိုရင္ တေန႔ကို 300 mg/day ၃ ခါခြဲ ေသာက္ခိုင္းတယ္။ လိုရင္ 400 mg/day, 600 to 900 mg/day တိုးေပးမယ္။ သက္သာလာရင္ 100-150 mg/day အထိေလွ်ာ့ ေပးတယ္။ ၁ဝ ႏွစ္အထက္ကေလး 150 to 300 mg/day ၃ ခါခြဲ ေသာက္ခိုင္းတယ္။ ၆-၁ဝ ႏွစ္ကေလး 50 to 150 mg/day ၃ ခါခြဲ ေသာက္ခိုင္းတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ 5 to 7 mg/kg/day ၃ ခါခြဲ ေသာက္ခိုင္းတယ္။ Methimazole (Tapazole) 5 to 20 mg TDS ေဆးကုိလည္းေပးႏိုင္တယ္။ Carbimazole (NeoMercazole) 10 mg to 60 mg ေဆးကုိလည္း တေန႔တခါ ေပးႏိုင္တယ္။ (Carbamazepine ဆိုတဲ့ ေဆးနဲ႔ မမွားတဲ့။ ဒီေဆးက အတက္ေရာဂါအတြက္ ေပးတာပါ။)
ႏွလံုးခုန္ျမန္တာအတြBeta-blockers ေဆးေပးမယ္။ နာမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ Antolol, Propranolol, Inderal, Metoprolol, Nadolol, Betaxolol, Acebutolol, Pindolol and Bisoprolol စသည္။ ၂ဝ မီလီဂရမ္ ကေန ၄ဝ မီလီဂရမ္ အထိ၊ တေန႔မွာ ၁-၂ ၾကိမ္ ေပးႏိုင္တယ္။ စိတ္ျငိမ္ဘို႔လိုတဲ့အခါ Valium/Diazepam ၅ မီလီဂရမ္ ေပးတယ္။ အိပ္ခ်င္ေစတယ္။
မရရင္ အႏုျမဴေဆး ေပးျပီး ကုမယ္။ ခြဲစိတ္တာကေတာ့ တခ်ိဳ႕ လူနာအတြက္သာ လိုတယ္။ ေပ်ာက္ႏိုင္တဲ့ေရာဂါ ျဖစ္ပါတယ္။ မေျပာမျဖစ္တာပါ ေျပာပါရေစ။ ခြဲစိတ္ျပီး ေျပာင္းျပန္ (ေဟာ္မုန္းနည္းလြန္းသြားတာ) ျဖစ္သြားတတ္တယ္။
1. Carbimazole လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္းမ်ားျခင္းအတြက္ေဆး၏ ဆိုးက်ိဳးမ်ား http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2010/07/carbimazole.html
2. Thyroid Function Tests လည္ပင္းၾကီး ေဟာ္မုန္း စစ္ေဆးျခင္း http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/05/thyroid-function-tests.html
3. Thyroid လည္ပင္းၾကီးေရာဂါ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/03/thyroid.html
4. Toxic goiter Q and A လည္ပင္းၾကီး ေဟာ္မုန္းမ်ားေနျခင္း https://doctortintswe.blogspot.com/2015/01/toxic-goiter-q-and.html
5. Hyperthyroidism လည္ပင္းၾကီးေရာဂါ https://doctortintswe.blogspot.com/2015/03/hyperthyroidism.html
6. Nuclear Medicine အႏုျမဴေဆးပညာ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/nuclear-medicine.html
Comments
Post a Comment