Saluting ျမန္မာစေတး

နာမာစေတးလို႔ မၾကားရတဲ့ေန႔ မေျပာရတဲ့ေန႔ မရွိခဲ့တဲ့တိုင္းျပည္မွာ ၂၄ ႏွစ္ၾကာခဲ့တယ္။ ကိုယ့္ေမြးတဲ့တိုင္းျပည္မွာက ျမန္မာစေတးတဲ့။

ကြ်န္ေတာ္တို႔တေတြ ေဒလီကိုေရာက္စမွာ အံ့ၾသခဲ့ရတယ္။ လူေတြ႔ရင္ အျပန္အလွန္ လက္အုပ္ခ်ီႏႈတ္ဆက္ၾကတယ္။ ဘာလူၾကီးမွလည္း မဟုတ္၊ ဘယ္ယူနီေဖါင္းမွလည္း ဝတ္မထားသူေတြပါ။ အခုေတာ့ဗ်ာ ျမန္မာျပည္ၾကီးကိုသာ အံၾသရပါေတာ့တယ္။ လူၾကီးကို လက္အုပ္မခ်ီရင္ ေျမမ်ိဳေတာ့မေလာက္ျဖစ္ကုန္ၾကျပီ။

လက္အုပ္ခ်ီတယ္လို႔ေျပာရင္ ကန္ေတာ့တာလို႔ နားလည္ၾကမယ္။ ကိုယ့္ထက္ အသက္အရြယ္၊ ဂုဏ္ပညာၾကီးတဲ့သူကို အရိုအေသေပးတာ၊ ပူေဇာ္တာ၊ ကန္ေတာ့တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ လက္အေနအထား၊ လူကိုယ္ဟန္လဲ ျခားနားႏိုင္တယ္။ Greeting ႏႈတ္ဆက္တာ၊ Saluting ဂါရဝျပဳတာ (အေလးျပဳတာ)၊ Prostration ထိုင္ကန္ေတာ့တာေတြက မတူၾကပါ။

လူမႈေရးမွာ လက္ဝါးျဖန္႔ျပီး ပူးကပ္ထာတဲ့လက္က ႏွလံုးေနရာမွာကပ္ထားရတယ္။ သင့္ကိုေတြ႔ရတာ ဝမ္းသာပါတယ္။ ဒီလိုေျပာတာဟာ ကြ်ႏ္ုပ္ရ့ဲႏွလံုးကေနပါလို႔ဆိုလိုတယ္။ လူၾကီးသူမကို အရိုအေသေပးရာမွာလဲသံုးတယ္။ Humility သေကၤတလို႔ဆိုပါတယ္။ လူသားဆန္တယ္။ တခ်ိဳ႕ယဥ္ေက်းမႈမွာ ရိုေသသမႈနဲ႔ဆိုရင္ ၾကီးတဲ့သူရ့ဲ ေျခေထာက္ကို လာထိရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုလုပ္နည္းဟာ ဘာသာေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးစံ၊ စည္းကမ္းေတြအရ မူကြဲၾကတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ ဗုဒၶဘာသာထံုးစံျဖစ္တဲ့ အရိုအေသေပးသူက ၾကမ္းျပင္မွာထိုင္ခ်ျပီးမွ လက္အုပ္ခ်ီရတယ္။ ထိျခင္းငါးပါးနဲ႔ ျပည့္စံုမွသာ စနစ္က်တယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာလည္း ေထရဝါဗုဒၶဘာသာေပမဲ့ မတ္တတ္ရပ္ေနရင္း လက္အုပ္ခ်ီၾကတယ္။ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာဝင္ တိဘက္ေတြ ဘုရားေရွ႕ဝတ္ျပဳတာက တရားထိုင္နည္း (က်င့္နည္း) တခုအေနနဲ႔ ဝမ္းလ်ားေမွာက္ ဒိုက္ထိုးသလိုလုပ္ရတယ္။ လက္ႏွစ္ဖက္ကိုေခါင္းေပၚအထိေျမႇာက္ျပီး လက္အုပ္ခ်ီ၊ လူကိုယ္က ၾကမ္းေပၚမွာ ေမွာက္ခ်ရတယ္။

လက္ႏွစ္ဖက္ကို တခုနဲ႔တခုဆုပ္ကိုင္၊ ရင္မွာအပ္၊ ေခါင္းကိုငံုျပီး၊ အျပန္အလွန္လုပ္နည္းက တရုပ္ေရွးယဥ္ေက်းမႈတခု ျဖစ္ပါတယ္။ အျပန္အလွန္ေလးစာသမႈနဲ႔ ဂါရဝျပဳတာျဖစ္တယ္။ Zhou Dynasty ေဇာင္မ်ိဳးဆက္မွာစခဲ့တယ္။ Rites of Zhou နည္းနာေတြမွာ အဆင့္အတန္းအရ မတူတာေတြရွိတယ္။ ခရစ္ယန္ Bible ဘိုင္ဘယ္မွာ လက္အုပ္ခ်ီရမယ္လို႔ မပါဘူးဆိုျပီး ေထာက္ျပတာရွိတယ္။ God ဘုရားသခင္ကို အရိုအေသေပးနည္းေတြေတာ့ အမ်ိဳးမ်ိဳးလက္ခံ က်င့္သံုးေနၾကပါတယ္။

အိႏၵိယမွာက အဲလိုလုပ္တာကို Namaste နာမာစေတး လုပ္တယ္လို႔ေခၚတယ္။ Namaskar နာမာစကား လို႔လဲ မူကြဲရွိတယ္။ ယဥ္ေက်းတဲ့ ႏႈတ္ဆက္နည္းတခုပါ။ nama = bow နဲ႔ te = you ဆိုတဲ့ Sanskrit ဆန္းစ္ခရစ္ (သကၠတ) စကားလံုး ၂ ခု ေပါင္းထားတာျဖစ္တယ္။ သင္နဲ႔ကြ်ႏ္ုပ္ အတူတူပါဘဲလို႔ သေဘာေဆာင္တယ္။ သိထားဘို႔က အသင္ (အရွင္) သည္ ကြ်ႏ္ုပ္ထက္ျမတ္ပါေပ၏လို႔ မဆိုလိုပါ။

လက္အုပ္ခ်ီတာကို ဘာသာေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈအျပင္ အိႏၵိယအျဖစ္အပ်က္တခုအရ စည္းကမ္းျဖစ္ေနတယ္။ ၂ဝ၁၃ ေအာက္တိုဘာလထဲမွာ ဘယ္ဘာသာမွမကိုးကြယ္သူ အဂၤလိပ္စာဆရာတဦးဟာ သူ႔လစာတိုးတာကို အျဖတ္ခံရလို႔ ေက်ာင္းကိုတရားမစြဲခင္မွာ လက္အုပ္ခ်ီႏႈတ္ဆက္တာကို မလုပ္ဘဲဆႏၵျပခဲ့တယ္။

ျမန္မာျပည္မွာ လူလူခ်င္း (ဘုန္းၾကီးရဟန္းမဟုတ္ဘဲ) မတ္တတ္ရပ္ရာကေန လက္အုပ္ခ်ီရတာကို ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈလို႔ ေျပာရင္ မမွန္ပါ။ ဓေလ့ထံုးစံလဲ အရင္ကမရွိခဲ့ပါ။ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈကိုဖ်က္ဆီးေနတာပါ။ စစ္အစိုးရတက္ေတာ့မွ လုပ္လာတာျဖစ္တယ္။ တိတိက်က်ေျပာရရင္ အတင္းရိုက္သြင္းေပးထားတဲ့ ဥပေဒကဲသို႔ အာဏာတည္ေစတဲ့ စနစ္တခုသာျဖစ္ပါတယ္။ ယူနီေဖါင္းဝတ္ထားသူေတြကို အစိုးရဝန္ထမ္းေတြ၊ ဆရာဆရာမေတြ၊ ေက်ာင္းသားေတြက လက္အုပ္ခ်ီေနၾကရတဲ့ပံုကို ကြ်န္ေတာ္မသံုးပါ။ ေက်းဇူးျပဳျပီး ကြန္မင့္မွာ အဲလိုပံုေတြကိုမတင္ၾကဘို႔ ေတာင္းပန္ပါတယ္။ ျမန္မာစေတးကို စေတးၾကစို႔။ စေတးကို ဇေဒးလို႔အသံထြက္တယ္။ သတ္တာ၊ မရွိေတာ့ေအာင္လုပ္တာ၊ ယဇ္ပူေဇာ္တာ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၃-၂-၂ဝ၁၈
၁၃-၂-၂ဝ၁၉