FIA ဂရင္ဂ်ီနာ

(ကန္ေတာ့)

မဂၤလာပါဆရာ က်ေနာ့္ အသက္ ၃၆ ပါ။ အခု က်ေနာ့္မွာ (ကန္ေတာ့ပါဆရာ) စအို ေဘးနားမွာ ေမြးကြ်တ္နာလို ေရာင္ၿပီးအနာေပါက္ပါတယ္ဆရာ။ တလေလာက္ ရွိပါၿပီ။ အခုဆိုရင္ ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း ဆရာဝန္နဲ႔သြားျပပါတယ္ဆရာ။

Amoxicillin ေသာက္ေဆး ၁၀ ရက္စာ တေန႔ ၂ ႀကိမ္ေသာက္ရပါတယ္။ ေဆးကုန္ေတာ့ အဖုက ေပါက္ထြက္ပါတယ္။ ေသြးျပည္ အကုန္ထြက္ပါတယ္။ ယားလဲ ယားပါတယ္။ အနာကေပ်ာက္ခါနီးေပမယ့္ အထဲမွာ ဂ်ပ္ခဲအမာလို လက္နဲ႔ စမ္းလိုက္ရင္ တင္းက်န္ေနပါေသးတယ္ဆရာ။ ေနာက္ေတာ့ က်ေနာ္ အဲ့ဒီေနရာကို ဖိၫွစ္လိုက္ေတာ့ ေသြးျပည္က အနာေပါက္ကမထြက္ပဲ စအိုကထြက္လာပါတယ္။ အနာျမံဳေနတယ္ထင္ပါတယ္ဆရာ။ အဲ့ဒါနဲ႔ ဆရာဝန္ဆီ ေနာက္တႀကိမ္သြားျပေတာ့ သူက Sulfamethoxazole ေဆး တပတ္စာေပးပါတယ္။ အခုေသာက္ေနပါတယ္ဆရာ။ မသက္သာေသးပါဘူးဆရာ။ အျပင္က ေပ်ာက္သလိုရွိေပမယ့္ အတြင္းထဲမွာ အသားမာရွိေနေသးပါတယ္ဆရာ။ ဆရာေရးတဲ့စာေတြဖက္ဖူးတဲ့အထဲက ဂရင္ဂ်ီနာ ဆိုတာမ်ားလားဆရာ။ အနာက စအိုေရွ႕မွာလဲမရွိ ေနာက္မွာလဲမရွိ။ ေဘးခ်င္းကပ္လ်က္မွာပါ တခါတေလယားပါတယ္ဆရာ။

Fistula-in-Ano (FIA) ေခၚ စအိုေဘးမွာေပါက္တဲ့အနာက ေတာ္ေတာ္နဲ႔မေပ်ာက္တာကို ေခၚတယ္။ လူ ၁ သိန္းမွာ ၉ ေယာက္နီးပါး ျဖစ္ၾကတယ္။ ေယာက္်ားက ၂ ဆျဖစ္တယ္။ အသက္ ၄ဝ ဝန္းက်င္မွာ အျဖစ္မ်ားဆံုး။ ကေလးေတြမွာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဂရင္ဂ်ီနာေရာဂါဟာ ေရွးကတည္းကရွိခဲ့တယ္။ ဟစ္ပိုကေရးတီးစ္က ညႊန္းခဲ့ဘူးသလို၊ ျပင္သစ္ဘုရင္ လူဝစ္-၁၄ မွာ ဒီေရာဂါရွိခဲ့တယ္။

ဝမ္းသြားေပါက္ စအိုေဘးမွာ အနာေပါက္ရင္ ၾကီးၾကီးေသးေသး မေပါ့ပါနဲ႔။ မရွက္ပါနဲ႔။ ဖိထိုင္ေတာ့ ျပည္၊ မန္းရည္က ေကာင္းေကာင္းမထြက္ႏိုင္ဘူး။ ဒီေတာ့ အနာက အထဲမွာ လႈိက္စားမယ္။ အထဲဆိုတာ အဆီ၊ အသားေတြ လြန္သြားရင္ ဝမ္းေတြကို ေလွာင္ထားတဲ့ အစာေဟာင္းအိမ္အထိေရာက္ျပီး၊ အထဲေပါက္တခု ျဖစ္လာမယ္။ အဲလို တူးေျမာင္းလို ျဖစ္လာတာကို FIA ေခၚတယ္။ ဗမာလိုအမ်ိဳးမ်ိဳးေခၚေနၾကတယ္။

ျမန္မာအဘိဓာန္က ဂရင္ဂ်ီနာလို႔ေရးတယ္။ ဆရာေတာ္ အရွင္ၾသဘာသာဘိဝံသစီရင္တဲ့ သုေတသန သရုပ္ျပအဘိဓာန္မွာ ဘဂႏၶလာ ဂယင္ဂ်ီနာလို႔ ေရးတယ္။ မက်က္ႏိုင္တဲ့ အသားႏုေတြသာျဖစ္တယ္။ စအိုအနားမွာ အျပင္ေပါက္က တခုမက ရွိသလို အထဲေပါက္ကလည္း မ်ားႏိုင္တယ္။ မ်ားလြန္လြန္းလို႔ တခ်ိဳ႕ ကရြတ္ေခြနဲ႔ ထိုင္ရတယ္။

စအိုေဘးမွာ အနာေပါက္လို႔ မဟုတ္ဘဲလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ၊ စအိုကြဲနာ (FIA ေနာက္တမ်ိဳး)၊ တီဘီ၊ ကင္ဆာ၊ ဓါတ္ကင္တာ၊ Steroid ေဆးေပးတာ၊ Chlamydia လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါပိုးဝင္တာေတြကေနပါ ျဖစ္တတ္တယ္။ HIV နဲ႔လဲ ဆက္ေနေသးတယ္။ ဂႏိုရီးယား၊ Ulcerative colitis, Diverticulitis, Crohn’s disease ေတြေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ေသခ်ာၾကည္ရင္ အျပင္ေပါက္ကိုသာ မ်က္စိနဲ႔ ျမင္ရမယ္။ ျပည္-မန္းရည္ဆိုတာ ထြက္လာလိုက္ ေပ်ာက္လိုက္ေနမယ္။ စအိုထဲ လက္ထည့္စမ္းနည္း PR exam လုပ္ရတယ္။ စအိုထိန္း ၾကြက္သားဝိုင္းနဲ႔ အဆက္အစပ္ကို စစ္ေဆးရမယ္။ Goodsall rule ဆိုတာကို ခြဲစိတ္ဆရာဝန္တိုင္း အားကိုးၾကရတယ္။ အျပင္က ျပြန္ေပါက္ဟာ စအိုေပါက္ ေရွ႕ပိုင္း တဝက္မွာရွိရင္ အထဲလမ္းဟာ မ်ဥ္းေျဖာင့္ စပုတ္တံလို သြားတယ္။ စအိုေပါက္ ေနာက္ပိုင္း တဝက္မွာရွိရင္ မ်ဥ္းေကာက္၊ ျမင္းခြါပံုလို သြားမယ္။

ဆင္တူရိုးမွား တျခားေရာဂါေတြနဲ႔ ခြဲျခားရမယ္။ စအိုကြဲနာ၊ အတြင္းလိပ္ေခါင္း၊ အျပင္လိပ္ေခါင္း၊ Periproctal abscess ျပည္တည္နာ၊ Anal polyp စအိုအသားပို၊ Sentinel tag အဝေစာင့္အသားပို။ အနာေတြက ေပ်ာက္သြားလိုက္ ျပန္ေပၚလိုက္။ ျမံဳေနတာပါ။ သူ႔အလိုလို ေပ်ာက္တယ္ဆိုတာမရွိပါ။ ေဆးကုပါ။

ခြဲစိတ္နည္းေတြထဲမွာ အမ်ားဆံုးသံုးနည္းကေတာ့ Fistulectomy ျပြန္ကို အနာသစ္လုပ္၊ အသားႏုကို အေျခကေန အထက္တက္ က်က္ေစတဲ့နည္းပါ။ ပဋိဇီဝေဆး အရင္ေပးရတယ္။ မခြဲခင္ တညနဲ႔ မနက္ထ ဝမ္းျခဴေပး၊ ခါးထံုေဆးနဲ႔ ခြဲပါတယ္။ ခြဲျပီးစမွာ ကရိကထေတာ့ မ်ားမယ္။ ၂-၃ ရက္ ရာဘာပိုက္ တခု ထည့္ထား ေပးပါမယ္။ ေလလည္ႏိုင္ေအာင္ေပါ့။ အစာကို ေရ-အရည္၊ ေနာက္ ဆန္ျပဳတ္-စြပ္ျပဳတ္၊ ေနာက္မွ ထမင္းစားခိုင္းတယ္။ ဝမ္းမျဖစ္ေအာင္ ဆင္ျခင္ခိုင္းတာပါ။ ေန႔တိုင္း ေဆးထည့္ေပးမယ္။ ေကာင္းသြားပါလိမ့္မယ္။ အေျခခံေရာဂါရွိရင္လည္း ကုရပါတယ္။

Fibrin glue injection ဆိုတဲ့ ေဆးထိုးကုနည္းလည္း သံုးလာၾကတယ္။ Fistula plug က အဲဒါကို ပိုဆန္းသစ္ထားတဲ့ နည္းပါ။ ၈ဝ% ေအာင္ျမင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ Endorectal advancement flap နည္းက အထဲေပါက္ကို ျပဳျပင္ေပးတဲ့ ခြဲစိတ္နည္း၊ Anal Fistula Plug နည္းကေတာ့ အျပင္ေပါက္ကို ျပဳျပင္ေပးတဲ့ ေနာက္သံုး ခြဲစိတ္နည္းပါ။

နာေန ေရာင္ေနခ်ိန္မွာ အနာသက္သာေဆးတခုခုလိုတယ္။ ပိုးေသေဆးေတြက ပိုးေတြကိုေတာ့ႏိုင္တယ္။ ဂရင္ဂ်ီနာ ေပ်ာက္ဘို႔ေတာ့ အထက္ကနည္းေတြလိုႏိုင္တယ္။ ေဆာရီး။
Clindamycin 300-450 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၅-၇ ရက္။ (သို႔)
Cephalexin 250-500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၅-၇ ရက္။ (သို႔)
Dicloxacillin 250-500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၅-၇ ရက္။ (သို႔)
Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၅-၇ ရက္။ (သို႔)
Trimethoprim-sulfamethoxazole (160 mg/800 mg) DS 1-2 tablets တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၅-၇ ရက္။

ဘယ္မွာကုသဆိုတာေတာ့ ကိုယ္တိုင္ ဆံုးျဖတ္ပါ။ အရပ္နည္းေတြေတာ့ မလုပ္သင့္ပါ။

ယူအက္စ္ေအမွာ အခုသံုးေနတဲ့နည္းက Seton ေခၚ စီလီကုန္းၾကိဳးေလးထည့္ေပးနည္းျဖစ္တယ္။ အနာျပြန္လမ္းမွာ ထည့္ေပးတယ္။ ထြက္စရာရွိတာေတြ စီးထြက္က်ေစျပီး အနာက်က္ေစမယ္။ ေမ့ေဆးနဲ႔လုပ္တယ္။ အိမ္ေရာက္ရင္ Sitz bath ေရေႏြးထိုင္နည္းလုပ္ရတယ္။ အနာသက္သာေဆး Ibuprofen လိုတယ္။ ေရခ်ိဳးႏိုင္တယ္။ ေရ အရည္ မ်ားမ်ားေသာက္ရမယ္။ ဖိုက္ဘာပါတာမ်ားမ်ားစားရမယ္။ MoM ေဆးေသာက္ရတယ္။

Sitz bath ေရေႏြးထိုင္နည္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/sitz-bath.html
Milk of Magnesia (MoM) https://doctortintswe.blogspot.com/2015/06/milk-of-magnesia-mom.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ