Ovarian dermoid cyst ဒါးမြိဳက္ဆစ္

၁။ မဂၤလာပါ ဆရာ ကြၽန္မအသက္က ၂၅ပါ ျဖစ္ေနတာက သားဥအိမ္ ၂ဖက္လံုးမွာ ေရအိတ္တည္ေနတာပါ အပ်ိဳပါ ဆရာ မေန႔ကမွ ultrasound ရိုက္ၿပီး အေျဖသိရတာပါ ရာသီက သိပ္မမွန္ပါဘူးဆရာ အရင္လေတြက စိတ္ဖိစီးမႈေတြရွိလို႔ ထိန္သြားခဲ့ပါတယ္ အခုေနာက္ပိုင္းျပန္မွန္လာပါတယ္ ရာသီမလာခင္နဲ႔ လာေနစဥ္မွာ ဗိုက္အရမ္းေအာင့္ပါတယ္ ဘယ္ဘက္ခါးလဲအရမ္းကိုက္ပါတယ္ မသကာၤလို႔ ultrasound ရိုက္ၾကည့္မွ သားဥအိမ္၂ဖက္လံုး မွာ ေရအိတ္တည္ေနမွန္း သိခဲ့ရပါတယ္ ေရအိတ္အ႐ြယ္အစားႀကီးလို႔ ခြဲရမယ္လို႔လဲ အသိဆရာဝန္ ၂ေယာက္က ေျပာပါတယ္ OG နဲ႔က မနက္ျဖန္မွျပမွာပါ ျဖစ္နိုင္ရင္ေတာ့ မခြဲခ်င္ပါဘူးဆရာ ကြၽန္မခြဲရမွာအရမ္းေၾကာက္ပါတယ္ ကြၽန္မရဲ႕ေဆးအေျဖလႊာအရ ခြဲရမခြဲရလားဆိုတာ ၾကည့္ေပးပါေနာ္ ဆရာ ေရအိတ္ကညာဘက္မွာ ၁၀စင္တီမီတာေလာက္ရွိတယ္ အေတာ္ႀကီးတယ္လို႔ေျပာပါတယ္ ဘယ္ဘက္ကေတာ့ ၅စင္တီမီတာေလာက္ပဲရွ္ိေသးတယ္လို႔ေျပာပါတယ္ဆရာ ဗိုက္တခါေအာင့္ရင္ ညဘက္ေတြအိပ္မရေလာက္ေအာင္ ေအာင့္ပါတယ္ ခါးလဲ အရမ္းကိုက္ပါတယ္ ခြဲရ မခြဲရဆိုတာ ၾကည့္ေပးပါအံုးေနာ္

၂။ တူမေလး မနက္ျဖန္မနက္ေစာေစာ ဗိုက္ခြဲရမယ္။ ဗိုက္ထဲမွာအလံုး ေတြ႔ေသးတယ္ဆရာ။ Dermoid Cyst (5.4) ကေလးမွာေတာ့ Misscarriaged လို႔ေရးထားတယ္ဆရာ။

တခါတုန္းက ေဖ့စ္ဘြတ္မွာလူၾကည့္မ်ားတဲ့သတင္းတခု ဓႏုျဖဴတြင္ လူဥ ဥသည္တဲ့။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အမ်ဳိးသမီးတဦး လူဥ ခဲြစိတ္ေမြးဖြား။ ဓႏုျဖဴ၊ ကြ်ဲလမ္းကုန္းရြာက ႕႕႕႕႕။ ေနာက္တခါက ျမိတ္မွာတဲ့။ အပင္းလို႔ထင္ပါသတဲ့။ အဲဒါေတြ မဟုတ္ေၾကာင္း ေရးလိုက္ပါတယ္။ မ်ိဳးဥအိမ္အလံုးသာျဖစ္ပါတယ္။ အခုပဲေမးသူ ရန္ကုန္မွာ။ ျပည္နယ္တခုကေန လာတယ္တဲ့။ ဒီအလံုးက တမ်ိဳး။ ဒါမြိဳက္ဆစ္စ္ေခၚတယ္။

အမ်ိဳးသမီးတိုင္းမွာ မ်ိဳးဥအိမ္တစံုစီပါတယ္။ အဲတာကေန အလံုးအက်ိတ္ျဖစ္တာကို Ovarian cysts လို႔ေခၚတယ္။ ေသးေသးေလးကေန ကိုယ္ဝန္ေမြးကာနီးအရြယ္အထိၾကီးႏိုင္တယ္။ အရြယ္ေကာင္းေတြမွာ ျဖစ္တာမ်ားတယ္။ ေသြးဆံုးျပီးသူေတြ ၁၅% သာျဖစ္ႏိုင္တယ္။

မ်ိဳးဥအိမ္အိတ္ေတြက အမ်ိဳးမ်ိဳးအစားစားရွိတယ္။ အိတ္ထဲမွာရွိေနတာက အမ်ိဳးမ်ိဳး။ အမ်ားအားျဖင့္ ခပ္ဝါဝါအရည္။ ေခြ်းထြက္အိတ္ထဲက အရည္မ်ိဳးပါရင္ ခပ္ပ်စ္ပ်စ္ျဖစ္မယ္။၊ အဆီေတြပါႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕ၾက ထူးဆန္းတာေတြ ပါေနတတ္တယ္။ ဆံပင္လို အေမႊး၊ အရိုးလို၊ သြားလို၊ အရိုးႏုလိုစတာေတြပါေနမယ္။ Dermoid cyst ဒါးမြိဳက္-ဆစ္ ေခၚတယ္။ အမွန္က လူ႔ကုိယ္ခႏၶာမွာရွိေနတဲ့ တစ္ရွဴးအမ်ိဳးအစားအားလံုးက ပါေနႏိုင္တယ္။ မ်ိဳးဥအိတ္သာ မဟုတ္ပါ အေရျပားမွာလည္း ဒါမ်ိဳးျဖစ္တတ္တယ္။ မ်က္ႏွာ၊ လည္ပင္းနဲ႔ ေနာက္ေက်ာ။

မ်ိဳးဥအိမ္အရည္အိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳး
- Graafian or follicular cysts အမ်ိဳးမစားကေသးတယ္။ အလိုလိုေပ်ာက္သြားႏိုင္တယ္။ ဗိုက္စူးျပီးနာတတ္တယ္။ ၂၅% ေသာအမ်ိဳးသမီးေတြမွာျဖစ္တယ္။ တဖက္တည္းမွာျဖစ္တာမ်ားတယ္။

- Corpus luteum cysts ဆိုတာ လစဥ္မ်ိဳးဥထြက္အျပီးမွာျဖစ္တယ္။ LH ေၾကာင့္ျဖစ္ရတယ္။ အမွန္က ပံုမွန္ျဖစ္ရမယ့္ (ေဖၚလီကယ္) ျဖစ္တာပါ။ ဒီဟာကေန (ပရိုဂ်က္စတီရုန္း) ေဟာ္မုန္းထုတ္ေပးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ျဖစ္မလာရင္ ပ်က္စီးသြားမယ္။ အဲတာမ်ိဳးျဖစ္မလာရင္ အလံုးလည္းမျဖစ္ ေဟာ္မုန္းလည္းမထုတ္ပါ။ ဆက္ၾကီးလာခဲ့ရင္ ဗိုက္နာမယ္။ ေပါက္ထြက္ရင္ စူးရွျပီးနာမယ္။ ဒီေဟာ္မုန္းက မ်ိဳးဥထြက္ဘို႔လုပ္ေပးတယ္။ (ေကာပတ္းစ္လူတီယမ္) ျဖစ္ဘို႔လုပ္ေပးတယ္။ အက်ိတ္ျဖစ္ရင္ေတာ့ ဆက္ၾကီးျပီး အဲတာမ်ိဳးမလုပ္ႏိုင္ပါ။

- Hemorrhagic cysts ေသြးျပည့္ေနတဲ့မ်ိဳးဥအိမ္အက်ိတ္
ေပါက္ထြက္ရင္ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းကနာမယ္။ အက်ိတ္ထဲမွာ ေသြး အရည္ေရာအခံပါရွိႏိုင္တယ္။

- Chocolate cysts ေခ်ာကလက္ဆစ္စ္ဆိုတာကို Endometrial cysts လို႔လည္းေခၚတယ္။ Endometriosis သားအိမ္ေရာဂါ ရွိေနတဲ့အမ်ိဳးသမီးေတြမွာျဖစ္တယ္။ သားအိမ္ (တစ္ရွူး) ေတြက သားအိမ္မဟုတ္တဲ့ေနရာေတြမွာ ေရာက္ေနတဲ့ေရာဂါ ျဖစ္တယ္။ ရာသီျဖစ္စဥ္မွာ ပထမလဝက္မွာ တက္လာတဲ့ (အီစထိုဂ်င္) ကေနသက္ေရာက္တယ္။ ေသြးေတြက ၾကာေတာ့ အေရာင္ေျပာင္းရာကေန ေခ်ာကလက္ေရာင္ျဖစ္လာတယ္။ ဗီတာမင္ (ဒီ) နည္းသူေတြမွာ ျဖစ္တယ္။ (ပရိုဂ်က္စတီရုန္း) နည္းေနမယ္။

- Cystadenoma အက်ိတ္ကတမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ မ်ိဳးဥအိမ္အျပင္လႊာကေနျဖစ္တယ္။ ၃ဝ စင္တီမီတာအထိၾကီးႏိုင္တယ္။

- Multiple cysts အက်ိတ္ေတြအမ်ားၾကီးလည္းရွိႏိုင္တယ္။ Polycystic ovaries လို႔ေခၚတယ္။ Polycystic Ovary Syndrome (PCOS) ေရာဂါနဲ႔ မတူပါ။

- Polycystic Ovary Syndrome (PCOS) ဆိုတာ မ်ိဳးဥအိမ္မွာအလံုးအက်ိတ္ေလးေတြ အမ်ားၾကီးရွိေနတာျဖစ္တယ္။ ရာသီမမွန္တာနဲ႔ က်ား-ေဟာ္မုန္းမ်ားေနတာ ၂ ခု ျဖစ္တယ္။ က်ား-ေဟာ္မုန္းမ်ားေနသူမွာ ဝက္ျခံေပါက္မယ္၊ အေမႊးေပါက္ မ်ားမယ္၊ လူဝမယ္၊ အဆီျပန္မယ္၊ ကေလးမရျဖစ္မယ္။ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးေတြ အျဖစ္မနည္းပါ။ မၾကာမၾကာေမးၾကတယ္။

- Ovarian cancer မ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာဆိုတာ အသက္ၾကီးမွသာျဖစ္တယ္။ ပ်မ္းမွ် ၆၃ ႏွစ္အရြယ္။ လူကဝရင္ပိုျဖစ္တယ္။ ကေလးမေမြးဘူးသူေတြမွာ ပိုျဖစ္တယ္။

ေနာက္ဆံုးလူနာမွာျဖစ္တဲ့ Dermoid cysts ဒါးမြိဳက္ဆစ္စ္ဆိုတာ ေမြးကတည္းကပါလာတာျဖစ္တယ္။ သေႏၶသားျဖစ္စဥ္မွာ အေရျပားက တျခားေနရာထဲမွာ ပိတ္မိေနခဲ့လို႔ ျဖစ္ရတယ္။ တေျဖးေျဖးၾကီးၾကီးလာတယ္။ ၁၅ စင္တီမီတာေလာက္အထိ ၾကီးႏိုင္တယ္။ ေရာင္ရင္ေတာ့နာမယ္။ အထဲမွာ အေသအခ်ာစစ္ၾကည့္ရင္ ဆံပင္၊ အေမႊး၊ အရည္၊ သြား၊ အရိုး၊ အေရျပား၊ အာရံုေၾကာ၊ ေခြ်းထြက္အိတ္စတာေတြ ပါေနႏိုင္တယ္။ ေျဖးေျဖးခ်င္းၾကီးလာတယ္။ အပင္းလို႔ ေခၚၾကတယ္။ ပံုေတြ မတင္ေတာ့ပါ။ ေလးေနရာမွာ ျဖစ္တယ္။

(က) Dermoid cysts in the brain ဦးေႏွာက္မွာျဖစ္တယ္။ အျဖစ္ေတာ့ မမ်ားပါ။
(ခ) Dermoid cysts in the nasal sinuses ႏွာေခါင္း-ဆိုင္းနပ္စ္မွာျဖစ္မယ္။ ခြဲထုတ္ရတာ ခက္တယ္။ ရွားတယ္။
(ဂ) Dermoid cysts of the spinal cord ခါးရိုးဆစ္ထဲက အာရံုေၾကာမွာျဖစ္တာ။ ပိုးဝင္တတ္တယ္။
(ဃ) Ovarian dermoid cysts မ်ိဳးဥအိမ္မွာ ျဖစ္တယ္။ မ်ိဳးပြါးႏိုင္တဲ့အရြယ္ေတြမွာျဖစ္တယ္။ အညႇာေနရာလိမ္လို႔နာႏိုင္တယ္။ ပိုးဝင္လို႔ေရာင္ႏိုင္တယ္။ ေပါက္ထြက္ႏိုင္တယ္။ ခြဲထုတ္ရမယ္။ ခ်က္ခ်င္းခြဲရတတ္တယ္။ ဒီေရာဂါကို ခြဲထုတ္လို႔ အထဲကဟာေတြၾကည့္ျပီး အပင္းလို႔ ဗမာေတြကေျပာၾကတယ္။ ရွားရွားပါးပါး ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ