Undescended testicle ေယာက္်ားေလးမွာ အစိတဖက္မပါ

(ကန္ေတာ့ပါ။ ေမးခြန္းေတြထဲက တစ္ေတြကို တျပင္လိုက္ပါတယ္။ ေဆာရီး။)

၁။ အသက္ (၂၇) ႏွစ္၊ က်ား၊ အိမ္ေထာင္ မရိွပါ။ ကြၽန္ေတာ့ ကပ္ပယ္အိတ္ထဲမွာ ေဝွးေစ့ တလံုးပဲရိွပါတယ္။ က်န္တလံုးက ဝဲဖက္ ဆီးခံုေအာက္နားေလးမွာပါ၊ ေသခ်ာဖိရင္ေတာ့ ေအာင့္ၿပီးနာပါတယ္၊ မထိမိရင္ ပံုမွန္ဆိုရင္ မနာပါဘူး။
ခြဲစိတ္စရာ လို မလို သိခ်င္ပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

၂။ ဆရာရွင့္ ကြ်န္မသားက အခု အသက္ ၁ ႏွစ္နဲ႔ ၇ လပါ။ အခုမွ သတိထားမိတယ္ဆရာ။ ကန္ေတာ့ပါေနာ္။ သားရဲ႕ ေဂြးဥကို စမ္းၾကည့္တာ ၂ ဖက္စလံုး မရွိလို႔ပါ။ အဲ့ဒါ သားႀကီးလာရင္ ကေလးမရႏိုင္ေတာ့ဘူးလားဆရာ။ ပံုမွန္ျဖစ္ေအာင္ ခဲြစိတ္ရမွာလားဆရာ။ ရွင္းျပေပးပါေနာ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

၃။ မဂၤလာပါဆရာ။ က်မအသက္ ၃ဝ ပါဆရာ။ အိမ္ေထာင္က်တာ တနွစ္ေက်ာ္ပါၿပီဆရာ။ အမ်ိဳးသားက ေဂြးစိတခုပဲ ပါတယ္ဆရာ။ အဲဒါနဲ႔ပါတ္သတ္ၿပီးစာေလးတင္ပါလားဆရာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။ (ေမးတဲ့အသက္ကို မသိလို၊ ျဖစ္တဲ့သူအသက္သာသိလိုပါတယ္။)

၄။ Undescended testis အေၾကာင္းေလးသိခ်င္ပါတယ္ဆရာ ညီေလးကေမြးကတည္းကပါ။ ခုဆို လူပ်ိဳအ႐ြယ္ ေရာက္ေနပါၿပီ။ အဲ့ဒါဘာျဖစ္နိုင္တယ္၊ ဘာဆက္လုပ္ရမယ္ဆိုတာသိခ်င္ပါတယ္။

၅။ ဆရာ က်မသားေလးအခု ၁၈ ရက္ရပါၿပီ။ မရိုေသစကား သူ႔ေယာက်္ားအဂၤါက ညာဘက္ဥေလးတျခမ္းက ပံုမွန္မဟုတ္ပဲေသးေနပါတယ္။ အဂၤါေလးလဲ တျခားကေလး (က်မတူေလးမ်ား ေမာင္ဝမ္းကြဲေလးမ်ား ေမြးစဥ္ကထက္စာရင္ အနည္းငယ္ေသးေနပါတယ္။) ညာဆီးခံုေလးေပၚမွာေတာ့ ေမာက္ေနပါတယ္။) ဆရာဝန္ကေတာ့ ဥေလးတလံုးက ေနာက္မွ ဆင္းလာမယ္ေျပာပါတယ္။ တႏွစ္ေက်ာ္မွ ဆင္းမလာခဲ႔ရင္ ဆက္စဥ္းစားရမယ္ေျပာပါတယ္။ က်မအေဖကေတာ့ သူၾကားဖူးတာ ေနာက္ပိုင္းဆင္းလာဦးေတာင္ လမ္းေၾကာင္းက်ယ္လာၿပီး အူက်တတ္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္ဆရာ။ ဒီအေၾကာင္းေလးလဲ ဆရာအားတဲ့အခ်ိန္ သီးသန္႔ post ေလးတင္ေပးႏိုင္ တင္ေပးဖို႔ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။

၆။ ဆရာ က်ေနာ္အသက္က ၂၉ ပါ။ ေဝွးေစ့တလံုးမပါဘူးဆရာ။ အိမ္ေထာင္ျပဳရင္ကေလးမရဘူးဆို ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ အၾကံျပဳေစခ်င္ပါတယ္။

၇။ မဂၤလာပါဆရာ။ ကြ်န္မရဲ့သားေလးက အခုသုံးနွစ္ေက်ာ္ပါရွင့္။ သူကေမြးကတ့ဲက ဥႏွစ္လုံးမွာ တလုံးက ေမြးကတည္းက မပါတာပါရွင့္။ အဲဒါဘယ္လိုလုပ္ရင္ ေကာင္းမလည္းဆိုတာေလကိုလည္း အၾကံေပးပါရွင့္။

ေယာက္်ားေလးမွာ ဥေခၚတဲ့အစိတဖက္မပါတာကို က်ားအစိေအာက္မက်ျခင္း Undescended testicle (Cryptorchidism) လို႔ ေခၚတယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာ (တက္စ္တိစ္) ဥႏွစ္လံုးက သူရွိရမဲ့ ကပ္ပယ္အိတ္ တဖက္စီထဲအထိ က်ဆင္း မလာတာဟာ ေန႔ေစ့လေစ့ ေမြးလာသူေတြထဲက ၄% နဲ႔ ေစာေမြးတဲ့ကေလးေတြထဲက ၃ဝ% မွာျဖစ္တယ္။ ၃ ပံု ၂ ပံုက တဖက္တည္းမွာ မရွိျဖစ္ေနတယ္။

အစိဟာ သေႏၶသားဘဝတံုးက ဗုိက္ထဲက ေက်ာက္ကပ္နာမွာ စျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၉ ျပည့္ရင္ အစိႏွစ္ဖက္လံုးက ေအာက္ဆင္းလာျပီး သူ႔ေနရာမွာသူ ေရာက္ေနျပီးသားျဖစ္ရမယ္။ တဝက္ေလာက္က ၆ လသားရွိမွ ေအာက္က်လာတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေလးေတြမွာ တက္လိုက္က်လိုက္ေနတာလည္း ျဖစ္တယ္။

အစိက ကပ္ပယ္အိတ္မွာ ရွာမေတြ႔ရင္ -
- သူ႔လာရာလမ္း တေနရာရာမွာ ရွိႏိုင္တယ္။ ဗိုက္ထဲ ဗိုက္ဖံုးအလႊာေနာက္မွာ ေက်ာက္ကပ္ ေအာက္နားကေန ေအာက္ဘက္ ေပါင္ျခံဆီ ဆင္းလာရာလမ္းမွာ ရွိေနမယ္၊
- (အင္ဂြိဳင္နယ္-ကင္နယ္လ္) ေခၚတဲ့ ေပါင္ျခံကေနရာ ၇ဝ-၉ဝ%၊
- သူ႔လမ္းမွာ မဟုတ္ဘဲ တျခားတေနရာရာ ဥပမာ အေရျပားေအာက္၊ ေပါင္၊ စတဲ့ေနရာ၊
- ဖြံ႔ထြားမႈ မမွန္ျဖစ္ေနမယ္၊
- လံုးဝမရွိတာ ျဖစ္မယ္။

အစိက သူ႔ေနရာမွာ မရွိေပမဲ့ ကေလးမွာ ဘာမွခံစားရတာ မရွိပါ။ တႏွစ္သားမွာ ဒီလိုျဖစ္တာ ရွိေန-မေန သိဘို႔လိုတယ္။ လူပ်ိဳေပါက္မွာ သူ႔ေနရာသူ ေရာက္ေနရင္ေတာ့ ခြဲစိတ္ကုသစရာ မလိုပါ။ တကယ္ဘဲ သူ႔ေနရာအထိ က်မေနရင္ ေစာေစာ ခြဲစိတ္ကုသတာ ပိုေကာင္းတယ္။

ခြဲစိတ္တာကို Orchiopexy နည္းလို႔ေခၚတယ္။ သူ႔ေနရာသူမရွိတဲ့အတြက္ -
- Reduced fertility အစိဖြံျဖိဳးမႈကို ထိခိုက္မယ္၊
- Infertility သုက္ပိုးထုတ္တာကို ထိခိုက္လို႔ ကေလးမရျဖစ္မယ္၊
- Psychological problems စိတ္ကိုသက္ေရာက္မယ္၊
- Testicular germ cell tumors ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ သူမ်ားထက္မ်ားမယ္၊
- Inguinal Hernia အူက်ေရာဂါျဖစ္မယ္။
- Testicular torsion အေၾကာလိမ္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။

တဖက္တည္း မက်သူေတြက ကေလးမရတာ အျဖစ္နည္းတယ္။ Testicular Cancer ကင္ဆာျဖစ္ဘို႔ အခြင္အလမ္း ပိုမ်ားတယ္ဆိုလို႔ ေၾကာက္စိတ္ သိပ္မဝင္ေစခ်င္ပါ။ ၁ဝဝဝ ကေန ၂၅ဝဝ မွာ ၁ ေယာက္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ားအစိ ပံုမွန္သမားေတြကေတာ့ ၁ သိန္းမွာ ၁ ေယာက္ျဖစ္တယ္။

မခြဲစိတ္ခင္ တခါတေလ B-HCG or Testosterone ေဟာ္မုန္းေဆး ထိုးေပးတယ္။ သုေတသနတခ်ိဳ႕အရ GnRH ေဟာ္မုန္းက ပိုထိေရာက္တာ ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေမရိကားမွာ hCG IM ေဟာ္မုန္းကိုသာ သံုးတယ္။ 1,500 to 2,500 Unit ကို တပတ္မွာ ၂ ၾကိမ္၊ စုစုေပါင္း ၄ ပတ္ ထိုးေပးတယ္။ ၅ ပတ္အတြင္းမွာ ၁ဝ ခါ ထိုးတာ မ်ားတယ္။ ေဆးတန္ခိုးနဲ႔ ေဘးထြက္ အက်ိဳးလဲရႏိုင္တယ္။ ပန္းတံပိုၾကီးမယ္၊ အစိပိုၾကီးမယ္။ ဆီးစပ္ေမႊးေပါက္မယ္။ စိတ္က ၾကမ္းတမ္းမယ္။ ေနာက္ေတာ့ ေကာင္းလာပါမယ္။

Orchiopexy ခြဲစိတ္နည္းလုပ္ရင္ သတိထားစရာေတြ ရွိတယ္။ Testicular atrophy အစိေသးတာျဖစ္မွာကို  သတိထားရတယ္။ ခြဲစိတ္တဲ့အခါမွာ တကယ္လို႔ အစိသြားေသြးေၾကာေတြက နည္းေနတာ၊ ဆန္႔မရတာျဖစ္ေနရင္ ခက္မယ္။ တကယ္လို႔ အစိက ဗိုက္ထဲမွာသာ ရွိေနေသးရင္ အဆင့္နဲ႔ခြဲရမယ္။ အရင္ဆံုး ေနရာရွာျပီး ေသြးေၾကာစနစ္ ျပဳျပင္ေပးရမယ္။

ကေလးမရတတ္တာကိုေတာ့ သတိထားရမယ္။ ခြဲစိတ္ျပဳျပင္ျပီးေနာက္လဲ ရွိေနႏိုင္တယ္။ ေယာက္်ားဦးေရရဲ႕ ၆% မွာ ကေလးမရႏိုင္ေသးတာျဖစ္ေပမဲ့ အစိတဖက္မက်သူေတြထဲမွာ ၁ဝ% ရွိတယ္။ ႏွစ္ဖက္လံုး မက်လို႔ ခြဲစိတ္ရသူေတြမွာ သာမန္လူေတြထက္ ၆ ဆပိုတယ္။

ေမြးလာေတာ့ အစိေနရာမက်တဲ့ ေယာက္်ားေလးေတြဟာ ၾကီးလာတဲ့အခါ လိင္ပိုင္းျပႆနာေတြ မျဖစ္ၾကပါ။ စိတ္ပိုင္းသက္ေရာက္မႈမျဖစ္ေအာင္ မိသားစုနဲ႔ အသိုင္းအဝိုင္ကေန ပံ့ပိုေပးရမယ္။ ကုသမႈကို စနစ္တက်ခံယူရင္ အားလံုးေကာင္းသြားမယ္ဆိုတာ သိထားရမယ္။

ဟစ္တလာသတင္းကေတာ့ ျငင္းရတာသာျဖစ္ေနတယ္။ တခ်ိဳ႕က ပဌမကမာၻစစ္မွာဒဏ္ရာရလို႔ အစိဖက္ဆံုးရွံဳးတယ္တဲ့။ တခ်ိဳ႕က အစိကေမြးကတည္းကေအာက္မက်တာတဲံ။ တခ်ိဳ႕က အဲဒီျပနာလံုးဝမရွိပါတဲ့။ ဟစ္တလာမွာ သားသမီး မထြန္းကားပါ။

ကြ်န္ေတာ္ ျမိဳ႕တျမိဳ႕မွာ လက္ေထာက္ဆရာဝန္လုပ္ေနရာကေန တျခားျမိဳ႕တျမိဳ႕မွာ ျမိဳ႕နယ္ဆရာဝန္အျဖစ္ ေျပာင္းရေတာ့ အရင္ျမိဳ႕ၾကီးမွာေနတဲ့ အာဏာရပါတီ တိုင္းအဆင့္ရွိပုဂၢိဳလ္တဦးကေန အဲလိုျဖစ္ေနတဲ့ သူ႔သားကိုေခၚလာလို႔ ခြဲစိတ္ကုသေပးခဲ့ရတာ အမွတ္ရတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ