Ectopic Pregnancy (1) ထူးဆန္းသည့္ကိုယ္ဝန္ (၁)

ေမးခြန္းေတြကို ေက်ာ္ျပီးဖတ္လိုက ဖတ္ပါရန္။

1. ဆရာ သားအိမ္ျပင္ပကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ျဖစ္တဲ့ လကၡဏာအေႀကာင္းသိခ်င္လို႔ပါ။

2. ထူးဆန္းသည့္ကိုယ္ဝန္ Ectopic Pregnancy ဘာေၾကာင့္ အဲလုိ ျဖစ္ရတာပါလဲဆရာ သိခ်င္ပါတယ္။

3. ကြ်န္မ အိမ္ေထာင္သည္တေယာက္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ သုိ႔ေပမဲ့ အမ်ဳိးသမီးတေယာက္အေနနဲ႔ သိထားသင့္တယ္ ထင္မိပါတယ္။ သားအိမ္ျပင္ပသေႏၶတည္ရင္ အေစာဆုံးအခ်ိန္ ဘယ္လုိလကၡာဏာျပပါသလဲ။ ဘယ္လုိအေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚတတ္ပါသလဲဆရာ။ ကြ်န္မ ဗဟုသုတအေနနဲ႔ အျခားအမ်ဳိးသမီးမ်ားကုိလည္း အေျခအေနၾကဳံရင္ ျပန္လည္ မ်ွေ၀ခ်င္လုိ႔ပါဆရာ။ တဆက္တည္းေျပာပါရေစ။ ကြ်န္မ ျမန္မာစာအေရးအသား စာလုံးေပါင္းသတ္ပုံမွားလ်ွင္လည္း နားလည္အမွန္သင္ျပေပးပါရွင့္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

4. ကိုယ္ဝန္က သားအိမ္ထဲမွာမဟုတ္ပဲ အျပင္မွာတည္ရတာဘာေၾကာင့္လဲရွင့္။ သားအိမ္ျပင္ပမွာတည္တာကို ဘယ္လို ခံစားရတာမ်ိဳးနဲ႔မ်ားသိရွိႏိုင္ပါမလဲ။ ဥပမာဆရာ့ကိုသမီးဗိုက္ေအာင့္ေအာင့္ေနတယ္လို႔ ေျပာတာနဲ႔မ်ား သက္ဆုိင္ေနမလားလို႔ပါ။ တကယ္လို႔ အဲလိုျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုရင္ ကုိယ္ဝန္ဆက္ေဆာင္လို႔ ရႏိုင္ပါသလားရွင့္။ ကုိယ္ဝန္ႏုစဥ္မွာ အစပ္စားလို႔ရပါသလား။ အစပ္ပါမွ အစာစားလို႔ဝင္ေနလို႔ပါ။

5. ေဒါက္တာ ကြၽန္မအသက္က၂၁ပါ ။ အရင္ကလည္းေမးဖူးပါတယ္။ သားအိမ္ေရာင္ၿပီး ကေလးႏွလံုးမခုန္တာ မေန႔ကေသြးဆင္းလို႔ ultrasound ႐ိုက္ၾကည့္ေတာ့ ကေလးကသားအိမ္အျပင္မွာ တည္ေနတာတဲ့ အဲ့ဒါ ဗိုက္ခြဲရပါတယ္။ ဘာလို႔အဲ့လိုျဖစ္ရတာလဲ။ ဆိုးက်ိဳးေတြေျပာျပပါ။ ေနာက္ၿပီး ဘယ္ေလာက္ၾကာမွ ကေလး ထပ္ယူရမလဲ ထပ္ယူရင္ ဘယ္လိုလုပ္သင့္လဲ။ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ ေျပာျပေပးပါေဒါက္တာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

6. ဆရာရွင့္ သမီးက အသက္ ၃၃ ပါ။ အိမ္ေထာင္သက္ ၂နွစ္အတြင္းမွာ ပထမဦးဆံုး ကိုယ္ဝန္လြယ္ရေတာ့ ေျပာမျပတတ္ေအာင္ ဝမ္းသာမိပါတယ္။ မနက္ခင္းတိုင္းဟာ သမီးတြက္ ေမ်ာ္လင့္ျခင္းေရာင္ျခည္အျပည့္နဲ ႔ပါ။ ဒါေပမဲ႔ ဆရာရယ္ ကိုယ္ဝန္ ၇ ပတ္မွာ ectopic pregnancy ဆိုတာသိလိုက္ရတယ္။ မခံမရပ္ႏိုင္ေအာင္ ေအာင့္လြန္းလို ့ ေဆးရံုေရာက္ျပီး ဘယ္ဘက္သားဥၿပြန္ေရာ သမီးကေလးေလးကို ဆံုးရံွုးခံလိုက္ရတယ္။ ဒီေန႔ဆို သမီးခြဲျပီးတာ ၁ လတိတိ ျပည့္တ့ဲေနပါ။ သမီးမွာ ကေလးျပန္ရႏိုင္ေျခ ဘယ္ေလာက္ရာခိုင္နွုန္းေလာက္ရွိမလဲ။ ေနာက္ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဖို ့ အခ်ိန္ေစာင့္ရန္လိုပါသလား။ ေစာင့္ရမယ္ဆိုရင္ ဘယ္ေလာက္ေစာင့္ျပီး ကေလး ယူသင့္ပါသလဲ။ သမီးအတြက္ ေနာက္ကိုယ္ဝန္ရမွသာ အသက္ဆက္ရွင္ခ်င္စိတ္ ျပန္ေပၚလာမယ္ ထင္လို႔ပါ။ အၾကာၾကီးမေစာင့္ခ်င္ဘူး။ ဘယ္လို ေဆးမ်ိဴးေသာက္ရပါ့မလဲ နည္းလမ္းေတြေပးပါဦး။

7. မဂၤလာပါဆရာ။ သမီးနာမည္ ႕႕႕႕႕ ပါ။ သမီးအိမ္ေထာင္က်တာငါးလရွိပါျပီ။ အိမ္ေထာင္သက္တမ္း ေလးလ အၾကာမွာ ကိုယ္ဝန္ရခဲ့ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိတာသိသိခ်င္း အိုဂ်ီနဲ႔ျပပါတယ္ အိုဂ်ီက ကိုယ္ဝန္ ၂ လ ျပည့္တဲ့ေန့ အာထရာေဆာင္း ရိုက္ၾကည့္မယ္ဆိုလို႔သြားရိုက္ပါတယ္၊ သေႏၶသားကို သားအိမ္ထဲမွာမေတြ႔ဘူး။ tvs ရိုက္ေတာ့ ညာဖက္သားဥျပြန္မွာ ကိုယ္ဝန္ေနရာလြဲျပီးတည္ေနတာကို ေတြ႔သိခဲ့ရပါတယ္။ အဲ့ေန႔ခ်က္ခ်င္းပဲ ဗဟိုအမ်ိဳးသမီး ေဆးရံုၾကီးကိုတက္ခဲ့ပါတယ္။ သမီးမွာ နာက်င္ကိုက္ခဲ ဘာေဝဒနာမွမရွိလို လူေကာင္းပကတိ အတိုင္း ျဖစ္ေနလို႔ ဆရာဝန္ေတြက သမီးအေျခအေနကို ခု ၁၁ ရက္ ၁ လ ၂ဝ၁၆ မနက္ထိ ေစာင့္ၾကည့္ျပီး အာထရာေဆာင္း ျပန္ရိုက္ပါတယ္။ ေသြးလဲစစ္ပါတယ္။ အေျဖက ectopic pregnancy ပဲ ထြက္လာလို႔ ၁၁ ရက္ေန႔ညေန 6:45 မွာခြဲျပီး ညာဖက္သားဥျပြန္ပါျဖတ္လိုက္ရပါတယ္။ သမီးလိုပဲ အမ်ိဳးသမီး အေတာ္မ်ားမ်ား ခြဲစိတ္ျပီး ေဆးရံုလာတက္တာကိုေတြ႔ရပါတယ္။ သမီးသိခ်င္တာက ပိန္တဲ့သူေရာ ဝတဲ့သူေရာ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုျဖစ္ရတာလဲဆိုတာပါဆရာ။ တခါျဖစ္ဖူးရင္ ေနာက္ေကာျဖစ္နိုင္သလား။ ေက်းဇူးျပဳျပီးေျဖေပးပါဆရာ။

8. ေနရာလဲြသေႏၶတည္ျခင္း Ectopic ရဲ့ ျဖစ္တည္ျခင္းႏွင့္ လကၡဏာအေၾကာင္းကို သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ ရွင္းရွင္း လင္းလင္းနဲ႔ နားလည္ေအာင္ဖတ္ခြင့္ရတ့ဲအတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။

9. ဆရာ သားအိမ္ျပင္ပကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ျဖစ္တဲ့ လကၡဏာအေႀကာင္းသိခ်င္လို႔ပါ။

10. ထူးဆန္းသည့္ကိုယ္ဝန္ Ectopic Pregnancy ဘာေၾကာင့္ အဲလုိ ျဖစ္ရတာပါလဲဆရာ သိခ်င္ပါတယ္။

11. သမီးအသက္က ၃၂နွစ္ပါ။ UCG Positive ျဖစ္ျပီးေသြးဆင္းေနတာလဲ ၁ လနီးပါရွိေနလုိ႔ TVS ထပ္ရုိက္ခဲ့ပါတယ္။ Suggestive of blood around posterior wall of uterus - etopic pregnancy လုိ႔ေျပာထားပါတယ္ဆရာ။ ခြဲထုုတ္လုိက္မွ အဆင္ေျပမယ္လုိ႔ေျပာပါတယ္ဆရာ။ ေလာေလာဆယ္ ဆုိးဆုိးဝါးဝါးေတာ့ မခံစားရပါဘူးဆရာ။ ဆီးစပ္မွကုိက္ျပီး ေသြးနည္းနည္းေတာ့ဆင္းပါတယ္။ OG ကေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ခ်င္လဲ ေစာင့္ၾကည့္အုံးလုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ေစာင့္ၾကည့္ရင္ေရာ ကုိယ္ဝန္ကတည္ပါ့မလားဆရာ။ ဒါမွမပာုတ္ အျမန္ပဲခြဲထုတ္လုိ္က္ရမလား ဆရာ။ ခြဲျပီးလုိ႔ရွိရင္ ကေလးယူဖုိိ႔ ဘယ္ေလာက္ေလာက္ေစာင့္ရပါေသးလဲဆရာ။ ျပီးေတာ့ ေနာက္ထပ္ ကုိယ္ဝန္ရွိခဲ့ရင္ Ectopic မျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လုိကာကြယ္ထားလုိ႔ရမလဲဆရာ။

12. ေဒါက္တာရွင့္ သမီးကကိုယ္ဝန္ ၇ ပတ္ပါ။ အာထရာေဆာင္းမရိုက္ရေသးပါဘူး။ သားဦးပါ။ ျပင္ပမွာ သေႏၶတည္တာ ဘယ္လိုမ်ိဳးၿဖစ္တာလဲ၊ ဘယ္လိုခံစားရလဲဆိုတာ သိခ်င္လို႔ပါဆရာ။

13. ကိုယ္ဝန္က သားအိမ္ထဲမွာမဟုတ္ပဲ အျပင္မွာတည္ရတာဘာေၾကာင့္လဲရွင့္။ သားအိမ္ျပင္ပမွာတည္တာကို ဘယ္လိုခံစားရတာမ်ိဳးနဲ႔မ်ားသိရွိႏိုင္ပါမလဲ။ ဥပမာဆရာ့ကိုသမီးဗိုက္ေအာင့္ေအာင့္ေနတယ္လို႔ ေျပာတာနဲ႔မ်ား သက္ဆုိင္ေနမလားလို႔ပါ။ တကယ္လို႔ အဲလိုျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုရင္ ကုိယ္၀န္ဆက္ေဆာင္လို႔ ရႏိုင္ပါသလားရွင့္။ ကုိယ္ဝန္ႏုစဥ္မွာ အစပ္စားလို႔ရပါသလား။ အစပ္ပါမွ အစာစားလို႔ဝင္ေနလို႔ပါ။

14. ဆရာေရးထားတဲ့ သားအိမ္ျပင္မသေႏၶတည္ျခင္းအေၾကာင္းခုဘဲေတြ႔လို႔ဖတ္ျပီးပါျပီဆရာ။ ဆိုင္ကယ္စီးရင္ သေႏၶသားထိခိုက္သလား။ ကိုယ္ဝန္ဘယ္နွစ္လထိ စီးနိုင္လဲဆိုတာေလးေတာ့ ေျပာျပေပးပါဆရာ။

သိခ်င္လို႔ ေမးတာကုိ မသိတာနဲ႔ စရေတာ့မွာဘဲ။ သားအိမ္အျပင္မွာသေႏၶတည္တာ အမ်ားဆံုးကေတာ့ ဘာ့ေၾကာင့္မွန္း မသိပါ။ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေတြက အမ်ိဳးရွိတယ္။ သားအိမ္ျပြန္မွာ ျပႆနာရွိသူ၊ ေဆးဝါးရဲ႕မေကာင္းက်ိဳးဆက္နဲ႔ ေဆးလိပ္ စြဲသူေတြမွာ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒါမ်ိဳးကို တခုကမွ ဆရာဝန္ေတြ ရွာမရသူကလည္း သံုးပံုတပံုကေန တဝက္အထိ ရွိတယ္။

သားအိမ္ျပြန္ဆိုတာ သားအိမ္ရဲ႕ထိပ္မွာ ခ်ိဳႏွစ္ေခ်ာင္းလို ေဘးကားထြက္ေနတယ္။ မ်ိဳးဥအိမ္ကေန တလတခါ ထြက္ေနက် မ်ိဳးဥကို ေကာက္ယူ၊ စုပ္ယူ၊ ဆြဲယူ လုပ္ေပးတယ္။ သု႔အထဲမွာ ေပါင္းစပ္စရာလဲ ေနရာေပးတယ္။

ကေလးမရႏိုင္တာကိုလဲ ထည့္ေျပာတယ္။ အမွန္က ကေလးမရတာက အေၾကာင္းမဟုတ္ဘူး။ အက်ိဳးပါ။ ကေလးမရေအာင္ ျပြန္ကုိ ျဖတ္ခ်ည္ထားတာလည္းပါတယ္။ သားအိမ္ျပြန္ကုိ မီးသံုးပိတ္တဲ့နည္း လုပ္ေပးထားသူေတြရဲ႕ ၇ဝ%၊ ျပြန္ကုိခ်ည္ေႏွာင္နည္းဆိုရင္ ၃ဝ% တို႔က သားအိမ္ျပင္ပ ကုိယ္ဝန္ ရေစႏိုင္တယ္။ ကေလးမရေအာင္ ျပြန္ကုိ တနည္းနည္းနဲ႔ လုပ္ထားျပီးခါမွ ကေလး ျပန္ရခ်င္သူကို ၾကိဳးစားခြဲစိတ္ ျပဳျပင္နည္းေၾကာင့္လည္း ကုိယ္ဝန္က သားအိမ္ျပင္ပမွာ တည္ႏိုင္ေသးတယ္။ သဘာဝမဟုတ္ရင္ ဘာမွမေကာင္းပါ။

သားအိမ္ထဲ IUCD ပစၥည္း ထည့္တာ အဆင္မသင့္ရင္ သားအိမ္ျပင္ပ ကုိယ္ဝန္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဆင္မသင့္တာသာ မကဘဲ၊ ဒါလုပ္ေပးရာမွာ ပိုးမသန္႔ရင္လဲ PID ျဖစ္ေစတတ္တယ္။ PID ေခၚ တင္ပဆံုကြင္းထဲက အဂၤါေတြ ေရာင္တာက လက္ညွိဳးထိုး အခံရဆံုးဘဲ။ ဒီေရာဂါထဲမွာ Gonorrhea နဲ႔ Chlamydia ဆိုတဲ့ လိင္ကကူးစက္ေရာဂါေတြက အမ်ားဆံုးဘဲ။ ေရာဂါ စျဖစ္တာက ေမြးလမ္း ေၾကာင္းမွာေပမဲ့ အထက္တက္ျပီး၊ သားအိမ္၊ သာအိမ္ျပြန္၊ မ်ိဳးဥအိမ္ စတာေတြဆီ ျပန္႔ႏိုင္တယ္။ ေရာဂါရရင္ ျပြန္ထဲက လက္ေခ်ာင္းငယ္ေလးေတြလိုရွိတဲ့ အလႊာကဆဲလ္ေတြ ပ်က္စီးေစတယ္။ ေဆးကုလို႔ ပိုးေသ၊ ေရာဂါေပ်ာက္ရင္ေတာင္ အနာရြတ္ ျဖစ္သြားလို႔ မ်က္ႏွာျပင္ ပံုေျပာင္းသြားျပီး၊ လမ္းက်ဥ္းသြားေစတယ္။ ဒီေတာ့ မ-မ်ိဳးဥနဲ႔ က်ားသုတ္ပိုးတို႔ ဝင္ၾကထြက္ၾက လုပ္ရမွာကုိ တားဆီးတာမို႔ ကုိယ္ဝန္က သားအိမ္အထဲ ဝင္မေဆာင္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ၊ တျခားသြားတည္ေစႏိုင္တယ္။

အေမရိကားမွာ ႏွစ္တိုင္း အမ်ိဳးသမီးတသန္းမွာ PID ေတြ႔ေနရျပီး၊ တသိန္းမက ဒါ့ေၾကာင့္ ကေလးမရ ျဖစ္ေနၾကရတယ္။ ေထာင္နဲ႔ခ်ီျပီး အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ  သားအိမ္ျပင္ပ သေႏၶတည္ၾကတယ္။ ဗိုက္ေအာက္နားက နာတာ၊ ရာသီရက္ မမွန္တာ၊ အျဖဴ-အဝါဆင္းတာ၊ ဆီးေအာင့္တာ၊ အိမ္ေထာင္နဲ႔ အတူေနရင္ နာက်င္တာစတဲ့ လကၡဏာေတြက PID ရွိတာကို ျပတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘာ လကၡဏာမွ မျပဘဲလဲ၊ PID ရွိေနတတ္တယ္။ အပ်ိဳရြယ္ကတည္းက PID ရွိေနတာကို အိမ္ေထာင္က်မွ၊ ကုိယ္ဝန္ရမွ သိၾကရတာလဲ မနည္းဘူး။ ဆက္ဆံဘက္ မ်ားသူေတြမွာ ဒုကၡ မလွမပ ေတြ႔ရလိမ့္မယ္။ အကာကြယ္မဲ့ ဆက္ဆံသူေတြလဲ ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကြန္ဒြမ္သံုးသင့္ၾကတယ္။

Clomiphene citrate နဲ႔ Pergonal ဆိုတဲ့ ကုိယ္ဝန္ရွိေအာင္လုပ္ေပးေစမဲ့ ေဆးေတြ၊ Progesterone နဲ႔တူတဲ့ေဆး၊ Diethylstilbestrol ဆိုတဲ့ မ-ေဟာ္မုန္းေဆးေၾကာင့္လဲ ေျပာၾကေသးတယ္။ Endometriosis ဆိုတဲ့ သားအိမ္က တစ္ရွဴးေတြ အျပင္ထြက္ျပီး ေပါက္ပြါးတဲ့ေရာဂါေၾကာင့္လဲ ျပြန္ကုိ က်ဥ္းေစတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြမွာ ၅ ဆ ပိုတယ္။ Nicotine က ျပြန္ကို ဆြေပးလို႔ပါ။ အသက္ ၾကီးလာသူေတြမွာ ငယ္သူေတြထက္ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ စိတ္ကုိ အျပဳသေဘာသာဆင္ျခင္ပါ။ ငါ့မွာ ဒါေတြမ်ားျဖစ္ေနမလားမေတြးပါနဲ႔။ ကိုယ္ဝန္အပ္ျပီး စစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ျပီးမွသာ ဘာျဖစ္ေနသလည္းသိပါမယ္။ သားအိမ္ျပင္ပသေႏၶတည္ေနရင္ ပံုမွန္ကိုယ္ဝန္လိုနဲ႔သာစတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိစလကၡဏာေတြသူမ်ားေတြလိုပဲခံစားရမယ္။ ရာသီမလာေတာ့ဘူး။ ရင္သားတင္းနာမယ္။ အားယုတ္ေနမယ္။ ပ်ိဳ႕အန္ခ်င္မယ္။ ဆီးပိုသြားခ်င္မယ္။ အစားပ်က္မယ္။ တခုခုကို ပိုျပီးစားခ်င္စိတ္ျဖစ္ေနမယ္။

သားအိမ္ျပင္ပသေႏၶတည္ေနရင္ထူျခားမွာေတြက ရိုးရိုးကိုယ္ဝန္ပ်က္တာနဲ႔လည္း အေတာ္တူတယ္။ ေမြးလမ္းကေန ေသြးနည္းနည္းဆင္းမယ္။ အဲတာလည္း ပံုမွန္ကိုယ္ဝန္မွာ သေႏၶကပ္ခ်ိန္မွာျဖစ္တတ္တယ္။ ဗိုက္ေအာင့္နာမယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၆ ပတ္ကေန ၈ ပတ္ေလာက္မွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ နာတာကလႈတ္ရွားရင္ပိုသိသာမယ္။ တဖက္ဖက္မွာ စူးရွျပီးနာမယ္။ ေသြးဆင္းတာမ်ားလာမယ္။ အတူေနရင္လည္း မနာသင့္ပဲနာမယ္။ ဆရာဝန္စမ္းရင္လည္း နာမယ္။ ေခါင္းမူးမယ္။ ေခါင္းထဲေပါ့ေနမယ္။ သိလက္လြတ္ခ်င္သလို ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေရွာ့ခ္ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ျဖစ္တဲ့ဖက္က ပခံုးဆီမွာနာမယ္။

- Pregnancy after Ectopic Pregnancy သားအိမ္ျပင္ပသေႏၶတည္ျပီးေနာက္ http://doctortintswe.blogspot.com/2017/02/pregnancy-after-ectopic-pregnancy.html
- Ectopic Pregnancy (1) ထူးဆန္းသည့္ကိုယ္ဝန္ (၁) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/ectopic-pregnancy-causes.html
- Ectopic Pregnancy (2) ထူးဆန္းသည့္ ကိုယ္ဝန္ (၂) http://doctortintswe.blogspot.com/2015/09/ectopic-pregnancy.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ