Gestational Diabetes ကိုယ္ဝန္နဲ႔ဆီးခ်ိဳ

၁။ ကြၽန္႔ေတာ့ဇနီးမွာ ယခုကိုယ္၀န္ ၂လေက်ာ္ၿပီလို႔သိရပါတယ္ သူ႔မွာဆီးခ်ိဳ႐ွိေနပါတယ္ ေန႔လည္ကဆရာတေယာက္ကေျပာပါတယ္ သားဖြားမီးယက္ဆရာမပါပဲ ဆီးခ်ိဳ႐ွိရင္ကေလးမယူရဘူး ယူရင္ေတာင္ေမြးလာမည့္ကေလးက အဂၤါမစံုတာ ဉာဏ္ရည္မမွိတာ ကေလးအသက္မမွိတာတို႔ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ေျပာလိုက္ေတာ့ ယခုကြၽန္ေတာ့အမ်ိဳးသမီးက တစ္မိုင္မိုင္တေတြေတြျဖစ္ေနပါတယ္ခင္ဗ်ာ အဲတာေၾကာင့္ ဆရာ့ကိုေမးရတာပါ ေက်းဇူးျပဳ၍ေျဖၾကားေပးပါဦးဆရာ

ဆရာတစ္ေယာက္၊ အဂၤါမဆံုတာ နဲ႔ တစ္ေထြေထြ ကို ျပင္လိုက္တယ္။ ဖူးလ္စေတာ့ေတြကိုလည္းဖ်က္လိုက္တယ္။ ေဆာရီး။

၂။ ဆရာရွင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ပ်ားမီးရြတ္တည့္လားရွင့္။ သမီးအသက္က ၂၉ႏွစ္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာ ၆လပါ ဆီးခ်ိဳမ်ိဳးရိုးလဲရိွပါတယ္ OG လဲအပ္ထားပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳနဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ စစ္ေဆးမႈေတြအကုန္လုပ္ျပီးပါျပီ OGTTစစ္တာ Glugose ေသာက္ျပီး 250mg/l ပါ။ တျခားစစ္ေဆးမႈက HbA1C စစ္တာ၂ၾကိမ္မွာ ၁ၾကိမ္က 6.7 နဲ႔ေနာက္တၾကိမ္ 5.6 ရိွပါတယ္။ အိမ္မွာ ကိုယ္တိုင္ေသြးေဖာက္စစ္တာကေတာ့ အစားမစားမီ 120-140 mg/l စားျပီး 180-190mg/l ရိွပါတယ္ဆရာ။ အဲေလာက္ပမာဏေတြဆို အႏၱရာယ္ရိွႏိုင္လား ရိုးရိုးေမြးဖို႕ျဖစ္ႏိုင္လားဆရာ။ ultrasound ရိုက္တာကေတာ့ အေနထားေတြအားလံုးေကာင္းပါတယ္ဆရာ။ ဆီးခ်ိဳအတြက္ ေဆးေတြလဲ ကေလးကိုထိခိုက္မွာစိုးလို႕ မေသာက္ခ်င္လို႕ပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ထမင္းစားျပီးတိုင္း ပ်ားမီးရြက္တစ္ရြက္စားျပီးဆီးခ်ိဳခ်တာ Side effect ရိွႏိုင္လား သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ OG ေတြက ေသခ်ာေဆြးေႏြးခ်ိန္မေပးလို႔ပါ။

ပ်ားမီးရြတ္ကို မသိပါ။ ပ်ားမီးရြက္လည္း မသိပါ။ သိလည္း မသိလိုပါ။ ေဆာရီး။

၃။ မဂၤလာပါဆရာ။ ကြၽန္မဒုတိယကိုယ္ဝန္ေဆာင္းထား ၁၀ ပတ္ရိွၿပီ။ ေသြးစစ္တာ သၾကားဓါတ္ေတြ႕တယ္တဲ့ဆရာ။ စိုးရိမ္းရလာဆရာ။ ကြၽန္မေတာ့အရမ္းစိုးရိမ္းတယ္။ မွားတာပါခြင့္လြတ္ပါေနာ္။  ႐ိုေသးေလးစားစြာျဖင့္။

၄။ ဆရာ႐ွင့္ အသက္ ၃၀ အမ်ိဳးသမီးပါဆရာ။ ယခုလ ၇ ရက္ေန႔ ရာသီမလာေသးလို႔စစ္ၾကည့္တာမ်ဥ္းႏွစ္ေၾကာင္းေပၚၿပီး ကိုယ္၀န္႐ွိပါတယ္ဆရာ။ ဆီးခ်ိဳကလည္းနဂိုအခံ႐ွိပါတယ္႐ွင့္။ ျဖစ္ေနတာ တႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္႐ွိပါၿပီ။ ယခင္ ကိုယ္၀န္ႏွစ္လေလာက္မွာပ်က္ၾကဖူးပါတယ္။ အရင္ကိုယ္၀န္တုန္းက ဆရာ၀န္က အင္စူလင္ထိုးခိုင္းပါတယ္ဆရာ။ အခုကိုယ္၀န္က် သမားေတာ္က metformin1500( တေန႔သံုးႀကိမ္ႏွင့္ Diabend MR 30 တေန႔ႏွစ္ႀကိမ္ ေသာက္ခိုင္းပါတယ္ဆရာ။ အရင္ေသာက္ေနက် sitagliptin ကိုျဖဳတ္ခိုင္းပါတယ္ဆရာ။ ကြၽန္မသိခ်င္တာက metformin ကကိုယ္၀န္ေဆာင္တေယာက္မွာ ဘယ္ေလာက္ထိေသာက္လို႔ရပါသလဲဆရာ။ ကေလးထိခိုက္ႏိုင္ပါလားဆရာ။ အရင္သမားေတာ္က ကိုယ္၀န္႐ွိတုန္း အင္စူလင္ထိုးခိုင္းၿပီး ခုသမားေတာ္က ေဆးေသာက္လို႔ ရတယ္ေျပာလို႔ စိုးရိမ္လို႔ပါဆရာ။ ေျဖၾကားေပးပါဦးဆရာ႐ွင့္ အစဥ္အျမဲေလးစားလ်က္။

မၾကာမၾကာေမးၾကတယ္။ အျဖစ္မနည္းပါ။ ကိုယ္ဝန္ ၂၄ ပါတ္ေလာက္မွာ အရင္က မရွိဘူးတဲ့ဆီးခ်ိဳ ရွိေနတာ ေတြ႔တတ္တယ္။ ၂ဝ၁၄ ေလ့လာမႈတခုအရ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အားလံုးထဲမွာ ၉႕၂% ျဖစ္ၾကတယ္။ ဘာလို႔ျဖစ္သလည္း တိတိက်က်မေျပာႏိုင္ပါ။

အဲလိုရွိေနရင္ မိခင္ေရာ ကေလးကိုပါ သူမ်ားေတြထက္၊ အရင္ဆီးခ်ိဳမရွိပဲေမြးခဲ့တဲ့ ကိုယ္ဝန္ထက္ ပိုဂရုစိုက္ရပါေတာ့မယ္။ သိပ္ေတာ့မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ ကေလးမွာေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ ထူးရွိစေရာအေၾကာင္းမဟုတ္ပါ။ အသက္ ၂၅ ႏွစ္ေက်ာ္မွာ ကိုယ္ဝန္ရွိသူေတြ၊ မိသားစုထဲမွာဆီးခ်ိဳရွိသူပါေနသူေတြ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္မ်ားသူေတြမွာ ပိုျဖစ္တာေတြ႔ရတယ္။ အသားမည္းနဲ႔ အာရွအမ်ိဳးသမီးေတြက အျဖဴေတြထက္မ်ားတယ္။

ကေလးအေလးခ်ိန္မ်ားတတ္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ အဲတာေၾကာင့္ခြဲေမြးရတတ္တယ္။ ေစာေမြးတလည္း သူမ်ားထက္ပိုတယ္။ ဆီးခ်ိဳကိုထိန္းရင္နဲ႔ သၾကားဓါတ္အလြန္နည္းတာကိုလည္းသတိထားရမယ္။ ေမြးျပီးေကာင္းတာမ်ားေပမယ့္ တခ်ိဳ႕မွာ ဆီးခ်ိဳ အမ်ိဳးအစား (၂) ဆက္ရွိတတ္တယ္။ ၄ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ျဖစ္တယ္။ ဆီးခ်ိဳနဲ႔အတူ ေသြးတိုရွိတတ္တယ္။ PET ကိုယ္ဝန္ေသြးဆိပ္တက္တာလည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ဘယ္လိုထိန္းမလဲ
ကိုယ္ဝန္အပ္ပါ။ ေခၚခ်ိန္တိုင္းမွာသြားပါ။ ဆိးခ်ိဳစစ္ေနပါ။ ေသြးထဲကသၾကားဓါတ္ကို အျမဲစစ္ေဆးေနပါ။ အစားအေကာက္ အလြန္အေရးၾကီးတယ္။ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တာကိုသာ စားရမယ္။ တားျမစ္ထားတဲ့အစားအေသာက္ကုိေရွာင္ရမယ္။ ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။ တခ်ိဳ႕ကိုဆီးခ်ိဳေဆးေပးမယ္။ Metformin 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ 2550 mg ထက္ မေက်ာ္ေစရ၊ ၁ဝ-၂ဝ% က အင္စူလင္ထိုးဘို႔အထိလိုတယ္။ တခ်ို႕ကိုစားေဆးေပးမယ္။

ဆီးခ်ိဳေရာဂါေဝဒနာ႐ွင္မ်ားအတြက္ အၾကမ္းအားျဖင့္ အဓိက အစာအုပ္စု (၃) မ်ိဳးရွိတယ္။
(၁) လံုးဝေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမဲ့ အစားအစာေတြ = ဂလူးကို႔စ္၊ သၾကား၊ ႏို႔ဆီ၊ ထန္းလ်က္၊ ၾကံသကာ နဲ႔ အဲဒါေတြကေန လုပ္ထားတဲ့ အစားအစာေတြ၊
(၂) အသင့္အတင့္သာ စားသံုးႏိုင္တဲ့ အစားအစာေတြ = ဆန္၊ ဂ်ံဳ၊ ေျပာင္း၊ အာလူး၊ ကန္စြန္းဥ၊ ပိန္းဥ စတဲ့ ကစီဓါတ္မ်ားတဲ့ အစာမ်ား၊ ခ်ိဳတဲ့ အသီးအႏွံမ်ား၊ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ အဲဒါေတြကေန လုပ္ထားတဲ့ အစားအစာေတြ၊

(၃) ၾကိဳက္သလို စားသံုးႏိုင္တဲ့ အစားအစာေတြ = အသား၊ ငါး၊ အခ်ိဳဓါတ္မ႐ွိတဲ့ အသီးအႏွံမ်ား၊ အ႐ြက္မ်ား။

ဆန္ျဖဴထက္ ဆန္လံုးညိဳက သင့္တယ္။ ေခါက္ဆြဲက ပိုသင့္တယ္။ ေပါင္မံု႔က ၾကားက်တယ္။ သစ္ဥသစ္ဖုေတြ အစဥ္လိုက္ ေမ်ာက္ဥ၊ မုန္လာဥနီ၊ ကန္စြန္းဥ၊ အာလူး။ ပဲေတြ အစဥ္လိုက္ ပဲပုတ္၊ ကုလားပဲ၊ ပဲကတၱီပါ၊ ပဲနီေလး၊ ပဲေထာပါတ္။ သစ္သီးအမ်ိဳးမ်ိဳး အစဥ္လိုက္ ပန္းသီး၊ သစ္ေတာ္သီး၊ ဆီးသီး၊ စပ်စ္သီး၊ လိေမၼာ္သီး၊ ငွက္ေပ်ာသီး၊ သရက္သီး၊ နာနတ္သီး၊ သေဘၤာသီး၊ ဖရဲသီး။ ႏို႔နဲ႔ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြ အစဥ္လိုက္ ႏြားႏို႔၊ ဒိန္ခ်ဥ္၊ ႏို႔ဆီ၊ ေရခဲမုန္႔။ သၾကားအမ်ိဳးမ်ိဳး အစဥ္လိုက္ သစ္သီးသၾကား၊ ႏို႔သၾကား၊ ၾကံသၾကား၊ ပ်ားရည္၊ ဂလူးကို႔စ္။ အခ်ိဳရည္အမ်ိဳးမ်ိဳး အစဥ္လိုက္ ပန္းသီးေဖ်ာ္ရည္၊ လိေမၼာ္ရည္္၊ ကိုကာကိုလာ၊ လင္မနစ္။ အစဥ္လိုက္ဆိုတာ အရင္ေရးတာေတြက သၾကားနည္းတယ္။

ဒီေဆးေတြနဲ႔ မသင့္ပါ။
Furosemide or Frusemide (Lasix) ဆီးသြားေစသည့္ေဆး ဆီးခ်ိဳးရွိသူတို႔အား မေပးရ၊
Estrogen and Progestogen ေဟာ္မုန္း ႏွစ္မ်ိဳး ပါဝင္သည့္ ကိုယ္ဝန္တားစားေဆး၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ရွိေနလ်င္ မသံုးသင့္။
Depo-Provera ကိုယ္ဝန္တား ၃ လခံထိုးေဆး၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ရွိလ်င္ မသံုးသင့္။
Dexamethasone (စတီ႐ြိဳက္)၊ ထိုးေဆး၊ စားေဆးကေန ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳး ဆီးခ်ိဳျဖစ္ႏိုင္သည္။

ေသြးထဲရွိသၾကား (ဂလူးကို႔စ္) ဓါတ္စစ္ေဆးျခင္း အေျဖ
(၁) ပံုမွန္
ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = ၇ဝ မွ ၁ဝဝ။
အစာစားျပီးစစ္ျခင္း (စားျပီး ၂ နာရီေနာက္) Post Prandial = ၁၄ဝ ထက္နည္းရမည္။

(၂) ဆီးခ်ိဳအစအပိုင္း
ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = ၁ဝ၁ mg / dl မွ ၁၂၆ mg / dl
အစာစားျပီးစစ္ျခင္း Post Prandial = ၁၄ဝ mg / dl မွ ၂ဝဝ mg / dl

(၃) ဆီးခ်ိဳျဖစ္ေနျပီ
ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = ၁၂၆ mg / dl အထက္။
အစာစားျပီးစစ္ျခင္း Post Prandial = ၂ဝဝ mg / dl အထက္။

ဆီးခ်ိဳအတြက္ အရပ္ေဆးနည္းေတြ မ်ားလွျပီ။ ဘယ္နည္းကမွ ဆီးခ်ိဳကို မေပ်ာက္ေစပါ။ ေသြးထဲမွာ စားျပီးတိုင္း တက္လာတဲ့သၾကားဓါတ္ကို ထိန္းေပးတာသာတတ္ႏိုင္တယ္။ ေပ်ာက္ေဆးမေပၚေသးပါ။ မယံုၾကေစခ်င္ပါ။ ဆီးခ်ိဳေပ်ာက္ေဆးစစ္မွန္ရင္ ေဆးပညာႏိုဗယ္ဆု ၾကားျဖတ္ေတာင္ေပးႏိုင္တယ္။ သၾကားဓါတ္ဆိုတာ စားျပီးတိုင္း တက္တယ္။ တခါစာ တခါ၊ ေလးခါစား ေလးခါတက္တယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ