Painkillers (2) အနာသက္သာေဆးမ်ား (၂)

၁။ ကြ်န္ေတာ္က အသက္ ၃၃ နွစ္၊ အိမ္ေထာင္ရွင္တစ္ေယာက္ပါ။ Ibuprofen ေဆးရဲ႕အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈကိုသိခ်င္လုိ႔ပါ။ ကြ်န္ေတာ္ ဒီေဆးကိုစေသာက္ဖူးတာ သိပ္မၾကာေသးပါဘူး။ ကြ်န္ေတာ့္အလုပ္မွာ ညဆိုင္းင္းရလို႔ အိပ္ေရးပ်က္ျပီး ေခါင္းကိုက္တဲ႔အခါ ေဆးဆိုင္ကေရာင္းလိုက္တဲ့ paracetamol 325g နဲ႔ Ibuprofen 200g ေရာထားတဲ့ တံဆိပ္အမ်ိဳးမ်ိဳး ထြက္တဲ့ေဆးကို စေသာက္ဖူးကတည္းက ကြ်န္ေတာ္က ေနာက္ပိုင္း ေခါင္းကိုက္ရင္ ဒီေဆး ၂ မ်ိဳး ေရာထားတဲ့ေဆးပဲ ရွာဝယ္ေသာက္ပါေတာ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုသြားဝယ္ေတာ့ အရင္တံဆိပ္မလာေတာ့ဘူးဆိုျပီး lensen forte ကို ေရာင္းလိုက္ပါတယ္။ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ Ibuprofen ပမာဏက၂ ဆ (400g) ျဖစ္ေနပါတယ္။ သူတို႔က သက္သာ ျမန္တယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ေဆးက ၂ ဆေတာင္ ထည့္ထားတာဆိုေတာ့ သက္သာျမန္မွာေပါ့။ အဲလိုဆိုေတာ့ ဒီေဆးကို သိခ်င္လာပါတယ္။ ဘယ္လိုအက်ိဳးအျပစ္ကိုေပးနိုင္လဲ။ ဒီေဆးကအာရုံေၾကာအတြက္လား စသျဖင့္ ဆရာစိတ္ရွည္စြာျဖင့္ ရွင္းျပေပးပါဦးခင္ဗ်ာ။ အခု ကြ်န္ေတာ့မိန္းမကို ေပးေသာက္မလို႔ ၅ လရွိျပီျဖစ္တဲ့သားေလးကို နို႔တိုက္ေနရတုန္းဆိုေတာ့ သူဒီေဆးေသာက္လို႔ အဆင္ေျပမေျပေလးပါသိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

၂။ က်မ ႕႕႕႕႕ ပါရွင့္။ ၅၄ နစ္ပါ။ ရာသီျပီးတာ ၄ နစ္ရွိသြားပါျပီ။ အိမ္ေထာင္မရွိေတာ့ပါ။ Yangon မွာေနပါတယ္။ ဆရာေျပာျပတဲ့ ေလးဘက္နာအမ်ဳိးအစားေပါင္း ၁ဝဝ ေက်ာ္ေလာက္ရွိတဲ့အထဲက အခ်ိဳ့ကိုခံစားလာခဲ့တာ ၄ နစ္ ရွိသြားပါျပီ။ အခုက ပိုပိုဆိုးလာတယ္ဆရာ။ အထူးသျဖင့္ ေနာက္ေက်ာတျပင္လုံးေအာင့္ျပီး ျကြက္သားေတြကအစ နာတယ္ဆရာ။ အရင္က ခါးရုိးနာ တာပဲထင္ျပီး ကုရင္းကေန ေက်ာပါေအာင့္လာတာကို မခံနိင္ဘူးျဖစ္ေနပါတယ္။ 2012 တုံးက MRI  ရုိက္ျကည့္ေတာ့ L4 L5  dehydrated mildly bulged disc; T1 T2 posterior left paracentral mild disc protrusion လို့ေျပာပါတယ္။ ဘာမွမျဖစ္ပါဘူးလို့ေျပာျပီး Physiotheropy room မွာ စက္နဲ့ ေက်ာကို ၃ ရက္နိပ္ေပးတာ 3 weeks ေလာက္ပဲသက္သာပါတယ္။ အစာအိမ္ကမခံနိင္လို့ထပ္လဲ မနိပ္ရဲပါဘူးဆရာ။ Analgesic ေဆးေတြလဲ စားလို့ မရပါဘူးရွင္။ အစာအိမ္လဲကုေနရပါတယ္။ ညတေရးႏုိးရင္ ဆီးစပ္ကစျပီးက်င္တာ ဖ်င္းဖ်င္းဖ်င္းဖ်င္းနဲ့ တကိုယ္လုံး က်င္ပါတယ္ရွင့္။ ေက်ာေအာင့္လြန္းလို့ေျပာေတာ့ ဆရာဝန္က Bone TB ထင္လို့ Lumbar spine x ray ရုိက္ေတာ့လဲ မရွိပါဘူး။ ေသြးေတြစစ္ျကည့္ေတာ့လဲ ထူးျခားတာဆိုလို့ Uric 399 mg/dl [142 - 339] ASO 350  lU/ml [<200 lU/ml] ရွိပါတယ္ဆရာရွင့္။ က်န္တာေတြက Normalပါ။ ဗမာေဆးစားေတာ့လဲနာတယ္ဆရာ။ ဆရာ့ဆီက အျကံဉာဏ္ ေတာင္းပါရေစဆရာ။ က်မ ထိုင္းမွာ ေသြး၊ ေဆးသြားစစ္ျကည့္ရမလားဆရာ။ penicillin v ကို ဘယ္လိုစားရင္ ေကာင္းမလဲရွင္။ ေဆးထိုးရမွာလဲ ေျကာက္လို့ပါရွင္။ အရုိးအဆစ္ေတြ ရွိသမ်ွေနရာ အကုန္နာပါတယ္။ အိပ္ရာေပၚမွာလဲ အျကာျကီးမေနနိင္ပါဘူး။ အရုိးေတြနာလို့ပါ။ ဆရာကူညီျပီး အျကံေပးပါရွင့္။ ဆရာ့ကိုေလးစားပါတယ္ရွင့္။

ဒုတိယမးခြန္းစထဲက (စေပ့) ေတြမလိုအပ္ပဲျခားရိုက္တာ အေရအတြက္ (၁ဝဝ) ေလာက္ကို ျပင္လိုက္ရပါတယ္။ ေဆးစစ္တာ ေဆးကုတာမဟုတ္ပါ။ အမ်ားၾကီးလည္းစစ္ထားျပီးျပီ။ ေမးတဲ့သူအေတာ္မ်ားမ်ားက ေဆးစစ္တာကို ေဆးကုသလို မွတ္ေနၾကတယ္။ ေမးတဲ့သူမွာ ခါးရိုးဆစ္စူထြက္လာတာက အေရးၾကီးပံုရတယ္။ သူကေန ေဘးနားက အာရံုေၾကာေလးေတြကို ဖိေနတာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဲတာကေတာ့ အနာအကိုက္သာက္သာေဆးေသာက္ရမယ္။ ေဆးေတြက ေရာင္တာကိုပါသက္သာေစတယ္။ အနာသက္သာေဆးနဲ႔ ေလနာ သတိထားတာေကာင္းတယ္။ လိုအပ္ရင္ ေလနာေဆးနဲ႔တြဲေသာက္ရင္ရတယ္။ အမ်ိဳးသမီး ဒီအရြယ္မွာ ကယ္လ္စီယမ္ + ဗီတာမင္ဒီ တေန႔ ၁ ျပား ေသာက္သင့္တယ္။

ေဆးဆိုင္မွာအလြယ္ဝယ္ရတဲ့ အနာသက္သာေဆးေတြနဲ႔ ဆရာဝန္လက္မွတ္နဲ႔သာဝယ္ရတဲ့ အနာသက္သာေဆးေတြလို႔ ၂ ပိုင္း ခြဲထားပါမယ္။ အနာကို သက္သာေစတဲ့ အဆင့္ (၁) ကေန (၁၁) အထိရွိတယ္။ (၁) က အနိမ့္ဆံုး။

ေဆးဆိုင္မွာ အလြယ္ဝယ္ရတဲ့ အနာသက္သာေဆးမ်ား
1. Aspirin (Acetylsalicylic acid) = NSAID
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 81 mg - 325 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၁
ေပးႏိုင္တဲ့ေရာဂါ = သာမန္ကိုက္ခဲျခင္း၊ နာျခင္း၊ အေအးမိ၊ ေခါင္းကိုက္၊ ၾကြက္သားနာ၊
ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး = အလာဂ်ီရျခင္း၊ ပန္းနာ၊ အစာအိမ္ ေသြးယိုျခင္း၊ Reye's Syndrome (ရိုင္း-ဆင္ဒရုမ္း)၊

2. Acetaminophen (Excedrin, Tylenol, Paracetamol)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 500 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၂
ေခါင္းကိုက္၊ ကိုယ္ပူ၊ အဆစ္နာ၊ (ရူမက္တစ္) ေရာဂါ၊ အရိုး-ၾကြက္သားနာျခင္း၊
ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး = Tylenol ဟာ အေမရိကားမွာ အသည္းအလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ျခင္းရဲ့ နံပါတ္ (၁) တရားခံျဖစ္သည္။

3. Vanquish (Aspirin + Acetaminophen)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 325 mg - 500 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၂႕၂၅
Headache ေခါင္းကိုက္၊ Muscle ache ၾကြက္သားနာ၊

Ibuprofen (Advil, Motrin, Nuprin) = NSAID
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 200 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၂႕၅
ကိုက္ခဲျခင္း၊ နာျခင္း၊ အေအးမိ၊ သြားကိုက္၊ ၾကြက္သားနာ၊ ခါးနာ၊ ရာသီလာစဥ္နာျခင္း၊ ကိုယ္ပူျခင္း၊
ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး = အလာဂ်ီရျခင္း၊ ပန္းနာ၊ ဗိုက္ေအာင့္၊ ကိုယ္ဝန္ တတိယ ၃ လေနာက္ပိုင္း မေပးသင့္။

5. Naproxen sodium (Aleve, Naproxen) = NSAID
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 220 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၃
ေပးႏိုင္တဲ့ ေရာဂါ အဆစ္-ၾကြက္သားနာ၊ အဆစ္နာေရာဂါ၊ (ရူမက္တစ္) ေရာဂါ၊ အရိုး-ၾကြက္သားနာ၊
ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး = ႏွလံုးေရာဂါ၊ အစာအိမ္ေအာင့္၊ ႏို႔႔တိုက္မိခင္ေတြကို မေပးသင့္၊

6. Ibuprofen (Motrin 800) = NSAID
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 800 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၃႕၅

7. Ketoprofen (Actron, Orudis) = NSAID
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 12.5 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၃႕၆
ေပးႏိုင္တဲ့ ေရာဂါ ေရာင္ရမ္းျဖစ္စဥ္သက္သာေစရန္၊ နာျခင္း၊ အဆစ္နာ၊

ဆရာဝန္လက္မွတ္နဲ႔သာ ဝယ္ရတဲ့ အနာသက္သာေဆးမ်ား
1. Celecoxib (Celebrex) = (COX-2 inhibitor) NSAID
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 100 mg - 200 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၃႕၇
ေပးႏိုင္တဲ့ ေရာဂါ အရိုးနာ၊ (ရူမက္တစ္) အဆစ္နာ၊ ရက္တိုနာျခင္း၊ ရာသီလာစဥ္နာျခင္း၊
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = ႏွလံုးေရာဂါ၊ အစာအိမ္ေသြးယိုျခင္း၊ ႏွလံုး (အတက္ခ္) ရျခင္း၊ (စထုပ္ခ္) ရျခင္း၊

2. Tramadol (Ultram) 50 mg ေပးရတယ္။ အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၃့၈ ေပးႏိုင္တဲ့ ေရာဂါ = အေတာ္အသင့္နာျခင္း၊ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး = ပ်ိဳ့၊ ဝမ္းခ်ဳပ္၊ ေခါင္းမူး၊ ေခါင္းကိုက္၊ အိပ္ခ်င္၊ အန္၊

3. Meperidine HCl (Demerol)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 50 mg - 100 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၄

4. Hydrocodone and Acetaminophen (Lorcet)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 5-500 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၅

5. Hydrocodone and Acetaminophen (Vicodin)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 5-500 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၅

6. Hydrocodone and Acetaminophen (Lorcet Plus)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 7.5-650 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၅႕၅

7. Hydrocodone and Acetaminophen (Vicodin ES)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 7.5-750 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၆

8. Hydrocodone-APAP and Acetaminophen (Norco)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 5-325 mg
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 7.5-325 mg
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 10-325 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၆႕၅

9. Hydrocodone and Acetaminophen (Lortab)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 10-500 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၇

10. Hydrocodone and Acetaminophen (Vicodin HP)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 10-660 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၇

11. Oxycodone HCl with Acetaminophen (Percocet)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 2.5-325 mg - 5- 325 mg - 7.5-325 mg - 7.5-500 mg - 0-325 mg - 10-650 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၇

12. Oxycodone HCl, Oxycodone terephthalate and Aspirin (Percodan)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 4.50 mg
0.38 mg - 325 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၇

13. Oxycodone HCl (Oxycontin 40)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 40 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၈႕၅

14. Morphine sulfate (RMS, MS Contin)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 15 mg - 30 mg - 60 mg - 100 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၉

15. Fentora (Duragesic, Fentanyl, Actiq) Skin patch
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၁ဝ

16. Hydromorphone hydrochloride = Dihydromorphinone (Dilaudid, Palladone)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 1 mg - 2 mg - 3 mg - 4 mg
အနာကိုသက္သာေစတဲ့အဆင့္ = ၁၁

17. Oxymorphone (Opana)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 5 mg - 10 mg

18. Extended release (Opana ER)
ဘယ္ေလာက္ေပးရမလည္း = 5 mg - 7.5 mg - 10 mg - 15 mg - 20 mg - 30 mg - 40 mg
3 - 5 - 8 hours (Injection and Suppository)

NSAIDs ေဆးေတြကေန Prostaglandins ဓါတ္ထုတ္လုပ္တာကို တားတယ္။ အစာလမ္းကအဖံုးလႊာကို အက္စစ္ဓါတ္ကို ပ်ယ္ေစေအာင္ လုပ္ေပးေနတာမို႔ အစာလမ္းမွာ အနာျဖစ္လာရတာပါ။ အဲလိုအနာသက္သာေဆး ၁ ႏွစ္ေက်ာ္ ေသာက္ေနသူေတြထဲက ၁-၂% မွာသာ အစာလမ္းမွာ အနာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္မွာကို သက္သာေစဘို႔ ေလေဆးနဲ႔ တြဲေသာက္ရမယ္။ Prevacid (lansoprazole) နဲ႔တြဲေသာက္သင့္တယ္။ (သို႔) Cimetidine (Tagamet, Parenteral) 400 mg စားေဆး တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ အိပ္ယာဝင္။ Ranitidine 150 mg စားေဆး အိပ္ယာဝင္။ အမ်ားဆံုးသံုးၾကတာက Omeprazole 40 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္ အစာမစားမီ၊ ၄-၈ ပါတ္ၾကာ။ Pantoprazole 40 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္ ၄-၈ပါတ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၅-၅-၂ဝ၁၆