Pregnancy and vomiting ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္အန္ျခင္း

၁။ ကြ်န္မနာမည္ ႕႕႕ ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္ကလည္း ဆရာ့ကို စာ 2, 3 စာေရးျပီး က်န္းမာေရး ျပႆနာေလးေတြ ေမးဖူးပါတယ္။ အရင္ကေတာ့ ႕႕႕ မွာေနတယ္ဆရာရွင့္။ အခုေတာ့ ႕႕႕ မွာေရာက္တာ ခုနစ္လထဲ ဝင္ေနျပီဆရာရွင့္။ စာေတြေတာ့ အျမဲဖတ္ျပီး က်န္းမာေရး ဗဟုသုတေတြ တိုးပြားလာပါတယ္။ အခု ကြ်န္မ ဒုတိယကိုယ္ဝန္က ေလးလထဲဝင္ေနျပီဆရာ။ အခုထိ မူးတာ အန္တာ မေပ်ာက္ဘူးဆရာ။ OG က အားေဆးနဲ႔ အအန္ေပ်ာက္ေဆးလည္း ေပးတယ္။ သိပ္မသက္သာဘူးဆရာရွင့္။ ျပီးေတာ့ PRENATAL VIRAMINE လည္း ေသာက္ဖို႔ တပတ္မွာ ႏွစ္ရက္ေလာက္ ေမ့ေမ့ေနတယ္။ ဆရာဝန္ေျပာတာ အားေဆးလည္း ပံုမွန္မေသာက္ရင္ မူးအန္တာပိုဆိုးတယ္ ေျပာတယ္ဆရာ။ အခုတေလာ ရာသီဥတုကလည္း အေအးလြန္ေတာ့ အေအးမိျဖစ္ေနတယ္။ လူက တရက္မွ မလန္းဘူး။ တခ်ိန္လံုး အိမ္မွာဘဲ လွဲေနရတယ္ဆရာ။ ဘယ္လို လုပ္ရမလဲမသိလို႔ ဆရာ့ကို အကူညီေတာင္းရတာပါ။ ကူညီျပီး ေျဖေပးပါဦး ဆရာရွင့္။ ေသြးလည္းစစ္တယ္ Vitamin D လိုတယ္ဆိုလို႔ Vitamin D ေတာ့ တပတ္တခါ ေသာက္ခိုင္းတယ္ ဆရာရွင့္။

၂။ မဂၤလာပါဆရာ ကြ်န္မ အသက္ ၂၆နွစ္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ ၇ ပတ္ေက်ာ္ပါျပီ။ ပထမဆံုးကိုယ္ဝန္ပါ။ စားသမွ်အနပ္တိုင္းလိုလို အန္ပါတယ္။ အစာမရွိရင္ေလအန္ပါတယ္ဆရာ။ တေနကုန္ ရင္ထဲျပည့္ျပီး မအီမသာျဖစ္ေနတာ အေတာ္ဆိုးပါတယ္ဆရာ။ OG နဲ႔အားေဆးသြင္းေနတာ၂ခါရွိပါျပီ။ အအန္ေပ်ာက္ေဆးလည္း အၾကိမ္ေရ တိုးေသာက္တာမသက္သာဘူးဆရာ။ လိုအပ္ရင္ ပုလင္းၾကီးခ်ိတ္တာတို႔ ေဆးရုံတက္တာတို႔လုပ္ရမယ္ေျဟပါတယ္။ ေက်းဇူးျပဳျပီး သက္သာမယ့္နည္းမ်ားရွိရင္ အၾကံေပးပါေနာ္ ေလးစားစြာျဖင့္။

၃။ မဂၤလာပါ ဆရာရွင့္ ကၽြန္မက အသက္ ၃၀ သားဦး ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ထားတာ ၁၈ ပတ္ ရွိပါၿပီရွင့္။ ဆရာဝန္နဲ႕လဲ တလတႀကိမ္ ပံုမွန္ျပျဖစ္ပါတယ္ရွင့္။ သံုးလအထိက စားၿပီးတိုင္းအန္လိုက္ ေခါင္းမထူႏိုင္ေအာင္ မူးလိုက္နဲ႔ အိပ္ယာထဲမွာပဲ ေနခ့ဲရပါတယ္။ အခ်ဥ္ဓါတ္နည္းတ့ဲ သစ္သီးေလာက္နဲ႔ ဆန္ျပဳတ္ေလာက္ပဲ ေသာက္ၿပီးေနခ့ဲပါတယ္ရွင့္။ ႏို႔မႈန္ေတြလဲ နံလို႔ ပံုမွန္မေသာက္ျဖစ္ပါဘူးရွင့္ ေဆးေတြေတာ့ပံုမွန္ေသာက္ျဖစ္ပါတယ္ရွင့္။ အခုေလးလထဲမွာ ထမင္းစားႏိုင္လာပါတယ္ရွင့္ ဒါေပမယ့္ သစ္သီးနဲ႔ အရြက္စိမ္းေၾကာ္ေလာက္နဲ႔ပဲ ေန႔တိုင္းစားျဖစ္ပါတယ္။ အသား၊ ႏို႔၊ ၾကက္ဥတို႔ကို အခုခ်ိန္ထိ မျမင္ခ်င္ေအာင္ စားမရပါဘူးရွင့္။ သဘာဝမွည့္သရက္သီးကို တေန႔သံုးလံုးေလာက္ စားျဖစ္ေနတာက သေႏၶသားကို အႏၲရာယ္ရွိႏိုင္မလားရွင့္။ ဒူးရင္းသီးကိုလည္း ထမင္းနဲ႔ တေန႔နည္းနည္း တလံုးေလာက္ ကုန္ေအာင္စားခ့ဲပါတယ္ရွင့္။ အသားနဲ႔ ဥေတြမစားႏိုင္တာကလဲ သေႏၶသားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကို ထိခိုက္ႏိုင္ပါသလားရွင့္။ ကၽြန္မခႏၶာကိုယ္က အရင္ထဲက ၁၀၂ ေပါင္ေလာက္ပဲရွိခ့ဲၿပီး အစားအေသာက္နည္းတ့ဲအတြက္ သေႏၶသားဖြံၿဖိဳးမႈအတြက္ စိုးရိမ္ပါသျဖင့္ အၾကံျပဳစကားမ်ားကို ေစာင့္ေမွ်ာ္မိပါတယ္ရွင့္။ ေလးစားစြာျဖင့္။

၄။ ယခုဒုတိယကိုယ္ဝန္ ၁၀ ပါတ္ရွိပါျပီရွင့္။ အရင္ OG တုန္းက Nosic အအန္ေပ်ာက္ေဆးေပးပါတယ္ရွင့္။ အခု OG ဆရာမႀကီးက Nosic ကအႏၲရာယ္မ်ားတယ္ေျပာျပီး မေသာက္ခိုင္းပါဘူးရွင့္။ အအန္ေပ်ာက္ေဆး မေသာက္ရင္ ဘာမွ မစားႏိုင္ေတာ့ပါ။ အရမ္းလဲအန္ပါတယ္ဆရာ။ အစာအိမ္ေရာင္ေရာဂါလဲရွိေတာ့ ေရေသာက္ရင္ကို ရင္ေခါင္းက တင္းျပီး တေနကုန္ေလတက္ မအီမသာေခါင္းေတြလဲမူး ခံရခက္လို႔ပါဆရာ။ OG ဆရာမႀကီးက Antacid မနက္ ၁ ည ၁ ေသာက္ခိုင္းပါတယ္ရွင့္။ အအန္ေပ်ာက္ေဆး တေန႔တလုံးေသာက္ရင္ ကေလးထိခိုက္ႏိုင္ပါသလား သိခ်င္ပါသည္။ ေဆးရ႔ဲ side effect ကၽြန္မအေနျဖင့္ က်န္းမာေအာင္ ဘယ္လိုေနထိုင္စားေသာက္ရမည္ကို လမ္းၫႊန္ေပးပါဆရာရွင့္။

၅။ ဆရာရွင့္ သမီးအသက္ ၃၄ ထဲမွာ၊ ခုဒုတိယ ကိုယ္ဝန္ ၄ လေက်ာ္ပါျပီ။ ျပႆနာက တေနကုန္လိုလိုမူးပါတယ္။ ျပီးစားသမွ်အန္ပါတယ္။ စားထားတာ ဘာမွမရိွရင္ ေလနဲ ့ေရေတြအန္ပါတယ္။ ရန္ကုန္အလည္ျပန္တုန္းက အဲ့ဒီက အိုဂ်ီက Nosic ဆိုတဲ့ေဆးကိုေပးပါတယ္။ ၂ လထဲက အဲ့ေဆးေသာက္ပါတယ္။ ေဆးေသာက္တဲ့ေန႔ဆို ေနလို႔ ေကာင္းပါတယ္။ မေသာက္မိတဲ့ေန ့ေတြဆို ခ်ာခ်ာလည္ေအာင္မူးပါတယ္။ ဒီက ဆရာဝန္က အဲ့ေဆးကို ရပ္ခိုင္းပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို ့ပါလဲဆရာ။ ေဆးရပ္လိုက္ရင္ ကြ်န္မ ခံႏိုင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ တေန ့၂ လံုး ေသာက္ရမွာကို တခါတေလ ၁ လံုးဘဲေသာက္မိတဲ့ ေန႔ေတြေတာင္ ေခါင္းမေထာင္ႏိုင္လို ့အိပ္ယာထဲလွဲေနရတာပါ။ အဲ့ေဆးက အထဲကကေလးကို effects ျဖစ္ေစလို မ်ား ဒီက ဆရာဝန္ကရပ္ခိုင္းတာလားရွင့္။ တကယ္လို႔ အဲ့ေဆး မေသာက္ရဘူးဆို တျခားစိတ္ခ်ရတဲ့ ေဆးေလးမ်ားရိွရင္သိပါရေစရွင့္။

၆။ ဆရာရွင့္ သမီးအသက္ ၃၂ပါ။ ပထမကိုယ္ဝန္တုန္းက သားစိတ္တက္ျပီး ေသြးေပါင္ပါတက္လို႔ ေမြးဖို႔ေပးထားတဲ့ ရက္ထက္ ၁၉ ရက္ေစာျပီး ခြဲေမြးခဲ့ရပါတယ္။ ဒုတိယကိုယ္ဝန္ ပ်က္သြားပါတယ္။ အခုတတိယကိုယ္ဝန္ လြယ္ထားရပါတယ္။ စရွိတည္းက ပ်ိဳ႕ပဲပ်ိဳ႕ေနပါတယ္။ အခု ၇ပတ္ရွိပါျပီ။ ဆရာမေပးတဲ့ေဆးနဲ႔လည္း မသက္သာပါဘူး။ အခ်ဥ္ေလးစားရင္ နည္းနည္းသက္သာလို႔ အခ်ဥ္ကိုပိုစားျဖစ္ပါတယ္။ အခု အန္လာပါတယ္။ တပတ္ရွိပါျပီ။ အန္လိုက္ရင္ ပ်ိဳ႕တာက ခဏပဲ သက္သာပါတယ္။ အန္လိုက္ရင္ အထဲကကေလးကို ထိခိုက္မလား သိခ်င္ပါတယ္ရွင္။ ကေလးတခုခုျဖစ္မလား စိုးရိမ္မိလို႔ပါရွင္။ ေမးတဲ့ေမးခြန္းမွာအမွားပါမိရင္ ခြင့္လႊတ္ပါဆရာ။

ေမးခြန္းေတြထဲက တစ္ေတြကိုျပင္ပါတယ္။ ယရစ္မပါတာေတြကိုထည့္လိုက္တယ္။ ေဆာရီး။ ေမးခြန္းတခုမွာ ေသြးဆိပ္တက္လို႔ ေရးရတယ္။ အဆိပ္ကိုဆိုလိုတယ္။ စိတ္ဆိုတာ စဥ္းစားတာ။ စိတ္ခံစားမႈ။ ကိုယ္နဲ႔ စိတ္။ သားစိတ္ဆိုရင္ သားအေပၚထားရွိတဲ့စိတ္ ျဖစ္သြားမယ္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္သူ ၇ဝ-၈၅% မွာျဖစ္တတ္တဲ့ ကိုယ္ဝန္ရွိစအန္ျခင္း Morning sickness အတြက္ တခါတရံ ေဆးေတြ အသံုးမက် ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မျဖစ္မေနေပးရတဲ့ ေဆးတခ်ိဳ႕မွာ လူနာ စိတ္သက္သာရေစတဲ့ေဆးလို႔ေခၚတယ္။ B-Natal TheraPops ႏွင့္ B-Natal Lozenges တို႔သည္ ဗီတာမင္ ဘီ-၆ ပါတဲ့ေဆးမ်ားျဖစ္ျပီး၊ Psi Bands Acupressure ကို လက္ေကာက္ဝတ္မွာ ပတ္ထားႏိုင္တယ္။ Bands Organic Morning Wellness Tea ႏွင့္ Organic Heartburn Relieving Tea QueaseEASE ႏွင့္ Essential Oil Therapy တို႔ကလည္း ေခတ္သံုးေဆးေတြ ျဖစ္တယ္။

ဘယ္လိုကုသမလဲ
ျဖစ္ေစတာ မေသျခာလို႔ ကုသနည္းဟာလဲ မေရရာလွပါ။ ခံစားရတာကို သက္သာေအာင္သာ လုပ္ရတာမ်ားတယ္။
အစာေခ်ရည္ဆန္တာနဲ႔ တြဲေနတာဆိုရင္ ညမအိပ္ခင္ Antacid ေလေဆး ေသာက္အိပ္ပါ။ အစားအေသာက္မွာ (ဖိုင္ဘာ) မ်ားတာ စားေပးပါ။ အဆီလဲ စားဘို႔ လိုတယ္။ ေပါင္မံု႔ျဖဴက အညိဳထက္ ဒီေနရာမွာ သင့္တယ္။ အသီးအႏွံ၊ အသီးအရြက္ေတြလဲ အစိမ္းမစားသင့္ပါ။ အဆီမ်ားတဲ့အသား ေရွာင္ထားပါ။ စားျပီးရင္ လဲေလ်ာင္းမေနပါနဲ႔၊ အစာစားျပီး လမ္းေလွ်ာက္ေပးပါ။ သၾကားဓါတ္နည္းတာျဖစ္ရင္ သြားရည္စာ ခဏခဏစားေပးပါ။ သံပရာ၊ ေရွာက္သီး၊ လိေမၼာ္သီးေတြက အက်ိဳးမ်ားေစတယ္။ ခ်င္း (ဂ်င္း) ေဆးေတာင့္၊ ခ်င္းလဖက္ရည္ ေကာင္းတယ္။ အန္ရင္ ေရခဲငံုပါ။ တခါစားရင္ နဲနဲခ်င္းစားပါ။ ထမင္းမစားျပီးျပီးခ်င္း ေရမေသာက္ေသးဘဲ နာရီဝက္ေနမွ ေသာက္ပါ။ မစားခင္ ေရကို နာရီဝက္ၾကိဳ ေသာက္ထားပါ။ မနက္မထခင္ Soda crackers စားႏိုင္တယ္။ အိပ္ရာထရင္ Crackers စားပါ။ အနံ႔၊ အရသာ မၾကိဳက္တာမစားပါနဲ႔၊ အစာစားခ်ိန္မွာ မစားဘဲမေနပါနဲ႔၊ ေကာင္းေကာင္း အနားယူပါ၊ ကိုယ္လက္လႈတ္ရွားမႈ လုပ္ေပးပါ။ Acupressure wristbands လက္မွာပတ္ထားပါ။ Sea Bands နဲ႔ Relief Band Device ေတြလဲသံုးႏိုင္တယ္။ Salty potato chips အာလူးခ်စ္ပ္ စားႏိုင္တယ္။ Preggie Pops lollipops ငံုထားပါ။ သံဓါတ္အားေဆးေၾကာင့္ထင္ရင္ Slower-release ျဖစ္ျဖစ္ Lower-dose iron pills သံဓါတ္နည္းနည္းသာပါတာ ေျပာင္းေသာက္ပါ။ Vitamin B6 50 mg (ဗီတာမင္ ဘီ ၆) ေသာက္ပါ။ ဆားဓါတ္ခန္းေျခာက္တာျဖစ္ရင္ ORS ဓါတ္ဆားထုပ္ ေသာက္ပါ။ ေသာက္တာလဲ အန္ရင္ Ringer Lactate drip သြင္းပါ။

Hyperemesis Gravidarum ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ အလြန္အကြ်ံအန္ျခင္း
ဆိုးတယ္။ ၾကာရင္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့၊ အာဟာရနည္း၊ ဓါတ္ဆား အခ်ိဳးအဆေျပာင္းလဲျခင္းေတြျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၈-၁၂ ပတ္ရွိခ်ိန္ အျဖစ္မ်ားတယ္။ ၂ဝ ပတ္ဆိုရင္ ၁ဝ% ကလြဲျပီး ေပ်ာက္ႏိုင္သြားတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္ျဖစ္ရသလဲ တိတိပပမသိပါ။ ကိုယ္ဝန္ ၂ဝဝ ရင္ ၁ ေယာက္ကေန ၄ ေယာက္ထိ ျဖစ္တတ္တယ္။ promethazine, prochlorperazine and metoclopramide တို႔ကို ေပးႏိုင္တယ္။ အနားယူပါ။ အစာကို နည္းနည္းတဲ႔ အၾကိမ္ခြဲစားပါ။ ပရိုတင္းမ်ားမ်ား စားသင့္ျပီး အဆီႏွင့္အစပ္ေလ်ာ့သင့္တယ္။

Normal saline or Lactated Ringer solution သြင္းေပးဘို႔လိုႏိုင္တယ္။ ဂလူးကို႔စ္၊ ဗီတာမင္ဘီ ၁၊ ဘီ ၆၊ မဂၢနီဆီယမ္ ေပးရမည္။ ဗီတာမင္ ဘီ ၆၊ doxylamine 10 mg + pyridoxine (B6) 10 mg ေရာေပးပါ။ Promethazine 12.5-25 mg ကို ၄ နာရီျခား။ Prochlorperazine 25 mg စအိုမွ ၁၂ နာရီျခား။ Meclizine, dimenhydrinate, Metoclopramide ကိုလည္းေပးႏိုင္တယ္။ Methylprednisolone 16 mg စားေဆး သို႔မဟုတ္ ထိုးေဆး၊ တေန႔ (၃) ၾကိမ္ကို ေနာက္ဆံုး အျဖစ္ေပးႏိုင္တယ္။ ၃ ရက္နဲ႔သက္သာရင္ ၂ ပတ္အထိ ဆက္ေပးပါ။ မသက္ရင္ ရပ္ပါ။ ဂ်င္း (ခ်င္း) Ginger capsules of 250 mg တေန႔ (၄) ၾကိမ္ေသာက္ႏိုင္တယ္။

ပဌမေမးခြန္းေမးသူကို Ondansetron ODT ေဆးေပးထာတာေတြ႔တယ္။ ဘာေၾကာင့္အန္တာျဖစ္ျဖစ္ ယူအက္စ္ေအမွာ ေပးတာမ်ားတယ္။ ျပီးခဲ့တဲ့လထဲ ဆီးေက်ာက္ေၾကာင့္ အန္ခ်င္သူကိုလည္း အဲဒီေဆးေပးတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ