Triglycerides ထရိုင္ဂလစ္စရိုက္ အဆီမ်ားျခင္း

ဦး ႕႕႕၊ အသက္၃၁။ ေဆးေတြေသာက္လည္း အျမဲတမ္းေအာက္ပိုင္းမ်ားေညာင္းကိုက္ေနပါတယ္။ ေဆးေတြေသာက္ရင္ အရမ္းအိပ္ခ်င္ပါတယ္ အိပ္လို႔ကိုမဝနိုင္ပါ။ ေဆးေတြနဲ႔ ေရာဂါနဲ႔လြဲေနသလား မထူးျခားလို႔ပါ။ ေဆးေသာက္တာ၆လရွိပါျပီ။ မေသာက္ဘဲေနတာနဲ႔ ေသာက္တာနဲ႔ သိပ္မထူးပါ။ ဘာဆက္လုပ္ရမွန္းမသိပါ ေက်းဇူးျပဳ၍ညႊန္ျပပါဦးဆရာ။ က်န္းမာပါေစ။

Triglycerides ထရိုင္ဂလစ္စရိုက္ ၁၅ဝ ေအာက္သာရွိသင့္တာမွာ ၂၅၈ ရွိေနလို႔ မ်ားေနတယ္။

က်န္းမာေရးအသိရွိသူေတြ အဆီမ်ားတာ မကာင္းမွန္းသိၾကတယ္။ ပိုသိသူေတြက Cholesterol ကိုလက္စေထာလို႔ သိၾကမယ္။ ကိုလက္စေထာမွာ Low-Density Lipoprotein (LDL) ဆိုတာကမွ မေကာင္းတာပါ။ High-Density Lipoprotein (HDL) ကေကာင္းတယ္။ Cholesterol ဟာ ဆဲလ္နံရံေတြ ေဆာက္ဘို႔၊ ေဟာ္မုန္းေတြလုပ္ဘို႔ အသံုးဝင္တယ္။ သိပ္နည္းေနသူဟာ စိတ္က်ေရာဂါ ျဖစ္ေနတတ္တယ္။ ဒိထက္ ပိုသိခ်င္ရင္ Triglycerides ထရိုင္ဂလစ္စရိုက္လို႔ မွတ္လိုက္ပါ။

ကိုလက္စေထာမ်ားေနတာထက္ ထရိုင္ဂလစ္စရိုက္မ်ားေနတာက ေရာဂါရမွာကို ပိုျပီးတိက်ေစတယ္။ ထရိုင္ဂလစ္စရိုက္ နဲ႔ HDL အခ်ိဳးဟာ ႏွလံုးကိုထိခိုက္ေတာ့မယ္ဆိုတာသိဘို႔ အေရးၾကီးတဲ့ ညႊန္းကိန္းျဖစ္တယ္။ ေသြးထဲမွာ ထရိုင္ဂလစ္စရိုက္ မ်ားေနတာနဲ႔ Atherosclerosis ေသြးလႊတ္ေၾကာ မာတာ-ပိတ္တာ ဆက္စပ္ေနတယ္။ ဆက္ျပီးလဲ Heart disease ႏွလံုး-ေရာဂါ နဲ႔ Stroke စထုပ္ခ္ရတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အသက္ရေလ ထရိုင္ဂလစ္စရိုက္မ်ားလာေလ။ မ်ိဳးရိုးလဲလိုက္ႏိုင္တယ္။

Myocardial infarction ႏွလံုးၾကြက္သား ေသြးမေလွ်ာက္ ေရာဂါဆိုတာက အလြန္႔-အလြန္ အေရးၾကီးတယ္။ အသက္ ၾကီးသူေတြမွာ Sick sinus syndrome ေရာဂါက ဆိုးတယ္။ ၇ဝ% ေအာက္သာ ၅ ႏွစ္ ရွင္မယ္။ ဒီေရာဂါဟာ တကယ့္ အေရးေပၚျဖစ္တယ္။ အေမရိကားမွာ တႏွစ္မယ္ လူ ၅ သိန္းကေန ၇ သိန္း ေသဆံုးေနၾကရတယ္။ ေသရသူတဝက္က ေဆးရံုေတာင္ မေရာက္ႏိုင္ၾကဘူး။ Acute Coronary Syndrome, Ischemic Heart Disease, Myocardial Ischemia ေဆစာနဲ႔ နာမယ္ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးေခၚတယ္။ ျဖစ္ျပီဆိုရင္ ရင္ပတ္ မတရား-နာတာတာကို Angina pectoris ေခၚတယ္။ မခံႏိုင္ေအာင္၊ ေခြ်းျပန္ေအာင္နာတယ္။ ႏွလံုး-ၾကြက္သား ေသြးမဝလို႔ နာတာ ျဖစ္တယ္။ နာတဲ့ေနရာက ရင္ညြန္႔ရိုးအထဲကပါ။ ေမးရိုး၊ ပခံုးနဲ႔ လည္ပင္းဆီကို ဆက္နာႏိုင္တယ္။ ရင္ပတ္နာတာက တျခားေနရာမွာဆိုရင္ မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။

ေရာဂါလကၡဏာေတြ
ရင္ပတ္ေအာင့္-နာတာ၊ Syncope ရုတ္တရက္ သတိလစ္တာ၊ ေခါင္း မူးတာ၊ ေခါင္းထဲ ေပါ့ေနတာ၊ ပ်ိဳ႕-အန္တာ၊ အသက္ရွဴ တိုတာ၊ ေလ့က်င့္ခန္း-လႈတ္ရွားမႈ လုပ္မရတာ၊ အသားအေရ ျပာႏွမ္းေနတာ၊ ကိုယ္ေရာင္တာ၊ အဆုတ္ေရာင္တာေတြ ေတြ႔ႏိုင္တယ္။

ေဆးစစ္ရင္ Electrolyte, Glucose, Calcium, Magnesium, Thyroid function tests, Toxicologic screen, Imaging Studies ေတြနဲ႔ 12-lead ECG စစ္မယ္။ ထရိုင္ဂလစ္စရိုက္ မ်ား-မမ်ား မစစ္ခင္ ၈ နာရီကေန ၁၂ နာရီ အစာမစားဘဲ ေနသင့္တယ္။ 150 mg/dL ေအာက္ရွိတာေကာင္းတယ္။ ၁၅ဝ ကေန ၁၉၉ ဆိုရင္ သတိထားရေတာ့မယ္။ ၂ဝဝ ကေန ၄၉၉ အထိ မေကာင္းဘူး။ ၅ဝဝ ေက်ာ္ရင္ အႏၲရာယ္ရွိေနျပီ။

Asparaginase လူကီးမီးယားေဆး၊ Fenofibrate, Gemfibrozil, Clofibrate, Statin ကိုလက္စေထာက်ေဆး၊ Nicotinic acid ဗီတာမင္ ဘီ-၃ နဲ႔ ဗီတာမင္ စီ ေတြ ေသာက္ေနသူေတြ၊ အဆီစားနည္းသူေတြ၊ လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္း မ်ားသူ၊ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့သူ၊ အစာစုပ္မယူႏိုင္တဲ့ေရာဂါ ရွိသူေတြမွာ ထရိုင္ဂလစ္စရိုက္နည္းေနတာ ေတြ႔ရမယ္။

Beta blockers, Calcium channel-blocking agents, Clonidine, Reserpine ေသြးတိုးက်ေဆး၊ Tamoxifen ကေလး မရတာ အတြက္ေဆး၊ Steroids စတီရြိဳက္ေဆး၊ Diuretics ဆီးသြားေစတဲ့ေဆး၊ Class I Antiarrhythmic agents, Amiodarone, Acetylcholine, Digitalis glycosides ႏွလံုးေရာဂါေဆး၊ Estrogen မ-ေဟာ္မုန္းေဆး၊ ကိုယ္ဝန္-တားေဆး၊ Colestipol, Cholestyramine ကိုလက္စေထာက်ေဆး၊ Protease inhibitors ဗိုင္းရပ္စ္ေဆး၊ Retinoids ဗီတာမင္ ေအ၊ Lithium, Antipsychotics စိတ္ေရာဂါေဆး၊ Paclitaxel, Toluene ဓါတုေဆး၊ Dimethyl sulfoxide ဆီးအိမ္ေရာဂါ ေဆးနဲ႔ Alfentanil, Fentanyl, Sufentanil ဘိန္းပါတဲ့ အနာသက္သာေဆးေတြကေနလဲ Triglycerides မ်ားေနႏိုင္တယ္။

အပူခ်ိန္နည္းတာ၊ သၾကားဓါတ္နည္းေနတာ၊ အအိပ္ပ်က္ေရာဂါ၊ ဆံုဆို႔နာ၊ ေလးဘက္နာ၊ ႏွလံုးၾကြက္သားေရာင္ေရာဂါ၊ ပတ္ဝန္းက်င္-အဆိပ္သင့္တာ၊ ဓါတ္ဆားမညီမွ်တာ၊ ေရာဂါပိုးဝင္တာ၊ သၾကားဓါတ္နည္းတာ၊ လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္း နည္းတာ၊ ဦးေႏွာက္ ဖိအားမ်ားတာေတြေၾကာင့္လဲ ဒီေရာဂါျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ဘယ္လို ကုသလဲ
ေရာဂါလကၡဏာ မျပသူေတြအတြက္ ေဆးေပးဘို႔ မလိုပါ။ ဓါတ္ဆား-မမွ်တာမ်ိဳး ရွိေနရင္ ျပင္ေပးရမယ္။ Hypothermia ကိုယ္ပူခ်ိန္ နည္းတာေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာဆိုရင္ ျပန္ျပီး ေႏြးေအာင္လုပ္ရမယ္။ ေရာဂါပိုး ဝင္ရာကေန ျဖစ္သူေတြကိုေတာ့ Permanent Pacing အျမဲ လုပ္ေပးရတယ္။ Sick sinus syndrome ျဖစ္သူေတြက Atropine ေပးရင္ ခဏဘဲ သက္သာလို႔ Pacemaker ထည့္ေပးရတယ္။ Atropine ေဆးကို ေသြးျပန္ေၾကာထဲ ထိုးေပးရင္ ေလာေလာဆယ္ သက္သာမယ္။ Atropine လူၾကီးဆိုရင္ 0.5-1 mg IV or ET q3-5min up to 3 mg total (0.04 mg/kg) နဲ႔ ကေလးေတြမွာ 0.02 mg/kg/dose IV, minimum of 0.1 mg ေပးတယ္။

Triglyceride levels ဘယ္လို ခ်မလဲဆိုတာ စိန္ေခၚမႈျဖစ္တယ္။ က်န္းမာေရးလိုက္စားသူဆိုတဲ့ လူေနမႈဘဝပံုစံ တခုလံုး ေျပာင္းရပါမယ္။ ဆန္လံုးညိဳ စားပါ။ Saturated and trans fats အဆီအမ်ိဳးေတြ ေရွာင္ျပီး၊ Monounsaturated and Polyunsaturated fats ေတြကို စားသံုးပါ။ Olive oil, Canola oil, Nuts, Peanut oils စားသံုးဆီေတြ ေကာင္းတယ္၊ ႏို႔နဲ႔ ႏို႔ထြက္ အစာေတြမွာ အဆီနည္းတာ ေရြးစားပါ။ Omega 3 မ်ားတဲ့ Salmon, Mackerel, Lake trout, Sardines, Herring, Albacore tuna ငါးေတြက ေကာင္းတယ္။ ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ပါ၊ အသားထဲက အဆီ ေရြး-ခ်န္ စားပါ၊ ဖိုင္ဗာမ်ားအစာ၊ ေဖြးျဖဴသြားေအာင္ ခြ်တ္မထားတဲ့ အေစ့အဆံ စားပါ၊ အသီးအႏွံ စားပါ၊ အခ်ိဳဓါတ္၊ သၾကားဓါတ္ နည္းတဲ့ အရည္ကိုသာ ေသာက္ပါ၊ အရက္ေရွာင္ပါ၊ ေဆးလိပ္ျဖတ္ပါ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလွ်ာ့ပါ။

လိုေသးရင္ ေဆးကူရမယ္။ Cholesterol နဲ႔ Triglycerides ေတြခ်ဘို႔ ေဆးေတြကေတာ့ Fibrates ေတြ ျဖစ္တယ္။ Gemfibrozil (Lopid), Fenofibrate (Tricor) နဲ႔ Niacin ေတြပါတယ္။ အစာ-မေရွာင္ဘဲ၊ ေဆးတခုထဲနဲ႔ မရတာ သတိထားရမယ္။

အေရးေပၚအေျခအေန
ရင္ပတ္ နာလြန္းတာအတြက္ ဘိန္းပါတဲ့ Morphine sulfate ေဆးနဲ႔သာ သက္ေသာေစႏိုင္တယ္။ မတည္ျငိမ္တဲ့လူနာကို Cardiac monitor ႏွလံုးေစာင့္ၾကည့္စက္ နဲ႔ IV line အေၾကာေဆး သြင္းေပးထားရတယ္။ ေအာက္စီဂ်င္လဲ ေပးမယ္။ လိုအပ္ရင္ Endotracheal intubation လည္ေခ်ာင္းထဲ ကရိယာ ထည့္ေပးထားမယ္၊ Aspirin အက္စပရင္ေၾကာင့္ ေသဆံုးတာကို ၂ဝ% ေလ်ာ့ေစႏိုင္တယ္။ Nitroglycerin, Thrombolytic agents, Heparin, Beta blockers နဲ႔ Calcium channel blockers ေဆးေတြ သံုးတယ္။ Pulmonary angioplasty ဆိုတာလဲ လုပ္ေပးႏိုင္တယ္။ လိုေသးရင္ Transcutaneous အေရျပားေအာက္ျဖစ္ျဖစ္ Transvenous Pacing ေသြးေၾကာကေနျဖစ္ျဖစ္ စည္းခ်က္ မွန္ေစတာ လုပ္ေပးပါမယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၁၃-၁-၂ဝ၁၈