Betel nut with Tobacco ေဆး-ကြမ္းယာ နဲ႔ က်န္းမာေရး

ေရးထားကေတာ့ၾကာျပီ။ မဖတ္ရေသးသူေတြကေမးၾကျပန္လို႔ ျပန္တင္ပါရေစ။

ျမန္မာဘုရင္လက္ထက္ကတည္းက မ်ိဳးရိုးစဥ္ဆက္ စားသံုးလာခဲ့ၾကတဲ့ ကြမ္းယာဟာ ကာလ ေရြ႕လ်ားလာတာနဲ႔ အစပ္အဟပ္ေတြ ေျပာင္းလာတယ္။ ငါန္းျမာကေဆးလည္း မဟုတ္ေတာ့ပါ။ တံတားဦးက ကြမ္းႏုဝါလည္း စာထဲသာသာ ရွိေတာ့တယ္။ က်န္းမာေရးအတြက္မေကာင္းဘူး၊ မသင့္ဘူးလို႔သိၾကေပမဲ့ မွားတာေတြ၊ ဝါးတာေတြကေန ခံတြင္းကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

ကြမ္းယာမွာ မပါမျဖစ္တဲ့ ကြမ္းရြက္က ေဆးျဖစ္ဝါးျဖစ္ အသံုးက်တာကို ဆရာဝန္ေတြကလဲ မျငင္းၾကပါ။ ကြမ္းသီးနဲ႔ ေဆး ကိုေတာ့ သုေတသနေတြ တေလွၾကီးလုပ္ျပီး တားဆီးတာေတြ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ရွိပါတယ္။ ကြမ္းစားတာေရာ ကြမ္းသီး ဝါးတာပါ တကမာၻလံုးမွာ လူဦးေရရဲ႕ ၁ဝ% ရွိတယ္။

Betel nut ကြမ္းသီးကို ရုကၡေဗဒလို Areca catechu လို႔ ေခၚတယ္။ ဓါတုေဗဒလို ေျပာရရင္ (အရီကိုလင္း)၊ (ပိုင္လိုကာပင္း) နဲ႔ (မတ္စကရင္း) ေခၚတဲ့ (အယ္လ္ကာလြိဳက္) ၃ မ်ိဳး ပါတယ္။ စိတ္ကို ေျပာင္းလဲေစႏိုင္တဲ့သတၲိရွိတယ္။ ၂ဝဝ၄ က က်င္းပခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ကင္ဆာ သုေတသနေအဂ်င္စီ (ကြန္ဖရင့္) တခုမွာ ကြမ္းသီးေၾကာင့္ တိရစာၧန္ေတြမွာ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစတယ္။ လူကို ကင္ဆာမျဖစ္မီအဆင့္ကို ျဖစ္ေစတယ္လို႔ စာတမ္းဖတ္ခဲ့တယ္။ Tobacco (Nicotiana genus) ေဆးကေန Genetic mutations မ်ိဳးဗီဇ ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ အဲလိုျဖစ္တာဟာ ကင္ဆာကို ဦးတည္ေစပါတယ္။

ေဆးငံုတာကို Smokeless tobacco အေငြ႔မထြက္တဲ့ ေဆးသံုးျခင္းလို႔ ေခၚၾကတယ္။ Smokeless, Not Harmless အေငြ႔မပါေပမဲ့ အႏၲရာယ္မကင္းပါလို႔ သတိေပးထားတယ္။ အက်င့္ကစြဲတယ္။ ျဖတ္ဘို႔ မလြယ္တတ္ဘူး။ ခံတြင္းနံ႔ မေကာင္းျဖစ္တယ္။ တံေတြးမ်ားမ်ားလာလို႔ ခဏခဏ ေထြးေနရမယ္။ ျဖဴေဖြးေနရတဲ့ သြားေတြလဲ မဲလာမယ္။ သြားကို ဘယ္ေလာက္တိုက္တိုက္ ျဖဴမလာလို႔ သြားဆရာဝန္ဆီ ခဏခဏ သြားေနရလိမ့္မယ္။ သၾကားဓါတ္ေတြပါတာ မနည္းလို႔ သြားအေခါင္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သြားပိုးစားမယ္။ သြားဖံုးေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ႏွလံုးခုန္ျမန္ေစမယ္၊ ေသြးတိုးတက္ေစမယ္။ ကင္ဆာ မျဖစ္ခင္အဆင့္ ခံတြင္းေရာဂါေတြ ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။ ခံတြင္းကင္ဆာေတြထဲမွာ လည္ေခ်ာင္း၊ ပါး၊ သြားဖံုး၊ ႏုတ္ခမ္းေတြနဲ႔ လွ်ာကင္ဆာေတြပါတယ္။ သရက္ရြက္ကင္ဆာ နဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ကင္ဆာ၊ အစာမ်ိဳျပြန္ကင္ဆာ၊ အစာအိမ္ကင္ဆာေတြလဲ သုေတသနစာရင္းထဲမွာ ေနာက္နားကပါေသးတယ္။

ယဥ္ေက်းမႈဘက္ကၾကည့္ရင္ ရိုင္းတယ္။ ေဘာလံုးပြဲေတြၾကည့္ရင္း ကိုယ္အားေပးတဲ့ အသင္းကေဘာလံုးသမားျဖစ္ျဖစ္ တံေတြးေထြးတာကို ျမင္ရရင္ေတာ့ မၾကည့္ခ်င္ဘူး။ တီဗြီ တင္ဆက္သူေတြက တင္းနစ္ကစားတဲ့ မိန္းကေလးေတြကို ကင္မရာရိုက္ခ်က္ကို ေရြးျပီးမွာျပေလ့ရွိတာေတာ့ ယဥ္ေက်းပါတယ္။

အေငြ႔မထြက္တဲ့ေဆးထဲမွာ (ကာစီႏိုဂ်င္) ကင္ဆာကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ဓါတ္စုစုေပါင္း ၂၈ မ်ိဳးပါေနတယ္။ ဒါေတြထဲမွာ အဓိက ပစၥည္းက (ႏိုက္ထရိုဆမင္း) ျဖစ္တယ္။ ေဆးထဲမွာပါတဲ့ (နီကိုတင္း) ဓါတ္ဟာ စြဲေစတယ္။ ဒီဓါတ္ကုိ ခံတြင္းကေန စုပ္ယူတာဟာ စီးကရက္ ေသာက္တာထက္ေတာ့ ေႏွးေပမဲ့ ေသြးထဲကို ၃ ဆကေန ၄ ဆ ပိုဝင္တယ္။ ေသြးထဲမွာလဲ ပိုျပီး ၾကာၾကာ ေနတယ္။ ပါးေစာင္မွာ အျဖဴကြက္ေပၚတဲ့ (လူကိုပလီးကီးယား) ေရာဂါ ရလာႏိုင္တယ္။ ဒါမ်ိဳးကေန တခ်ိန္မွာ ကင္ဆာကို ေျပာင္းသြားႏိုင္တယ္။

Gutkha (ဂူရခါး) ကြမ္းသီးေျခာက္ထုပ္
ေဆးမပါဘဲ ကြမ္းသီးကို ျပဳျပင္ထားတာကို အထုပ္ငယ္ေလးေတြ အိႏၵိယမွာ မ်ားလြန္းလို႔ ႏွစ္ျပားတန္ကေန ကင္ဆာ ျဖစ္ေစမယ္လို႔ သတိေပးၾကတယ္။ ကြမ္းသီးကို ျပဳျပင္နည္းေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ အေမႊးနံ႔ေတြလဲ မတူၾကဘူး။ ေလးညွင္း၊ ဖါလာ၊ စတာေတြအျပင္ ေခ်ာကလက္နံ႔ပါတာလဲ ရွိေသးတယ္။ ခံတြင္း-ကင္ဆာဆိုတာ ျဖစ္လာဘို႔ရာ ဆယ္ႏွစ္ၾကာလို႔ ကြမ္းသီးေျခာက္ကို ၄-၅ ႏွစ္ စားသံုးေနလို႔ ဘာမွမျဖစ္ဘူး မထင္သင့္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ အိႏၵိယမွာ ခံတြင္းကင္ဆာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးဘဲ။ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္တံုးက အေမရိကားမွာ ၂ ေသာင္း ၃ ေထာင္သာရွိခဲ့ေပမဲ့၊ အိႏၵိယမွာ ခံတြင္း-ကင္ဆာ လူနာေပါင္း ၇ ေသာင္း ရွိခဲ့တယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာ ကင္ဆာ သုေတသန ေအဂ်င္စီကေန ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ေဆး-ေဆးလိပ္၊ အရက္၊ (ေကဖင္း) ေနာက္မွာ ကြမ္းသီးဟာ စတုတၳေျမာက္ အမ်ားဆံုး တလြဲသံုးေနၾကတယ္။

(ကိုကာ-ကိုလာ) ထဲမွာ ဘာေတြကို ဘယ္ေလာက္ အတိအက်ထည့္ျပီး ေဖ်ာ္စပ္တယ္ဆိုတဲ့ (ကိုကာ-ကိုလာ) ေဖၚျမဴလာဟာ ကုမၸဏီရဲ႕ လိႈ႔ဝွက္ခ်က္ျဖစ္တယ္။ (ဂူရခါး) ထဲမွာလဲ သူမ်ားမသိတာေတြ ပါေနတယ္။ ဥပမာ Jhee (ဂ်ီး) ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးအစားထဲမွာ ကြမ္းသီး ၇၅%၊ ေဆး ၁၂% နဲ႔ သူမ်ားမသိတာ ၁၃% ပါတယ္လို႔ ပိုင္ရွင္ကိုယ္တိုင္က ေျပာတယ္။ ၂ဝဝ၈ တံုးက ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ ေလ့လာမႈတခုအရ (ဂူရခါး) ထဲမွာ (ခရိုမီယမ္)၊ (နစ္ယ္လ္) နဲ႔ (အာဆင္းနစ္) ေတြ ပါတယ္။ ဒါေတြက ကင္ဆာကို ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

ကြမ္းယာကို အထားခံေအာင္ စီမံထားတာေတြထဲမွာ မိႈမတက္ေအာင္၊ စားေကာင္းေအာင္ ဓာတုေဗဒပစၥည္း တစ္ခုခု ထည့္ထားရတာမို႔ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ (ကာစီႏိုဂ်င္) ေတြပိုၿပီးပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ ေဆးပါတဲ့ကြမ္းယာ စားသံုးတာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ၅၁႕၄% ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လွ်ာျဖတ္မခံလုိလွ်င္ ကြမ္းယာမစားပါႏွင့္ဆိုျပီး လွ်ာကင္ဆာ အတြက္ က်န္းမာေရးသတိေပးခ်က္ရွိတယ္။

ကြမ္းယာစားသူေတြက ေဆးလိပ္ေသာက္တာ မ်ားတယ္။ တဆက္တည္း အရက္ေသာက္တာလည္း မ်ားတယ္။ ေဆးလိပ္နဲ႔ ကြမ္းစားတာတြဲရင္ ကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္ေခ် ၆ ဆေလာက္ပိုမ်ားျပီး၊ အရက္ပါတြဲရင္ ၁၂၃ ဆ မ်ားသြားပါတယ္။ ဒီလို အေလ့အက်င့္မ်ိဳးေတြဟာ ပတ္ဝန္းက်င္ေစ့ေဆာ္မႈ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြ ဆြဲေဆာင္မႈ၊ အတုျမင္ အတတ္သင္မႈဆိုတဲ့ အေၾကာင္းခံေတြကေန အက်င့္ကူးစက္တယ္။ အေျခခံကေတာ့ စိတ္ပါဘဲ။ သူ႔ေဘးက ႏိုင္ငံေရး။

လူငယ္လူရြယ္ေတြ ဒီအေလ့အက်င့္ ပိုမ်ားလာတာက (မဆလ) ေခတ္မွာ ဖက္ရွင္တခုလို တဆင့္တက္လာခဲ့တယ္။ အဲဒီေခတ္တံုးက အရာရာရွားပါးတဲ့အျပင္ လူေတြကိုမွိဳင္းတိုက္ထားတယ္။ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားခဲ့တယ္။ ဒီေတာ့ လူငယ္ေတြက ထြက္ေပါက္ ရွာၾကရတယ္။ အခိုက္အတန္႔ေလးျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္ပိုင္၊ ကိုယ္တိုင္ လုပ္ႏိုင္တာေတြထဲမွာ ေဆးလိပ္၊ ကြမ္းယာနဲ႔ အရက္ကိုေတြ႔တယ္။ အႏွိပ္ခန္း၊ အေပ်ာ္ခန္းေတြဆိုတာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္ေရာက္မွ ပိုမ်ားလာတာပါ။ လႊတ္ေတာ္အစိုးရေခတ္မွာေတာ့ ျမိဳ႕ငယ္ေတြမွာပါရွိလာတယ္။ အခုလို နည္းနည္းပါးပါး ျဖစ္ေတာ့ ေျပာင္းလာတာေတြ ရွိလာခ်ိန္မွာ လူငယ္ေတြ ကိုယ္ပိုင္-ကိုယ္တိုင္ လုပ္ႏိုင္လာတာေလးေတြ ရွိလာခ်ိန္မယ္ ဘာသာေရးနဲ႔ ကိုက္ညီတာ၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ လမ္းမွန္တာ၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တာေတြကိုသာ ေရြးသင့္၊ ရွာသင့္ၾကပါတယ္။

တခါတံုးက အေမရိကန္ေက်ာင္းသားေတြ ထိုင္းနယ္စပ္ကို ေလ့လာဘို႔လာၾကတယ္။ ၁၉၈၈ မွာျမန္မာျပည္က ေက်ာင္းသားေတြ ဆႏၵျပၾကလို႔ ထြက္ေျပးရျပီး မၾကာခင္ကေပါ့။ ျမန္မာျပည္ နယ္စပ္လမ္းေတြေပၚက နီနီရဲရဲ အကြက္ေတြ ျမင္ေတာ့ ဟာ ႕႕႕ ဒါျမန္မာေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ေသြးလားလို႔ ေမးၾကတယ္။ ေသြးေတာ့ေသြးပါ။ အမွန္က ေရႊဗမာေတြ ေထြးထားတဲ့ ကြမ္းေသြးေတြျဖစ္ပါတယ္။ မျဖစ္ႏိုင္တာကို မလုပ္ပါနဲ႔လို႔အၾကံေပးတာဟာ အခ်ည္းအႏွီးသာျဖစ္လို႔ ေဆးနဲ႔ ကြမ္းယာ က်န္းမာေအာင္ စားတတ္ၾကပါေစ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ