Surgery ABC ခြဲစိတ္ပညာ သူငယ္တန္းဖတ္စာ (၂)

ပညာမစံုေသးေပမယ့္ လူနာကအကုံလာမယ္။ မုတ္ (မုတၱ) ေရာဂါလည္းပါတယ္။ (ဟိုက္ဒရိုဆီးလ္) လို႔ေဆးစာမွာ ေရးတယ္။ မုတ္ေရာဂါျဖစ္ေၾကာင္းကုန္စဥ္ေတာ့ တပုဒ္ ေရးထားတယ္။ အခုက စာဖတ္ခ်ိန္မဟုတ္ပါ။ ပညာဆိုတာ စံုတယ္မရွိပါ။ ခြဲစိတ္ဘို႔သာျပင္ေပေတာ့ဗ်ာ။

မုတ္ေရာဂါလူနာက ေပါတယ္။ ခြဲကုသရတာခ်ည္းပဲ။ မခြဲရတဲ့နည္းေတြစမ္းဘူးတယ္။ အရည္ကိုေဖါက္ထုတ္ျပီး အိုင္အိုဒင္း ထိုးေပးတယ္။ ယာယီသက္သာတာပဲရွိတယ္။ ခြဲရတာမွ အႏၱရာယ္အနည္းဆံုးတခုမို႔ လက္သင္ေတြအတြက္ အကြက္ပဲ။ ခြဲသာခြဲ။

ဆရာဝန္ျဖစ္စ ေတာနယ္မွာ တေယာက္တည္းတာဝန္က်ေတာ့ ေသာင္ျပင္လႊတ္ခံရတဲ့အေကာင္လို႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုေတာ့ ေရးရဲတယ္။ ေတာမွာ ခြဲစရာပစၥည္းစံုတာမဟုတ္။ ခြဲစိတ္ခန္းဆိုတာမရွိ၊ အျပင္လူနာၾကည့္ျပီး အဲဒီေနရာကပစၥည္းေတြကို ဟိုဖယ္သည္ေရြ႕နဲ႔ (အိုတီ) လုပ္ရတယ္။ ပိုးသန္႔ျခင္းစာလည္း ေရးထားပါတယ္။

ခြဲစိတ္ကရိယာ အမ်ားၾကီးျပည့္စံုစရာမလိုပါ။ ေသြးေၾကာညွပ္ ၂-၃ ေခ်ာင္း၊ ခ်ဳပ္အပ္၊ ခ်ဳပ္ၾကိဳးလိုတယ္။ ဓါရိုးမရွိလည္း ရတယ္။ (ဘလိတ္) ဓါးမရွိရင္လည္း မုတ္ဆိတ္ရိတ္ဓါးအသစ္က ေဒါင့္ေလးေဒါင့္ဟာ ခြဲလူနာေလးေယာက္ခြဲလို႔ရတယ္။ အရည္ေဖါက္ထုတ္ဘို႔ရာ (ထရိုကာ) နဲ႔ (ကင္ညဴလာ) မရွိလည္းရတယ္။ ကတ္ေၾကးကေတာ့ ၂ မ်ိဳးရွိမွ။ ဘယ္ေတာ့မွ ေတာသားမလုပ္ရတဲ့ ေမ့ေဆးဆရာဝန္ အလည္မလာလည္းရတယ္။

လက္ေထာက္ဆရာမကေန မုတ္ကို လက္ႏွစ္ဖက္သံုးျပီး အေရျပားေျပာင္ျပီး ျပဴးထြက္ေနေအာင္ ကိုင္ေပးထား။ ထံုေဆးကို ခြဲမယ့္ဓါးရာအတိုင္း ေဒါင္လိုက္ထိုးမယ္။ ၁ဝ-၁၅ စီစီဆိုရတယ္။ ခြဲစိတ္ရာမွာ ေရေႏြးဟာ အသံုးအဝင္ဆံုးပဲ။ ဓါးခြဲလို႔ေသြးထြက္တာနဲ႔ (၆ x ၆) ေရေႏြးဝတ္နဲ႔ ဖိဖိေပးရတယ္။ ေတာ္ေတာ့ေသြးထြက္တာ ျခ်ည္စရာမလုိဘူး။ (ေဖါရိန္း ေဘာ္ဒီ) နည္းတာေပါ့။ ဓါးသြားကိုခပ္ေစာင္းေစာင္းထားျပီး မုတ္အိတ္အဖံုးလႊာအထိ တလႊာခ်င္းခြဲခြဲသြားရမယ္။ ကြာကြာက်သြားတာ ၾကည့္လို႔လွတယ္။ အရွည္အလ်ားဟာ အေရျပားနဲ႔ တူပါေစ။ ေသြးထြက္ရင္ ေရေႏြးဝတ္ပဲ။ ေသြးေထာင္ပန္းေနလည္းရတယ္။ လိုမွသာ ၾကိဳးနဲ႔ခ်ည္ရတယ္။

မုတ္အိတ္အဖံုး ျပာလဲလဲ့ေလးေတြ႔တာနဲ႔ လက္ညွိဳးႏွစ္ေခ်ာင္းသံုးျပီး ေဘးအလႊာနဲ႔ ခြါေပးရတယ္။ ထံုေဆးလိုရင္ ထပ္တိုးပါ။ အတံုးခြဲနည္းေကာင္းတယ္။ ကတ္ေၾကးမပါ လက္ေခ်ာင္းသာသံုးပါ။ အဲဒီမွာ လက္သာဘို႔လိုလာျပီ။ မုတ္ေရာဂါခြဲတာမွာ အႏၱရာယ္မရွိဘူးဆိုေပမယ့္ ခြဲျပီးနလံထတာျမန္ဘို႔ရာ ၾကိဳစဥ္းစားရတယ္။ အေၾကာေရာင္တာ ၾကာေနတတ္တယ္။ သုက္ရည္သြား အေၾကာျဖဴေလးနဲ႔ သူ႔ေဘးက ေသြးလႊတ္ေၾကာ၊ ေသြးျပန္ေၾကာေတြကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး ဖိအားမသက္ေရာက္ေစရပါ။

မုတ္အိတ္ထဲက အရည္ေတြကို (ထရိုကာ + ကင္ညဴလာ) နဲ႔ ထိုးေဖါက္ျပီးထုတ္ယူမယ္။ (ကစ္ဒ္နီေထြး) ခြက္နဲ႔ခံမယ္။ ဝါက်င့္က်င့္အေရာင္ျဖစ္မယ္။ ႏို႔ရည္အေရာင္ဆို ေရာဂါတခုခုပါရွိေနတယ္။ ခြဲျပီး ဆင္ေျခေထာက္ေရာဂါေဆးေပးရမယ္။ ကိုယ္ခႏၶာရည္ေတြထဲမွာ HIV ပို ပါမေနဘူးမေျပာႏိုင္တာေတာ့ သတိထားပါ။

အိတ္ကိုေဖါက္တဲ့ေနရာကေန အေနေတာ္က်ယ္ေအာင္ ကတ္ေၾကးနဲ႔ခြဲျပီး က်ားအစိေနာက္ဖက္ကေန ေျပာင္းျပန္လွန္ ခ်ဳပ္မယ္။ အိတ္ခြံၾကီးလြန္းရင္ ကိုက္ျဖတ္ရမယ္။ အိတ္ကို ျပန္လွန္ခ်ဳပ္တဲ့အခါ အထူအပါးအလိုက္ (ကက္ဂတ္) ၃-ဝ၊ ၂-ဝ ေရြးရမယ္။ ျပန္ပိတ္တဲ့အခါ အတြင္းလႊာကိုေတာ့ ၃-ဝ ေကာင္းတယ္။ အေရျပားကေတာ့ ျခည္ၾကိဳး။ ႏိုင္လြန္လည္း ရygတယ္။ ခြဲျပီးလည္း ကပ္ပယ္အိတ္ကို ေခါင္းေပါင္းေပါင္းသလို စနစ္တက်ထုပ္ထားျပီး ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ေပါင္ႏွစ္ဖက္ကို ပလာစတာၾကီးၾကီးနဲ႔ကပ္ျပီး အဲတာအေပၚမွာ ေခါင္းေပါင္းထားတဲ့ကပ္ပယ္အိတ္ကိုတင္ထားျပီး ေကာင္းေကာင္း နားေစရတယ္။

ခြဲစိတ္ရာမွာ ပိုးသန္႔နည္းအျပည့္အစံုပါရင္ တခ်ိဳ႕ဆရာဝန္ေတြက ပိုးေသေဆးမေပးပါ။ ျမန္မာျပည္မွာက ၾကိဳတင္ ကာကြယ္တဲ့သေဘာနဲ႔ ေပးၾကတယ္။ အနာသက္သာေဆးေတာ့ မလြဲမေသြေပးရတယ္။ လူနာသတၱိေကာင္းလည္း အေရာင္သက္သာဘို႔ေပးရပါမယ္။

ခြဲလူနာတိုင္း ၂၄ နာရီအတြင္း အထဲ-အျပင္မွာေသြးယိုသလားၾကည့္ရတယ္။ ေနာင္မွယိုတာကတမ်ိဳး။ ခ်ဳပ္ရိုးေျဖတာကို ပံုေသနည္းရွိတယ္။ ေခါင္းနဲ႔ကေလးဆိုရင္ အေစာဆံုး ၅ ရက္နဲ႔ေျဖတယ္။ ေျခေထာက္နဲ႔ အသက္ၾကီးသူေတြကို ၇-၈ ရက္။ မုတ္ေရာဂါက အမ်ားအားျဖင့္ လူလတ္ပိုင္း၊ ျဖစ္တာကလည္းအလယ္ပိုင္းဆိုေတာ့ ၆-၇ ရက္။

ခြဲျပီးလူနာ ဖုတ္ဖက္ခါထသြားလို႔ေတာ့မရပါ။ ခြဲျပီးျငိမ္ေနဘို႔တာဝန္ကို လူနာကိုေပးအပ္ရတယ္။ ဒါမွ အနာက်က္တာ ပိုေကာင္းတယ္။ အဲ ႕႕႕ ခြဲတဲ့ဆရာဝန္လည္း ခြဲေနတံုးမွာ လက္မသရမ္းရ၊ မၾကမ္းတမ္းရပါ။ သက္ရွိ (တစ္ရွဴး) ေတြကို တတ္ႏိုင္သမွ် ျငင္ျငင္သာသာကိုင္တြယ္တတ္ရတယ္။ မလိုတဲ့ေနရာကို ခြဲစိတ္ကရိယာေတြနဲ႔ မညွပ္မိ၊ မျဖတ္မိေလ ေကာင္းေလ။ ကပ္ပယ့္အိတ္လိုေနရာကေတာ့ မေထာင္းတာေပမယ့္ အလွအပအတြက္ ၾကည့္ရတဲ့ေနရာေတြဆိုရင္ အခြဲျပီးအျမင္လွေနေစဘို႔ အေရျပားကို ခြ်န္တဲ့ခြဲစိတ္ကရိယာနဲ႔ ကိုက္ညွပ္တာကို နည္းႏိုင္သမွ် နည္းေစရမယ္။

အက်ိတ္အိတ္ (ဆစ္စ္) လို၊ အဆီအိတ္ (လိုက္ပိုးမား) လိုကိုခြဲတာမ်ိဳးမွာ အေရျပားကို ဓါးနဲ႔ခြဲျပီးတာနဲ႔ အေရျပားႏွစ္ဖက္ကို တဖက္တခ်က္စီကို ဆြဲဟေပးတဲ့အခါ (အဲလစ္စ္ ေဖါဆက္) နဲ႔ ညွပ္ဆြဲရတာေတာ့ ဆရာဝန္တိုင္းသိတယ္။ အဲတာမွာ အေရျပားေအာက္နားေလးက အတြင္းလႊာေလးကိုသာ (အဲလစ္ ေဖါ့ဆက္) သြားေလးေတြနဲ႔ ညွပ္ဆြဲရင္ အေရျပားမွာ အရာမက်န္ရစ္ေစဘူး။ အထူးသျဖင့္ အပ်ိဳမိန္းကေလးေတြ ရင္သားအက်ိတ္ခြဲရင္ သတိထားပါေလ။

အရည္ေတြက ေနာင္လည္းထြက္ခ်င္ထြက္မွာေပမယ့္ အိတ္ကိုလွန္ခ်ဳပ္လိုက္ေတာ့ သူ႔ဖါသူျပန္စုပ္ယူမယ္။ အဲလိုခြဲနည္းကို အရွင္းေပ်ာက္ေအာင္ခြဲစိတ္နည္းလို႔ ေခၚတယ္။ တလံုးျပီးျပီ။ ကံေကာင္းရင္ ႏွစ္လံုးတြဲလည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဲတာဆို အေရျပားမွာ ဓါးရာတခုတည္းနဲ႔သာ မုတ္အမႊာကို ခြဲေပးႏိုင္ပါတယ္။ လူနာက ၾကိဳတင္ေေျပာထားလို႔ သူ႔ဇနီးကလည္း သေဘာတူရင္ သားေၾကာျဖတ္တာကိုပါ လက္ေဆာင္အျဖစ္ ခြဲေပးႏိုင္ပါေသးတယ္။

- Hydrocele မုတ္ေရာဂါ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/hydrocele.html
- Sterilization ပိုးသန္႔ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/sterilization.html
- Hernia အူက်-မက် သိပါရေစ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/hernia.html
- Epididymitis and Orchitis က်ား အေစ့-အေၾကာေရာင္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/epididymitis-and-orchitis.html
- Varicocele (ေဗရီကိုဆီးလ္) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/varicocele.html
- Undescended testicle ေယာက္်ားေလးမွာ အစိတဖက္မပါ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/undescended-testicle_27.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂ဝ-၁၂-၂ဝ၁၅