Diphtheria ဆံုဆို႔ေရာဂါ

ဆရာ့ရဲ႕ ဘေလာ့စာမ်က္ႏွာေတြကိုဝင္ၾကည့္တာ ၾကက္ညႇာေခ်ာင္းဆိုး၊ ေမးခိုင္တို႔ကိုေတြ႔တယ္။ ဆံုဆို႔ကိုမေတြ႔ဘူးဆရာ။ ဆံုဆို႔ဆိုတာ ဘာက္ိုေျပာတာလဲဆရာ။ ေက်းဇူးျပဳ၍ ေျဖၾကားေပးပါအံုးဆရာ။

ဆံုဆို႔ေရာဂါဟာ ကေလးေတြမွာ ဆိုးတဲ့ကူးစက္ေရာဂါတခုျဖစ္တယ္။ အာေခါင္ေနရာအဆံုမွာ ပိတ္ဆို႔ေနလို႔ အဲလိုေခၚတယ္။ ေဆးမကုရင္ အသက္ကိုရန္ရွာမယ္။ မတိုင္ခင္မွာ ႏွလံုး၊ ေက်ာက္ကပ္နဲ႔ အာရံုေၾကာစနစ္ေတြကိုထိ ခိုက္မယ္။ ျဖစ္တဲ့ကေလး ၃% အသက္ေသရတယ္။ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္မွာသာဆိုးတယ္။

ပိုးဝင္ခံရျပီးေနာက္ ၂ ရက္ကေန ၅ ရက္ေနရင္ ေရာဂါလကဏာေတြျဖစ္လာမယ္။ အသံၾသျပီး လည္ေခ်ာင္းနာမယ္။ ကိုယ္ပူ၊ ခ်မ္း၊ တက္ေစ့ေတြေရာင္ျပီး အားနည္းေနမယ္။ ပါးစပ္ကိုဟခိ်ုင္းျပီးၾကည့္ရင္ မီးခိုေရာင္ အလႊာတခုက အစာမ်ိဳခ်ရာနဲ႔ ေလဝင္ရာေနရာမွာ ပိတ္ကာေနတာျမင္ရမယ္။ အသက္ရွဴတာခက္မယ္။ ႏွာရည္ယိုမယ္။ မအီမသာျဖစ္မယ္။ အေရျပားမွာျဖစ္တာလည္းရွိတယ္။ နာမယ္။ နီမယ္။ ေရာင္မယ္။ အနာျဖစ္မယ္။ မီးခိုးေရာင္အဖံုးလႊာ ျဖစ္မယ္။

Corynebacterium diphtheriae ဗက္တီးရီးယားကေနျဖစ္ေစတယ္။ အသက္ရွဴလမ္းကေန ဝင္လာမယ္။ ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့ကေလး အသံုးအေဆာင္ေတြ၊ ထြက္တဲ့အရည္ေတြ ကေနလည္း ကူးလာႏိုင္တယ္။ အနာကေနလည္း ကူးႏိုင္တယ္။

ကူးစက္မႈသံသယရွိတဲ့ကေလးကို ၾကိဳတင္ကာကြယ္တဲ့အေနနဲ႔ ပိုးေသေဆးေပးႏိုင္တယ္။ ကာကြယ္ေဆးထိုးျပီးသား ကေလးကို ထပ္ထိုတာလည္းလုပ္ေပးႏိုင္တယ္။ DTaP vaccine ကေလးကာကြယ္ေဆးထဲမွာ ဆံုဆို႔ + ၾက္ညွာ + ေမးခိုင္ ေရာဂါ ၃ မ်ိဳးအတြက္ပါတယ္။ Tdap vaccine ကို လူၾကီးေတြကိုေပးတယ္။ ၂ လ + ၄ လ + ၆ လ + ၁၂-၁၈ လ + ၄-၆ ႏွစ္၊ စုစုေပါင္း (၅) ခါထိုးေပးတယ္။ ၁၂ ႏွစ္မွာ ထပ္ထိုး ထိုးေပးတယ္။ ေနာက္ ၁ဝ ႏွစ္ေနရင္ ေနာက္တခါထပ္ထိုး ထိုးေပးႏိုင္တယ္။ ထပ္ထိုးမွာ tetanus-diphtheria (Td) vaccine ႏွစ္မ်ိဳးတြဲကာကြယေဆးထိုးေပးႏိုင္တယ္။

Antitoxin အဆိပ္ေျဖေဆးထိုးေပးရတယ္။ Antibiotics ပိုးေသေဆးေပးရမယ္။ Penicillin နဲ႔ Erythromycin ေပးတယ္။ ေဆးရံုတက္ဘို႔လိုႏိုင္တယ္။ အာေခါင္မွာပိတ္ေနတာကို ဖယ္ရွားေပးမယ္။ Diphtheria antitoxin 20,000-100,000 units အဆိပ္ေျဖေဆးနဲ႔ Penicillin 250 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ သို႔မဟုတ္ Erythromycin 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၆-၁၂-၂ဝ၁၅