Abortion Complications ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ျခင္း ေနာက္ဆက္တြဲမ်ား

(ကန္ေတာ့ပါ)

၁။ ဆရာ႐ွင့္ ႐ိုေသစြာျဖင့္ ေမးခြန္းတခုေမးခ်င္ပါတယ္။ သမီးလြန္ခဲ့တဲ့ ၈ႏွစ္ေလာက္က တားေဆးအေနနဲ႔ ezy 2 ကို အႀကိမ္မ်ားစြာ ေသာက္ခဲ့မိပါတယ္။ တလ၂ခါေလာက္ပဲဆိုၿပီး အလြယ္သံုးမိတာပါ။ ၄ႏွစ္နီးပါးေလာက္ေသာက္ခဲ့မိပါတယ္။ နည္းနည္းၾကာလာေတာ့ သတိထားမိတာ ရင္သားေသးလာပါတယ္။ အဲတာနဲ႔ ေဆးဆက္မေသာက္ေတာ့ပဲ ဒုတိယ ကိုယ္ဝန္ကို ယူပါတယ္႐ွင့္။ သားေမြးတဲ့အခါ ရင္သားေသးေပမယ့္ မိခင္ႏို႔ကိုပဲေသခ်ာတိုက္ေကြၽးခဲ့ပါတယ္။ ၁ႏွစ္ခြဲမွာ သားငယ္ကို ႏို႔ျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ႏို႔ျဖတ္တဲ့အခ်ိန္ကစလို႔ ရင္သားတျဖည္းျဖည္းေသးေသးလာတာ အေတာ္ကို မတင့္မတယ္ အေနထားေရာက္လာပါတယ္ဆရာ။ ၃၈ႏွစ္အရြယ္အိမ္ေထာင္သည္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ရင္သား အေနေတာ္ အရြယ္စား ျဖစ္ခ်င္မိသလို ေဟာ္မုန္းေတြခ်ိဳ႕တဲ့ၿပီး အျခားေသာ အမ်ိဳးသမီးေရာဂါေတြကိုလဲ စိုးရိမ္မိပါတယ္။ သားဖြားမီးယပ္မွာ ရင္သားေသးတဲ့အေၾကာင္းေျပာျပေပမယ့္ အေၾကာင္းရင္းကိုစိတ္ဝင္တစားနားမေထာင္တဲ့အတြက္ ဆက္ျပဖို႔ရန္ အားမ႐ွိျဖစ္ရပါတယ္။ ၾကင္နာေသာအားျဖင့္ လိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ကုသရန္နည္းလမ္း႐ွိပါက အေဝးမွ လမ္းၫႊန္ေပးပါ႐ွင့္။

အေရးေပၚကို ပဲေလွာ္လို သံုးေနၾကတယ္လို႔ ေပါ့မိတယ္။ ေဆာရီး။ ဘယ္လို ေဘးထြက္သက္ေရာက္မႈေတြရွိသလဲ မၾကာခဏေျဖရတယ္။ သူမ်ားတိုင္းျပည္ေတြမွာ ျမန္မာျပည္ေလာက္ လက္လြတ္စပယ္ မသံုးစြဲၾကလို႔ ေဆးသုေတသန မမ်ားပါ။ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ ေမးခြန္းေတြဖတ္ျပီး ေလ့လာမႈသုေတသနလုပ္ပါတယ္။ ေကာက္ခ်က္ခ်လို႔ မရေသးပါ။

ေသခ်ာတာကေတာ့ ဘယ္လိုတားေဆးေသာေသာက္ ေဟာ္မုန္းေတြေျပာင္းမယ္။ ရာသီေျပာင္းမယ္။ အေၾကာင္းရွိတဲ့အခါ ရက္တြက္ခ်က္ရတာ ခက္မယ္။ ေနာင္တခ်ိန္မွာဘာျဖစ္ မေျပာႏိုင္။ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားေသာက္ရင္ဘာျဖစ္ မေျပာႏိုင္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ကိုယ္ပိုင္ေဟာ္မုန္းရွိေနတာက မတူၾကလို႔ ေနာက္ထပ္ေဟာ္မုန္းပါေဆးေသာက္ရင္ ေျပာင္းလဲမွာေတြ မတူႏိုင္ပါ။ ဝက္ျခံ၊ ရင္သားအရြယ္အစား၊ အသားအေရ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေျပာင္းလဲတာ မတူၾကပါ။

အင္တာနက္စည္းကမ္းေၾကာင့္ ေမးခြန္းေမးတဲ့သူဆီကို စာအကုန္နဲ႔ လင့္ေတြပို႔မရပါ။  ရသေလာက္ ရင္သားျပဳျပင္နည္းေတြေတာ့ ပို႔လိုက္ပါတယ္။

၂။ အသက္  ၂၈ႏွစ္။ မ။ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ေဆးေသာက္သံုးၿပီးေနာက္ ျဖစ္လာေသာ အက်ိဳးဆက္မ်ားကို ေျဖၾကားေပးပါ႐ွင့္။ ကြၽန္မကိုယ္ဝန္ပ်က္သြားၿပီး ငါးရက္႐ွိသြားပါၿပီ။ ေသြးဆင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခါးနဲ႔ဆီးစပ္ကိုက္တာ ႏွစ္ရက္႐ွိပါၿပီ။ Dofenal ေသာက္ရင္သက္သာလို႔ ေသာက္ပါတယ္ဆရာ။ ဘာျဖစ္တာလဲသိခ်င္လို႔ပါဆရာ။ အႏၱရာယ္႐ွိလားမသိဘူး႐ွင့္။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္ေသြးဆင္းၿပီးခါနီး ေခါင္းေလ်ွာ္လို႔ရလားမသိဘူး႐ွင့္။ ေက်းဇူးျပဳၿပီး ကြၽန္မရဲ႕ေမးခြန္းမ်ားကိုျပန္လည္ေျဖၾကားေပးပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္႐ွင့္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာနဲ႔ ကေလးဖြါးတာဟာ အသက္ဖက္နဲ႔ ထုပ္ထားရသလိုအႏၲရာယ္ၾကီးလွတယ္။ ဒီလို မ်ိဳးပြါးက်န္းမာေရး ကိစၥေတြနဲ႔ ေသဆံုးၾကရတဲ့ ထိပ္ဆံုးအေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ သားပ်က္ရာ ပိုးဝင္တာလဲပါတယ္။ လူေတြအမ်ားဆံုး ေနၾကျပီး၊ ဆင္းရဲမြဲေတမႈအမ်ားဆံုးရွိတဲ့ ေနရာေဒသေတြမွာ ပိုမ်ားတယ္။ ဒီအထဲမွာ တရားမဝင္ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ရာကေန ျဖစ္ၾကရတာက တကမာၻလံုးမွာ တႏွစ္ကို အမ်ိဳးသမီးေပါင္း ၆၈ဝဝဝ ေယာက္ရွိတယ္။ ေဆာရီး။

ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ေဆးေတြရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားေမးခြန္းလဲ အခုတေလာ ေျဖေနရပါတယ္။ ေဆး (၃) မ်ိဳးသံုးတယ္။ တခ်ိဳ႕က တမ်ိဳးတည္း၊ တခ်ိဳ႕က ၂ မ်ိဳးတည္းသာသံုးတယ္။

(၁) Cytotec ရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား = အန္၊ ေလတက္၊ ဝမ္းခ်ဳပ္၊ ေခါင္းကိုက္၊ ရာသီလာစဥ္နာျခင္း၊ ရာသီမမွန္ျခင္း

(၂) Mifepristone ေဆးရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား = ပ်ိဳ႕၊ အန္၊ ဝမ္းပ်က္၊ အားနည္း၊ ေခါင္းမူး။ ဒီလိုျဖစ္ေနတာက ၂၄ နာရီေက်ာ္အထိၾကာရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။ ေသြးဆင္းမယ္ (ကိုယ္ဝန္အရင့္အႏုအေပၚမူတည္မယ္)၊ ၾကြက္တက္သလိုနာမယ္။ ဗိုက္နာမယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ဖ်ားမယ္။

(၃) Methotrexate ေဆးရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား = အန္၊ အစာမေက်၊ ေခါင္းကိုက္၊ ေခါင္းမူး၊ ေမာပန္း၊ မ်က္စိၾကည့္မေကာင္း။ အေရအတြက္နည္းသူေတြမွာ အလာဂ်ီရတာနဲ႔ ဆိုးဝါးတာေတြျဖစ္ႏိုင္။

ေနာက္တြဲျဖစ္ႏိုင္တာေတြကေတာ့ E. Coli, Klebsiella, Proteous, Bacteroids ဆိုးတဲ့ပိုးေတြကေနထြက္တဲ့ အဆိပ္အေတာက္ေၾကာင့္ Septic Shock ေရွာ့ခ္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အေရးေပၚေဆးကုသမႈလုပ္ရမယ္။ Septic abortion ဆိုတာ ကိုယ္ဝန္ ပ်က္ရင္း-ဖ်က္ရင္း ပိုးဝင္လာတာကို ေခၚတာ။ ပိုးက နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ဝင္ႏိုင္တယ္။ ဝင္သြားလို႔ သားအိမ္ အတြင္းဆံုးအလႊာေရာင္ရင္ Endometritis ျဖစ္မယ္။ ေသေသခ်ာခ်ာေဆးမကုရင္ ပိုးကဆက္ပ်ံ႕ႏွံ႔လိမ့္မယ္။ ေနာက္ဆံုး ဗိုက္ကိုအထဲမွာ ဖံုးထားေပးေနတဲ့အလႊာကို ေရာင္ေစတဲ့ Peritonitis ျဖစ္တာဟာ အေရးေပၚေရာဂါတခုပါ။ အမ်ားဆံုး ျဖစ္မွွာေတာ့ PID ေခၚ တင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါေတြေရာင္တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲလိုျဖစ္ရင္ ေနာင္မွာ ကေလးမရတာ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

ကိုယ္ဝန္ပ်က္ရာပိုးဝင္သူေတြ ရာသီထိန္မယ္၊ ဖ်ားမယ္၊ ခ်မ္းမယ္၊ ဗိုက္နာမယ္၊ ေမြးလမ္းကေန ေသြးဆင္းမယ္၊ ဆင္းတာက အနံ႔ရွိမယ္၊ ခါးကိုက္မယ္၊ ေသြးဖိအားက်ေနမယ္၊ ကိုယ္မပူဘဲ ေအးေနတာလဲရွိတတ္တယ္၊ ဆီးေအာင့္တာ ျဖစ္ျဖစ္ ဆီးနဲတာျဖစ္ျဖစ္ ရွိမယ္၊ အသက္ရွဴတာခက္မယ္၊ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါလကၡဏာေတြနဲ႔ တြဲေနတတ္တယ္၊ ကိုယ္လဲပူ၊ ဗိုက္လဲ အတင္းနာလို႔ အူအတက္ေရာင္တာနဲ႔ မွားတတ္တယ္။ ပံုမွန္ကိုယ္ဝန္ ဆိုတာလဲ မေမ့ရဘူး။ ဆီးလမ္း ပိုးဝင္တာေတြနဲ႔ ဆင္တူတာကို ခြဲျခားရမယ္။ ေသြးဆင္း ပံုမမွန္တာ၊ ေရွာ့ခ္ရတာ နဲ႔ ေသြးထဲ ပိုးဝင္တာေတြနဲ႔လဲ ဆင္တူတတ္တယ္။ ရာသီလာခ်ိန္ နာတာ၊ ထိခိုက္မိတာ။ ဒါေတြအျပင္ မ်ိဳးဥအိမ္ အလံုး၊ ေမြးလမ္းေၾကာင္းေရာင္၊ မ်ိဳးဥအိိမ္ လိမ္ေနတာ၊ တင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါေတြေရာင္၊ ရိုးရိုးကုိယ္ဝန္၊ သားအိမ္ျပင္ပကိုယ္ဝန္တည္တာ၊ တျခား ရွားပါးတာေတြလဲ ရွိေသးတယ္။

ဘာလို႔ျဖစ္ရသလဲ
သားပ်က္လို႔ ထြက္ရမဲ့အရာေတြက သားအိမ္ထဲမွာ က်န္ေနရာကေနလဲ ျဖစ္တယ္။ ဖ်က္ဘို႔သံုးတဲ့ ပစၥည္းေတြနဲ႔ နည္းေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္တယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲမွာ အျမဲလိုလို ရွိေနၾကတဲ့ ဗက္တီးရီးယားေတြက အထက္ကို တက္လာရာကေန ဝင္ႏိုင္သလို လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါပိုးေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္တယ္။ ပိုးအမ်ိဳးအစားေတြကေတာ့ E coli, B beta-hemolytic Streptococci, Staphylococcal, Bacteroides, Neisseria gonorrhoeae, Chlamydia trachomatis, Clostridium perfringens, Mycoplasma hominis နဲ႔ Haemophilus influenza ေတြ ျဖစ္တယ္။

ဘာေတြလုပ္ရမလဲ
အာလ္ထြာေဆာင္း၊ hCG ကုိယ္ဝန္ ဆီးစစ္တာ လုပ္မယ္။ ပိုးဝင္ေနရင္ တခါတည္း D and C သားအိမ္မျခစ္ေသးဘဲ ေနရေသးတယ္။ ဒါမွမဟုုတ္ Oxytocin ေဆးသြင္းတာနဲ႔ က်ေစရမယ္။ လိုအပ္ရင္ Dextrose Water, Dextrose Saline, Ringer’s Lactate, Normal Saline ေဆးသြင္းေပး၊ ေအာက္စီဂ်င္လဲ လိုျခင္လိုမယ္။ ေဆးရံုေရာက္တာနဲ႔ ေဆးစစ္-ေသြးစစ္တာေတြ လုပ္မယ္။ နာေနတာ၊ ဖ်ားေနတာေတြ အတြက္ Antibiotics ေဆးေတြ ေပးမယ္။ ေမ့ေဆးအတြက္ ျပင္ဆင္မယ္။ ေသြးသြင္းဘို႔ လိုႏိုင္တယ္။ သားအိမ္က အလုပ္မလုပ္ရင္ Oxytocin ေဆးသြင္းေပးမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ Intracervical vasopressin or Carboprost tromethamine ေဆးကို သားအိမ္အဝထဲထည့္ေပးမယ္။ D and C သားအိမ္ျခစ္တာ လုပ္ရႏိုင္တယ္။ ျခစ္ျပီးေနာက္မွာလိုလို႔ ထပ္လုပ္ရတာလဲ ရွိတယ္။ မရတဲ့အဆံုး သားအိမ္ ထုတ္ရသူလဲ ရွိႏိုင္ေသးတယ္။

ကိုယ္ဝန္ ပ်က္ရင္း-ဖ်က္ရင္း ပိုးဝင္လာတာကို အေရးေပၚမီးယပ္ေရာဂါလို႔ သတ္မွတ္တယ္။ ပိုးအမ်ိဳးေတြကမ်ားလို႔ အသံုးျပဳတဲ့ ပဋိဇီဝေဆးေတြကလဲ မ်ားလွတယ္။ Antibiotics Tripple Regime ပိုးေသေဆး (၃) မ်ိဳး တြဲေပးရတယ္။ (၁) Ampicillin 1-2G တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၂၄-၄၈ နာရီ။ (၂) Metronidazole 500 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၂၄-၄၈ နာရီ။ (၃) Gentamycin 80 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၅ ရက္။ (၄) တျခားပိုးေသေဆးေတြကေတာ့ Cephalosporins IV Cefuroxime 750-1500 mg တေန႔ ၃-၄ ၾကိမ္၊ ၂၄-၇၂ နာရီ။ Ofloxacin, Ciprofloxacin 400 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္။

ပိုးေသေဆးေပးျပီး သားအိမ္ျခစ္ျခင္း၊ ေမ့ေဆးနဲ႔လုပ္မယ္။ သားအိမ္ေပါက္မသြားေအာင္ အထူးသတိထားပါ။ နာတာ သက္သာေအာင္ IM Pethadine 100 mg ၄-၆ နာရီတခါထိုးေပးပါ။ Promethazine 25 mg ၈-၁၂ နာရီတခါ၊ ၂၄-၄၈ နာရီအထိ တြဲထိုးပါ။ ATT 0.5 mg + Human Immuno Tetanus Globulin 250-500 IU ေမးခိုင္ကာကြယ္ေဆး (၂) မ်ိဳးထိုးေပးပါ။

ျမန္မာျပည္မွာ ကိုယ္ဝန္ကို တမင္တကာဖ်က္တာ တရားဥပေဒက ခြင့္မျပဳပါ။ လုပ္ေပးသူမွာလဲ အျပစ္ရွိတယ္။ တရားဝင္ ေဆးရံု-ေဆးခန္းေတြမွာ လုပ္တာရေပမဲ့လဲ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ျခင္းမွာ ေနာက္ဆက္တြဲေတြ မကင္းပါ။ ေရာဂါေနာက္ဆက္တြဲ + ေမ့ေဆးေနာက္ဆက္တြဲ + ေဆးဝါးေနာက္ဆက္တြဲ + ခြဲစိတ္မႈေနာက္ဆက္တြဲ။ တခ်ိဳ႕မွာ သားအိမ္ေပါက္ထြက္သြားတာ ေတြ႔ရတတ္တယ္။ အူထိခိုက္ထားတာ၊ ဆီးအိမ္ထိခိုက္တာေတြလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ပိုးကေသြးထဲေရာက္သြားတာလဲ ဆိုးတယ္။ ပ်က္တာ၊ ဖ်က္တာ အကုန္ဆင္းတဲ့သူေတြက သားအိမ္ျခစ္ဘို႔မလိုပါ။ ဆရာဝန္ကလုပ္ေပးလို႔ကေတာ့ စိုးရိမ္စရာမရွိပါ။ ေနာင္အတြက္ စနစ္တက်ကာကြယ္မႈယူဘို႔ မေမ့ပါနဲ႔။

ေဆးပညာစာကို စံုေစ့ေအာင္ေရးရလို႔ ျဖဲေျခာက္တယ္ေတာ့ မထင္ေစလိုပါ။ ခုေခတ္မွာ အေရးေပၚတားေဆးနဲ႔ ဖ်က္ေဆးကို လက္လွမ္းမီသူေတြမ်ားလာတယ္။ သံုးစြဲသူေတြလည္းမ်ားတယ္လို႔ ေမးခြန္းေတြအရ သိရတယ္။ အေပၚမွာ ေရးသလို ေနာက္ဆက္တြဲေတြမျဖစ္ဦးေတာ့ ေျပာင္းလဲသြားမွာေတြကို သိထားေစခ်င္တယ္။ အပ်ိဳ မဟုတ္ေတာ့ပါ။ လူမႈေရးအရ သူမ်ားမသိလည္း ကိုယ္တိုင္သိပါ။ အစစအရာရာ ရာသက္ပန္ေျပာင္းသြားျပီ။ ရုပ္အဂၤါေတြ ေျပာင္းသြားျပီ။ ေဟာ္မုန္းေတြ ေျပာင္းသြားျပီ။ စိတ္ပိုင္းလည္း ေျပာင္းသြားျပီ။ တၾကိမ္ဖ်က္ တၾကိမ္တိုးေျပာင္းၾကမယ္။

ေရခ်ိဳး ေခါင္းေလွ်ာ္ျခင္းဟာ ေန႔စဥ္ မ်က္ႏွာသစ္ သြားတိုက္ၾကရသလို ကေလး-လူၾကီး၊ ေယာက္်ား-မိန္းမ လုပ္ၾကရတဲ့ တကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရးသာျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိလို႔၊ ကေလးဖြါးလို႔၊ ကိုယ္ဝန္ပ်က္လို႔ ထူးေရွာင္စရာ မရွိပါ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၆-၁-၂ဝ၁၈