Folic acid ေဖါလစ္အက္စစ္

၁။ ဆရာရွင့္ ကိုယ္ဝန္စရွိတုန္းက ကိုယ္ဝန္ရွိမွန္းမသိဘဲ ဝက္မလြတ္ငွက္ေပ်ာသီးႏွစ္လံုးရယ္ သေဘာၤသီး အစိမ္းသုပ္ရယ္ကို ခဏခဏစားျဖစ္တယ္။ ကေလးထိခိုက္ႏိုင္လား ဆရာရွင့္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္လည္း လူတိုင္းစားတာေတြနဲ႔ အရင္ကစားဖူးတာအားလံုး စားေသာက္ႏိုင္တယ္။

က်မ အသက္ ၂၇  ပါ။ ကိုယ္ဝန္တလပါ။ ေဒသႏၱရမွာသြားျပေတာ့ ဆရာမက ဒီေဆးဘဲေသာက္ခိုင္းတယ္။ ေဖာလစ္အက္စစ္ မလိုေတာ့ဘူးတဲ့။ လိုမလိုသိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။

ေဆးထဲမွာ ေဖါလစ္အက္စစ္ပါတယ္လို႔ ေရးထားတာ ဖတ္ရ။

ေဖါလစ္အက္စစ္ ပမာဏလံုေလာက္ျပီလားဆရာရွင့္

၂။ မဂၤလာပါဆရာရွင့္။ တခ်ိဳ႕က ကိုယ္ဝန္ရဖို႔ Folic acid ေသာက္တယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ သမီးဘာေဆးေသာက္သင့္လဲ ၫႊန္ၾကားေပးပါဆရာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။ (အသက္ မေျပာပါ။ ကိုယ္ဝန္ဘယ္ႏွစ္လ မေျပာပါ။)

၃။ မဂၤလာပါဆ႐ာ႐ွင့္ ကြ်န္မက အိမ္ေထာင္က်တာ ၄ လေက်ာ္ပါျပီ႐ွင့္။ ကေလးယူ႐န္အစီအစဥ္႐ွိပါသည္။ အသက္က ၃၁ ျပည့္ျပီးပါျပီ႐ွင့္။ Folic acid ေသာက္သင့္သည္ဟု စာထဲတြင္ဖတ္႐ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ သူငယ္ခ်င္းအခ်ိဳ႕အေျပာအ႐ ဝမ္းပုိခ်ဳပ္တတ္သည္ ေျပာသည့္အတြက္ ေၾကာက္ပါသည္။ ကြ်န္မက သာမာန္ထက္ပုိျပီး ငယ္စဥ္ထဲက ဝမ္းခ်ဳပ္တတ္ပါသည္။ ေသာက္သင့္႐ဲ႕လားဟု ဆ႐ာ့အႀကံေပးခ်က္ကုိေမ်ွာ္လင့္ပါသည္ဆ႐ာ။ ေက်းဇူးတင္ပါသည္။

၄။ မဂၤလာပါ ဆရာ႐ွင့္ ကြၽန္မ ကိုယ္ဝန္႐ွိမွန္းသိထဲက ကိုယ္ဝန္ ၃ လထိ BBI ကထုတ္တဲ့ folic acid ကို တေန႔တလံုးပဲ ေသာက္ခဲ့မိပါတယ္ဆရာ။ ကိ္ုယ္ဝန္ ၃ လကေန ခုခ်ိန္ထိကေတာ့ တေန႔ႏွစ္လံုးေသာက္ပါတယ္ဆရာ။ ကိုယ္ဝန္ႏုစဥ္ folic acid ကို တေန႔တစ္လံုးပဲ ေသာက္ခဲ့တာ ကေလးအတြက္ အဆင္ေျပန္ိုင္ပါ့မလားလို႔ စိတ္ပူမိေနပါတယ္ဆရာ။ အသက္ ၃၂ ႏွစ္ပါ ဆရာ။ (အသက္ကို ေမးမွာသာေျပာတယ္။ အခ်ိန္ပိုကုန္တယ္။)

၅။ ဆရာရွင့္ သမီးက ကိုယ္ဝန္ ငါးပတ္ရွိပါၿပီ။ OG ေတာ့မအပ္ရေသးပါဘူးရွင့္။ ေလာေလာဆယ္ folic acid BPI က ထုတ္တဲ့ဟာတမ်ိဳးပဲ ေသာက္ရေသးပါတယ္။ folic acid ကိုလဲ ကိုယ္ဝန္ရွိတယ္လို႔သိရတဲ့ ၄ ပတ္ေက်ာ္ကမွ စေသာက္ေတာ့ ခုမွ ၃ ရက္ေလာက္ပဲေသာက္ရေသးတယ္။ အဲဒါ တေန႔တလံုးပဲေသာက္ရင္ လံုေလာက္လားရွင့္။ တျခားဘာေဆးေတြ ေသာက္ရမလဲ။ သားဦးဆိုေတာ့စိုးရိမ္လို႔ ေျဖေပးပါဦးေနာ္။ ေဆးဗူးမွာ folic acid BP 5 mg လို႔ ေရးထားပါတယ္ရွင့္။ သမီးအသက္က လာမဲ့ September ဆို ၃ဝ ျပည့္မွာပါရွင့္။

၆။ မဂၤလာပါဆရာ ကြၽန္မေမးစရာေလးရွိလို႔ပါဆရာ။ ကြၽန္မကေလးက အခု ၁၁ လေက်ာ္ေနပါၿပီ။ သူကိုလူတိုင္းက ေပ်ာ့ဖတ္ေနတာပဲလို႔ အၿမဲေျပာပါတယ္။ ကေလးကို Folic acid တိုက္ခိုင္းပါတယ္ဆရာ။ အဲဒါတိုက္လို႔ရလား သိခ်င္လို႔ပါ။ ကေလး အခုသိပ္မထြားဘူးျဖစ္ေနလို႔ပါ။

၇။ ေဒါက္တာရွင့္ ကၽြန္မ အသက္ ၃၄ ႏွစ္ျဖစ္ၿပီး ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အမ်ိဳးသမီးပါ။ ကိုယ္ဝန္က ၁၅ ပတ္ရွိပါၿပီ။ OG နဲ႔ တလကို တခါေတာ့ ျပျဖစ္ပါတယ္ရွင့္။ ကေလးယူမယ္လို႔ စၿပီးဆုံးျဖတ္ကတည္းက Folic Acid (400mcg) ကိုစၿပီးေသာက္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ မေဆာင္ခင္ နဲ႔ ကိုယ္ဝန္ လႏုစဥ္မွာ Folic Acid ကို (400 mcg) ေသာက္သင့္တယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းကို ဆရာ့ရဲ့ စာေတြအျပင္ google မွာပါ ရွာဖတ္ထားပါတယ္ ဆရာ။ ကိုယ္ဝန္ ႏွစ္လမွာ OG နဲ႔ျပေတာ့ Folic Acid ေသာက္ရမယ္ ညႊန္းၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံကထုတ္တဲ့ BPI (5mg) ပါတာကို ေပးပါတယ္ရွင့္။ ကၽြန္မ သိခ်င္တာက Folic Acid မွာ လိုအပ္တဲ့ ပမာဏထက္ ပိုေသာက္မိရင္ ဘာျဖစ္တက္ပါသလဲရွင့္ အခုကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အားေဆးမွာလဲ Folic Acid (400mcg) ပါထားၿပီးသားမို႔ ထပ္ၿပီး (5mg) ကိုပါ တြဲေသာက္သင့္ပါသလားရွင့္။

မ်ိဳးပြါးႏိုင္တဲ့အရြယ္ အမ်ိဳးသမီးေတြက ေန႔စဥ္ ေဖါလစ္အက္စစ္ 400 micrograms လိုတယ္။ 400 mcg ဆိုတာ 0.4 mg ညီမွ်တယ္။ 1 milligram (1000 mcg = 1 mg) ထက္မမ်ားသင့္။ 5 mg ဆိုတာ ၁၀ ဆမ်ားတယ္။ ဒါေပမဲ့ စမ္းသပ္ ကုသေပးေနတဲ့ ဆရာဝန္က တခ်ိဳကအမ်ိဳးသမီးေတြကို တေန႔မွာ 5 milligrams (5mg) ေသာက္ခိုင္းတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ္ဝန္ ၁၂ ပတ္ (၃ လ) အထိ။ neural tube defects ေခၚ အာရံုေၾကာဖြဲ႔ျဖိဳးမႈအတြက္ လိုအပ္ေလာက္သူေတြကို ေပးတယ္။

ေဆးဆိုင္ေတြမွာ အလြယ္ဝယ္လို႔တာတဲ့ေဆးက folic acid 400 mcg tablets ျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြအပါအဝင္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္အထက္ folic acid 1,000 mcg ထက္မမ်ားေစရ။ အသက္ ၁၄ ႏွစ္ကေန ၁၈ ႏွစ္အထိ 800 mcg ထက္မမ်ားေစရ။ ၉ ႏွစ္ကေန ၁၃ ႏွစ္အထိ 600 mcg ထက္မမ်ားေစရ။

ေဖါလစ္အက္စစ္ဆိုတာ ဗီတာမင္ ဘီအုပ္စုဝင္ေဆး ျဖစ္တယ္။ Vitamin B9, Vitamin Bc, Folacinနဲ႔ Folate လို႔လည္း ေခၚတယ္။ ေဖါလစ္အက္စစ္နည္းတဲ့ ေသြးအားနည္းတာနဲ႔ သံဓါတ္နည္းေသြးအားနည္းေရာဂါေတြ ျဖစ္ေနသူဟာ ေမာပန္းေနမယ္။ အားယုတ္ေနမယ္။ အစာေျခတာ မေကာင္းလို႔ ဝမ္းပ်က္တတ္တယ္။ စားခ်င္စိတ္ နည္းေနမယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်မယ္။ လွ်ာနာမယ္။ ေခါင္းကိုက္မယ္။ ရင္တုန္မယ္။ သတိေမ့တတ္ျပီး အမူအယာပါ ေျပာင္းလာတတ္တယ္။ အလာဂ်ီအတြက္လဲ သံုးတယ္။ စိတ္က်ေနသူေတြကိုလည္းေပးႏိုင္တယ္။ Schizophrenia စိတ္ေရာဂါရွိသူ၊ သတိေမ့တတ္သူေတြကိုပါေပးတယ္။ အဝလြန္သူေတြ အဆီခ်ဘို႔အတြက္လည္းသံုးတယ္။ ဆီးခ်ိဳကိုလဲ ေပးတယ္။ ေသြးဆံုးခ်ိန္မွာလဲ အသံုးက်တယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ အရိုးေရာဂါ၊ ေလးဘက္နာသူေတြကိုလဲ ေပးတယ္။ ေသြးနီဥနဲ႔ DNA ေခၚတဲ့ မ်ိဳးဗီဇတည္ဆာက္ဘို႔ ေဖါလစ္အက္စစ္လိုတယ္။ ဦးေႏွာက္-အာရံုေၾကာေတြ အတြက္လည္း အသံုးဝင္တယ္။ အူမၾကီးကင္ဆာကာကြယ္ဖို႔ 400 mcg ေပးတယ္။ Vitiligo အမူးေရာဂါ 5 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ေဖါလစ္အက္စစ္နည္းေနရင္ အထဲကကေလး ဦးေႏွာက္ျဖစ္ေပၚတာကို အားနည္းေစမယ္။ Spina bifida ေခၚတဲ့ ခါးရိုးဆစ္ကေန ေမြးကတည္းက အနာလိုျဖစ္ေနတာမ်ိဳးကို တားဆီးႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ ပဌမ ၃ လ အတြင္း 400 mcg လိုအပ္တယ္။ ကေလးပ်က္က်မွာကိုလည္း တာဆီးေပးမယ္။ ကေလးႏို႔တိုက္ခ်ိန္ ၆ လအထိ ေသာက္သင့္တယ္။ အထဲကကေလးမွာ Neural tube defect သေႏၶသားအာရံုေၾကာျပြန္ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ရွိေနတာကိုသိရင္ ေဆးကို မ်ားမ်ားေပးမယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြ 1000 UL လိုျပီး၊ ကေလးေတြ 150-800 IU နဲ႔ လူၾကီးေတြ 400 လိုႏိုင္တယ္။ ေဖါလစ္အက္စစ္ကို ကိုယ္ဝန္မယူခင္ ၃ လကတည္းက စေသာက္သင့္တယ္။ တေန႔မွာ 400 mcg ေသာက္ပါ။ မိသားစုထဲမွာ ေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္နဲ႔ ေမြးဘူးတဲ့ရာဇဝင္ရွိေနရင္ 4000 mcg အထိေပးႏိုင္တယ္။

ပဲနဲ႔ အစိမ္းေရာင္ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြထဲမွာ ေဖါလစ္အက္စစ္ပါေနတယ္။ လိေမၼာ္သီးတလံုး 54mcg ပါတယ္။ ၾကက္ဥျပဳတ္တလံုး 22mcg ပါတယ္။ သေဘၤာသီး အလတ္စားတလံုး 115mcg ပါတယ္။ ပဲျပဳတ္ တခြက္ 280 mcg ပါတယ္။ ဟင္းႏုႏြယ္ရြက္တခြက္ 260 mcg ပါတယ္။ ထမင္းျဖဴ 3/4 cup 60mcg ပါတယ္။ ခရမ္းခ်ဥ္သီးရည္ 1 cup 50mcg နဲ႔ ေခါက္ဆြဲျပဳတ္ 1 cup 160mcg ပါတယ္။ ေဖါလစ္အက္စစ္ကို မပ်က္စီးေအာင္ ႏူးနပ္သြားေအာင္ မခ်က္သင့္။

ေဘးထြက္သက္ေရာက္မႈမ်ား
ေဆးေသာက္တာတာရွည္ရင္ ဗိုက္နာမယ္။ ဝမ္းပ်က္မယ္။ ေလတက္မယ္။ အေရျပားအနီေတြထြက္မယ္။ အိပ္မရျဖစ္မယ္။ စိတ္ရႈတ္ေထြးမယ္။ စိတ္တိုမယ္။ Folic acid ေဆးေပးလို႔ ဗီတာမင္ ဘီ ၁၂ နည္းတာကို ဖံုးေနေစတတ္တယ္။ ေဆးေပးတာမ်ားရင္ ငွက္ဖ်ားေဆးေပးတာကို သက္ေရာက္ေစတယ္။ ငွက္ဖ်ားျဖစ္ရာေနရာက ၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြေပးလို႔ Iron-folic acid အားေဆးေပးတာ အေသအေပ်ာက္ ပိုမ်ားတာေတြ႔ရတယ္။

အခ်ဳပ္
ေဖါလစ္အက္စစ္ဟာ ကိုယ္ဝန္ရေစတဲ့ေဆး မဟုတ္ပါ။ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ လိုအပ္ခ်က္မတူပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြ မ်ိဳးပြါးႏိုင္တဲ့အရြယ္မွာ ေန႔စဥ္ ေဖါလစ္အက္စစ္ 400 mcg သို႔မဟုတ္ 0.4 mg ထက္မနည္းသင့္ပါ။

ကိုယ္ဝန္မေဆာင္မီ တလၾကိဳတင္ျပီး ေသာက္ရင္ spina bifida ေခၚ ခါးရိုးမလံုတဲ့ ေမြးရာပါေရာဂါ ၇ဝ% ကိုနည္းေစတယ္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနခ်ိန္မွာ 600 to 800 mcg သို႔မဟုတ္ 0.6 to 0.8 mg လိုအပ္တယ္။

အမ်ားစုအတြက္ ကိုယ္ဝန္ ပဌမသံုးလမွာ 400 mcg လိုတယ္။ ၄ လကေန ၉ လအထိ 600 mcg လိုတယ္။ ကေလးႏို႔တိုက္ေနခ်ိန္မွာ 500 mcg လိုတယ္။

မိသားစုထဲမွာ အဲလိုခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ပါကေလးေမြးဖူးတာရွိသူဆိုရင္ 4,000 mcg (4 mg) ေန႔စဥ္လိုမယ္။ အဲလို ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ဟာ ကိုယ္ဝန္ ၃-၄ ပတ္မွာစတယ္။

တလကို တခါေတာ့လို႔ ေရးတာမွန္။ ကြန္ဂရက္က်ဴေလးရွင္း။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ