Hepatitis C Treatment အသည္းရာင္ (စီ) ဘယ္လိုကုသလဲ

ဆရာတင့္ေဆြခင္ဗ်ာ၊ ေက်ဇူးျပဳ၍ တိုင္ပင္ပါရေစ။ ကြၽန္ေတာ္ ႕႕႕႕႕ ၄၇နွစ္ပါ။ မႏၲေလးကပါ။ ေသြးတိုး ဆီးခ်ိဳမရိွ။ လြန္ခဲ့ ၁နွစ္က အန္လို႔ေဆးရံုတတ္ၿပီးအရက္ျဖတ္ပါတယ္။ စီပိုးေတြ႔တယ္ သိရပါတယ္။ ဓာတ္မွန္ရိုက္ေတာ့ အသည္းနဲနဲစၿပီးေျခာက္ေနသည္ဟု ေျပာပါသည္။ အသည္းအားေဆး ေသာက္ပါတယ္။ က်န္းမာေရးေကာင္းပါတယ္။ အစားအေသာက္ မပ်က္ပါ။ တခါတခါ  ေျခလက္ ကိုက္ခဲပါတယ္။ စိတ္ေတြက အရင္လို လန္းလန္းဆန္းဆန္းမရိွ။ အရက္ျပန္ေသာက္ရင္ လူက ပံုၾကသြားပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ စီပိုး ကုခ်င္တယ္ဆရာ။ ဘာေတြ စလုပ္သင့္ပါသလဲ ခင္ဗ်ာ။ ေဆးအသစ္ေတြက ေစ်းမႀကီးေတာဘူး ၾကားမိပါတယ္။ တတ္ႏိုင္ရင္ ကုခ်င္ပါတယ္။ အကူအညီ အႀကံေလးေပးပါဆရာ။

ေမးတဲ့သူက ေသခ်ာေရးေမးလို႔ စာျပန္မယ္လုပ္မွ Facebook User လို႔ေတြ႔တယ္။ တိုက္ရိုက္စာျပန္လို႔မရႏိုင္ပါ။ အဲလိုေပၚေနရင္ အရင္က ကြ်န္ေတာ္ ဘေလာ့ထားသူသာျဖစ္တယ္။ ဘာအတြက္လည္း မွတ္မထားပါ။ အဲတာနဲ႔ တိုင္းမ္လိုင္းမွာသာတင္ပါရေစ။ ေဆာရီး။

အသည္းရာင္ (စီ) ေရာဂါ နည္းနည္းေလးသာရွိေနသူေတြ ေဆးမလိုေသးပါ။ အသင့္အတင့္ဆိုးလာသူေတြက အသည္းေျခာက္တာ ဆက္ျဖစ္စရာမ်ားလို႔ ေဆးကုသရမယ္။ ေဆးရဲ႕ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးနဲ႔ ရမဲ့အက်ိဳးခ်ိန္ဆရမယ္။ ေစာင့္ၾကည့္ေနရမယ္။ အသည္းေျခာက္ေနျပီဆိုရင္ အသည္းအစားထိုးတာပဲလုပ္ႏိုင္တယ္။ HIV ပါရွိေနသူဆိုရင္ေတာ့ ေစာေစာကတည္းက ကုရင္ေကာင္းတယ္။

Pegylated interferon (PEG interferon) နဲ႔ Ribavirin (RBV) ေဆး ၂ မ်ိဳးကိုသံုးတယ္။ PEG Interferon က ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။ (၁) alpha-2a (Pegasys) နဲ႔ (၂) alpha-2b (PegIntron or ViraferonPeg) ထိုးေဆးေတြျဖစ္တယ္။ Ribavirin (Copegus, Rebetrol and Ribasphere) ေဆးက HIV ရွိေနသူေတြအတြက္ အသံုးမက်ဘူး။ သူတမ်ိဳးထဲမရဘူး၊ PEG interferon နဲ႔တြဲေပးရတယ္။ စားေဆးျဖစ္တယ္။  

HIV-positive ဆိုရင္ ဘယ္ Genotypes ျဖစ္ျဖစ္ တႏွစ္ၾကာေပးတယ္။ Genotypes 2 နဲ႔ 3 ကို အခ်ိန္တိုျပီး၊ 1 နဲ႔ 4 ေတြကို တႏွစ္မက ေပးတာလဲရွိတယ္။ ေဆးကုသရျခင္းရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္က ပိုးေတြကိုရွင္းခ်င္လို႔ျဖစ္တယ္။ ေဆးေပးျပီးေနာက္ ၆ လမွာ ေသြးထဲမယ္ပိုးမရွိေတာ့ရင္ Sustained virological response (SVR) ေခၚတယ္။ ပိုးကင္းသြားျပီ။ အသည္းေျခာက္တာ၊ အသည္းကင္ဆာနဲ႔ အသည္းအလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့တာေတြ ျဖစ္ဘို႔အခြင့္အလမ္း အေတာ္ၾကီးနည္းတယ္။ ပိုးနည္းနည္းေလးသာက်န္ေတာ့တာလဲ ေကာင္းတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ေဆးကုလို႔ ထင္သေလာက္ မေကာင္းတာလဲရွိတယ္။

HIV ရွိေနသူေတြကို ဘယ္လို CD4 count is 200 cells/mm3 ထက္နည္းလာရင္ ေဆးေပးတယ္။ 200-350 cells/mm3 ဆိုရင္ ေပးတာလဲလုပ္တယ္။

စီပိုးရက္တိုသမားေတြအတြက္ ေဆးကုဘို႔ မရွိေသးပါ။ ေဆးစစ္တာ၊ အစာေကာင္းေကာင္းစားတာ၊ ေရ-အရည္ ပိုေသာက္ပါ။ နာတာရွည္ ျဖစ္လာသူေတြကေတာ့ အသည္းကိုအျမဲေစာင့္ၾကည့္ေနရမယ္။ ကုသရမယ္။  ကံေကာင္းသူ ၁၅-၂၅% ဟာ ေဆးကုစရာမလိုဘဲ ပိုးကရွင္းသြားတာေတြ႔ရတယ္။ နာတာရွည္လဲ ျဖစ္မလာဘူး။ နာတာရွည္ျဖစ္ေနသူအထူးကုဆရာဝန္နဲ႔ အျမဲဆက္စပ္ေနရမယ္။ အရက္လံုးဝျဖတ္ရမယ္။ တျခားေရာဂါျဖစ္ရင္ ထိုးမဲ့ ေသာက္မဲ့ေဆးေတြ ေရြးရမယ္။ Hepatitis A and Hepatitis B ကာကြယ္ေဆးေတြ ထိုးသင့္တယ္။ C အတြက္ ကာကြယ္ေဆးမေပၚေသးပါ။ ပိုးေတြ႔သူေတြကို ဝိုင္းပယ္ထားဘို႔ ကူးစက္ေရာဂါ ထိန္းသိမ္းေရးဌာနကတားမထားပါ။ HIV နဲ႔ တြဲရွိတတ္တယ္။ မူးယစ္ေဆးထိုးသူေတြမွာပိုျဖစ္တာေတြ႔ရတယ္။ HIV ရွိေနသူေတြထဲက ၅ဝ-၉ဝ% မွာ (စီ) ပိုးပါရွိေနၾကတာေတြ႔ရတယ္။ (စီ) ဗိုင္းရပ္စ္ ဟာသာမန္ အပူခ်ိန္မ်ိဳးမွာကိုယ္ခႏၶာအျပင္မယ္ ၁၆ နာရီကေန ၄ ရက္အထိရွင္ေနႏိုင္တယ္။ ပိုးရွိေနသူကေနထြက္လာတဲ့ ေသြးကိုေရ ၁ဝ ဆထဲမွာ Bleach (ကလိုရင္း) ခြ်တ္ေဆးမံႈ႔ ၁ ဆ ေရာထားတာနဲ႔ ေဆးေၾကာေပးႏိုင္တယ္။ လက္အိတ္ သံုးရမယ္။ မူးယစ္ေဆးသံုးတာ၊ (တက္တူး) ထိုးတာ၊ ဟိုကြင္း-ဒီကြင္းတပ္တာ၊ ကြန္ဒြန္းမပါ လိင္ဆက္ဆံတာေတြ ေရွာင္ပါ။ အရက္ျဖတ္ပါ။ ေကာင္းေကာင္းနား၊ ေကာင္းေကာင္းစားပါ။ အသီးအရြက္၊ အသီးအႏွံ၊ အေစ့အဆံဆိုရင္ တခုလံုးပါတာမ်ိဳးစားပါ။

Sovaldi အသည္းေရာင္ (စီ) အတြက္ေဆး

၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္၊ ဧျပီ ၂၆ ေန႔ထုတ္ တိုင္းမ္မဂၢဇင္းမွာ Gilead ေဆးကုမၸဏီကေန ၂ မ်က္ႏွာျပည့္ေၾကာ္ညာသလို ေရးထားတာပါတယ္။ နာတာရွည္ အသည္းေရာင္ (စီ) 'ဂ်ီႏို' အမ်ိဳးအစာ (၁) ရွိတဲ့သူေတြကို Sovaldi ေဆးကေနေပ်ာက္ေစမယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ 'ဂ်ီႏို' အမ်ိဳးအစာ (၁) က အမ်ားဆံုးျဖစ္ေစတယ္။

သတိေပးခ်က္ကိုလဲ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေရးထားပါေသးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကိုေပးရင္ ကေလးမွာ ေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ ပါလာႏိုင္တယ္။ ဒီေဆးေတြကို ကိုယ္ဝန္နဲ႔ အနည္းဆံုး ၆ လ ကြာသင့္တယ္။ Rifampin ေဆးနဲ႔ St. John’s wort တိုင္းရင္းေဆးေတြနဲ႔မသင့္ပါ။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြကေတာ့ ေမာပန္းမယ္၊ ေခါင္းကိုက္မယ္၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္မယ္၊ အိပ္ေရးပ်က္မယ္၊ ေသြးနီဥနည္းမယ္။ (စီ) ပိုးေၾကာင့္မဟုတ္တဲ့ အသည္းေရာင္ရွိေနသူ၊ အသည္းအစားထိုးလဲထားသူ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ရွိေနသူ၊ HIV ရွိေနသူ၊ ကိုယ္ဝန္ရွိေနသူနဲ႔ ကေလးႏို႔တိုက္ေနသူေတြကို မေပးသင့္ပါ။

Sovaldi ေဆးကို တမ်ိဳးထဲ မေသာက္ရပါ။ Sovaldi + Ribavirin ဒါမွမဟုတ္ Peginterferon alfa + Ribavirin ပူးတြဲေပးရတယ္။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္အထက္ကိုသာေပးတယ္။ စိတ္ခ်ရတယ္။ ထိေရာက္တယ္။ အရင္ကေဆးမကုဘူးေသးတဲ့ အသည္းေရာင္ (စီ) ဂ်ီႏို အမ်ိဳးအစာ (၁) ရွိတဲ့ လူနာေပါင္း ၃၂၇ ေယာက္ကို ကုသေပးတာမွာ ၈၉% ေပ်ာက္ကင္းသြားတယ္။ Sovaldi စာေဆးကို တေန႔မွာ ၁ ၾကိမ္၊ ၁၂ ပါတ္ၾကာ၊ Ribavirin စားေဆးနဲ႔တြဲျပီး Peginterferon alfa ေဆးကို တပါတ္ ၁ ခါထိုးေပးခဲ့တယ္။ ေဆးပါတ္လည္ျပီးေနာက္ ၃ လမွာစစ္ရင္ ေသြးထဲမွာ (စီ) ပိုးေတြမေတြ႔ေတာ့ပါ။

အေမရိကားမွာ ေဆး ၁ ျပားကို ေဒၚလာ ၁ဝဝဝ ေပးရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Gilead ေဆးကုမၸဏီကေန အိႏိၵယမွာ ေဒၚလာ ၉ဝဝ နဲ႔ ရေအာင္ ထုတ္စရာရွိတယ္။ အဲလိုသာျဖစ္လာရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔လို ဆင္းရဲတဲ့ႏိုင္ငံက လူေတြအတြက္ အမ်ားၾကီးအက်ိဳးရွိပါမယ္။

ျပီးခဲ့တဲ့အပတ္ေလာက္က သတင္းေကာင္းတခုဖတ္ရပါတယ္။ စီပိုးကုသရန္ ၁၂ သိန္းဝန္းက်င္သာကုန္က်မည့္ သံုးလ ေသာက္ေဆး ယခုလကုန္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္မည္ဟု ၁၅-၆-၂ဝ၁၆ ရက္ေန႔၌ အသည္းေရာဂါေဖာင္ေဒးရွင္း ဥကၠဌ ေဒါက္တာေဒၚခင္ၿပံဳးၾကည္ကေျပာသည္။ အရင္က ဘီပိုး၊ စီပိုး ကုတယ္ဆိုရင္ ကုသစရိတ္က သိန္း ၁၅ဝ-၂ဝဝ ေလာက္ရွိတယ္။ 

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

၂၆-၆-၂ဝ၁၆