Mongol and Mughal (မြန္ဂို) နဲ႔ (မူေဂါလ္)

Mongol Empire (မြန္ဂို) အင္ပါယာနဲ႔ Mughal (Mogul) Empire Empire (မူေဂါလ္) အင္ပါယာနဲ႔ အသံထြက္နီးစပ္လို႔ မွားတတ္ၾကတယ္။ (မြန္ဂို) အင္ပါယာက (ဂ်င္ဂစ္ခန္) ကေနစတယ္။ (မြန္ဂို) အင္ပါယာက (မူေဂါလ္) အင္ပါယာ ထက္ေစာတယ္။

(မူေဂါလ္) အင္ပါယာက ပါရွားမြတ္ဆလင္ဘုရင္ေတြ ျဖစ္တယ္။ အိႏၵိယတိုက္ငယ္တခုလံုးနီးပါးနဲ႔ အာဖကန္နစၥတန္ကို ပိုင္စိုးခဲ့တယ္။ ေဒလီကို ၁၅၂၆ မွာ ႏိုင္ကတည္းက စတင္တယ္။ အာရွတိုက္အလယ္ပိုင္းမွာျဖစ္တယ္။ ဘုရင္ကိုယ္တိုင္က (ဂ်င္ဂစ္ခန္) မ်ိဳးဆက္လို႔ေျပာတယ္။ (မဟာအဂၢဗာ) ဘုရင္ကလည္းဒီမင္းဆက္ထဲကျဖစ္တယ္။ (အဂၢဗာ) ရဲ႕သားေတာ္ (ရွားဂ်ဟန္) ကေန (တာ့ခ်္မဟာ) ကို ေဆာက္ခဲ့တယ္။ (အဂၢဗာ) ဘုရင္ဟာ ဟင္ဒူဘာသာေတြနဲ႔ ခ်စ္ၾကည္ေရး တည္ေဆာက္ႏိုင္သူ ျဖစ္တယ္။ (မူေဂါလ္) ဘုရင္ အားလံုးက မြတ္ဆလင္ေတြသာျဖစ္ၾကတယ္။

(မြန္ဂို) အင္ပါယာက ၁၃ ရာစုကေန ၁၄ ရာစုအထိၾကာျမင့္ခဲ့တယ္။ သမိုင္းမွာ ပိုင္ဆိုင္နယ္ေျမအက်ယ္ဝန္းဆံုးမင္းဆက္ ျဖစ္တယ္။ အာရွတိုက္အလယ္ပိုင္းကေန ဥေရာပအေရွ႕ပိုင္းထိပိုင္တယ္။ အေရွ႕ဖက္မွာ ဂ်ပန္ပင္လယ္ထိေရာက္တယ္။ ေတာင္ဖက္မွာ အိႏၵိယတိုက္ငယ္၊ အင္ဒိုခ်ိဳင္းနား၊ အီရန္ကုန္းျပင္ျမင့္နဲ႔ အာေရဗီးယားအထိေရာက္တယ္။ (ဂ်င္ဂစ္ခန္) ဟာ ၁၂ဝ၆ ကတည္းက ေဒသခံ (ေနာ္မန္းဒစ္) ေခၚ အတည္တက်ထိုင္ၾကသူမဟုတ္သူေတြကို စည္းရံုးရာကေနစတင္ခဲ့တယ္။ ၁၂၉၄ မွာ ကူဗလခန္ကြယ္လြန္အျပီး မြန္ဂိုအင္ပါယာဟာ ေလးစိတ္ကြဲသြားတယ္။ တရုပ္ျပည္ ေဘဂ်င္း (ပီကင္း) မွာ (ယြန္) မင္းဆက္ျဖစ္လာတယ္။ ဒိေနာက္မွာ (ဟန္) လူမ်ိဳးတရုပ္ေတြက ၁၃၆၈ မွာ (မင္း) မင္းဆက္ ထူေထာင္တယ္။

သမိုင္းစာထဲမွာပါတဲ့ (မန္ခ်ိဴး) ဆိုတာက Manchuria (မန္ခ်ဴးရီးယား) ျဖစ္တယ္။ အာရွိတိုက္ အေရွ႕ေျမာက္ေဒသမွာ ရွိတယ္။ ကေန႔တရုပ္ျပည္ထဲမွာပါတယ္။ ပထဝီအရေျပာရင္ ရုရွားနဲ႔ တရုပ္ၾကားမွာရွိတယ္။

ျမန္မာ့ရာဇဝင္မွာ (မူေဂါလ္) အင္ပါယာနဲ႔ ဆက္စပ္မႈမရွိခဲ့ပါ။ ဘဂၤလားဒက္ရွ္အထိသာပိုင္တယ္။ ပုဂံမင္းဆက္ (၈၄၉-၁၂၉၇) ျဖစ္လို႔ တရုပ္ျပည္ကို အုပ္စိုးေနခဲ့တဲ့ (မြန္ဂို) မင္းဆက္ ကူဗလခန္ (၁၂၆၄-၁၂၉၄) နဲ႔ ထိစပ္ခဲ့ရတယ္။ (၁၃) ရာစု အကုန္မွာ ပုဂံမင္းဆက္အင္အားက်ဆင္းလာျပီး၊ ၁၂၅ဝ မွာ ကူဗလခန္ဖ်က္ဆီးတာ ခံလိုက္ရတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၇-၆-၂ဝ၁၆