Abortion Risks စပြန္ဆာေရာဂါ

(ကန္ေတာ့ပါ)

၁။ ဆရာမဂၤလာပါဗ်ာ။ ညီမေလးတစ္ေယာက္ရွိပါတယ္။ အသက္က ၂၄ နွစ္ပါ။ အလွပႀကိဳက္ေတာ့ စပြန္စာဘဲေတြ အမ်ားႀကီးတြဲပါတယ္။ သိသေလာက္ေတာ့ ၃ ဦးေလာက္နဲ႔ အတူေနပါတယ္။ အကာကြယ္မဲ့ အႀကိမ္ေရကေတာ့ တလ ၄ ခါေလာက္အနည္းဆံုးပါ။ အပ်ိဳျဖစ္ထဲက လစဥ္ပံုမွန္လာတယ္ေျပာပါတယ္။ လစဥ္ ရာသီလာတာက ၂၄ ရက္ပါ။ ဒါေပမဲ့ ၄ လပိုင္းက ၁၈ ရက္ေန႔ေစာလာပါတယ္။ လာတဲ့ရက္က ၆ ရက္ေလာက္ ၾကာတယ္ေျပာပါတယ္။ ၅ လပိုင္းမွာ မလာဘူး ျဖစ္ေနတယ္ဆရာ။ အခုအေျခေနက ဘာမွစားခ်င္စိတ္မျဖစ္ပဲ အသားငါးေတြ ေတြ႔ရင္အန္ခ်င္ေနတယ္။ ဆီးလည္းမစစ္ရဲ အေဖ အကိုေတြ အေမညီမေတြ သိမွာလည္းစိုးေနပါတယ္။ အဒီအေျခေနက ကိုယ္ဝန္ရွိတာေသျခာေလာက္လားဆရာ။ သူကိုဘာအႀကံေပးသင့္ပါလည္း။ ေၾကာက္ျပီး တခုခုမလုပ္ခင္ေပါ့။ ရည္းစားေတြက နယ္ေတြမွာပါ။ ဘယ္သူ႔ လက္ညွဳိးထိုးရမသိ အေျခေနပါဆရာ။ ကိုယ္ဝန္တကယ္ရွိေနတယ္ဆို အေမကိုဖြင့္ေျပာသင့္လားဆရာ။ အကုန္သိေနေပမဲ့ ဘာေတြအကူညီ အႀကံမေပးတက္ျဖစ္ေနလို႔ပါဆရာ။

၂။ ဆရာ ညီမေလး သားပ်က္ေဆးေသာက္တယ္၊ ထည့္လိုက္တယ္ေျပာပါတယ္။ သူဘာျဖစ္ႏုိင္လည္းဆရာ။ ဘာေတြ ေရွာင္သင့္လည္း၊ ဘာေတြစားသင့္လည္း၊ ဘယ္လိုေနထိုင္သင့္လည္းအႀကံေပးပါဆရာ။ ေလးစားစြာျဖင့္။

ေမးခြန္း (၁) ဆီးစစ္သင့္။ ေမးခြန္း (၂) အစားအေသာက္ ေရွာင္ရန္မလို။ ေနာင္မွာ ေနာက္ထပ္ကိုယ္ဝန္နဲ႔ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြကို သတိထားရပါမယ္။ မ်ိဳးပြါးက်န္းမာေရးကိစၥေတြနဲ႔ ေသဆံုးၾကရတဲ့ ထိပ္ဆံုးအေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ သားပ်က္ရာ ပိုးဝင္တာလဲပါတယ္။ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ အမ်ားဆံုးရွိတဲ့ ေနရာေဒသေတြမွာ ပိုမ်ားတယ္။ တရားမဝင္ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ရာကေန ျဖစ္ၾကရတာက တကမာၻလံုးမွာ တႏွစ္ကို အမ်ိဳးသမီးေပါင္း ၆၈ဝဝဝ ေယာက္ရွိတယ္။

ကိုယ္ဝန္ပ်က္ရာပိုးဝင္သူေတြ ရာသီထိန္မယ္၊ ဖ်ားမယ္၊ ခ်မ္းမယ္၊ ဗိုက္နာမယ္၊ ေမြးလမ္းကေသြးဆင္းမယ္၊ ဆင္းတာက အနံ႔ရွိမယ္၊ ခါးကိုက္မယ္၊ ေသြးဖိအားက်ေနမယ္၊ ကိုယ္မပူဘဲ ေအးေနတာလဲရွိတတ္တယ္၊ ဆီးေအာင့္တာျဖစ္ျဖစ္ ဆီးနဲတာျဖစ္ျဖစ္ရွိမယ္၊ အသက္ရွဴတာခက္မယ္၊ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါလကၡဏာေတြနဲ႔ တြဲေနတတ္တယ္၊ ကိုယ္လဲပူ၊ ဗိုက္လဲ အတင္းနာလို႔ အူအတက္ေရာင္တာနဲ႔ မွားတတ္တယ္။ ပံုမွန္ကိုယ္ဝန္ဆိုတာလဲ မေမ့ရဘူး။ ဆီးလမ္း ပိုးဝင္တာေတြနဲ႔ ဆင္တူတာကို ခြဲျခားရမယ္။ ေသြးဆင္း ပံုမမွန္တာ၊ ေရွာ့ခ္ရတာ နဲ႔ ေသြးထဲ ပိုးဝင္တာေတြနဲ႔လဲ ဆင္တူတတ္တယ္။ ရာသီလာခ်ိန္ နာတာ၊ ထိခိုက္မိတာ။ ဒါေတြအျပင္ မ်ိဳးဥအိမ္ အလံုး၊ ေမြးလမ္းေၾကာင္းေရာင္၊ မ်ိဳးဥအိိမ္ လိမ္ေနတာ၊ တင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါေတြေရာင္၊ ရိုးရိုးကုိယ္ဝန္၊ သားအိမ္ျပင္ပကိုယ္ဝန္တည္တာ၊ တျခား ရွားပါးတာေတြလဲ ရွိေသးတယ္။

ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ေဆးေတြမွာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြရွိတယ္။
(၁) Cytotec ရဲ႕ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးမ်ား = အန္၊ ေလတက္၊ ဝမ္းခ်ဳပ္၊ ေခါင္းကိုက္၊ ရာသီလာစဥ္နာျခင္း၊ ရာသီမမွန္ျခင္း

(၂) Mifepristone (Mifeprex) ေဆးရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား = ပ်ိဳ႕၊ အန္၊ ဝမ္းပ်က္၊ အားနည္း၊ ေခါင္းမူး။ ဒီလိုျဖစ္ေနတာက ၂၄ နာရီေက်ာ္အထိၾကာရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။ ေသြးဆင္းမယ္ (ကိုယ္ဝန္အရင့္အႏုအေပၚမူတည္မယ္)၊ ၾကြက္တက္သလိုနာမယ္။ ဗိုက္နာမယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ဖ်ားမယ္။

(၃) Methotrexate ေဆးရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား = အန္၊ အစာမေက်၊ ေခါင္းကိုက္၊ ေခါင္းမူး၊ ေမာပန္း၊ မ်က္စိၾကည့္မေကာင္း။ အေရအတြက္နည္းသူေတြမွာ (အလာဂ်ီ) ရတာနဲ႔ ဆိုးဝါးတာေတြျဖစ္ႏိုင္။

ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ရင္ ေနာက္တြဲျဖစ္ႏိုင္တာေတြကေတာ့ E. Coli, Klebsiella, Proteous, Bacteroids ဆိုးတဲ့ ပိုးေတြကေန ထြက္တဲ့ အဆိပ္အေတာက္ေၾကာင့္ Septic Shock (ေရွာ့ခ္) ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အေရးေပၚေဆးကုသမႈလုပ္ရမယ္။ Septic abortion ဆိုတာ ကိုယ္ဝန္ ပ်က္ရင္း-ဖ်က္ရင္း ပိုးဝင္လာတာကို ေခၚတာ။ ပိုးက နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ဝင္ႏိုင္တယ္။ သားအိမ္ အတြင္းဆံုးအလႊာေရာင္ရင္ Endometritis ျဖစ္မယ္။ ေသခ်ာေဆးမကုရင္ ဆက္ပ်ံ႕ႏွံ႔လိမ့္မယ္။ ေနာက္ဆံုး ဗိုက္ကို အထဲမွာ ဖံုးထားေပးေနတဲ့အလႊာကို ေရာင္ေစတဲ့ Peritonitis ျဖစ္တာဟာ အေရးေပၚေရာဂါတခုပါ။ အမ်ားဆံုး ျဖစ္မွွာေတာ့ (PID) တင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါေတြေရာင္တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲလိုျဖစ္ရင္ ေနာင္မွာ ကေလးမရတာ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

ျမန္မာျပည္မွာ ကိုယ္ဝန္ကို တမင္တကာဖ်က္တာ တရားဥပေဒက ခြင့္မျပဳပါ။ လုပ္ေပးသူမွာလဲ အျပစ္ရွိတယ္။ တရားဝင္ ေဆးရံု-ေဆးခန္းေတြမွာ လုပ္တာရေပမဲ့လဲ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ျခင္းမွာ ေနာက္ဆက္တြဲေတြ မကင္းပါ။

ကိုယ္ဝန္ ပ်က္ရင္း-ဖ်က္ရင္း ပိုးဝင္လာတာကို အေရးေပၚမီးယပ္ေရာဂါလို႔ သတ္မွတ္တယ္။ ပိုးအမ်ိဳးေတြကမ်ားလို႔ အသံုးျပဳတဲ့ ပဋိဇီဝေဆးေတြကလဲ မ်ားလွတယ္။ Antibiotics Tripple Regime ပိုးေသေဆး (၃) မ်ိဳးတြဲေပးရတယ္။ (၁) Ampicillin 1-2G တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၂၄-၄၈ နာရီ။ (၂) Metronidazole 500 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၂၄-၄၈ နာရီ။ (၃) Gentamycin 80 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၅ ရက္။ တျခား ပိုးေသေဆးေတြကေတာ့ Cephalosporins IV Cefuroxime 750-1500 mg တေန႔ ၃-၄ ၾကိမ္၊ ၂၄-၇၂ နာရီ။ Ofloxacin, Ciprofloxacin 400 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္။ ပိုးေသေဆးေပးျပီး D and C သားအိမ္ျခစ္ျခင္း၊ ေမ့ေဆးနဲ႔လုပ္မယ္။ သားအိမ္ေပါက္မသြားေအာင္ အထူးသတိထားပါ။ နာတာသက္သာေအာင္ IM Pethadine 100 mg ၄-၆ နာရီတခါ ထိုးေပးပါ။ Promethazine 25 mg ၈-၁၂ နာရီတခါ၊ ၂၄-၄၈ နာရီအထိ တြဲထိုးပါ။ ATT 0.5 mg + Human Immuno Tetanus Globulin 250-500 IU ေမးခိုင္ကာကြယ္ေဆး (၂) မ်ိဳးထိုးေပးပါ၊

HIV အပါအဝင္ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါေတြကိုေတာ့ သတိထားရပါမယ္။ အတူေနေဖၚမ်ားသူမ်ိဳးက ေနာင္မွာ သားအိမ္ဝကင္ဆာ သတိထားရမယ္။ အသက္ ၂၆ ႏွစ္ေအာာက္ဆိုရင္ ကာကြယ္ေဆးထိုးထားရမယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၅-၆-၂ဝ၁၆
၅-၆-၂ဝ၁၇